تفسیر سوره ضحی

[گلستان قرآن]

سوره93قرآن سوره ضحی میباشد که این سوره مکی است.
"ضحی"به معنای بلند شدن نور خورشید است.
در آیات 1تا5 این سوره خطاب به پیامبر اکرم (ص)می فرماید:
"سوگند به روشنایی روز ‚ سوگند به شب چون آرام گیرد.{که}پروردگارت تورا وانگذاشته ‚ و دشمن نداشته است.و همانا آخرت برای تو بهتر از دنیا است.و به زودی پروردگارت به تو عطایی خواهد بخشید که تو خرسند می گردی."
در شأن نزول این سوره گفته اند :مدتی بر پیغمبر(ص) وحی نازل نشده بود .مشرکین مرتب به آن حضرت طعنه می زدند که:خدای محمد اورا رها کرده و بر او غضب نموده است.طعنه های آنها موجب دل آزردگی رسول خدا(ص) گردید.از این رو آن حضرت به غار حرا رفت و با خداوند به نجوا و راز ونیاز پرداخت و از جهل مردم و کینه توزی دشمنان به پروردگار خویش شکوه کرد.خداوند متعال جبرییل را نازل واین سوره را بر آن حضرت ابلاغ فرمود.
خداوند در این سوره پس از ذکر قسم هایی به رسول اکرم (ص)خطاب می کند که:"پروردگارت تورا رها نکرده وهرگز بر تو بغض نکرده است وقطعا آخرت برای تو بهتر از دنیا است .و در آخرت پروردگارت آنقدر به تو عطا می کند تا خرسند گردی."
در روایتی از حضرت علی (ع) به نقل از رسول خدا (ص) در مورد این عطای الهی آمده است که آن حضرت فرمودند:" آنقدر از امتم شفاعت می کنم که خدای متعال خطاب می کند:ای محمد آیا راضی شدی ؟ عرض می کنم :بلی پروردگارا راضی شدم."
در ادامه برخی از نعمت هایی که خداوند به پیامبر(ص) ارزانی داشته است یاد آور می شود.

[ریحانه]

سلام ...اینم تفسیر صوتی سوره والضحی ...

[مجیب]

,مشخصات سوره ضحی,
در آستانه نود و سومين سوره ايستاده‏ايم، و پيش از آغاز ترجمه و تفسير آيات آن به شناسنامه‏اش مى‏نگريم:
1 - نام اين سوره‏ نام اين سوره مباركه «ضحى» به معنى «نور و روشنايى» است. اين نام بلند و روشنگر از نخستين آيه اين سوره بر گرفته شده است، چراكه خداى فرزانه در اين آيه به روشنايى روز سوگند ياد مى‏كند.
2 - فرودگاه آن اين سوره از نظر فرود، سيزده‏همين سوره است، كه پس از سوره قلم و پيش از سوره «مزّمّل»، در مكّه و كنار كهن‏ترين معبد توحيد و تقوا بر قلب مصفاى پيامبر فرود آمده است.

ادامه دارد

[همگام با وحي]

,مشخصات سوره ضحی,
2 - فرودگاه آن اين سوره از نظر فرود، سيزده‏همين سوره است، كه پس از سوره قلم و پيش از سوره «مزّمّل»، در مكّه و كنار كهن‏ترين معبد توحيد و تقوا بر قلب مصفاى پيامبر فرود آمده است.

با عرض سلام خدمت دوستان محترم
به عرض برسانم سوره ضحی یازدهمین سوره قرآن در ترتیب نزول است و قبل از آن سوره فجر نازل شده و پس از آن سوره انشراح. (در 8 جدول از جداول ترتیب نزول چنین است. جداول سعید بن مسیب از علی علیه السلام و سه جدول از عطا از ابن عباس در سه کتاب مجمع البیان و المقدمتان و فضائل القرآن ابن ضریس و در جدل مجاهد از ابن عباس در کتاب دلائل النبوه و جدول تلفیقی ابن ندیم در الفهرست و جدول جابر بن زید در کتاب الاتقان سیوطی)
نیز به عرض برسانم در دو سندکه به ابوصالح از ابن عباس می رسد،و در کتاب های مقدمتان و تاریخ یعقوبی ذکر شده اند، این سوره در ردیف سوم پس از سوره قلم (مکی 2) و پیش از سوره مزمل (مکی 3 ) آورده شده است که به نظر صحیح می باشد. علاقه مندان ر.ک به تفسیر همگام با وحی (تفسیر تنزیلی) ، عبدالکریم بهجت پور، ص 101 در جداول ترتیب نزول و در مقدمه تفسیر این سوره در ص 425.

