آيا مى دانيد كه :

[sahel58]

1- آيا مى دانيد كه :پيشينهء تفسير قرآن به زمان رسول اكرم (ص ) بر مى گردد زمانيكه آن حضرت در پاسخ به پرسشهاى صحابه از آيات قرآن , آيات را تفسير مى فرمود.
2- آيا مى دانيد كه : استفادهء از اجتهادات شخصى در تفسير قرآن از زمان تابعيين آغاز شد.
3- آيا مى دانيد كه : تأويل مربوط به متشابهات است ولى تفسر دفع ابهام از تمام آيات .
4- آيا مى دانيد كه : معيار صحت تأويل عبارت است از تطابق با دلالت التزامى غيرِبيّن قرآن كه خود نوعى دلالت لفظى است
5- آيا مى دانيد كه : روشهاى تفسيرى با سليقه هاى تفسيرى فرق دارد. روشهاى تفسيرى يعنى سبك هاى استخراج معانى قرآن و سلايق تفسيرى يعنى اهتمامات تفسيرى يك مفسر در تفسير قرآن .
6- آيا مى دانيد كه: منابع مهم تفسير نقلى از نگاه شيعه عبارتنداز: قرآن, روايات پيامبر (ص) و ائمه معصومين (ع ) و از نظر اهل سنت اين منابع عبارتنداز: قرآن , روايات پيامبر(ص )و صحابه .
7- آيا مى دانيد كه : اولين نمونه هاى تفسير علمى در تفاسير شيعه به تفسير تبيان شيخ طوسى متوفى 460 ق برمى گردد.
8- آيا مى دانيد كه : تفاسيرِ الميزان , الفرقان , الكاشف , البصائر, نوين , نمونه , من هدى القرآن , پرتوى از قرآن و...از تفاسير مهم علمى قرن 14هستند.
9- آيا مى دانيد كه :بهترين تفسير علمى آن است كه ديدگاههاى علمى راهگشاى فهم قرآن شودنه اينكه برآيات تحميل گردد.
10- آيا مى دانيد كه : دانش تفسير در آغاز بخشى از علم حديث به شمار مى رفت .
11- آيا مى دانيد كه : اوج نگارش تفاسير روايى قرن يازدهم هجرى بوده است .
12- آيا مى دانيد كه : موضع معتزله در تفسير قرآن , يك موضع كاملاً عقلى است و آنان عقل را بيشتر از نقل حجت مى دانند.
13- آيامى دانيدكه:تأويل آيات يكى ازاصول عقلى معتزله است .وآنان بايك ديدعقلى وكاشف درهمه آيات، قرآن راتفسير مى كنند.
14- آيا مى دانيد كه : جاحظ يكى از سرشناسترين مفسران و ادباى معتزلى مسلك است .
15- آيا مى دانيد كه : روايات اهل سنت نزول دفعى (يكپارچه ) قرآن رابر آسمان دنيا بيان مى كنند. ولى روايات شيعه اين نزول را بر آسمان چهارم و بيت المعمور.
16- آيا مى دانيدكه:علامه طباطبائى,صاحب تفسيرارزشمند الميزان,معتقد است كه نزول دفعى قرآن برقلب پيامبر (ص)بوده است .
17- آيا مى دانيد كه : قرآن براى نخستين بار, در شهر بندقيه در سال 1530هجرى به چاپ رسيد ولى كليسا فرمان جمع آورى نخسه هاى قرآن را صادر كرد.
18- آيا مى دانيد كه : تا اواخر قرن چهارم خطاطان , قرآن را به خط كوفى مى نگاشتند و در اوايل قرن پنجم هجرى خط زيباى نسخ جاى خط كوفى را گرفت .
19- آيا مى دانيد كه : از ابوالاسودئلى , يحيى بن يعمر و نصر بن عاصم بعنوان نقطه و اعراب گذاران قرآن نام برده مى شود .
20- آيا مى دانيد كه : بسيارى از آيات بر اثر وجود زمينه ها و شرايط خاص , وقوع حوادث و يا بدنبال سؤال مردم نازل شده اند كه آنها سبب يا شأن نزول آيه خوانده مى شوند.
21- مى دانيد كه : شناخت اسباب نزول ما را در فهم آيات قرآن و تفسير اين آيات بسيار يارى مى كند.
22- آيا مى دانيد كه : يكى از ويژه گى هاى مهم تفاسير قرن چهاردهم تكيه بر عقل و علم است .
