انسان در قرآن

[سهيل]

انسان در قرآن

قرآن کریم انسان را از یک طرف موجودی معرفی می کند که از آسمان و زمین برتر استو می تواند جهان را تسخیر کند و فرشتگان را به خدمت خود گمارد و از طرف دیگر می تواند به اسفل السافلین سقوط کند و از دیو و چارپا پست تر شود. ستایشهای انسان در قرآن تحت عنوان ارزشهای انسانی مطرح می شود که عبارتند از:
۱.انسان خلیفه ی خدا در روی زمین است(انعام-165)
۲.ظرفیت علمی انسان بزرگترین ظرفیتی است که یک مخلوق ممکن است داشته باشد(بقره-31 تا33)به گونه ای که خداوند او را به تمام اسماء الهی یعنی حقایق عالم آشنا کرد.
۳.فطرت خداآشنا دارد.(اعراف-2)
۴.در سرشت انسان علاوه بر عناصر مادی عناصر ملکوتی و الهی وجود دارد یعنی ترکیبی است از جسم و جان(سجده-۹-۷)
۵.آفرینش انسان حساب شده است و تصادفی نیست.او موجودی برگزیده و انتخاب شده است.(طه-121)
۶.انسان شخصیتی مستقل و آزاد دارد.امانت دار خداست و رسالت و مسولیت دارد و با انتخاب خود می تواند یکی از دو راه سعادت و شقاوت را اختیار کند.(دهر-3)
۷.او از یک کرامت و شرافت ذاتی برخوردار است و خداوند او را بر بسیاری از مخلوقات خویش برتری داده است.(اسراء-70)
۸..انسانی از وجدانی اخلاقی برخوردار است و به حکم الهای فطری زشت و زیبا را درک می کند.(شمس-8 و ۹)
۹.جز با یاد خدا با چیز دیگری آرام نمی گیرد.خواسته های او بی نهایت است و به هرآنچه برسد سیر و دل زده می شود مگر به ذات بی حد الهی(رعد-28)
۱۰.نعمتهای زمین برای انسان آفریده شده است.(بقره-29.جاثیه-13)
۱۱.خداوند او را برای این آفرید که تنهای خدای خویش را پرستش کند و فرمان او را بپذیرد.(ذاریات-56)
۱۲.او خود را جز در راه پرستش خدای خویش و جز با یاد او نمی یابد و اگر خدای خویش را فراموش کند خود را فراموش می کند.(حشر-1)
۱۳.همین که از دنیا برود و پرده ی تن که حجاب چهره ی جان اوست دور افکنده شود بسی حقایق پوشیده بر او آشکار گردد.(ق-22)
۱۴.انسان تنها برای مسائل مادی کار نمی کند.او برای اهداف و آرمانهای بسی عالی کار می کند و از حرکت و تلاش خود جز رضای آفریننده مطلوبی دیگر ندارد.(توبه-72)
و اما نکوهشها و ملامتهای قرآن در مورد انسان شامل موارد زیراست:
1.او بسیار ستمگر و بسیار نادان است.(احزاب-72)
۲.او نسبت به پروردگارش بسیار ناسپاس است.(حج-66)
۳.او وقتی خود را مستغنی می بیند طغیان می کند.(علق-7)
۴.عجول و شتابگر است.(اسراء-۱۱)
۵.او هرگاه به سختی افتد و خود را گرفتار بیند ما را در هر حال می خواند اما همین که گرفتاری از او برطرف کنیم گویی چنین حادثه ای پیش نیامده است.(یونس-12)
۶.او تنگ چشم و ممسک است.(اسراء-100)
۷.او مجادله گرترین مخلوق است.(کهف-56)
۸.اگر بدی به او رسد جزع می کند و اگر نعمت بدو رسد بخل می ورزد.(معارج-19)
بر گرفته از کتاب انسان در قران شهید استاد مطهری

[ریحانه]

با اجازه سهیل عزیز ...من آیه های قرانی رو مینویسم ...

بسم الله الرحمن الرحیم

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلاَئِفَ الأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِّيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ انعام / 16

وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَـؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِين 31 / بقره

قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ 32 / بقره

قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ 33 / بقره

كِتَبٌ أُنزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُن فِى صَدْرِكَ حَرَجٌ مِّنْهُ لِتُنذِرَ بِهِ وَ ذِكْرَى‏ لِلْمُؤْمِنِينَ‏ اعراف / 2

[ریحانه]

بسم الله الرحمن الرحيم

ألَّذِى أَحْسَنَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسَانِ مِن طِينٍ‏ 7 / سجده

ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلاَلَةٍ مِّن مَّآءٍ مَّهِينٍ 8 / سجده

ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمَعَ وَالْأَبْصَارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِيلاً مَّا تَشْكُرُونَ 9 / سجده

إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِراً وَإِمَّا كَفُوراً 3 / دهر

[ریحانه]

بسم الله الرحمن الرحیم

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً 70 / اسراء

فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا 8 / شمس

قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا 9 / شمس

الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ 28 / رعد

هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ 29 / بقره

وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِى السَّمَوَاتِ وَمَا فِى الْأَرْضِ جَمِيعاً مِّنْهُ إِنَّ فِى ذَلِكَ لَأَيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ

13 / جاثيه

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ 56 / ذاریات

سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِى السَّمَوَ اتِ وَمَا فِى الْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ 1/ حشر

لَّقَدْكُنتَ فِى غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا فَكَشَفْنَا عَنكَ غِطَآءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ 22/ ق

وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ 72 / توبه

[ریحانه]

