ريا و حبط اعمال

[ناصح]

بسم الله الرحمن الرحیم

از پیامبر اعظم(ص) روایت شده است که:سه کس را پیش از همه نزد خدای تعالی حاضر سازند، مردی که قرآن کریم را حفظ کرده و شخصی را که در راه خدا کشته شده و کسی را که خداوند مالی به وی داده و او آن را بذل کرده باشد.
خداوند به مرد حافظ قرآن فرماید: تو را توفیق دادم قرآن آموختی، گوید: آری ای پروردگار من! فرماید: با آن چه کردی؟ عرضه دارد: پروردگارا! آن را در نماز قرائت و در نصف شبها تلاوت نمودم، خداوند فرماید: چنین است، اما برای من نکردی بلکه نظر تو این بود که مردم گویند فلان کس قرآن می خواند، بر من برای تو امروز حقی نیست و مزد عمل تو همان مدح مردم بود.
سپس صاحب مال را فرماید: تو را مال بسیار دادم با آن چه کردی؟ گوید: بارالها! نفقه دادم. فرماید: آری ولی قصد تو آن بود که مردم گویند فلان مرد سخی است، تو را امروز نزد من نصیبی نباشد و پاداش تو همان ثنای مردم است.
شهید را فرماید: قوت و شجاعت تو از من است. گوید: آری و برای آن جهت در راه تو جهاد کردم تا مرا کشتند. خداوند فرماید که: مقصود تو این نبود، بلکه هدف این بود که مردم بگویند تو مرد دلیر و شجاعی هستی، تو را بیش از آن نصیبی نیست، پس فرمان دهد هر سه را به دوزخ برند. (1)


بحارالانوار، ج72، ص305

[سمیع]

باسمه تعالی
با سلام:

حبط در لغت به معنای باطل شدن است.[1] و در اصطلاح از بین رفتن پاداش عمل نیک، به دنبال گناهی که در پی آن عمل، انجام گرفته است.[2]
علامه طباطبایی(ره) در تفسیر المیزان، واژه حبط را عمل بی اجر معنا کرده اند.[3] و در جایی دیگر به معنای باطل شدن عمل و از تأثیر افتادن آن به کار برده اند و افزوده اند که واژه حبط در قرآن جز به عمل نسبت داده نشده است.[4]

زمانی انسان، عمل نیکی را با همه شرایط صحت انجام می دهد، اماگاهی این عمل پوچ و تباه می گردد. زیرا همین انسان نیکوکار، ممکن است با ریاکردن، منت نهادن و یا... عمل نیک خود را از بین ببرد

قرآن کریم این آفت‌زدگی را حبط می نامد که اختصاص به کفار هم ندارد و ممکن است اعمال نیک مسلمانان نیز دچار حبط شود. ممکن است یک مسلمان، برای خدا به نیازمندی صدقه بدهد و صدقه او قبول شود؛ ولی بعد آن را با منّت گذاشتن یا نوعی آزار روحی نابود و تباه گرداند.[5]

همانطور که در این آیه کریمه آمده است: یا أَیهَا الذَّینَ آمَنوا لاتُبطِلوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمنِّ وَالاَذی[6] ای مؤمنان، صدقه‌های خود را با منت نهادن و آزار رساندن، باطل نکنید.

یکی از بدترین رذایل اخلاقی و آلودگی قلبی که باعث حبط اعمال، و سقوط در جهنم است، ریا می باشد.

ریا عبارت است از این که انسان بخواهد با نشان دادن اعمال و کارهای نیک خود به دیگران در پیش آنان اعتبار و منزلت کسب کند[7] یعنی اگر عبادتی یا کار نیک و عمل صالحی انجام می دهد ؛ هدفش این است که مردم را از کار خود آگاه کند و مردم او را تمجید و ستایش کرده، انسان خوبی بدانند.

انسان ریاکار اگر اعمال صالح هم داشته باشد، به سبب حالت ریایی که در اوست آن اعمال صالحه او نیز باطل می گردد.