23- آيا مى دانيد كه : تفاسير الميزان , المنار, الفرقان و فى ظلال القرآن چهار تفسير مهم و معتبر قرن چهاردهم هجرى هستند.
24- آيا مى دانيد كه : در تمام طول قرن يازدهم بدليل گرايش شديد به تفسيرروايى حتى يك تفسير عقلى بشكل كامل نگاشته نشده است .
25- آيا مى دانيد كه : تفاسير عياشى , على بن ابراهيم قمى , فرات كوفى از اولين نمونه تفاسير نگاشته شده هستند .
26- آيا مى دانيد كه : تفسير موضوعى قرآن يكى از دستاوردهاى قرآن پژوهى در قرن چهاردهم است .و قبل از آن بصور جدى و فراگير بدان پرداخته نشده بود .
27- آيا مى دانيد كه :عمده ترين گونه هاى تفاسير موضوعى قبل از قرن چهاردهم ,تفسيرآيات الاحكام بوده است
28- آيا مى دانيد كه : براى شناخت سوره هاى مكى از مدنى ضابطهء زمانى , بهترين ضابطه است . يعنى اينكه سوره هاى قبل هجرت مكى و سوره هاى بعد هجرت مدنى هستند .
29- آيا مى دانيد كه : علامهء طباطبائى عليرغم اينكه به تأثير اسباب نزول در فهم قرآن اعتقاد دارد, بدليل ضعف سندى روايات اسباب نزول , استفادهء از آنها را در تفسير قرآن مورد ترديد قرار مى دهد.
30- آيا مى دانيد كه : استفاده از اسباب نزول در تفسير قرآن , از مكتب تفسيرى پيامبر (ص ) و ائمه طاهرين وسپس صحابهء تابعين بجا مانده است .
31- آيا مى دانيدكه:شأن نزول,عموميت لفظ آيه راتخصيص نمى زند,وعموم آيه شامل افرادسبب نزول وغيرسبب نزول مى گردد.
32- آيا مى دانيد كه :از نظر سيوطى قديمى ترين اثرى كه در زمينه اسباب نزول نوشته شده است تأليف على بن مدينى استاد بخارى است .
33- آيامى دانيدكه:روايات اسباب نزول,كه شمارآنها به چندين هزار مى رسد,غالباً از اهل سنت نقل شده وغالباً غيرمسند و ضعيفند.
34- آيا مى دانيد كه : على بن مداينى براى نخستين بار اسباب نزول را بصورت مستقل و با عنوان اسباب نزول نگاشت و پس از او شخصيتهاى ديگرى شروع به نگارش اسباب نزول كردند.
35- آيا مى دانيد كه : در ميان نويسندگان , زركشى (م 794 نخستين كسى است كه با ديدهء نقد به اسباب نزول نگريسته است .
36- آيا مى دانيد كه : مهمترين علت , و انگيزهء جعل و تحريف در اسباب نزول انگيزه هاى سياسى , مثل توجيه خلافت , فضيلت سازى ,... و همچنين انگيزه هاى مذهبى و... بوده است .
37- آيا مى دانيد كه :روشن ترين مصاديق آيات متشابه در آيات مربوط به صفات و افعال الهى جستجو شده است
38- آيا مى دانيد كه : پيامبر (ص ), بعنوان دريافت كنندهء وحى , نخستين و اصلى ترين مرجع فهم قرآن به شمارمى رود .
39- آيا مى دانيد كه : شايد قديمى ترين اثر فارسى ترجمه قرآن ترجمهء تفسيرى است مربوط به طبرى كه به دستور منصور بن نوح سامانى نگاشته شد.
40- آيا مى دانيد كه : اولين ترجمهء انگليسى قرآن , احتمالاً, در سال 1143ميلادى توسط رابرت كتونى دانشمندانگليسى تبار انجام شده است .
41- آيا مى دانيد كه : شواهد تاريخى نشان می دهد كه ترجمه قرآن در زمان حيات رسول اكرم (ص) آغاز شد.
42- آيا مى دانيد كه : اولين كسى كه در فن تجويد كتاب نوشت شخصى است بنام ابو مزاحم موسى بن عبيدالله متوفى 325 ق .
43- آيا مى دانيد كه : از نظر علماء شيعه <بسم الله اول هر سوره > جزو آن سوره است
44- آيا مى دانيد كه :نظر علماء اهل سنت درمورد اينكه<بسم الله >جزء سوره است يا خير مختلف است , برخى آن را جزو مى دانند, برخى ديگر فقط در سورهء حمد جزء مى دانند و گروهى در هيچ جا جزء نمى دانند.
