نگاهی دقیقتر بر تفسیر آیه 24 سوره نساء

[M84]

بنده در تاپیک تفسیر سوره مبارکه نساء این موضوع را مطرح کردم که با توجه به پیشنهاد خانم ایمانی که به جا هم هست اون را به یک تاپیک جدید منتقل می کنم:

آیه 24 سوره ی مبارکه نساء:

وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاء إِلاَّ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ كِتَابَ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَاء ذَلِكُمْ أَن تَبْتَغُواْ بِأَمْوَالِكُم مُّحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ فَمَا اسْتَمْتَعْتُم بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً وَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُم بِهِ مِن بَعْدِ الْفَرِيضَةِ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمً


ترجمه:

و زنان شوهردار

(بر شما حرام است مگر آنها را كه (از راه اسارت) مالك شده ايد; اينها احكامى است كه خداوند بر شما مقرر داشته است. اما زنان ديگر غير از اينها، براى شما حلال است كه با اموال خود، آنان را اختيار كنيد; در حالى كه پاكدامن باشيد و از زنا،خوددارى نماييد. و زنانى را كه متعه ( ازدواج موقت) مى كنيد، واجب است مهر آنها را بپردازيد. و گناهى بر شما نيست در آنچه بعد از تعيين مهر، با يكديگر توافق كردهايد. خداوند، دانا و حكيم است.

بیشتر توجه بنده روی این قسمته: إِلاَّ مَا مَلَكَتْ (مگر آنها را كه مالك شده ايد) که تفسیر شده: از راه اسارت، یعنی اگر شوهر هم داشته باشند بر شوهر کافر ( به هر حال دشمن مسلمانان) خود حرام شده و به عقد تصرف کننده در می آیند. کسی میتونه با استفاده از منابع موثق این قسمت آیه را تفسیر کنه؟

[فاطمه ایمانی]

نکاتی که در تفسیر آیه 24 سوره نساء مورد بررسی قرار گرفته است را در این لینک ها مطالعه فرمایید.

http://www.askquran.ir/showthread.php?t=7846&page=36
http://www.askquran.ir/showthread.php?t=7846&page=37

[M84]

فکر کنم نیاز به توضیح بیشتری هستش، اگر آن زن به اسارت گرفته شده به همسر قبلی خود علاقه داشته باشد و حاضر به ازدواج مجدد نباشد تکلیف چیست؟ به زور که نمیشه طرف را به کنیزی گرفت، مسلمان کرد و سپس به عنوان غنیمت جنگی با او ازدواج کرد؟ این با آزادی انتخاب شخص برای دین از نظر اسلام منافاتی ندارد؟

[e.1_m]

نقل قول:
نوشته اصلی توسط M84
اگر آن زن به اسارت گرفته شده به همسر قبلی خود علاقه داشته باشد و حاضر به ازدواج مجدد نباشد تکلیف چیست؟

به نام خداوند یکتا
سلام خدا بر دوستان خدا
سلام بر شما M84 بزرگوار

نکته اینجاست که خداوند تنها فرموده اند : این زنان برای شما حرام نیستند و شما میتوانید با انها ازدواج کنید نه اینکه شما به زور با انها ازدواج کنید و نه این که شما باید با انها ازدواج کنید و نه این که انها باید با شما ازدواج کنند بلکه این حکم فقط جوازیست برای این گونه ازدواج ها در صورتی که هر 2 طرف بخواهند و راضی باشند
طبق کلام خداوند یکتا و ادیانش هرگز هیچ کس نمیتواند و حق این را ندارد که به زور با کس خاصی ازدواج کند چه زن چه مرد فرقی نمی کند و ازدواج به زور مثلا راضی نبودن زن به ازدواج حرام است چرا که در ازدواج اصل رضایت طرفین است و این اصل است که موجب حلال شدن ازدواج میشود پس این زنان و هر زن دیگری میتوانند در صورتی که از انها خواستگاری شود به این خواسته جواب رد دهند و هیچ کس نمیتواند انها را مجبور به ازدواج کند اگر در این ایه اندیشه کنید همین را خواهید دید .

[andishmand]

سلام. نکته ای که خیلی اهمیت دارد این است که این پرسش بر محور حقوق زن در اسلام قرار ندارد بلکه محور این بحث برده داری در اسلام است.

