اصحاب اخدود

[m2babaey]

در روایتی در نهج الفصاحه آمده که خدا ابا دارد برای قاتل مومن توبه قرار دهد چرا در مورد اصحاب اخدود در قرآن داریم آنهایی که توبه نکردند ...

[شهيدان]

در روایتی در نهج الفصاحه آمده که خدا ابا دارد برای قاتل مومن توبه قرار دهد چرا در مورد اصحاب اخدود در قرآن داریم آنهایی که توبه نکردند ...

جريان اصحاب اخدود را كه قرآن مطرح مي كند وآتش زدن نصاري توسط يهود را بيان مي كندوهمچنين به مجازات يهوديان (اصحاب اخدود)در صورت عدم توبه اشاره مي كند همه اين بيانها هشدارى است به مردم مكه كه تا دير نشده است دست از آزار و شكنجه مؤمنان بردارند، و به سوى خدا بازگردند.
اصولا قرآن راه بازگشت را به روى كسى نمى‏بندد، و اين نشان مى‏دهد كه قرار دادن مجازاتهاى سخت و دردناك نيز براى اصلاح فاسدان و مفسدان و به منظور بازگشت آنها به سوى حق است.
واگر در نهج الفصاحه اينگونه كه مي فرماييد باشد قطعا به اين معني نيست كه باب توبه وباز گشت بر روي آنها بسته مي شود بلكه اين بيان براي نشان دادن قبح زيادوبزرگي گناه آنها ست كه شايد با اين گناه توفيق توبه وبازگشت هم از شما گرفته شود.

[شهيدان]

خداوند تبارک و تعالی ، همان گونه که از بشارت برای هدایت یاد کرده ، از قدرت انذار هم نام برده است. زیرا همان گونه که تبشیر در جان‌های حق پذیر و گوش‌های سخن‌سنج اثری ژرف و ماندنی و شور انگیز دارد ، انذار هم تأثیری تکان دهنده و بیدار کننده دارد و این خود از عوامل هدایت انسانها محسوب می گردد .
انذار یکی از سنت‌های الهی است ، آن گونه که خداوند ، خود فرموده است : َإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ1« هیچ امتی نبوده است که بیم دهنده ای در میان آن ها نبوده باشد.»
البته این مهم را یادآور می شویم که بنا بر بسیاری از آیات قرآن ، اکثر مردم ویژگیهایی دارند که موجب شده خداوند حربه‌ی انذار را به کار گیرد.
بعضی از این ویژگیها عبارتند از : نادانی ، بی خبری ، ناسپاسی ، بی ایمانی ، شرک و ...
از همین رو ، خداوند از انذار بهره گرفته است ، شاید به این وسیله چنین مردمی به خود آیند و در مسیر هدایت قرار گیرند و اگر به راه نیامدند ، خداوند حجت را بر آنان تمام کرده باشد.
پیامبران اصلی‌ترین مأموران انذار بوده‌اند و این مسأله یکی از حکمت‌های مهم ارسال این بزرگواران بوده است.2
سرور و سالار همه‌ی منذران و رسولان و خاتم ایشان حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله و سلم ، زمانی به این امر مهم مأمور شد که مدت طولانی از آمدن هشدار دهندگان در میان قوم او گذشته بود. از این رو ایشان پس از بعثت نخستین فرمانی که دریافت نمود این بود : « يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّر قُمْ فَأَنذِرُْ3 »
به خاطر ويژگي‌هايي كه درباره عموم مردم ، بخصوص كافران ، برشمرديم و به جهت ضرورت دعوت ، جلوه‌ي انذار در دوران مكه بسيار بيشتر و بارزتر بود . لذا در آيات مكي لحن آيات، ترساننده ، هشداردهنده و بيداركننده است . آيات بسيار ديگري نيز، بيانگر آن است كه مهمترين وظيفه‌ي پيامبر ، انذار مردم بوده است . چنانچه خداوند خطاب به آن حضرت مي‌فرمايد : « قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُّبِينٌ4 » « بگو : اي مردم ! من فقط هشداردهنده‌اي روشنگر براي شما هستم .»
البته انذار كافران ، بيشتر از باب اتمام حجت به ايشان است ؛ زيرا بسياري از آنان به انذار پيامبر گوش دل نمي‌سپارند . 5 از اين‌رو اثر انذار منحصر در كساني مي‌شود كه زمينه‌ي مساعد و مناسب دارند .
يادآوري مي‌كنيم پيامبر بنا بر وظيفه‌اي كه خداوند برايش معين فرموده ، مأموريت دارد همه‌ي مردم را انذار كند . نتيجه‌ي اين انذار ، براي كافران لجوج و عنود تمام شدن حجت خدا بر آنان و احياناً به خود آمدن برخي از ايشان ، و براي كساني كه قصد سركشي و عناد و لجاجت را ندارند ، هشياري ، بيداري و ايمان آوردن است .