45- آيا مى دانيد كه : وقف بين دو جمله كه با هم ارتباط لفظى و معنايى ندارند و هر كدام جمله مستقلى به شمار مى روند وقف تام ناميده مى شود.
46- آيا مى دانيد كه : وقف بر دؤوس آيات از موارد وقف تام شمرده مى شود .
47- آيا مى دانيد كه : مفسران و قرآن پژوهان در شماره اسامى و صفات قرآن اختلاف نظر فراوانى دارند. واين اختلاف ناشى از عدم تمايز بين اسامى و صفات است .
48- آيا مى دانيد كه : علومى كه براى فهميدن و فهماندن و شناخت و شناساندن هر چه عميق‏تر و دقيق‏تر قرآن كريم به‏وجود آمده است، و در طى تاريخ اسلام و اسلام‏شناسى بر تعداد آنها هم افزوده شده است، <علوم قرآنى» نام دارد. هم‏چنين بعضى فنون نيز مانند تجويد و ترتيل و ترجمه جزو آنهاست. تعداد و عناوين اين علوم و فنون قرآنى از اين قرار است: 1) تاريخ قرآن 2) علم رسم [يعنى رسم‏الخط] عثمانى 3) شناخت مكى و مدنى 4) علم شأن نزول/اسباب نزول 5) علم شناخت ناسخ و منسوخ 6) علم محكم و متشابه 7) تحدّى، اعجاز و تحريف‏ناپذيرى قرآن 8) تفسير و تأويل 9) قراءت، تجويد و ترتيل 10) فقه قرآن يا احكام قرآن 11) اعراب قرآن يا نحو و دستور زبان قرآن 12) قصص قرآن 13) علم غريب‏القرآن يا واژگان‏شناسى قرآن 14) علم يا فن ترجمه قرآن.(1)
49- آيا مى دانيد كه : قرآن كريم آخرين وحى‏نامه الهى در اديان توحيدى و ابراهيمى، و كتاب مقدس اسلام است كه به عين الفاظ، وحيانى است و بدون هيچ كم‏وكاستى، با دقيق‏ترين جمع و تدوينى كه درتاريخ كتب آسمانى سابقه دارد، با استفاده از نسخه‏اى كه در زمان حيات پيامبر(ص) نوشته شده بوده؛ ولى حالت كتابى و مصحف نداشته، در عصر عثمان به هيئت كتاب (مصحف) درمى‏آيد و اين واقعه عظيم دوران‏ساز در فاصله بين يازده هجرى وفات پيامبر(ص) و سى هجرى، كه هنوز پنج سال از خلافت عثمان باقى بوده است، انجام مى‏گيرد.
50- آيا مى دانيد كه : مصاحف امام، همان مصاحف عثمانى است و تعداد آنها پنج يا شش نسخه بوده است كه به مراكز بزرگ جهان اسلام همراه با يك حافظ قرآن‏شناس فرستاده شده است(نسخه‏اى به مكه، نسخه‏اى به مدينه،(2) نسخه‏اى به بصره، نسخه‏اى به كوفه، نسخه‏اى به بحرين، نسخه‏اى به شام).
51- آيا مى دانيد كه : مصاحف امام يا عثمانى قرن‏ها باقى بوده است. چنان‏كه سه جهانگرد نامدار جهان اسلام، يعنى ابن جبير (م 614 ق.) و ياقوت (م 626 ق.) و ابن‏بطوطه (م 779 ق.) هرسه در عصر خويش از مصحف عثمانى محفوظ در جامع كبير دمشق - كه مورد احترام فوق‏العاده مردم و مرجع زيارت آنان بوده است - ديدن كرده‏اند. اما بدبختانه اين نسخه در آتش‏سوزى سال 1310 ق. از ميان رفته است. گفته مى‏شود يكى از مصاحف امام (عثمانى) هم‏اكنون در دارالكتب المصريه در قاهره محفوظ است و در ابعاد بزرگ‏تر از رحلى (فى المثل به اندازه روزنامه اطلاعات، يا كيهان) و اخيراً هم به‏دست خبرگان فن مرمّت و اصلاح شده است.
