اشاره اي به خطبه حضرت زهرا سلام الله عليها

[فاطمه ایمانی]

وقتي خبر غصب خلافت به حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها رسيد، چادر به سر کرده و با جمعي از بانوان وارد مسجد مدينه شد. در حالي که ابابکر و جمعي از مهاجرين و انصار حضور داشتند، به احترام خانم پرده ي سفيدي آويختند که سخنراني را در پشت پرده آغاز کند.

حضرت قبل از آغاز سخن، ناله ي جانسوزي کشيد که بسياري از حاضران با صداي بلند گريه کردند. سپس حضرت شروع به سخن کرد:

« الحمد لله علي ما انعم، و له الشکر علي ما الهم، و الثّناء بما قدّم من عموم نعم ابتدأها...... »

حضرت خطبه را با حمد و ثناي پروردگار آغاز نمود و نعمتهايي که خداوند متعال به بندگانش ارزاني داشته را ياد آور شد.

سپس مي فرمايد: « اشهد ان لا اله الّا الله وحده لا شريک له، کلمة جعل الإخلاص تأويلها و ضمّن القلوب موصولها و انار في التّفکّر معقولها... »

حضرت در اين فراز خطبه ياد آور مي شود که اولين عنصري که ما نياز داريم آگاهي ماست. ( شهادت مي دهم که خدا يکي است ) کسي که چنين شهادتي مي دهد بايد آگاه و عاقل باشد، بالغ باشد، عادل باشد، حاضر باشد. وقتي مي گوييم « اشهد ان لا اله الّا الله » يعني من از سه عنصر بلوغ و آگاهي و عدالت برخوردار هستم.

حضرت با اين سخن به شنوندگان تذکر مي دهند: اي مردم شما در صحنه اي قرار گرفته ايد که علي رغم اينکه زبانتان به يگانگي خدا شهادت مي دهد ولي عملتان مطابق با اين شهادت نيست.

سپس فرمود: « و اشهد انّ ابي محمداً ( صلي الله عليه و آله ) عبده و رسوله.... »
حضرت در اثبات نبوت صحبت نمي کند بلکه در مورد ويژگيهاي نبوت سخن مي گويد و به ميثاقي که خداوند در عالم ذر از همه انسانها گرفت اشاره مي کند. و به اينکه پيامبر آنان را از جهالت و بدبختي بيرون کشيد. حضرت ياد آور مي شود که مؤمنان هر چه دارند به نور پيامبرشان دارند و بس.

حضرت خطاب به حاضران در مجلس مي فرمايد:« انتم عباد الله نصب امره و نهيه و حمله دينه و وحيه و أمناء الله علي أنفسکم و بلغائه إلي الأمم... »

« شما بندگان خدا! نگاهبانان حلال و حرام، و حاملان دين و احکام، و امانتداران حق و رسانندگان آن به امت ها هستيد...خداوند تأويل کتاب الله را به عهده ما گذاشت. حجت هاي آن آشکار است... قرآني که رسول اسلام پس از خود نهاد هم اکنون در ميان شماست. قرآن ناطق ( علي عليه السلام ) نور درخشان، هنوز در ميان شما تابان است... »

[فاطمه ایمانی]

حضرت در ادامه صحبت هايش نکاتي را ياد آور مي شود که به شرح زير است:

« خداي سبحان به وسيله رسول اسلام و کتاب قرآن، حقايق اسلام را به شرح زير براي شما بيان فرمود و شما را از مزاياي زير برخوردار نمود:

1) ايمان به خدا را وسيله پاکيزه شدن روح و روان از شرک و بت پرستي قرار داد.

2) نماز را وسيله پاک شدن و پاکيزه گشتن از خودپرستي و تکبّر، به عنوان فريضه اي واجب اعلان کرد.

3) زکات مال را وسيله پاک گرديدن انسان ( از لحاظ مال دوستي ) و برکت و ترقي مالي بيان فرمود.

4) روزه را موجب و نمودار عزم و اراده نفساني و خلوص نيّت دانست.

5) حجّ بيت الله الحرام را وسيله استحکام و بنيان دين و تحکيم شالوده اجتماع معرفي نمود.

6) عدالت را موجب ترکيب و ارتباط دل ها، محبت و آرامش قلوب قرار داد.

7) پيروي از ما ( امامت و رهبري اسلام ) را يگانه وسيله نظم و انتظام ملت اسلام وبيمه از افتراق و جدائي معرفي نمود.

8) دوستي ما ( اهل بيت عليهم السلام ) را مايه عزّت مسلماني قرار داد.

