۩۞۩۩۞۩ ويژه نامه اربعين حسيني ۩۞۩۩۞۩

[║★║فاطمی║★║]

ويژه نامه اربعين حسيني

اربعين آمد واشکــم زبصرمي آيد
گوئيا زينب محزون زسفـرمي آيد
بازدرکرب وبلا شيون وشيني برپاست
کز اسيران ره شــام خبــرمي آيد

سلام بر حسين و اربعينش، سلام بر اربعين و زائرانش! و سلام بر

اندوه هاي دل آنان كه به سوغات بر مزار كشتگان، عشق بردند و به

مويه نشستند. به شوق زيارت صحن و سراي جان فزايت، اربعين

شهادتت را به سوگ مي نشينيم، يا حسين!

و اربعين از رازهاي هستي است و اربعين حسين (ع) روز بسط لطف اوست

بر پيروان و دوستدارانش . و در مقام حسين (ع) همين بس كه در زيارت

اربعينش خطاب به جدشان محمد مصطفي (ص) و پدر بزرگوارشان

حضرت علي (ع) و مادر گراميشان فاطمه (س) ميگوييم كه خداوند

عزاداري شما را در رثاء حسين (ع) فبول فرمايد.

[║★║فاطمی║★║]

و آسمان چهل روز گريست

ابوذر غفارى از حضرت رسول اكرم‏صلى الله عليه وآله وسلم روايت مى‏كند كه آن جناب فرمود «زمين در مرگ مؤمن تا چهل صباح گريان است‏» و زرارة‏بن اعين شيبانى(ره) كه از اكابر فقهاى شيعه و محدثان با عظمت اماميه است از حضرت امام صادق‏عليه‏السلام روايت كرده است كه آن حضرت فرمود:

«آسمان براى امام حسين‏عليه‏السلام چهل روز گريه كرد و علامت اين گريه آن بود كه در اين مدت هنگام صبح آسمان خون‏آلود مى‏شد، و زمين نيز چهل روز گريه كرد و آفتاب هم چهل روز كه علامت آن طوفانهاى سياه و كسوف و سرخى در زمين و آسمان بود» و نيز فرمود:

«ملائكه نيز چهل روز بر آن حضرت گريستند و زنان بنى‏هاشم خضاب نكردند و روغن بر سر نكشيدند و چشمها را سرمه نزدند، تا آنگاه كه سر عبيدا.. . بن زياد را براى ما آوردند، و ما همواره با چشم گريان هستيم و مصيبت‏حضرت امام حسين‏عليه‏السلام را فراموش نمى‏كنيم‏».

و اين چنين است كه شيعيان تا اربعين آن حضرت از شادى و خوشنودى و سرور خوددارى مى‏كنند.

حتى در غير مسلمانان نيز اين عادت در مورد درگذشتگانشان مراعات مى‏شود بخصوص كه از بزرگان آن قوم باشد. حال چه رسد به شخصيتى چون حسين‏عليه‏السلام كه آثار عملى و نتايج قدمى در راه رفاه و آسايش دينى و دنيوى انسانها داشته و در اصلاح جامعه از جان گذشتگى نشان داده و نهضتى بر عليه ظلم و ستم و براى از ميان بردن ظالمان و ستمكاران روزگار برپا كرده باشد كه در اثر آن اسلام و قرآن را زنده نگاه داشته و دين الهى را از دستخوش دشمنان سرسخت آن نجات داده و زحمات خاتم انبياءصلى الله عليه وآله وسلم را نگذاشته تا به هدر رود و بازيچه بنى‏اميه اين شجره ملعونه گردد و با خون خود درخت توحيد را سيراب نموده و اجازه نداده تا در نتيجه ظلم و جور و بى‏دينى و اشاعه فحشا و منكر بنى‏اميه خشك شود/

و خون دل خويش را در راه خدا بذل كرده تا مردم را از حيرت ضلالت و گمراهى در اثر تسلط بنى‏اميه و اشغال مقام خلافت الهيه از سوى آنان پيش آمده بود برهاند. و اگر آن نهضت مقدس نبود، از اسلام به غير از اسلام اموى و از دين بجز دين يزيدى و دين تشريفاتى و ساخته بنى‏اميه چيزى باقى نمانده بود.