من دو لینک زیر را برای پاسخ به این شبهه مفید میدانم. البته اولی نوعی مقدمه است و اصل مطلب در دومی طرح شده است:

نقد و بررسی برده داری در اسلام و آیات قرآن(۱): مقدمات

نقد و بررسی برده داری در اسلام و آیات قرآن(۳): کنیزان

[azadeh2009]

لینک های داده شده عمدتاً به مسئله جنگ بنی قریظه پرداخته اند.
در مورد این جنگ مطالب زیر به ذهن من می رسد. اگر کسی پاسخی به آنها دارد ممنون می شوم ارائه کند.
1- اولا این که این جنگ نبود. یهودیان بنی قریظه تسلیم شدند.
2- حکم سعد معاذ مورد قبول پیامبر قرار گرفت و آن را حکمی از ورای هفت آسمان خواندند. فراموش نکنیم که یکطرف این داوری مسلمانان بودند. پیامبر نمی توانست به حکمی غیر انسانی هر چند مورد رضایت یهودیان صحه بگذارد. حال که صحه گذاشته است یعنی این حکم مورد قبول اوست. اگر از آن ناراضی بود می توانست بگوید هر چند از این حکم سخت ناراضی هستم ولی چون سعد که مورد قبول طرفین است این حکم را صادر کرده است به اجبار به آن تن می دهم.پیامبر حتی این حرف را هم نزد. بلکه با رضایت تمام این حکم را حکمی آسمانی خواند. یعنی صرفنظر از این که سعد این حکم را داده باشد یا کسی دیگر. این حکم مورد رضایت پیامبر و خداوند بوده است (در این دقت شود).
3- در تاریخ آمده است که ششصد تا نهصد نفر از مردان بنی قریظه ازبام تا شام سر بریده شدند. و در گودال هایی که به همین منظور کنده شده بود ریخته می شدند. سر که خود به خود در گودال می افتاد، بقیه بدن را هم با لگدی به گودال پرت می کردند. احتمالا مردم مدینه تا چند روز از به یاد آوردن این صحنه ها استفراغ می کرده اند!
آیا تمامی مردان بنی قریظه شامل یک حکم یکسان شدند؟ یعنی هیچ گونه درجه بندی در مورد حکم آنان وجود نداشت؟ یکی کمتر یکی شدیدتر؟ آیا برای مثال یکی از پیرمردان بنی قریظه هم که مریض الاحوال بوده است و در گوشه ای خوابیده بوده هم باید حکمش مانند جنگجویان بنی قریظه باشد؟ بدون برگزاری دادگاه و تشخیص درجه حکم می توان نسبت به همه ، حکم یکسان داد؟
4- ازمردان گذشته، نوجوانان هم حکمشان مانند حکم مردان رشید و جنگجوی بنی قریظه بوده است؟ در تاریخ آمده است که در مورد نوجوانانی که در بلوغشان شک وجود داشت، شلوارشان را پایین می کشیدند اگر موی زهار داشت پس بالغ بوده پس کشته می شده است و اگر موی زهار نداشت رها می شد و به بردگی می رفت.
ملاک محارب بودن بلوغ است؟ این حکم همان حکمی است که از وارای آسمانها نازل شده است؟!

5- در تاریخ آمده است که بخشی از زنان و دخترکان و پسرکان را به شهرهای دور و نزدیک فروختند(!!!!) و به جای آن اسب و اسلحه و گرز و شمشیر خریدند. آیا در این عمل حکم تربیتی می توان یافت؟ آیا این حکم از فراز آسمانها نازل شده است.
آیا تقسیم دخترکان و زنان و پسرکان بین اعراب مسلمان روشی تربیتی بوده است؟ دختر در خانه ای و مادر در خانه ای دیگر و پسر در خانواده ی دیگر؟
آیا روا بوده است که این زنان که هیچ تقصیری نداشتند احکام برده در مورد آنها اجرا شود. تصور کنید حال پسرکی راکه مادرش در خانه ای و خواهرش در خانه ای دیگر در اختیار اعراب قرار دارد؟
این حکم از آسمانها نازل شده است؟!
6- اگر هم این واقعه را بالکل منکر هستید که بگویید هم خود را راحت کنید هم ما را.