9) جهاد و فداکاري را عزت اسلام و مايه تحکيم موقعيت جامعه اسلام قرار داد.

10)صبر و بردباري ( در برابر حوادث ) وسيله دريافت پاداش و نتيجه ارزنده بردباري اعلان نمود.

11) امر به معروف و نهي از منکر را ضامن مصلحت عمومي دانست و شما را با آن نشان دار فرمود.

12) نيکي به پدر و مادر را سپر غضب پروردگار قرار داد.

13) صله ارحام را مايه برکت و زيادتي خاندان نشان داد.

14) قوانين قصاص ( حدود و جزاي اسلام ) را حافظ جان ها و خون ها و براي بقاء و سلامت و حيثيت اجتماعي قرار داد.

15) وفاي به نذر و پيمان را براي اينکه انساني را در معرض آمرزش قرار دهد، معين نمود.

16) تمام پرداختن پيمانه و وزن را مانع از کم فروشي و براي جلوگيري از فساد مقرّر داشت.

17) از خمر و ميگساري نهي کرد تا اجتماع را از پليدي پاک گرداند.

18) شما را از نسبت ناروا دادن بر حذر داشت تا موجبات دوري و ملعنت پديد نيايد.

19) دزدي را حرام نمود و شما را امر به ترک آن نمود تا عفت مال محفوظ باشد.

20) خداي شرک را حرام نمود تا عقيده سعادت بار توحيد خالص بماند.

[فاطمه ایمانی]

حضرت زهرا سلام الله عليها پس از بيان اين نکات خطاب به حاضران مي فرمايد: « هان مردم! از خدا بترسيد و از حق و عذاب الهي بهراسيد! بترسيد از اينکه هنگام مرگ جزو مسلمانان محسوب نشويد و در حاليکه مسلمان نيستيد در کام مرگ فرو رويد! فرمان خداوند متعال را در واجبات و محرمات اطاعت کنيد.

دانا باشيد. همانا خشيت خداوند در دل علما جاي دارد.

سخنان حضرت آنقدر رسا و شيواست که نيازي به توضيح بيشتر ندارد. چرا حضرت بايد در خطبه خود به چنين مواردي اشاره کند؟! آيا خطاب حضرت فقط حاضرين در مسجد است؟!
چرا کساني که تا ديروز يار پيامبر بودند و سخنان پيامبر درباره دُردانه وجودش حضرت زهرا سلام الله عليها را شنيده بودند،فراموش مي کنند و کار را به جايي مي رسانند که حضرت زهرا سلام الله عليها براي تصديق سخنانش به آنان ياد آور شود که او دخت پيامبر اسلام، حضرت محمد مصطفي صلوات الله عليه و آله است؟!

حضرت خطاب به حاضرين مي فرمايد:

« أيّها اناس! إعلموا أنّي فاطمة و أبي محمّد ( صلي الله عليه و آله ) أقول عوداً و بدؤاً و لا أقول ما أقول غلطاً، و لا أفعل ما أفعل شططاً... »

اي مردم! بدانيد که من فاطمه ام و پدرم محمد ( صلي الله عليه و آله ) است. نمي گويم آنچه را که غلط است و عملي خلاف مصلحت انجام نمي دهم.

حضرت سپس به رنج هايي که پيامبر براي هدايت آنها تحمل کرد اشاره مي کند و سپس گلايه مي کند که در حاليکه از عهد و پيماني که بسته بودند چيزي نگذشته بود و هنوز جاي شکاف زخم دل حضرت از عزاي پدر بزرگوارش بهبود نيافته بود، آنچه نبايد مي شد اتفاق افتاد و شيطان صفتان آن روي خود را نمايان کردند و جامعه اي را به تباهي کشيدند.

در ادامه خطبه خانم فاطمه زهرا سلام الله عليها پس از گلايه از مهاجرين و انصار که به بهانه اينکه از فتنه مي ترسند، سکوت کردند به دفاع از ميراث مسلّم خود ( فدک ) مي پردازد.