1. فاطر/ 24، نحل/36 2. انعام/48، كهف/ 56 3.مدثر/ 1،2 4. حج/ 49
5. بقره/6، يس/10

[شهيدان]

موضوعاتي كه اثر بيداركننده و هشداردهنده داشته و در قرآن از آنها يادشده است ، به طور عمده عبارتند از :
انذار درباره يكتايي خداوند6 ، انذار از نزول عذابهايي كه بر اقوام پيشين نازل گشته است7 و انذار از روز قيامت و حسابرسي در آن روز8 .
حربه‌ي اصلي حضرت رسول براي انذار، قرآن است . يعني پيامبر اكرم(صلي‌الله‌عليه‌وآله� �وسلم) به وسيله‌ي آيات شريفه‌ي قرآن ، مردم را بشارت و هشدار مي‌داده است .
صفت انذار را براي قرآن ، اين‌گونه بيان مي‌كنيم :
1. « إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ »9
خداوند ، انذار به وسيله‌ي قرآن را نخست به خود نسبت مي‌دهد.
2. « هَذَا كِتَابٌ مُّصَدِّقٌ لِّسَانًا عَرَبِيًّا لِّيُنذِرَ الَّذِينَ ظَلَمُوا »10
انجام اين مهم را به وسيله‌ي قرآن ، به خود قرآن منتسب مي‌فرمايد .
3. « وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِّتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَتُنذِرَ يَوْمَ الْجَمْعِ لَا رَيْبَ فِيهِ »11
اين مأموريت انذار به وسيله‌ي قرآن ، به پيامبر نسبت داده شده است .
4. « بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ لِتُنذِرَ قَوْمًا مَّا أَتَاهُم مِّن نَّذِيرٍ مِّن قَبْلِكَ »12
قرآن در زماني مردم را انذار مي‌كرد كه مدت طولاني منذري نيامده بود .
5. « فَإِنَّمَا يَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِينَ وَتُنذِرَ بِهِ قَوْمًا لُّدًّا»13
انذار قرآن ، علاوه بر اينكه همه‌ي مردم را در بر مي گيرد ، گروه‌هاي ويژه‌اي را نيز به طورخاص شامل مي‌شود .
6. « ق وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ. بَلْ عَجِبُوا أَن جَاءَهُمْ مُنذِرٌ مِّنْهُمْ فَقَالَ الْكَافِرُونَ هَذَا شَيْءٌ عَجِيبٌ»14
كافران ،‌از اين كه فردي از ميان خود آنها مأموريت انذارشان را دارد ، تعجب مي‌كردند و به انكار او مي‌پرداختند .
7. « إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُّبِينٌ. لِيُنذِرَ مَن كَانَ حَيًّا »15
قرآن كتابي است ، كه تمام موجودات مختار و زنده را هشدار مي‌دهد .
8. « تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا»16
انذار قرآن براي همه‌ي زمانها و مكانها است .
9. « وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لأُنذِرَكُم بِهِ وَمَن بَلَغَ أَئِنَّكُمْ »17
انذار قرآن ، پس از زمان پيامبر به وسيله عترت كه همان حاملان قرآن هستند ، يعني ائمه صورت مي‌گيرد .
10. « فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ »18
و بالاخره آن كه فقيهان دين و حاملان علوم اهل‌بيت«عليه‌السلام» نيز وظيفه ي انذار را به عهده دارند .
نتيجه :
يكي از عوامل مهم هدايت انسان‌ها يا اتمام حجت بر آنها كه پيامبران فراوان به كار گرفته‌اند ، انذار آدميان از فرجام اعمال و افكار غلط و شرك‌آميز و كفرآلود آن‌هاست . مسأله‌ي «انذار» آنقدر مهم است كه اولاً در ميان تمام امت‌ها منذر يا منذراني بوده‌اند و ثانياً تا انذار صورت نگرفته ، عذاب بر بدكاران نازل نگشته است .
وظيفه‌ي اصلي و بسيار مهم پيامبر اكرم صلي‌الله‌عليه‌و‌آله‌وس� �م نيز به طور عمده انذار بوده است و آن جناب ، مردم را درباره‌ي دو مطلب مهم هشدار داده است : يكي شريك قائل نشدن براي خداوند و ديگري اعتقاد به قيامت و آخرت .
و بالاخره آن كه قرآن ، منشور جاويدان براي انذار آدميان است و پس از پيامبر ، وظيفه‌ي انذار ، در درجه‌ي نخست به عهده‌ي وارثان علوم قرآن يعني ائمه‌ي هدي و در درجه‌ي بعد به عهده‌ي فقيهان و حاملان علوم اهل‌بيت « عليهم‌السلام» است.

6. نحل/16 7. فصلت/13
8. غافر/18، مريم/39، شوري/7، ابراهيم/44، نبأ/40، ليل/14 9. دخان/3 10. احقاف/12
11. شوري/7 12. سجده/3 13. مريم/97 14. ق/1،2 15. يس/69،70
16. فرقان/1 17. انعام/19 18. توبه/122