بحث تفسیری درباره سوره مبارکه نساء ( مدیر بحث : فاطمه ایمانی )

[فاطمه ایمانی]

آیه 48 سوره نساء :

إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‏ إِثْماً عَظيماً (48)

ترجمه : مسلّماً خدا، اين را كه به او شرك ورزيده شود نمى‏بخشايد و غير از آن را براى هر كه بخواهد مى‏بخشايد، و هر كس به خدا شرك ورزد، به يقين گناهى بزرگ بر بافته است. (48)

[فاطمه ایمانی]

آیه 48 سوره نساء :

إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‏ إِثْماً عَظيماً (48)

ترجمه : مسلّماً خدا، اين را كه به او شرك ورزيده شود نمى‏بخشايد و غير از آن را براى هر كه بخواهد مى‏بخشايد، و هر كس به خدا شرك ورزد، به يقين گناهى بزرگ بر بافته است. (48)

اميد بخش‏ترين آيات قرآن‏

آيه فوق صريحا اعلام مى‏كند كه همه گناهان ممكن است مورد عفو و بخشش واقع شوند، ولى" شرك" به هيچ وجه بخشوده نمى‏شود، مگر اينكه از آن دست بردارند و توبه كنند و موحّد شوند،

و به عبارت ديگر هيچ گناهى به تنهايى ايمان را از بين نمى‏برد همانطور كه هيچ عمل صالحى با شرك، انسان را نجات نمى‏بخشد. ( إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ ).

[فاطمه ایمانی]

ارتباط اين آيه با آيات سابق از اين نظر است كه يهود و نصارى هر يك به نوعى مشرك بودند، و قرآن بوسيله اين آيه به آنها اعلام خطر مى‏كند كه اين عقيده را ترك گويند كه گناهى است غير قابل بخشش،

سپس در پايان آيه دليل اين موضوع را بيان كرده مى‏فرمايد:" كسى كه براى خدا شريكى قائل شود گناه بزرگى مرتكب شده است" ( وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى‏ إِثْماً عَظِيماً )

*********************
تفسير نمونه، ج‏3، ص: 409

[فاطمه ایمانی]

از رحمت خدا نا امید نشوید:

به گفته ابن عباس" اين آيه از جمله آياتى است كه خداوند در سوره نساء بيان كرده و براى افراد با ايمان بهتر است از آنچه خورشيد بر آن مى‏تابد".

زيرا افراد بسيارى هستند كه مرتكب گناهان عظيمى مى‏شوند و براى هميشه از رحمت و آمرزش الهى مايوس مى‏گردند، و همان سبب مى‏شود كه در باقيمانده عمر، راه گناه و خطا را با همان شدت بپيمايند، ولى اميد به آمرزش و عفو خداوند وسيله مؤثر باز دارنده‏اى نسبت به آنان در برابر گناه و طغيان مى‏گردد، بنا بر اين آيه در واقع يك مسئله تربيتى را تعقيب مى‏كند.

*****************
تفسير نمونه، ج‏3، ص: 410

[فاطمه ایمانی]

طبق گفته بعضى مفسران و پاره‏اى از روايات افراد جنايتكارى همچون " وحشى" قاتل افسر رشيد اسلام حمزة بن عبد المطلب عموى پيامبر ص با نزول اين آيه ايمان مى‏آورد و دست از جنايات خود مى‏كشد، اين اميدوارى براى ديگر گناهكاران پيدا مى‏شود، كه از رحمت پروردگار مايوس نشوند و بيش از آنچه گناه كرده‏اند خود را آلوده نسازند.

*********************
تفسير نمونه، ج‏3، ص: 410

[فاطمه ایمانی]

موضوع شرك، بيش از دويست بار در قرآن مطرح شده و از هر گونه توجّه به غير خدا، تحت هر عنوان ( بت‏پرستى، رياكارى، گرايش‏هاى غير الهى، مادّه‏گرايى و ... ) انتقاد شده است.

مضمون اين آيه، عيناً در آيه 116 همين سوره تكرار شده است و تكرار، عامل هدايت است.

[فاطمه ایمانی]

آیا انسان مشرک آمرزیده می شود؟

از آنجا كه شرك، خروج از مدار حقّ و بريدن از خدا و پيوستن به ديگرى است، بدون توبه آمرزيده نمى‏شود، ولى اگر مشرك، دست از شرك بردارد و توبه‏ى واقعى كند، خداوند مى‏آمرزد.

در آيه 54 سوره‏ى زمر، مى‏فرمايد: خداوند، همه گناهان را مى‏آمرزد، پس از رحمت او مأيوس نباشيد و به درگاهش توبه كنيد.

چون هيچ كس نمى‏داند نظر رحمت حكيمانه‏ى خدا متوجه چه كسى خواهد شد، پس جايى براى غرور و جرأت به گناه، باقى نمى‏ماند.

[فاطمه ایمانی]

عوامل بخشش چند چيز است:

1 . توبه. 2 . انجام نيكى‏ها. 3 . دورى از گناهان كبيره. 4 . شفاعت. 5 . عفو الهى.

( تمام موارد در اين آيه مطرح است ) امام صادق عليه السلام درباره‏ى « يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ » فرمود: مقصود گناهان كبيره و گناهان ديگر است، ( كه خداوند اگر بخواهد بدون توبه نيز مى‏بخشد ).

**********************
تفسير نور، ج‏2، ص: 302

[askari110]

موضوع شرك، بيش از دويست بار در قرآن مطرح شده و از هر گونه توجّه به غير خدا، تحت هر عنوان ( بت‏پرستى، رياكارى، گرايش‏هاى غير الهى، مادّه‏گرايى و ... ) انتقاد شده است.

مضمون اين آيه، عيناً در آيه 116 همين سوره تكرار شده است و تكرار، عامل هدايت است.

ضمن سلام وتشکر از شما مدیرمحترم بحث خانم ایمانی....با اجازه شما به تناسب بحث شرک ؛مطالبی را برای علاقه مندان عرض می کنم.
شرك جهار مرتبه دارد، اول شرك در مقام ذات است :که اله و آفريننده موجودات را دو ذات مستقل بنام يزدان و اهريمن بدانند و يكى را فاعل خيرات و ديگرى را فاعل شرور معرفى نمايند.
دوم شرك در مقام صفات و آنها كسانى ميباشند كه صفات جلال و جمال خداوندى را زائد بر ذات او ميدانند
سوم شرك در مقام عمل مثل برآوردن حاجات و رزق و افاضه خيرات كه ديگرى را با خدا در فعل شريك بدانند و مؤثّر در امور گردانند.
چهارم شرك در مقام عبادت و آن دو قسم است جلى و خفى: قسم اول كه جلى باشد مثل بت پرستها كه در مقام عبادت توجّه به بتها مى‏نمودند.
و قسم دوم كه خفى باشد مصداق كامل آن رياء و سمعه در عبادت و نمايش دادن بديگران است و دائره اين قسم از شرك كه آن را شرك خفى نامند خيلى وسيع است
همگی در پناه قرآن –التماس دعا

[فاطمه ایمانی]

پيام‏ها:

1 . شرك، منفورترين گناه و مانع بخشايش الهى است. « لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ »

2 . بخشايش گناهان، مربوط به اراده‏ى حكيمانه خداست. « لِمَنْ يَشاءُ »

3 . شرك، ادّعايى بى‏دليل و دروغى بزرگ است. « فَقَدِ افْتَرى‏ إِثْماً عَظِيماً »

********************
تفسير نور، ج‏2، ص: 302