آیت الکرسی یک آیه یا بیشتر؟

[ابرار]

خداوند متعال در آیه 255 سوره بقره می‎فرماید:

"اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِشَیْ‏ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ".

هیچ معبودی نیست جز خداوند یگانة زنده كه قائم به ذات خویش است، و موجودات قائم به او هستند؛ هیچ‎گاه خواب سبك و سنگین او را فرا نمی‎گیرد؛ (و لحظه‎ای از تدبیر جهان غافل نمی‎ماند)؛ آنچه در آسمان‎ها و آنچه در زمین است از آن او است. كیست كه در نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند؟ (بنابراین، شفاعت شفاعت‎كنندگان برای آنها كه شایستة شفاعتند، از مالكیت مطلقه او نمی‎كاهد) آنچه را در پیش روی آنها (بندگان) و پشت سرشان است، می‎داند (و گذشته و آینده، در پیشگاه علم او یكسان است) و كسی از علم او آگاه نمی‎گردد، جز به مقداری كه او بخواهد، (او است كه به همه چیز آگاه است و علم و دانش محدود دیگران پرتوئی از علم بی‎پایان و نامحدود او است)، تخت (حكومت) او آسمان‎ها و زمین را در برگرفته و نگاهداری آن دو او را خسته نمی‎كند، بلندی و مقام و عظمت، مخصوص او است[1].




با توجّه به تفاسیر و كتب مختلف و وجود قرائن و شواهد، روشن می‎شود آیةالكرسی منحصر در یك آیه است و فقط شامل آیه 255 سوره بقره است. قرائن و شواهد عبارتند از:


1. با مراجعه به كتب تفسیر در می‎یابیم مفسران فقط همین آیه را به عنوان آیةالكرسی مورد بررسی و تفسیر قرار داده و متعرض آیه‎های بعد نشده اند.

2. شأن نزول آیه‎های بعدی با شأن نزول این آیه متفاوت است، علاوه بر این‎كه برخلاف پیام و محتوای این‎ آیه كه بیان توحید خالص و صفات كمالیه خداوند است، آیه‎های بعدی پیام و محتوای مستقل و جداگانه دیگری را دنبال می‎كنند، و این مسئله موجب تفكیك این آیه از آیات بعدی می‎شود.

3. با توجّه به روایاتی كه در این باره از معصومین ـ علیهم السّلام ـ آمده میان عالمان شیعه انحصار آیة‎الكرسی به همین یك آیه اشتهار یافته از این‎رو علامه مجلسی فرمود:

الف) ... و المشهور انّ آیة الكرسی الی "العلی العظیم"...[2].

ب) ... والأشهر فی آیة الكرسی الی "العلی العظیم"...[3].

ج) هم‎چنین در روایتی كه از حضرت امیرمؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ در باب فضیلت آیةالكرسی بیان شده[4] آن حضرت آیةالكرسی را از جمله "اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ" شروع و با جمله "الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ" ختم كرده‎اند، كه فقط همین یك آیه را شامل می‎شود.[5].

--------------------------

[1] . بقره/255.

[2] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج86، ص 4، روایت 3، باب 38.

[3] . همان ، ج 87، ص 99، روایت 17، باب 4.

[4] . طباطبائی، محمد حسین، المیزان، ج 2، ص 515.

[5]. با تلخیص از پرتال جامع نور