نگاهي به تاريخچه شاخه نظامي جنبش حماس

[مرصاد]

در نيمه سال 1991، نام گردان هاي شهيد عزالدين القسام در مناطق مختلف، به ويژه رفح و استان مياني نوار غزه مطرح شد. اين گردان ها كار تعقيب مزدوران رژيم صهيونيستي و تنبيه آنان را بر عهده داشتند.

زمان آغاز فعاليت هاي مبارزاتي شاخه نظامي جنبش مقاومت اسلامي "حماس" با زمان تاسيس اين جنبش مبارز پيوند خورده است ؛ ولي حقيقتي كه بايد توجه خاصي به آن مبذول داشت، آن است كه آغاز فعاليت هاي جهادي و مبارزاتي جنبش به پيش از تاسيس آن باز مي گردد. در نيمه هاي سال 1984 بود كه مشخص شد جنبش حماس با تلاش رهبران برجسته و تاريخي اش يعني شيخ احمد ياسين، دكتر ابراهيم مقادمه، صلاح شحاده و جمعي از مبارزان پاك طينت فلسطيني مشغول تشكيل يك هسته نظامي براي جنبش است و صرف نظر از سطح فعاليت هاي مبارزاتي، تشكيل هسته نظامي مذكور يك نقطه عطف مهم در تاريخ جنبش به شمار مي رفت ؛ زيرا بيانگر اين نكته بود كه جنبش يك سياست مبارزاتي روشني عليه اشغالگران اتخاذ كرده است.

از سوي ديگر، جنبش حماس در سال 1986 و به فرماندهي شيخ صلاح شحاده يك گروه نظامي تشكيل داد كه به نام "مبارزان فلسطيني" شهرت گرفت. اين گروه نظامي توانست تا در مقطع زماني پيش از آغاز انتفاضه اول و همچنين در جريان اين انتفاضه تا سال 1989 كه ضربات سنگيني از سوي دشمن به جنبش و رهبران سياسي و نظامي اش وارد آمد، دست به فعاليت هاي مبارزاتي بزند.

بد نيست بدانيد كه گروه موسوم به "مبارزان فلسطيني" اقدام به انجام شمار زيادي عمليات نظامي كرد كه از مهم ترين آنها مي توان به ربودن دو سرباز صهيونيست در "آوي ساسبورش و ايلان سعدون" و همچنين چندين بار تيراندازي به سمت اشغالگران از جمله يك مهندس صهيونيست در منطقه شيخ رضوان اشاره كرد.

جنبش حماس تا پيش از اعلام موجوديت خود، شمار زيادي گروه نظامي تشكيل داد، گروه هايي كه تا سال 1989 فعاليت مي كردند و از جمله مشهورترين اين گروه ها بايد به "مبارزان فلسطيني" و "مجد" اشاره كرد.

گروه مجد در اصل يك گروه امنيتي بود كه كار تعقيب مزدوران رژيم صهيونيستي را تا پيش از انتفاضه اول و در طول دو هفته اول انتفاضه بر عهده داشت. يكي از مشهورترين عمليات هاي گروه "مجد" ربودن و بازجويي از چهار مزدور نام آشناي رژيم صهيونيستي و مجازات آنها بود.

از ديگر گروه هاي مذكور كه توسط رهبران حماس بنيان نهاده شد، مي توان به "گردان هاي عبدالله عزام" اشاره كرد كه در كرانه باختري ـ به ويژه در شمال و مناطق مياني آن ـ فعاليت مي كردند.

در نيمه سال 1991، نام گردان هاي شهيد عزالدين القسام در مناطق مختلف، به ويژه رفح و استان مياني نوار غزه مطرح شد. اين گردان ها كار تعقيب مزدوران رژيم صهيونيستي و تنبيه آنان را بر عهده داشتند. ضمنا اين نكته را به ياد داشته باشيد كه گردان هاي شهيد عزالدين القسام در آن زمان به عنوان شاخه نظامي جنبش مقاومت اسلامي "حماس" شناخته نمي شدند.