[مجیب]

,مشخصات سوره ضحی,

3 - شمار آيه‏ها و واژه‏هاى آن‏ اين سوره داراى 11 آيه است، و از 40 واژه و 172 حرف شكل گرفته است.
4 - پاداش تلاوت اين سوره‏ از پيامبرگرامى(ص) آورده‏اند كه در اين مورد فرمود: من قرأها كان ممن يرضاه‏الله، و لمحمد (ص) اَن يشفع له، و له عشر حسنات بعدد كل يتيم سائل.(185)
هر كس اين سوره را تلاوت كند، از كسانى خواهد بود كه خدا از آنان خشنود مى‏گردد ، و پيامبر از او شفاعت نموده، و به شمار هر يتيم و فقير سؤال كننده ده پاداش به او داده خواهد شد.

ادامه دارد

[مجیب]

5 - دور نمايى از محتواى اين سوره‏ قرآن پژوهان برآنند كه پس از فرود دوازده سوره از سوره‏هاى قرآن به پيامبر به صورت تدريجى، مدتى وحى نيامد، و همين موضوع براى شرك و استبداد حاكم بهانه‏اى براى عيب‏جوى از پيامبر و قرآن گرديد. از پى آن خداى فرزانه در راه آرامش خاطر بخشيدن به پيامبر و قوت قلب آن حضرت و مردمبا ايمان اين سوره را بر قلب نورانى او فروفرستاد، و اين مفاهيم بلند و انسان پرور را به تابلو برد! دو سوگند بيدارگر، نويدهاى شورانگيز و شوق‏آفرين به پيامبر، پرتوى از نعمت‏هاى خدا به پيامبر، چند رهنمود بسيار مهم و سرنوشت‏ساز، و دستور سپاس‏گزارى در برابر نعمت‏ها.

[مجیب]

در شأن نزول این سوره گفته اند :مدتی بر پیغمبر(ص) وحی نازل نشده بود .مشرکین مرتب به آن حضرت طعنه می زدند که:خدای محمد اورا رها کرده و بر او غضب نموده است.طعنه های آنها موجب دل آزردگی رسول خدا(ص) گردید.از این رو آن حضرت به غار حرا رفت و با خداوند به نجوا و راز ونیاز پرداخت و از جهل مردم و کینه توزی دشمنان به پروردگار خویش شکوه کرد.خداوند متعال جبرییل را نازل واین سوره را بر آن حضرت ابلاغ فرمود.

در اينكه مدت انقطاع وحى چقدر بود؟ روايات مختلف است ، بعضى دوازده روز، بعضى پانزده ، بعضى نوزده ، بعضى بيست و پنج ، و حتى بعضى چهل روز نقل كرده اند. و در روايتى نيز فقط دو سه شبانه روز نقل شده است .
(تفسیر نمونه)

[مجیب]

در فضيلت اين سوره همين بس كه در حديثى از پيغمبر اكرم (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) نقل شده است من قراءها كان ممن يرضاه الله ، و لمحمد (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) ان يشفع له و له عشر حسنات بعدد كل يتيم وسائل !: هر كس آن را تلاوت كند از كسانى خواهد بود كه خدا از آنها راضى مى شود و شايسته است كه محمد (صلى اللّه عليه و آله و سلّم ) براى او شفاعت كند و به عدد هر يتيم و مسكين سؤ ال كننده ده حسنه براى او خواهد بود. <1> و اين همه فضيلت از آن كسى است كه آنرا بخواند و در عمل پياده كند.
(تفسیر نمونه)

[مجیب]

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
وَالضُّحَى ﴿۱﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى ﴿۲﴾
سوگند به روشنايى روز (۱) سوگند به شب چون آرام گيرد (۲)

در آغاز اين سوره نيز با دو سوگند روبرو مى شويم : سوگند به نور و سوگند به ((ظلمت )) مى فرمايد: قسم به روز در آن هنگام كه آفتاب بر آيد و همه جا را فرا گيرد (و الضحى ). و سوگند به شب در آن زمان كه آرام گيرد و همه جا را در آرامش فرو برد (و الليل اذا سجى ).
((ضحى )) به معنى اوائل روز است آن موقعى كه خورشيد در آسمان بالا بيايد و نور آن بر همه جا مسلط شود، و اين در حقيقت بهترين موقع روز است ، و به تعبير بعضى در حكم فصل جوانى است ، در تابستان هوا هنوز گرم نشده ، و در زمستان سرماى هوا شكسته شده است ، و روح و جان انسان در اين موقع آماده هر گونه فعاليت است .

[مجیب]

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَالضُّحَى ﴿۱﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى ﴿۲﴾
سوگند به روشنايى روز (۱) سوگند به شب چون آرام گيرد (۲)

درتفسیر المیزان آمده: كلمه" ضحى" به طورى كه در مفردات آمده به معناى گسترده شدن نور خورشيد است «2». ولى بعدها آن زمانى را كه نور خورشيد گسترده مى‏شود نيز ضحى ناميدند، و مصدر" سجو" كه فعل سجى مشتق از آن است، وقتى در كلمه ليل استعمال مى‏شود، معناى سكونت و آرامش شب را مى‏دهد، پس" سجو الليل" آن هنگامى است كه ظلمت شب همه جا را فرا گيرد.