[M84]

ممنون از e.1_m عزیز به خاطر پاسخ منطقی که به این سوال دادند. از شما دوست گرامی خانم یا آقای andishmand هم کمال تشکر را به خاطر توجهتون دارم ول فکر نمی کنید که مطرح کردن بحث برده داری در اینجا مناسب نباشه؟ اصل برده داری با اسلام منافاتی نداره؟
در ارتباط با مطالبی که آزاده خانم اشاره کردند سوال زیر راهم بنده اضافه کنم که ممنون می شم اگر جواب بدهید:
در مورد به آتش کشیده شدن کتابخانه ی بزرگ ایران و از بین رفتن کامل اسناد علمی و فرهنگی ایرانیان در زمان حمله ی اعراب به ایران توضیح دهید.

[از قرآن بپرس]

فکر کنم نیاز به توضیح بیشتری هستش، اگر آن زن به اسارت گرفته شده به همسر قبلی خود علاقه داشته باشد و حاضر به ازدواج مجدد نباشد تکلیف چیست؟ به زور که نمیشه طرف را به کنیزی گرفت، مسلمان کرد و سپس به عنوان غنیمت جنگی با او ازدواج کرد؟ این با آزادی انتخاب شخص برای دین از نظر اسلام منافاتی ندارد؟

باسلام
با اين فرضي كه درست كردين اين قبيل سئوال ها هم بايد برايتان مطرح شود كه اينطور كه نمي شه فردي رو به زور ببرندزندان به زور اسيرش كنند بايد از خودش رضايت بگيرند بعد اين كار رو بكنند به زور كه نمي شه فردي رو از همسرشون جدا كرد ، به زور كه نمي شه غنيمت جنگي گرفت~! به زور كه نمي شه باكسي جنگ كرد ووووو
توضيح
1. مسئله بردگي مورد تاييد كامل اسلام نبوده است و اگر نگاهي به احكام موضوع كرده باشيد خواهيد فهميد كه چون اين موضوع رخنه در زندگي مردم آن زمان كرده بود اسلام آن را كاناليزه كرد و به جاي اين كه برخورد مستقيم با آن داشته باشد تا نتيجه اش مقاومت و اجرا نشدن دستور شود آمد قوانيني برآي آن وضع كرد كه باعث براندازي نظام برده داري به صورت خاموش گرديد
2.اين مسئله امروز مصداقي ندارد و به لحاظ فقهي اگر اتفاق افتاده باشه معمولا زماني اسارت اتفاق مي افتد كه مردانشان در جنگ كشته شده باشند
اگر هم همسرش زنده هم باشد مانند كفر خود اسارت سبب بطلان عقد و زوجيت بين آندو مي شود.
3. خود اصل موضوع جنگ و اسارت و غنيمت و كشت و كشتار و خونريزي امري نيست كه بتوان در آن صحبت از رضايت و علاقه و اين حرف ها شود
4. درفرضي كه اشاره كرديد كنيز شدن نيازي به ازدواج ندارد بلكه خود اسارت باعث جدايي شده و نياز به عده هم در كارنيست همينطور نياز به ازدواج و خواندن خطبه هم نيست.
5. جنگ و خونريزي و كشت و كشتار كجا آزادي انتخاب كجا وقتي كافرحربي كه با مسلماني مي جنگد تا او را نابود كند دستگير مي شود به نظر شما مي توان براي او قانوني وضع كرد تا اوهم با همين فكر و عقيده برود و آزادانه همسري انتخاب كند؟؟؟!!!!!
او همين الان هم رها شود به خون مسلمانان تشنه است.
6. بله اگه فرض شود اسير به اشتباه خود پي برده و به آغوش اسلام بازگردد اگر اين امر محرز شود و محرز شود كه حيله اي در كار نيست خودبخود آزاد مي شود و مي تواند بدون اسارت در ميان مسلمانان زندگي كند و ديگر اجباري در مورد او به كار نمي آيد و فرض مزبور هم درست نيست.