گردان هاي قسام در تاريخ 1/1/1992 در منطقه مياني نوار غزه اقدام به قتل ورون شوشان، خاخام شهرك صهيونيست نشين كفار داروم كردند و به دنبال آن بيانيه اي را صادر و طي آن، خود را معرفي كردند.

فعاليت مشترك گروه ها با نام "گردان هاي قسام"

در هنگام انتخاب نامي مناسب براي شاخه نظامي جنبش حماس، دو نظر وجود داشت. رهبران حماس در نوار غزه نام گردان هاي شهيد عزالدين القسام را براي شاخه نظامي انتخاب كردند و يكي از چهره هايي كه بيش از همه بر اين نام تكيه مي كرد، شهيد ياسر النمروطي بود.

پيشنهاد رهبران جنبش در كرانه باختري استفاده از نام گردان هاي شهيد عبدالله عزام بود، به اين اعتبار كه دكتر عبدالله عزام (فلسطيني ساكن كرانه باختري) از پيشگامان فعاليت هاي مبارزاتي در جهان اسلام بود ؛ البته عملا نيز برخي تيم هاي عملياتي با نام اين مجاهد بزرگ تشكيل شد و برخي بازداشت شدگان عضو حماس كه به خاطر فعاليت هاي مبارزاتي شان در اسارت به سر مي برند، در نامگذاري عمليات هاي خود از نام شيخ عبدالله عزام استفاده كرده بودند.

بعد از گذشت مدتي كوتاه، ديگر تمامي گروه ها با نام "گردان هاي شهيد عزالدين القسام" فعاليت مي كردند. ادغام گروه هاي مبارزاتي در گردان هاي قسام و اجراي عمليات هاي مشتركي كه با همكاري دو شاخه گردان هاي قسام در كرانه و غزه صورت گرفت ـ به ويژه در زماني كه شهيد عماد عقل به كرانه باختري منتقل شد ـ باعث تثبيت نام شهيد عزالدين القسام بر شاخه نظامي حماس شد.

بنيانگذاران گردان هاي قسام

در آغاز بحث در مورد چهره هاي برجسته اي كه در پيدايش و فرماندهي گردان هاي قسام نقش داشتند به ويژه آنهايي كه شهيد شدند يا در بند اسارت به سر مي برند، بايد از نقش مهمي ياد كرد كه شهيد صلاح شحاده در پيدايش و پيشرفت گردان هاي مذكور ايفا مي كرد.

از ديگر چهره ها بايد به اسير يحيي السنوار، شهيد ياسر النمروطي و شهيد عماد عقل اشاره كنيم، عماد عقلي كه با عمليات هاي قهرمانانه خود پشت دشمن صهيونيستي را لرزاند.

در كنار نام هاي فوق الذكر بايد يادي نيز از شهيد جميل وادي و مهندس يحيي عياش داشته باشيم كه با طرح عمليات شهادت طلبانه خود، نقطه عطفي را در تاريخ مبارزات گردان هاي قسام ايجاد كرد. شهيد عياش با طرح خود توانست معادله چالش با دشمن صهيونيستي را تغيير دهد.

اسير صالح العاروري، فرمانده گردان هاي قسام شاخه كرانه باختري در سال 1992، شهيد محمد عزيز و خالد الزير از ديگر بنيانگذاران گردان هاي قسام هستند كه نقش مهمي را در فرماندهي گردان هاي الاقصي در شهرهاي مختلف كرانه باختري داشتند. ليست موسسان شاخه نظامي جنبش مقاومت تنها با افراد مذكور خاتمه نمي يابد، بلكه بايد از مهندس محيي الدين الشريف، محمود ابوهنود، مهندس عادل عوض الله (فرمانده گردان ها در كرانه باختري) نيز يادي داشته باشيم.

در ليست مردان پاك طينتي كه بينانگذار گردان هاي قسام بودند، نام هاي ديگري همچون اسير عبدالناصر عيسي (از شاگردان شهيد يحيي عياش) و همچنين مجاهد بزرگ حسن سلامه نيز به چشم مي خورد كه نقش بسيار مهمي را در گرفتن انتقام مهندس يحيي عياش برعهده داشتند.