52- آيا مى دانيد كه : قريب دوثلث قرآن در مكه، و كمى بيش از يك ثلث آن در مدينه نازل شده است (تاريخ قرآن راميار، ص 263). تعداد آيات مكى 4468آيه است و تعداد آيات مدنى 1768 آيه (فرهنگ آمارى كلمات قرآن كريم، ج 1، ص 39).
53- آيا مى دانيد كه : قصص انبيا بيشتر در سوره‏هاى مكى بيان شده است و فقه يا احكام قرآن بيشتر در سوره‏هاى مدنى.
54- آيا مى دانيد كه : قصص انبيا به نحوى بخش‏بخش در سراسر قرآن كريم آمده است، داستان هيچ پيامبرى به‏طور سراسرى و يكپارچه در قرآن نيامده است، مگر داستان يوسف و برادرانش كه به‏تمامى و يكپارچه در سوره يوسف، سوره دوازدهم قرآن آمده است.
55- آيا مى دانيد كه : قرآن كريم دو نزول دارد: يكى دفعى و يكباره، يكى تدريجى و 23 ساله. بار اول قرآن بتمامه در <ليلة القدر» به‏صورت <جملةً واحدة» (يكبارگى) از لوح محفوظ به بيت‏العزّة يا بيت‏المعمور (در آسمان چهارم) نازل شده، و سپس نجوماً يا مُنَجِّماً يعنى بخش‏بخش و به تفاريق در طول مدت 23 سال به تفصيل نزول يافته است (بحارالانوار، ج‏18، ص 253 و 254). نظر ملامحسن فيض كاشانى درباره دو نزول قرآن‏كريم چنين است: <نزول [اول نزول‏]معناى قرآن به قلب پيامبر(ص) است... سپس در طول بيست [و سه‏]سال هر بار كه جبرئيل بر او ظاهر شده و وحى آورده و الفاظ آن را بر حضرت مى‏خوانده است،بخش‏بخش از باطن قلب او به ظاهر زبانش نزول مى‏يافته است» (مقدمه نهم از تفسير صافى).
56- آيا مى دانيد كه : كاتبان وحى را تا چهل نفر ازصحابه با سواد هم شمرده‏اند كه ده تن از آنان عبارتند از: 4-1. خلفاى چهارگانه 5. ابىّ‏بن كعب 6. زيد بن ثابت 7. طلحه 8. زبير 9. سعدبن ابى‏وقاص 10. سالم مولى ابى‏حذيفه.
57- آيا مى دانيد كه : ده تن از حافظان اوليه قرآن كريم از ميان صحابه پيامبر(ص) عبارتند از: 1. على‏بن ابى‏طالب(ع) 2. عثمان 3. ابن مسعود 4. ابىّ‏بن كعب 5. زيد بن ثابت 6.ابوالدرداء 7. سالم مولى ابى حذيفه 8. معاذ بن جبل 9. ابو زيد 10. تميم الداآيا مى دانيد كه : زيد بن ثابت كه در عهد عثمان سرپرست هيئت تدوين و جمع و كتابت نهايى قرآن و تشكيل مصحف امام (مصاحف عثمانى) شد، هم كاتب وحى بود، هم حافظ قرآن، و هم در عهد ابوبكر و به‏فرمان او بر مبناى وحى مكتوب ولى پراكنده بازمانده از حضرت رسول(ص)، مصحفى كامل فراهم كرده بود كه نزد عمر و سپس دختر او حفصه امانت بود، و در عهد عثمان آن‏را مبناى كار قرار دادند.
58- آيا مى دانيد كه : قرآن كريم داراى سى جزء است [= سى پاره‏]، كه هر جزء با جزء ديگر از نظر طول برابر است. احتمال دارد كه حضرت رسول(ص)(3) يا جانشينان ايشان اين تقسيم را، براى آن‏كه قراءت روزانه قرآن آسان باشد، انجام داده‏اند. در مصحف رسمى امروز جهان اسلام، يعنى در مصحف مدينه، به كتابت عثمان طه، هر جزء درست در بيست صفحه پانزده سطرى كتابت شده است.
59- آيا مى دانيد كه : هر جزء از اجزاى سى‏گانه قرآن، چهار يا دو حزب و كل قرآن 120 يا شصت حزب است. شايد اين تقسيم‏بندى نيز براى تسهيل قراءت قرآن در مجالس فاتحه بوده باشد.(4)
60- آيا مى دانيد كه : هر پنج آيه را خمس [= خ‏] و هر ده آيه را عُشر [= ع‏] تقسيم كرده‏اند و اين عمل را <تخميس» و <تعشير» مى‏نامند. و به‏اين تقسيم‏بندى‏ها در حاشيه قرآن‏ها اشاره شده است.