و شيعه هميشه و در تمامى روزهاى سوگوارى حضرت سيدالشهداءعليه‏السلام و از آن جمله روز اربعين آن حضرت، در تظاهر به زيارت و اقامه ماتم و عزادارى كوتاهى نكرده و نبايد بكنند و از اينجاست كه امام حسن عسكرى‏عليه‏السلام زيارت اربعين را از علايم ايمان شمرده. آرى، تنها زيارت اربعين سيدالشهداءعليه‏السلام است كه مؤمن خالص را از ديگران تميز مى‏دهد ، و دوستان اهل بيت‏عليهم‏السلام را از غير آنان جدا مى‏كند.
و مؤمن واقعى كسى است كه نگذاردآثارنهضت‏حسين‏عليه‏السلام فراموش شود و در قدردانى و شركت در هدف آن حضرت كوتاهى نورزد.

پيروان و دوستان امام حسين‏عليه‏السلام اميدوارند تا از اين طريق مشمول اين حديث نبوى شوند كه جابر بن عبدالله انصارى از صحابه رسول خداصلى الله عليه وآله وسلم و نخستين زائر قبر حضرت ابى‏عبدالله در اولين اربعين سيدالشهداء - روايت كرده است; «كسى كه قومى را دوست دارد با آنها محشور مى‏شود و كسى كه عمل قومى را دوست دارد با ايشان شريك مى‏باشد».

[║★║فاطمی║★║]

اربعين در فرهنگ عاشورا

در فرهنگ عاشورا، اربعين به چهلمين شب شهادت حسين بن علي(ع) گفته ميشود که مصادف با روز بيستم ماه صفر است. از سنتهاي مردمي گرامي داشت چهلم مردگان است، که به ياد عزيز فوت شده خويش، خيرات و صدقات ميدهند و مجلس ياد بود بر پا ميکنند،

در روز بيستم صفر نيز، شيعيان، مراسم سوگواري عظيمی را در کشورها و شــــهرهاي مختلف به ياد عاشوراي حسيني بر پا ميکنند. عاشقان و پيروان آن امام، در سحال اســـــرار اربعين به ذکر پرداخته و باران اشکبار چشم خويش را با مظلوميت حسين و يارانش پيوند مي زنند. اين راه، راه تداوم عشق است و بي گمان هيچگاه بي رهرو نخواهد بود.

واژه اربعين در متون ديني وحديثي

واژه «اربعين‏» در متون دينی و مجموعه‏های حديثی از ارزش والايی برخوردار است. آثار حفظ چهل حديث، اخلاص عمل در چهل روز و دعای عهد در چهل صبح، كمال عقل در چهل سالگی، دعا برای چهل مؤمن، شهادت چهل مؤمن برای ميت، برگزاری عبادت در چهل شب چهارشنبه برای ديدار حضرت ولی عصر عليه السلام و بعثت غالب انبيأ در چهل سالگی، از جمله مواردی است كه ارزش و جايگاه اين اصطلاح اسلامی و عرفانی را مشخص می‌كند.

‹‹اربعين‏» از اصطلاحات رايجی است كه در متون اسلامی كاربرد زيادی دارد، مثلا در برخی از روايات به عنوان نماد كمال، حدی برای تصفيه باطن و... قلمداد شده است. در اين نوشتار به مناسبت روز اربعين شهادت امام حسين عليه السلام برخی از موارد كاربرد اين واژه ارزشمند كه در فرهنگ اسلامی به مناسبت‌های گوناگون از آن ياد شده و گاهی پيام‌های اخلاقی و دستورهای الهی با آن همراه شده است.

نخستين اربعين

در نخستين اربعين شهادت امام حسين (ع)، جابر بن عبدالله انصاري و عطيه عوفي موفق به زيارت تربت و قبر سيد الشهدا شدند. بنا به برخي نقلها، در همان اربعين، کاروان اسراي اهل بيت (ع) دربازگشت از شام و سر راه مدينه، از کربلا گذشتند و با جابر ديدار کردند.

البته برخي از مورخان نيز آن را نفي کرده و نپذيرفته اند، از جمله مرحوم محدث قمي در «منتهي الامال» دلايلي ذکر ميکند که ديدار اهل بيت از کربلا در اربعين اول نبوده است. به هر حال، تکريم اين روز و احياي خاطره غمبار عاشورا، رمز تداوم شعور عاشورايي در زمانهاي بعد بوده است.

[║★║فاطمی║★║]

اربعين و عرفان


اربعين از رازهاي هستي، خصوصيت عدد چهل و اسرار نهفته در آن براى ما روشن نيست. البته چه بسا، با توجه به ويژگى ‏هاى انسان، «چهل بار» تكرار يك رفتار پسنديده موجب ملكه معنوى و تعميق آن رفتار و قابليت نزول فيض خاص خداوند مى ‏شود. در فرهنگ اسلامى هم عدد چهل (اربعين) جايگاه ويژه اى دارد. چله نشينى براى رفع حاجات، حفظ كردن چهل حديث، اخلاص چهل صباح، كمال عقل در چهل سالگى، دعا براى چهل مؤمن، از اين نمونه هاست.