در ميان گروه مومن و مبارزي كه مسئوليت تاسيس و هدايت شاخه هاي نظامي جنبش حماس را بر دوش گرفتند، بايد از فردي ياد كرد كه در ايجاد روحيه جهاد و مقاومت در ميان نيروهاي قسامي پيشگام بود و اين فردي كسي نبود جز شهيد ابراهيم مقادمه.

اهداف

(به زبان يك فرمانده قسامي) ما در گردان هاي شهيد عزالدين القسام بر اين باوريم كه سرزمين تاريخي فلسطين توسط دشمن صهيونيستي اشغال شده است و هيچ فرقي نيز ميان اراضي اشغالي 48 يا 67 وجود ندارد و از اين رو، صهيونيست هاي غاصب را در هر كجا از فلسطين كه باشند، هدف قرار مي دهيم ؛ چرا كه آنان هيچ گونه حق تاريخي يا قانوني در مورد حضور در اين سرزمين مبارك ندارند و هر صهيونيستي كه در سرزمين فلسطين جا خوش كرده است، به عنوان يك غاصب به شمار مي رود و مقابله يا قتل آن را نيز حق خود مي دانيم.

هدف ما بسيار روشن است. ما به دنبال آزادسازي كامل سرزمين مان و پاكسازي اش از لوث وجود اشغالگران هستيم و به اعتقاد ما، فلسطين يك سرزمين موقوفه اسلامي است و هيچ احدي حق ندارد كه از يك وجب آن چشم بپوشد حتي اگر امت اسلام در ضعف و سستي به سر ببرد. ايمان به اين مسائل هيچ مخالفتي با اين امر ندارد كه ما فعاليت هاي مبارزاتي خود را بر روي مناطق اشغالي 1967 متمركز كنيم، تمركزي كه با توجه به مجموعه اي از فاكتورها صورت مي گيرد و نفع آرمان و ملت فلسطين را به دنبال دارد. ضمنا به خاطر داشته باشيد گردان هاي قسام اين نكته را به عنوان يك اصل مي داند كه روند مبارزه بايد در هر مكاني كه صهيونيست ها حضور دارند، ادامه يابد.

هر كس كه نگاهي به فعاليت هاي مبارزاتي گردان هاي قسام از اواخر دهه هشتاد يعني از زمان به اسارت گرفتن دو سرباز صهيونيست در مارس و مه 1989 تا اين لحظه نگاهي بياندازد، مي بيند كه ما در فعاليت هاي مبارزاتي خود هيچ فرقي ميان اراضي اشغالي 67 يا 48 قائل نيستيم و اگر كسي به بررسي گذراي كارنامه جهادي ما در طول دوره مذكور بپردازد، مي بيند ما، صهيونيست هاي غاصب را در هر جايي از فلسطين كه بودند ـ از بئر السبع در جنوب گرفته تا بيسان در شمال ـ هدف قرار داده ايم ؛ ضمن آنكه ميادين، خيابان ها و كوچه هاي استان هاي كرانه باختري و نوار غزه شاهدي عادل بر دلاورمردي هاي نيروهاي قسامي بوده است. ما پرچم خود را براي احقاق حق برافراشته ايم و راه خود را تا رسيدن به هدف ادامه مي دهيم و نتيجه را نيز به خدا واگذار كرده ايم.

ابزارها

پيش از هر چيز بايد گفت پيشرفت قابل ملاحظه اي كه در توان نظامي شاخه نظامي جنبش مقاومت اسلامي "حماس" به دست آمده، به صورت تدريجي و روشمند بوده است و گردان هاي قسام در جريان تلاش براي كسب توان نظامي بيشتر و پيشرفته سازي تجهيزات تحت اختيار خود جهت مقابله با قدرت ارتش عبري تلاش بسياري نموده اند.