61- آيا مى دانيد كه : تقسيم درونى و تفصيلى ديگر قرآن، به ركوعات است. ركوعات برخلاف ساير تقسيم‏بندى‏هاى قرآن طول و اندازه مساوى و معين ندارد، بلكه قرآن‏شناسان خبره هر بخش متشكل از چند آيه را كه، هم موضوع و هم معنا و قابل قراءت در نماز بعد از سوره حمد بوده است، و نمازگزار پس از خواندن آن به‏ركوع مى‏رود، ركوع/ركوعات ناميده‏اند. عدد ركوعات قرآن طبق مشهور 540 فقره است.
62- آيا مى دانيد كه : تعداد آيات قرآن بر طبق اصح روايات 6236 فقره است.
63- آيا مى دانيد كه : تعداد كلمات قرآن 77807 فقره است.
64- آيا مى دانيد كه : كلمه جلاله (اللَّه) در قرآن كريم 2699 بار به‏كار رفته است.
65- آيا مى دانيد كه : سبع طُوَل يا طِوال، عبارت است از: هفت سوره از بقره تا توبه،(5) منهاى سوره انفال.
66- آيا مى دانيد كه : مفصّلات عبارت از 66 سوره كوچك قرآن است، بعد از سوره حجرات؛ يعنى از سوره <ق» آغاز مى‏شود(6) تا پايان قرآن، به‏اضافه سوره حمد كه در اول قرآن قراردارد. (شناخت سوره‏هاى قرآن، ص 47)
67- آيا مى دانيد كه : حامدات پنج سوره است كه با الحمدللَّه آغاز مى‏شود كه از اين قرارند: 1.سوره فاتحه. 2. سوره انعام. 3. كهف. 4. سبأ. 5. فاطر.
68- آيا مى دانيد كه : مسبّحات عبارتنداز : اِسراء، حديد، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلى.
69- آيا مى دانيد كه : زهراوان يا زهراوين به دو سوره قرآن اطلاق مى‏گردد: بقره و آل‏عمران.
70- آيا مى دانيد كه : معوّذتين(كه به فتح واو تلفظ مى‏شود و به كسر آن درست است) نام دو سوره آخر قرآن، يعنى فلق (قل اعوذ بربّ الفلق) و ناس (قل اعوذ بربّ الناس) است كه چون حضرت رسول(ص) با خواندن آنها نوادگانش حسن و حسين(ع) را تعويذ مى‏كرد (به‏پناه خداوند مى‏سپرد) به‏اين نام‏ها خوانده شده‏اند.
71- آيا مى دانيد كه : حروف مقطّعه يا فواتح سور، به حروفى مانند الم [الف، لام، ميم‏]، طسم [طا،سين ، ميم‏]، كهيعص [كاف، هاء، ياء، عين، صاد] گفته مى‏شود كه گسسته از همند و متشكل از 29 حرف يا مجموعه حروف هستند كه در آغاز 28 سوره قرآن - كه همگى مكى هستند جز بقره و آل عمران - آمده است.
72- آيا مى دانيد كه : بعضى از محققان شيعه گفته‏اند از حروف مقطّعه، اگر حروف مكرر را رهاكنيم، عبارت <صراط على حقّ نمسكه» (راه على حق است آن‏را درپيش مى‏گيريم) بيرون مى‏آيد. و بعضى از محققان اهل سنت، شايد در پاسخ آن گفته‏اند از جمع آنها عبارت <صحّ طريقك مع السنة» (راه تو با اهل سنت درست است) برمى‏آيد.
73- آيا مى دانيد كه : كوتاه‏ترين آيه قرآن از ميان حروف مُقطّعه، <طه» (كه به‏صورت طاها تلفظ مى‏شود) در آغاز سوره طه، سوره بيستم است، هم‏چنين <يس» (كه به‏صورت ياسين تلفظ مى‏شود) در آغاز سوره يس، سوره سى‏وششم قرآن. بايد توجه داشت كه <ق»[=قاف‏] در آغاز سوره <ق»، و <ن» [= نون‏] در آغاز سوره قلم، داراى عدد مستقل نيستند؛(7) يعنى آيه واحدى شمرده نشده‏اند. از حروف مقطعه يا فواتح سُوَر (آغازگر سوره‏ها) گذشته كوتاه‏ترين آيه قرآن مجيد <مدهامّتان» است (سوره الرحمن، آيه 64) كه معناى آن <دو برگ يا باغ سبز سيه تاب» است. و بلندترين آيه، آيه تداين [= دَين = مداينه‏] (مربوط به لزوم كتابت سند براى وام) است (سوره بقره، آيه 282) كه در مصحف مدينه، به كتابت عثمان طه درست يك صفحه پانزده‏سطرى را در برگرفته است (ص 48). هم‏چنين بلندترين سوره قرآن، سوره بقره است (در مصحف به كتابت عثمان طه 48 صفحه است) و كوتاه‏ترين سوره، سوره كوثر است كه طول آن فقط يك سطر و نيم است.