آمده است که چون حضرت موسي (ع) را قابل استماع کلام بي واسطه خداوند ميکردند چهل روز به خلوت فرستادند و خداوند فرمود: «… و اذا واعدنا موسي اربعين ليله »

2. دعا برای چهل مؤمن

پيشوای ششم يكی از مهم‏ترين عوامل استجابت دعا را تقديم ديگر مؤمنين در هنگام دعا می‏داند. آن حضرت می‏فرمايد: «من قدم اربعين من المؤمنين ثم دعا استجيب له; هر كس چهل نفر از مؤمنين را در دعا كردن بر خود مقدم بدارد، سپس حاجات خود را بطلبد، دعای او به اجابت‏خواهد رسيد.» آن حضرت تاكيد می‏فرمايد كه اگر اين‏گونه دعا كردن در نماز شب و بعد از آن باشد، تاثير بيشتری خواهد داشت. همچنين دعا كردن چهل مؤمن در قنوت نماز وتر در دل شبهای تار اجابت دعا را نزديك‏تر و سريع‏تر می‏نمايد.

[║★║فاطمی║★║]

شهادت چهل مؤمن

امام صادق عليه السلام فرمود:

«اذا مات المؤمن فحضر جنازته اربعون رجلا من المؤمنين وقالوا: اللهم انا لانعلم منه الا خيرا وانت اعلم به منا، قال الله تبارك وتعالی: قد اجزت شهاداتكم وغفرت له ما علمت مما لا تعلمون;

هرگاه يكی از اهل ايمان بميرد و بر جنازه او چهل نفر از مؤمنين حضور يابند و گواهی دهند كه پروردگارا! ما به جز خوبی و نيكی از اين شخص نديده‏ايم و تو از ما داناتر هستی، خداوند متعال می‏فرمايد: من نيز شهادت شما را پذيرفتم و آنچه (از بدی‌ها و گناهان) از او می‏دانستم كه شما بی‏اطلاع بوديد، همه را بخشيدم.

همچنين امام صادق عليه‌السلام می‏فرمايد: «در بنی اسرائيل عابدی بود كه پيوسته به عبادت و راز و نياز اشتغال داشت. خداوند متعال به حضرت داوود عليه‌السلام وحی فرستاد: ای داوود! اين مرد عابد، فردی رياكار و غيرمخلص است.

هنگامی كه او مرد، حضرت داوود عليه السلام به تشييع جنازه‏اش حاضر نشد. اما چهل نفر از بنی اسرائيل حضور يافتند و در درگاه الهی به نيكی و خوبی‌های ظاهری وی شهادت دادند و از خداوند طلب عفو و آمرزش برای وی نمودند.

در هنگام غسل نيز چهل نفر ديگر چنين كردند و در هنگام دفن چهل نفر ديگر آمده، بعد از گواهی به نيكمردی عابد از خداوند متعال آمرزش او را خواستار شدند. در آن حال، خداوند به حضرت داوود عليه السلام الهام كرد كه من او را به خاطر شهادت آن عده بخشيدم و اعمال بد و ريايی او را ناديده گرفتم

[║★║فاطمی║★║]

دعای چهل نفره

دعا كردن هميشه خوب و يكی از سلاحهای مؤمن و وسيله ارتباط با پروردگار عالميان است. هنگامی كه انسان خود را از هر جهت درمانده و عاجز می‏بيند با جان و دل زمزمه می‏كند كه:

سينه مالامال درد است ای دريغا مرهمی
دل ز تنهايی به جان آمد خدايا همدمی

در آن لحظات حساس، دعا همچون نور اميدی در دل انسان می‏تابد و دعاكننده علاوه بر آرامش درون، اعتماد به نفس، تلطيف روح، عشق و معرفت‏خويش را نيز به نمايش می‏گذارد.

امام صادق عليه السلام در يكی از رهنمودهای حكيمانه خويش ما را به دعای دسته جمعی فرا می‏خواند و می‏فرمايد: «اگر گروهی چهل نفره جمع شوند و خدای خويش را بخوانند، مطمئنا دعای آنان مستجاب خواهد شد و اگر چهل نفر نبودند گروه چهار نفره، ده بار خدا را بخوانند كه همين اثر را دارد و اگر بيش از يك نفر نباشد و چهل بار خدا را صدا بزند، خدای عزيز و جبار خواسته او را برآورده خواهد كرد.»