پی نوشت:
[1]. راغب اصفهانی، مفردات، ص 105.
[2].استاد سبحانی، الهیات، ص 657.
[3]. ترجمه تفسیر المیزان، ج 13،ص 548.
[4]. همان، ج 2، ص 250
[5]. استاد مطهری، عدل الهی، قم،ص289-290
[6].بقره، آیه 264
[7].معراج السعادة، ص472و473

[سمیع]

امام علی علیه السلام فرمودند:اگر پنج خصلت نبود، همه مردم جزوِ صالحان مى شدند: قانع بودن به نادانى، حرص به دنيا، بخل ورزى به زيادى، رياكارى در عمل، و خود رأيى.[1]

ريا يک گناه معمولي نيست بلکه ريشه در اعتقادات دارد .از اين رودر حديثي از امام صادق عليه السلام آمده است: كُلُّ رِياءٍ شِرْكٌ انَّهُ مَنْ عَمِلَ لِلنَّاسِ كانَ ثَوابُهُ لِلنَّاسِ وَ مَنْ عَمِلَ لِلَّهِ كانَ ثَوابُهُ عَلَى اللَّهِ؛ هر ريائى شرك است، هر كس براى مردم عمل كند ،پاداش او بر مردم است، و هر كس براى خدا عمل كند ثوابش بر خداست[2]

رياكار با عمل خود درون خود را ويران می ‏سازد . از مقام والاى توحيد دور می ‏شود . مردم را وسيله عزّت و احترام خود می‏بيند و قدرت خدا را به دست فراموشى می‏سپارد.

در حديثى از امام علی عليه السلام می ‏خوانيم: الْمُرائى ظَاهِرُهُ جَميلٌ وَ باطِنُهُ عَليلٌ ...؛ ريا كار ظاهر عملش زيبا و باطنش زشت و بيمار است![3] و نيز فرمود: ما اقْبَحَ بِاْلِانْسانِ باطِناً عَليلًا وَ ظاهِراً جَميلًا؛ چه زشت است كه باطن انسان خراب و بيمار و ظاهرش زيبا باشد.[4]

ورود ريا در اعمال، بسيار مخفيانه و پنهان است. يکي از مهارها و دام‌هاي بزرگ شيطان، رياست که انسان را به سقوط مي‌کشاند. گاهي انسان يک عمر عبادت مي‌کند و ناگهان متوجّه مي‌شود همۀ اعمال او بر اثر ريا باطل بوده است.

روایت است که از رسول خدا صلى الله عليه و آله معناى آيه‏ [فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ‏] [5] پرسيدند فرمودند: انسان عملى را انجام ميدهد نيت و قصدش وجه اللّه نيست بلكه براى اين است كه مردم از او تعريف كنند و در بين مردم پاك و خوب جلوه نمايد، علاقه‏مند است مردم از وضع او آگاه گردند، اين انسان همان است كه به عبادت پروردگارش شرك ورزيده است‏.[6]

بنابراین آدم رياكار آدم بدبخت و تيره ‏روز است كه عمرى را در تلاش و زحمت است و كم‏ترين سود و حاصلى از آن همه تلاش نصيب او نمی شود، ولى آنان كه براى خدا كار می‏كنند در روز قيامت از بهره ابدى و منفعت هميشگى برخوردارند.


پی نوشت:
[1].غررالحكم، ج2، ص451، ح3260
[2].كافى، ج 2، ص 293
[3].غرر الحكم،ج1، ص 60
[4].همان، ج 2، ص 749
[5].كهف ، 110
[6].الكافى، ج2، ص 293

[سمیع]

راه های درمان ریا:

علمای اخلاق نیز برای درمان این رذیله اخلاقی، دو راه بیان کرده اند: یکی راه علمی و دیگری عملی.