براي روشن تر شدن مطلب بد نيست نگاهي به عمليات كفار داروم و قتل ورون شوشان، از خاخام هاي صهيونيست نگاهي داشته باشيم. عمليات مذكور در تاريخ 1/1/1992 و با استفاده از يك كلت قديمي 7 ميلي متري انجام شد.

شيوه اي كه ما در گردان هاي قسام پيش مي گيريم، مخالفت با هر گونه قهرمان بازي بي مورد و اقدامات ريسك آميز است كه به نابودي انسان مي انجامد ؛ البته ما اين درس را از نبي اكرم (ص) گرفته ايم.

جنبش حماس در برابر سنگين ترين ضربات كه دشمنان گمان مي كردند به نابودي اين جنبش مي انجامد، ايستادگي كرد. امروز وقتي به پيشرفت تدريجي كه در زمينه مسائل نظامي به دست آورده ايم، نگاهي مي اندازيم اعتقاد و اعتمادمان به خداوند متعال بيشتر مي شود و با استواري تمام گام هاي خود را در راه جهاد بر مي داريم و هرگز دست از مبارزه نمي كشيم. همچنانكه به اين نتيجه نيز رسيده ايم كه افزايش قدرت بايد با تاكيد بر مسائل اسلامي باشد.

علي رغم اندك بودن مجموعه سلاح هايي كه جهت مقابله با دشمن صهيونيستي كه از پيشرفته ترين تجهيزات نظامي بهره مند است، در اختيار داريم ؛ ولي به اين امر ايمان داريم كه مهندسان و افراد فني گردان هاي قسام شبانه روز در حال پيشرفت تجهيزات نظامي قساميان هستند و دست يابي به موشك ضد تانك كه حجم مواد منفجره آن كمتر از 35 كيلوگرم است، نيز دليلي بر اين تلاش شبانه روزي مي باشد.

ما در گردان هاي قسام به همه اين اطمينان را مي دهيم كه نگران آن امانتي كه به چهره هاي مخلص سپرده ايد، نباشند ؛ زيرا امانت خود را به دست گروهي داده اند كه در راه اعتلاي حق از هيچ تلاشي دريغ نمي كنند. ما بر اين باوريم كه افزايش توان و قدرت نظامي روندي تدريجي دارد و از اين رو، مي گوييم كه روزهاي روشني در انتظار نيروهاي قسامي و همچنين كساني است كه حامي گزينه مقاومت هستند.

روابط با رهبران سياسي حماس

ما بر تفكيك مسئوليت هاي دو بخش نظامي و سياسي جنبش حماس تاكيد داريم ؛ ولي اين به معناي قطع هر گونه ارتباط و عدم توجه به راي رهبران سياسي نيست.

ما در گردان هاي قسام كاملا به دستورات رهبران سياسي اهتمام مي ورزيم و مواضعي تماما همسو با شاخه سياسي اتخاذ مي كنيم و به عنوان عضو جنبش، مواضع رهبران سياسي را بسيار مهم مي دانيم.

ضمنا شمار زيادي از ما ـ فرماندهان گردان هاي قسام ـ در طول سال هاي طولاني در دامن جنبش آموزش مي بينند و به همين خاطر از اهداف جنبش و مواضع سياسي اش به خوبي آگاهند. توجه مان هميشه به استراتژي حماس در قبال دشمن صهيونيستي است و بر همان اساس نيز عمل مي كنيم.

روابط با شاخه هاي نظامي ديگر گروه هاي مقاومت

دير زماني است كه هماهنگي اصولي ميان گردان هاي قسام و ديگر شاخه هاي نظامي گروه هاي مقاومت وجود دارد. اگر به كارنامه جهادي جنبش نگاه كنيد، متوجه عمليات هاي مشتركي مي شويد كه گردان هاي قسام با همكاري ديگر گروه ها انجام داده است.

ما در بخش فرماندهي گردان هاي شهيد عزالدين القسام هيچ مشكلي در خصوص رابطه با ديگر گروه هاي مقاومت نداريم و تاكيد مي كنيم كه از هيچ تلاشي جهت تثبيت اين رابطه دريغ نورزيم.
منبع: مركز اسناد انقلاب اسلامی