آمرزش چهل گناه

حضرت باقر عليه السلام يكی از حقوق واجب مسلمانان بر عهده همديگر را، حضور در تشييع جنازه آنان می‏شمارد و با توجه به اهميت آن، تاثير معنوی اين حضور را نيز بيان می‏كند: «من حمل جنازة من اربع جوانبها غفرالله له اربعين كبيرة; كسی كه جنازه‏ای را از چهار طرف حمل كند، خداوند متعال چهل گناه كبيره او را خواهد بخشيد.»



كمال در چهل سالگی

از مهم‏ترين نكاتی كه در زندگی انسان وجود دارد و در مرحله تكامل معنوی و شخصيت وی مؤثر است، رسيدن به مراتبی از سن و سال است كه انسان كامل‏تر و پخته‏تر می‏شود.خداوند متعال در اين زمينه چهل سالگی را اوج كمال انسانی می‏داند و می‏فرمايد:

«... حتی اذا بلغ اشده وبلغ اربعين سنة قال رب اوزعنی ان اشكر نعمتك التی انعمت علی وعلی والدی وان اعمل صالحا ترضيه واصلح لی فی ذريتی انی تبت اليك وانی من المسلمين‏» ;

«تا زمانی كه به كمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد، می‏گويد: پروردگارا! مرا توفيق ده تا شكر نعمتی را كه به من و پدر و مادرم دادی، به جا آورم و كار شايسته‏ای انجام دهم كه از آن خشنود باشی و فرزندان مرا صالح گردان! من به سوی تو باز می‏گردم و توبه می‏كنم و از مسلمانان می‏باشم.»



آثار چهل روز اخلاص

امام رضا عليه السلام از پيامبر گرامی اسلام صلی الله عليه و آله چنين نقل فرمود: «ما اخلص عبد لله عزوجل اربعين صباحا الا جرت ينابيع الحكمة من قلبه علی لسانه; هيچ بنده‏ای چهل روز اعمال خود را خالصانه به درگاه حضرت حق انجام نمی‏دهد، مگر اينكه خداوند متعال چشمه سارهای حكمت را از قلب او به زبانش جاری می‏سازد.» حافظ با اشاره به اين حديث می‏گويد:

سحرگه رهروی در سرزمينی
همی گفت اين معما با قرينی
كه‌ای صوفی شراب آنگه شود صاف
كه در شيشه بماند اربعينی

[╫❀نیایش❀╫]

سلام بر حسين و اربعينش، سلام بر اربعين و زائرانش! و

سلام بر اندوه هاي دل آنان كه به سوغات بر مزار كشتگان،

عشق بردند و به مويه نشستند. به شوق زيارت صحن و

سراي جان فزايت، اربعين شهادتت را به سوگ مي نشينيم،

يا حسين!

و اربعين از رازهاي هستي است و اربعين حسين (ع) روز

بسط لطف اوست بر پيروان و دوستدارانش. و در مقام

حسين (ع) همين بس كه در زيارت اربعينش خطاب به

جدشان محمد مصطفي (ص) و پدر بزرگوارشان حضرت

علي (ع) و مادر گراميشان فاطمه (س) ميگوييم كه خداوند

عزاداري شما را در رثاء حسين (ع) فبول فرمايد.

[╫❀نیایش❀╫]

اربعين در فرهنگ عاشورا

در فرهنگ عاشورا، اربعين به چهلمين شب شهادت حسين بن علي(ع) گفته ميشود که مصادف با روزبيستم ماه صفر است. از سنتهاي مردمي گرامي داشت چهلم مردگان است، که به ياد عزيز فوت شده خويش، خيرات و صدقات ميدهند و مجلس ياد بود بر پا ميکنند، در روز بيستم صفر نيز، شيعيان، مراسم سوگواري عظيمی را در کشورها و شــــهرهاي مختلف به ياد عاشوراي حسيني بر پا ميکنند. عاشقان و پيروان آن امام، در سحال اســـــرار اربعين به ذکر پرداخته و باران اشکبار چشم خويش را با مظلوميت حسين و يارانش پيوند مي زنند. اين راه، راه تداوم عشق است و بي گمان هيچگاه بي رهرو نخواهد بود.