[فاطمه ایمانی]

حضرت زهرا سلام الله عليها خطاب به حاضرين فرمود:
« چندان درنگ نکرديد که کار نخستين تان تمام گردد. نوائي ديگر و سخني جز آنچه در دل داريد آغاز کرديد! مي پنداريد ما ميراثي نداريم! در تحمل اين ستم نيز بردباريم و بر سختي اين جراحت پايداريم. »
... و أنتم ألان تزعمون ان لا إرث لنا أفحکم الجاهلية تبغون ( و مَن أحسن مِن الله حکماً لقوم يوقنون) (1) أفلا تعلمون؟ بلي قد تجلي لکم کالشّمس الضّاحية أنّي أبنته! أيّها المسلمون ءَ أغلَبُ علي إرثي؟ يابن أبي قحافة أفي کتاب الله أن ترث أباک و لا أرث أبي؟! لقد جئت شيئاً فريّاً! أفعلي عمد ترکتم کتاب الله و نبذتموه وراء ظهورکم؟...
مگر به روش جاهليت مي گراييد؟ و راه گمراهي مي پيماييد؟ براي مردم با ايمان چه داوري بهتر از خداي جهان؟
اي مهاجران! اين حکم خداست که ميراث مرا بربايند و حرمتم را نپايند؟
اي پسر ابو قحافه! خدا گفته تو از پدر ارث بري و ميراث مرا از من بگيري؟ اين چه بدعتي است در دين مي گذاريد! مگر از داور روز رستاخيز خبر نداريد؟ آيا دانسته و به عمد، کتاب خدا را ترک کرده و پشت سر انداختيد که مي گويد:
v « وَ وَرِثَ سُلَيمانُ داودَ » ؛ سليمان از داود ارث برد. ( سوره نمل ـ آيه 16 )
v و در آيه ديگر آنجا که خبر زکريا را بازگو مي کند؛ زکريا عرض کرد: « ... فَهب لي من لدُنک وليّاً * يرثني و يرث من آل يعقوب ... » ؛ پروردگارا مرا فرزندي عنايت فرما تا از من و آل يعقوب ارث برد. ( سوره مريم ـ آيات 5 و 6 )
v و فرمود: « و اولوا الأرحام بعضهم اولي ببعض في کتاب الله» ؛ خويشاوندان نسبت به يکديگر، در احکامي که خدا مقرّر داشته، ( از ديگران ) سزاوارترند. ( سوره انفال ـ آيه 75 )
<**ادامه مطلب...**>

v و فرمود: « يوصيکم الله في أولادکم للذّکر مثل حظّ الأنثيين »؛ خداوند متعال سفارش مي کند به شما درباره فرزندانتان که سهم ( ميراث ) يک پسر به اندازه سهم دو دختر باشد. » ( سوره نساء ـ آيه 11 )
v و فرمود: « إن ترک خيراً الوصية للوالدين و الأقربين بالمعروف حقا علي المتّقين.» ؛ هنگامي که مرگ شما فرا رسد بر شما واجب است که وصيت کنيد براي والدين و نزديکان بطور شايسته، اين حقي براي پرهيزکاران است. ( سوره بقره ـ 180 )
حضرت پس از بيان اين آيات فرمود: « و شما گمان مي بريد که مرا بهره اي نيست و سهمي از ارث پدرم ندارم؟ آيا خدا شما را مخصوص آيه اي فرمود که پدرم را از آن بيرون کرده؟ يا آنکه مي گوييد اهل دو کيش از يکديگر ارث نمي برند؟ و يا من و پدرم را اهل يک کيش نمي دانيد؟ و يا شما به خصوص و عموم قرآن از پدر و پسر عمويم (علي عليه السلام) داناتريد؟...
سپس خطاب به انصار فرمود: اي گروه مؤمنين! اي ياوران دين!... چرا حق من را نمي گيريد؟ چرا ديده به هم نهاده و ستمي را که به من مي شود مي پذيريد؟ مگر نه اينکه پدرم فرمود احترام فرزند، حرمت پدر است! چه زود رنگ پذيرفتيد و بي درنگ در غفلت خفتيد...
قرآن در دسترس شماست و شب و روز آن را مي خوانيد. چرا و چگونه معني آن را نمي دانيد؟...
از اينها بيم مداريد، تا هستيد. از خدا بترسيد اگر حق پرستيد....
من آنچه شرط بلاغ است با شما گفتم، اما مي دانم خواريد و در چنگال زبوني گرفتار. چه کنم که دلم خون است. و باز داشتن زبان شکايت، از طاقت برون. و نيز مي گويم براي اتمام حجت بر شما مردم دون.
بگيريد! اين لقمه ي گلوگير به شما ارزاني، و ننگ حق شکني و حقيقت پوشي بر شما جاوداني باد. اما شما را آسوده نگذارد تا به آتش افروخته خدا بيازارد....
آنچه مي کنيد خدا مي بيند و ستمکار به زودي داند که در کجا نشيند.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(1) سوره مائده ـ آيه 50

[فاطمه ایمانی]