[M84]

باسلام
با اين فرضي كه درست كردين اين قبيل سئوال ها هم بايد برايتان مطرح شود كه اينطور كه نمي شه فردي رو به زور ببرندزندان به زور اسيرش كنند بايد از خودش رضايت بگيرند بعد اين كار رو بكنند به زور كه نمي شه فردي رو از همسرشون جدا كرد ، به زور كه نمي شه غنيمت جنگي گرفت~! به زور كه نمي شه باكسي جنگ كرد ووووو:gig:
توضيح
1. مسئله بردگي مورد تاييد كامل اسلام نبوده است و اگر نگاهي به احكام موضوع كرده باشيد خواهيد فهميد كه چون اين موضوع رخنه در زندگي مردم آن زمان كرده بود اسلام آن را كاناليزه كرد و به جاي اين كه برخورد مستقيم با آن داشته باشد تا نتيجه اش مقاومت و اجرا نشدن دستور شود آمد قوانيني برآي آن وضع كرد كه باعث براندازي نظام برده داري به صورت خاموش گرديد
2.اين مسئله امروز مصداقي ندارد و به لحاظ فقهي اگر اتفاق افتاده باشه معمولا زماني اسارت اتفاق مي افتد كه مردانشان در جنگ كشته شده باشند
اگر هم همسرش زنده هم باشد مانند كفر خود اسارت سبب بطلان عقد و زوجيت بين آندو مي شود.
3. خود اصل موضوع جنگ و اسارت و غنيمت و كشت و كشتار و خونريزي امري نيست كه بتوان در آن صحبت از رضايت و علاقه و اين حرف ها شود
4. درفرضي كه اشاره كرديد كنيز شدن نيازي به ازدواج ندارد بلكه خود اسارت باعث جدايي شده و نياز به عده هم در كارنيست همينطور نياز به ازدواج و خواندن خطبه هم نيست.
5. جنگ و خونريزي و كشت و كشتار كجا آزادي انتخاب كجا وقتي كافرحربي كه با مسلماني مي جنگد تا او را نابود كند دستگير مي شود به نظر شما مي توان براي او قانوني وضع كرد تا اوهم با همين فكر و عقيده برود و آزادانه همسري انتخاب كند؟؟؟!!!!!
او همين الان هم رها شود به خون مسلمانان تشنه است.
6. بله اگه فرض شود اسير به اشتباه خود پي برده و به آغوش اسلام بازگردد اگر اين امر محرز شود و محرز شود كه حيله اي در كار نيست خودبخود آزاد مي شود و مي تواند بدون اسارت در ميان مسلمانان زندگي كند و ديگر اجباري در مورد او به كار نمي آيد و فرض مزبور هم درست نيست.

ممنون از توجهی که کردید و اما پاسخ شما:
بنده هیچ فرض غیر معقولی در این زمینه نکردم چرا که اگر اینطور بود این همه جواب در پی آن به من داده نمی شد. من فقط آیه ی صریح قرآن را در یک حالت خاص بررسی کردم.
1.در مورد بند یک پاسخ شما یک سوال دارم. آیا آیه ای در قرآن است که پس از براندازی نظام برده داری به صورت خاموش به طور آشکارا به آن اشاره کرده باشد؟
2.این حرف شما را قبول ندارم چون اولا جنگ در همه ی زمانها وجود دارد و ثانیا یک مسلمان در هر زمان قرآن را سرلوحه ی خود قرار داده و از آن تبعیت می کند.
3.حق با شماست ولی این در مورد جنگجویان صدق می کند نه زنها و بچه ها.
4.مشکل من هم همینجاست! در واقع حرف شما در این مورد در مورد سوال بنده مستتر است.
5.بلی چرا که با رفتاری مناسب و روانشناسانه به نحوی می توان عمل کرد که وی با خواست خود مسلمان شود و و حتی داوطلبانه در راه اسلام جان دهد، همانطور که پیامبر اکرم (ص) بار ها در برخورد خود با دیگران این کار را انجام دادند ولی نه از نقطه نظر روانشناسی بلکه برای گسترش اخلاق و سیره ی نبوی. بهتره شما هم در طرز فکرتون تجدید نظر کنید و مقداری بر مکارم اخلاقی خود بیافزایید.
6.بلی درست است ولی برای رد فرض من کافی نیست چون در این صورت اکثرا در ظاهر و به زور مسلمان می شوند و در غیر اینصورت مشکل ما هنوز حل نشده است.
دوستان به سوال بنده جواب مناسب داده بودند ولی شما با فرض های خود جوابهای آنان را بی اعتبار کردید، لطفا توضیح دهید.
در ضمن بحث کشتار طایفه بنی قریظه و همچنین نابود شدن اسناد پر ارزش ایرانیان که در بالای عرایض بنده مطرح شد فراموش نشود.