راه علمی:در حديث نبوى است كه ريا، شرك اصغر است[1] و درمان آن اين است كه مؤمن بايد توجه كند كه مقدم داشتن رضايت مردم بر رضايت حق تعالی حماقت است و كسب اعتبار و شخصيت و عزّت در نزد مردم امرى احتمالى است، ولى باطل شدن عبادت به ريا مسلّم و قطعى است.

اگر آدم ریاکار به این نکته توجه نماید و بفهمد که ریا باعث کفر و نفاق بوده، و وسیله شقاوت ابدی و هلاکت و سقوط در قعر جهنم است، و نابود کننده اجر و پاداش اخروی اعمال انسان است؛

و عملی که ذره ای ریا و نا خالصی در آن وجود داشته باشد در پیشگاه حق تعالی ارزشی ندارد و خداوند هیچ اجر و پاداشی به آن نخواهد داد متوجه می شود که عمل ریایی بالا ترین خسران و ضرر است. هیچ گاه اقدام به چنین کاری نمی کند و حاضر نمی شود کاری کند که برای ابد مایه بدبختی او باشد.

بنابراین توجه به عواقب دردناک ریا، و توجه به بی ارزشی پاداش و تشویق مردم در مقابل پاداش حق تعالی سبب می شود انسان بیدار شده و دیگر این گناه بزرگ را مرتکب نشود.

راه عملی:عادت دادن خود به این که اعمال و کارهای نیک خود را در پنهانی انجام دهد.[2] این یک راه عملی برای نجات از آفت ریا است.

همان گونه که انسان گناه را مخفی انجام می دهد و اصرار دارد که کارهای زشتش برملا نشده و کسی از آن آگاهی پیدا نکند، در کارهای نیک هم این چنین باشد، و این عمل آن قدر ادامه پیدا کند تا نفس عادت کند و آن رذیله از ریشه کنده شود و دیگر نفس، طمع در ریا نکند.

پی نوشت:
[1].جامع السعادات، ج 2، ص 90
[2].ملا احمدنراقی، معراج السعادة، ص483 به بعد

[bandekhoda]

مثلا من بگم خانم عکست رو از اینجا بردار مواظب باش بابات از بانک نزول نکرده باشه بگم علما تقوا داشته باشید!! ریا کردم بداخلاقم تاکسی میخواهد یک امر به معروف کند همه به او میبرند سلفی منافق اهل سنتی تو !!!الهی بمیرم برای امام حسین . اینجاست که اصلا امر به معروف گم میشود .

[مریم]

مثلا من بگم خانم عکست رو از اینجا بردار مواظب باش بابات از بانک نزول نکرده باشه بگم علما تقوا داشته باشید!! ریا کردم بداخلاقم تاکسی میخواهد یک امر به معروف کند همه به او میبرند سلفی منافق اهل سنتی تو !!!الهی بمیرم برای امام حسین . اینجاست که اصلا امر به معروف گم میشود .

بله شما اجازه نداری بدون اشراف به شرایط کسی اظهار نظر بیجا کنی و باید مرز های خود را بشناسی

ولی میتونی مواظب جیب پدر گرام خودت باشی


کسانی که حریم و ادب رو رعایت نمیکنند نه تنها اخلاق ندارند بل در جایگاهی هم نیستند که بخواهند که امر و نهی کنند چرا که خود علنی منکر میکنند، پس تو که رطب خوری شعار نده .

بله خوب تندروی بعضی همچون تندروی سلفی و و هابی هاست و وقتی کسی به طور علنی حریم شکنی میکند و دیگران را دعوت به دین میکند چه میشود؟

ب اویی که وهابی و سلفی ست مرامش معین ست ولی کسی با ادعای شیعه بودن تیشه به ریشه دین و مذهب زند جای تاسف بسیار دارد.

پس عزیز برو خود را باش .

[bandekhoda]

علیکم السلام
دقیقا من هم از همین مطلب ناراحت هستم اگر بفهمید که بعد از 30 سال به تو دروغ گفتن چه حالی میشوید!!دقیقا همین حرف های شما را به او میزنم ولی من به این تندی شما حرف نزدم!!!

بیایید آشتی کنیم