و اما نکوهشها و ملامتهای قرآن در مورد انسان شامل موارد زیراست:

• بسم الله الرحمن الرحیم

1. انَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُوماً جَهُولًا.(احزاب-7)

2. وَهُوَ الَّذِي أَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنسَانَ لَكَفُورٌ.(حج-6)

۳. أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنَى‏.(علق- 7)

۴. وَيَدْعُ الإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الإِنسَانُ عَجُولاً.(اسراء-۱1)

۵ . وَإِذَا مَسَّ الإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَآئِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَى ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ.(یونس-12)

6. قُل لَّوْ أَنتُمْ تَمْلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذًا لَّأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الإِنفَاقِ وَكَانَ الإنسَانُ قَتُورًا.
(اسراء-100)

7. وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَيُجَادِلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَمَا أُنذِرُوا هُزُوًا.(کهف-56)

8.إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً.(معارج-19)

[ریحانه]

ميل به بقاء در انسان :

ميل به بقاء نيز از خواستهاى فطرى انسان است.
آدمى هيچگاه نمى‏خواهد بميرد زيرا مى‏انديشد كه مردن،نابود شدن است‏مى‏خواهد عمرى طولانى داشته باشد.

قرآن از بنى اسرائيل نقل مى‏كند كه مى‏خواستند هزار سال عمر كنند:

بقره/96:
يود احدهم لو يعمر الف سنة .

[هزار،نماد كثرت است نه اينكه مثلا هزار و يكسال نمى‏خواسته است]
اين خواست در همه،حتى در پدر همه‏ى ما حضرت آدم(ع)،نيز وجود داشت و شيطان بر اساس همين خواست، او را فريفت:
طه/120:
هل ادلك على شجرة الخلد و ملك لا يبلى .

آيا مى‏خواهى تو را به درختى جاودان و سلطنتى نافرسودنى،رهنمون شوم؟

آيه هم اشاره به ميل بقاء و هم مقام‏طلبى انسان دارد.
بارى،پس اين خواست در همه است و اصل آن بد نيست،منتها بايد نقص شناخت را برطرف ساخت،و توجه كرد به اين كه اين جهان،قابل بقاء نيست و ملك ابدى نزد خداست،انسان بايد به جاى دنيا،به آخرت علاقمند گردد زيرا:
اعلى/16:
و الآخرة خير و ابقى .

و حال آنكه آخرت بهتر و ماندگارتر است.

و:

عنكبوت/64:
و ان الدار الآخرة لهى الحيوان .

زندگى حقيقى، همان سراى آخرت است.

[ریحانه]

انسان از دیدگاه قرآن

از نظر قرآن یکی از وجوه اشتراک انسانها، وجود سرشت و فطرت الهی در بین آنهاست.
انسان از دیدگاه قرآن موجودی است الهی و دارای گرایش به سوی قوانین خدایی، نوع انسان طبیعتاً و فطرتاً خداجو و در جستجوی قوانین خدایی است.

این گرایش از لحاظ قرآن گرایشی اکتسابی نیست. انسان هر چند که در زندگی بسیاری از قوانین و ضوابط اجتماعی و فرهنگی را از محیط خود کسب کرده و آنها را می آموزد و لکن گرایش به خدا و گرایش به قوانین خدا یعنی دین را به شکلی طبیعی با خود به دنیا می آورد. او همانگونه که تشنگی و گرسنگی را از محیط نمی آموزد، بلکه به طور طبیعی با خود به همراه دارد. به همین ترتیب نیاز به خداوند و دین را نیز به طور طبیعی با خود و ذات خود دارد.

[ریحانه]

بسم الله الرحمن الرحیم

فَتَبَارَكَ اللهُ أَحْسَنُ اُلْخَالِقينَ ؛

پس آفرين بر قدرت كامل بهترين آفرينندگان

همانطور كه مي‌دانيم،‌انسان يگانه موجودي است كه داراي دو بعد مادي و غيرمادي مي‌باشد. اين موجود بي‌همتا، همانطور كه قرآن كريم بارها به آن اشاره فرموده، رشد بدولي خود را از خاك شروع كرده و پس از پشت سرگذراندن تحولات منظم و هماهنگ پا به عرصة گيتي مي‌گذارد و با پيمودن مراحل مختلف تكامل و شكوفا شدن روح خدايي در درونش، همراه با جسم به حركت در مي‌آيد تا صفات و ويژگي‌هاي خود را به مرحلة ظهور و شكوفايي برساند.
قرآن كريم به منظور دستيابي به خودشناسي و ارتقاي نفس انسان به مدارج كمال، مناسب‌ترين و بهترين راه را به وي نشان داده است و مي‌فرمايد:
و ما از قرآن آنچه را كه ماية شفا و رحمت افراد با ايمان است نازل مي‌كنيم
انسان با چيره شدن بر خويش و پيروي از فرمان پروردگار و پايداري در برابر هوس‌هاي بي‌جا مي‌تواند به نمو و تكامل خود برسد . اسلام از آنجا كه از ديدگاهي واقع بينانه‌تر به پديده‌ها مي‌نگرد در اين زمينه هم نظر اصلي‌اش را متوجه صفات روحي و فضايل ارزنده انساني كرده و ارزش فرد را به پاكدامني، پرهيزگاري، دانش و طرفداري از مستضعفين مي‌داند و داشتن ثروت،‌ شوكت، جلال، مقام، لباس و … را ملاك شخصيت نمي‌داند. چنانچه خداوند میفرماید:

إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللهِ أَتْقيكُمْ