[fatememeshkat]

به زور که نمیشه طرف را به کنیزی گرفت، مسلمان کرد و سپس به عنوان غنیمت جنگی با او ازدواج کرد؟ این با آزادی انتخاب شخص برای دین از نظر اسلام منافاتی ندارد؟

اجباری در مسلمان شدن برده و کنیز نیست و آنها می توانند بر کفر خویش باقی بمانند ، مساله ملک یمین غیر از ازدواج است و احکام آن با ازدواج فرق می کند ، ازدواج با کفار برای مسلمان جایز نیست چه کافر آزاد و چه مملوک ، بحث کنیز و برده بحث ملک یمین است نه ازدواج ؛ بنابراین سوال شما از دو ناحیه با اشکال مواجه است یکی اینکه ملک یمین را به معنی ازدواج گرفته اید و دیگر اینکه تصور نمودید که برده و کنیز مجبور به تغییر آیین و یا کفرشان هستند در حالیکه هیچ اجباری در کار نیست و آنان می توانند بر کفر خویش باقی بمانند .
اسارت و كشته شدن و ... ینها لوازم و آثار جنگ است و گریزی از آن نیست چنانچه اگر این زن و بچه اسیر هم نشوند و همسر و سرپرست خانواده در جنگ کشته شود باز هم ممکن است فقر و گرسنگی و دیگر سختیها ، دامنگیر آنان شود پس اینها از ملزومات جنگ بوده و گریزی از آن وجود ندارد .
نکته قابل توجه این است که ما در این عصر ، زمانی که از برده داری و کنیز داری در اسلام ( که البته در زمان حاضر سالبه به انتفاع موضوع است و مصداقی ندارد ) صحبت می کنیم ، تمامی مسائل را در بازسازی ذهنی - از جنگ و اسارتهای آن زمان و متعاقب آن بحث کنیز و برده و ملک یمین – مد نظر قرار نمی دهیم و بصورت گزینشی تنها برروی برخی موارد _ بدون در نظر گرفتن موارد جانبی آن – تکیه می کنیم و بر مبنای اطلاعات غیر تکمیلی ، تحقیق و قضاوت می نماییم .
ملک یمین لزوما در اثر جنگ و جهاد و غنیمت جنگی بدست نمی آید که بحث جنگ و جهاد را مطرح کنیم ، آنچه در آیه شریفه از آن سخن بمیان آمده _ مما ملکت ایمانهم - است یعنی کنیزانی که از راه مال خریداری شده اند و صرفا از طریق اخذ غنائم جنگی نیست و توضیح داده شد که در هر صورت ( چه غنیمت جنگی و چه خریداری آن ) اجباری در تغییر کیش برده و کنیز وجود ندارد هر چند تاریخ گواهی می دهد که بسیاری از همین بردگان و کنیزان با میل خویش اسلام را پذیرفتند هر چند زیر شکنجه نیز از آن دست برنداشتند ( به عنوان نمونه بلال حبشی )
در مورد رفتار با بردگان در اسلام توصیه های فراوان وجوددارد و نیز حقوقی برای آنان در نظر گرفته شده است ، راههایی برای آزاد سازی و قراردادهایی در متن احکام اسلامی وجود دارد که بردگان می توانستند با استفاده از ان ، خود را آزاد کنند ، مجازات آنان نصف مجازات افراد آزاد بود ، در قران کریم ازدواج با کنیز مومنه از ازدواج با زن آزاد مشرک دانسته شده است و زمانی که مالکی از کنیزی فرزند دار می شد ، آن کنیز آزاد می گشت و بسیاری از گناهان که یکی از راههای جبران و کفاره آن را آزاد کردن برده معرفی نموده است و نیز بسیاری از احکام اخلاقی در خصوص رفتار با بردگان در اسلام وجود دارد که منجر میشد بردگان خود با تمایل به اسلام بگروند و اینها تماما تاثیر رفتار اسلامی و بار تربیتی احکام برده داری در اسلام را مشخص می کند مجددا این نکته را متذکر می شوم که امروزه مساله برده داری ، مصداقی ندارد و آنچه عرض شد در خصوص زمان موضوع بود .