ادوار پنج‌گانه عمر

[hoseintabar]

اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَوةُ الدُّنْيا لَعِب وَلَهْو وَزِينَة وَتَفاخُر بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُر فِى الأَمْوالِ وَالأَوْلادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَباتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَراهُ مُصْفَرّاً ثُمَّ يَكُونُ حُطاماً وَفِى الآخِرَةِ عَذَاب شَدِيد وَمَغْفِرَة مِنَ اللّهِ وَرِضْوان وَمَا الْحَيَوةُ الدُّنْيا اِى مَتاعُ الْغُرُورِ؛ (سوره حديد آيه20).
بدانيد زندگانى دنيا، بازى، سرگرمى، زيور و آرايش،فخر و مباهات به يكديگر فروختن، مسابقه در زياد كردن ثروت و فرزند مى باشد. (زندگى دنيا) مانند بارانى است كه گياهان (انبوهى) از آن مى رويد و باعث شگفتى كشاورزان مى شود، ولى پس از مدتى، خشكيده (پژمرده) و زرد بعد شكسته وريز مى شود (و به اين ترتيب دنياسپرى شده) و در آخرت عذاب سخت و آمرزش و خشنودى خواهد بود (و در هر حال) زندگى دنيا جز مايه فريبندگى چيزى نيست).
اسلام اگر با كسانى كه تمام مزاياى انسانى و سجاياى اخلاقى را به دست فراموشى سپرده و محور زندگى را لذت و ماده و اقتصاد مى دانند مخالف است، هم چنين با دسته اى از بدبينان به جهان طبيعت نيز، كه تمايلات فطرى خود را سركوب كرده و جهان را شرّ محض و زيان مطلق مى دانند، مخالف است.در اين آيه قرآن نظر واقع بينانه خود را در باره دنيا با تقسيم زندگانى انسان از نظر حالات و روحيات به ادوار پنج گانه بيان كرده، در اين بيان و تقسيم، كوچك ترين مبالغه و مجازگويى نيست، بلكه سلسله حقايقى است كه متن زندگى انسان را تشكيل مى دهد و با سپرى شدن اين ادوار پنج گانه، طومار زندگى او نيز درهم پيچيده مى شود. اين دوران هاى پنج گانه عبارتند از:.
1. لعب (بازى)؛.
2. لهو (سرگرمى ها)
3. عشق به زيور و آرايش
4. مسابقه در فخر و مباهات
5. مسابقه در زياد كردن ثروت و فرزند
ادامه دارد......

[hoseintabar]

1. دوران لعب و بازى: نخستين مراحل زندگى نوزاد انسانى را، بازى هاى گوناگون كه با اندام و قواى بدنى او متناسب مى باشد، تشكيل مى دهد. او در اين مرحله از زندگى، لذتى بالاتر از لذت بازى نمى داند، اگر از هر چيز سير شود، از بازى سير و خسته نمى شود. ميل به بازى و جست و خيز، در اين مرحله بيشتر جنبه غريزى دارد و ضامن رشد و نمو و تكامل قواى بدنى آنها، همين بازى هاى متنوع است كه در پرتو ميل طبيعى و غريزى كودك انجام مى گيرد. طغيان اين غريزه در دوران كودكى است و هرچه كودك از نظر قواى عقلانى تكامل پيدا كند اين غريزه رو به ضعف گذارده و به صورت غريزه اى كم اثر، در ادوار بعدى محفوظ مى ماند ولذا گاهى در مراحل بعدى،در انسان ميل به بازى احساس مى شود ولى به صورت تعديل يافته و از قدرت و طغيان آن كاسته شده است و هم چنين است ساير حالات وروحيات كه در ذيل به آنها اشاره مى شود.
2. دوران لهو و سرگرمى: در اين مرحله در انسان ميل شديد به سرگرمى هاى مختلف پيدا مى شود و در اين هنگام هر فردى در خود علاقه مفرط به شنيدن نغمه هاى گرم و دلنشين، افسانه ها و داستان ها و تماشاى مناظر مشغول كننده، مسافرت هاى دسته جمعى، راه پيمايى و كوهنوردى، شركت درمسابقات عمومى و... احساس مى كند.
اين مرحله از عمر، كه اساس آن را سرگرمى و خوش گذرانى آميخته با كم فكرى تشكيل مى دهد، ديرى نمى پايد كه جاى خود را از نظر قدرت و طغيان، به حالت ديگرى مى دهد و خود به صورت يك حالت كم اثر، در كانون وجود انسان پنهان مى شود.
3. دوران عشق به زيبايى: سومين مرحله زندگى انسان را ميل شديد به مظاهر زيبايى، از قبيل همسر زيبا، لباس زيبا، خانه زيبا و... تشكيل مى دهد و اين علاقه فطرى اساس بقاى زندگى و نسل انسانى است و آيين مقدس اسلام با وضع قوانين خاصى، آن را تعديل كرده و از زيان هاى آن، كه معلول شدت و طغيان اين حالت مى باشد جلوگيرى به عمل آورده است.
4. دوران فخر و مباهات: در اين مرحله از زندگى، حسّ مقام خواهى و منصب طلبى و فخر و مباهات به وسيله پول و ثروت، منصب و مقام، فرزند و اولاد و... زنده مى شود و تا مدتى فكر انسانى را مشغول خود مى سازد، فكر ترقى و تعالى، حس صدارت طلبى و رياست خواهى، روح انحصار و قبضه كردن، از آثار اين مرحله است، كه انسان در زندگى بيش از همه، به چيزهايى علاقه مند مى گردد كه وسيله فخر و مباهات است.
5. دوران مسابقه درزياد كردن ثروت و فرزند: در اين مرحله نهايى، ساير علايق، ضعيف و كم رنگ شده زمام زندگى به دست اين حالت مى افتد و هرچه سن بالا رود اين حالت رو به فزونى مى گذارد، روح ثروت اندوزى و تكثير اولاد و مراقبت اوضاع ديگران، كه مبادا در اين قسمت از او پيش افتند، شغل شاغل و محور زندگى مى گردد.
هر يك از اين علايق پنج گانه به نوبت خود اساس بقاى زندگى است، ولى بايد كوشيد كه همواره به صورت وسيله زندگى مورد استفاده قرار گيرد نه به صورت هدف.....