نخستين اربعين

در نخستين اربعين شهادت امام حسين (ع)، جابر بن عبدالله انصاري و عطيه عوفي موفق به زيارت تربت و قبر سيد الشهدا شدند. بنا به برخي نقلها، در همان اربعين، کاروان اسراي اهل بيت (ع) دربازگشت از شام و سر راه مدينه، از کربلا گذشتند و با جابر ديدار کردند. البته برخي از مورخان نيز آنرا نفي کرده و نپذيرفته اند، از جمله مرحوم محدث قمي در «منتهي الامال» دلايلي ذکر ميکند که ديداراهل بيت از کربلا در اربعين اول نبوده است. به هر حال، تکريم اين روز و احياي خاطره غم بار عاشورا، رمز تداوم شعور عاشورايي در زمانهاي بعد بوده است.

اربعين و عرفان

اربعين از رازهاي هستي، خصوصيت عدد چهل و اسرار نهفته در آن براى ما روشن نيست.البته چه بسا، با توجه به ويژگى ‏هاى انسان، «چهل بار» تكرار يك رفتار پسنديده موجب ملكه معنوى وتعميق آن رفتار و قابليت نزول فيض خاص خداوند مى ‏شود.در فرهنگ اسلامى هم عدد چهل (اربعين) جايگاه ويژه اى دارد. چله نشينى براى رفع حاجات، حفظ كردن چهل حديث، اخلاص چهل صباح، كمال عقل در چهل سالگى، دعا براى چهل مؤمن، از اين نمونه هاست.
آمده است که چون حضرت موسي (ع) را قابل استماع کلام بي واسطه خداوند ميکردند چهل روز به خلوت فرستادند و خداوند فرمود: «… و اذا واعدنا موسي اربعين ليله »
پيامبر حکيم (ص) فرمود:
« من اخلص لله اربعين يوماً فجر الله ينابيع الحكمة من قلبه على لسانه»: هر كس چهل روز فقط براى خداوند تعالى اخلاص چشمه های خداوند ورزد حكمت را از قلبش برزبانش جارى مى‏ سازد.»
صاحب مرصاد العباد، عارف نامي نجم الدين شيرازي نيز گفته است: "و عدد اربعين را خاصيتي است در استکمال چيزها که اعداد ديگر را نيست." چنانکه در حديث صحيح آمده است:
ان خلق احدکم بجمع في بطن امه اربعين يوما ثم يکون علقه مثل ذلک.
و خواجه عليه السلام ظهور چشمه هاي حکمت از دل بر زبان را اختصاص اخلاص اربعين صباحا فرموده است، و حوالت کمال تخمير طينت آدم عليه السلام به اربعين صباحا کرد و از اين نوع بسيار است."

[╫❀نیایش❀╫]

شیون در کربلا
اربعین آمد و اشکم ز بصر می‏آید
گویا زینب محزون ز سفر می‏آید
باز در کرب و بلا شیون و شینی برپاست
کز اسیران ره شام خبر می‏آید

(صامت بروجردی)

[╫❀نیایش❀╫]

نقل قول:
نوشته اصلی توسط طیب
با عرض سلام, معنی

اَ قَتیلِ الْعَبَراتِ ،



و كشته اشكِ روان گردید ،

چیست?ممنون طیب


مرحوم مجلسى در معناى اين جمله مى‏فرمايد: منظور اين است كه «هيچ مؤمنى به ياد من نمى‏افتد مگر اين كه گريه مى‏كند يا بغض، گلوى وى را مى‏گيرد»، (بحارالانوار، ج 110، ص 356).

قتيل العبرات

كشته اشكها. از لقبهاى سيدالشهدا عليه السّلام است . شهيدى كه هم يادش گريه آور است و هم اشك ريختن در سوك او ثواب دارد و موجب احياى عاشوراست . امامان نيز توصيه فراوان بر عزادارى و گريستن بر مصائب آن حضرت داشته اند. روايت از امام حسين عليه السّلام است كه : ((اَنَا قَتيلُ العَبَرات )) من كشته اشكهايم . در حديث ديگرى فرموده است : ((اَنَا قَتيلُ العَبْرَة ، لا يَذكُرُنى مُؤ مِنٌ اِلا استَعْبَرَ)) من كشته اشكم . هيچ مؤ منى مرا ياد نمى كند، مگر آنكه اشك در چشمانش مى آيد. اين صفت ، در زيارتنامه ها هم براى آن شهيد كربلا امده است ، از جمله : ((وَصَلِّ عَلَى الحُسَينِ المَظلُومِ، الشَّهيدِ الرَّشيدِ، قَتيلِ العَبَراتِ وَ اَسيرِ الكُرُبات ...))