74- آيا مى دانيد كه : مئون / مئين سوره‏هايى هستند كه بيش از صد آيه دارند و عبارتند از سوره يونس تا سوره شعراء، منهاى سوره‏هاى ابراهيم، رعد، حجر، مريم، نور، فرقان كه كمتر از صد آيه دارند. به‏اضافه سوره صافّات، جمعاً يازده سوره و نام آنها از اين قرار است: يونس، هود، يوسف، نحل، اِسراء، كهف، طه، انبياء، مؤمنون، شعراء،صافّات.(شناخت سوره‏هاى قرآن، ص 46)
75- آيا مى دانيد كه : مثانى در اصطلاح علوم قرآنى، عبارت است از: تمام سوره‏هايى كه بعد از سوره شعراء تا سوره حجرات قرار دارند و تعداد آيات آنها از صد كمتر است. اين سوره‏ها از سوره 27 (نمل) آغاز و تا سوره‏49 (حجرات) ادامه پيدا مى‏كند، به‏استثناى سوره صافّات كه 182 آيه دارد، و به‏اضافه هشت سوره ديگر كه تعداد آيات آنها از صد كمتر است؛ يعنى انفال، رعد، ابراهيم، حجر، مريم، حج، نور، فرقان. (شناخت سوره‏هاى قرآن، ص‏47-46)
76- آيا مى دانيد كه : دو آيه در قرآن هست كه تمامى حروف الفبا در آنها به‏كار رفته است، اين دو آيه عبارتند از آيه 154 سوره آل‏عمران كه آغاز آن چنين است: <ثمّ أنزل عليكم من بعد الغمّ أَمَنةً نعاساً يغشى طائفة منكم...» و ديگر آيه 29 (=آيه آخر) سوره فتح كه آغاز آن چنين است: <محمّد رسول‏اللَّه و الذين معه أشدّاء على الكفار رحماءُ بينهم...».
77- آيا مى دانيد كه : دو آيه در قرآن كريم هست كه صنعت قلب مستوى يا عكس كامل دارد. يعنى از هر دو سو يكسان خوانده مى‏شود: 1) <كلٌّ فى فلك» (يس، 40) 2) و <ربّك فكّبر» (مدثر، 3).
78- آيامى دانيدكه:وسط قرآن مجيد،يعنى آن‏جاكه درست به‏نصف تقسيم مى‏گرددكلمه«وليتلطّف»(سور ه كهف، 19) است.
79- آيا مى دانيد كه : چهار عبارت قرآنى هست كه در هر يك از آنها چهار تشديد متوالى وجود دارد:
1. نسيّاً رَّبُّ السّماوات (مريم، 64 و 65)؛
2. فى بحرٍ لُّجّىٍّ يَّغْشاه موج (نور، 40)؛
3. قولاً مّن رَّبٍّ رَّحيم (يس، 58)؛
4. ولقد زّيّنّا السَّماءَ (ملك، 5).
80 - آيا مى دانيد كه : مفصل‏ترين ترجيع‏بند قرآن در سوره الرحمن است كه 31 بار آيه <فباىّ آلاء ربّكما تكذبان» (پس كدامين نعمت پروردگارتان را انكار مى‏كنيد؟) تكرار شده است. <ربّكما» يعنى پروردگار شما دو تن، انس و جن. رسم است كه هنگام خواندن اين آيه بايد گفت: <لا بشي‏ءٍ من آلائك ربنا نُكذّب» يا <ولا بشي‏ءٍ من نعمك ربّنا نكذّب، فلك الحمد» (پروردگارا، به هيچ چيز از نعمت‏هاى تو انكار نداريم، پس سپاس تو را).
81- آيا مى دانيد كه : دو ترجيع‏بند ديگر در قرآن مجيد در سوره قمر است كه آيه <فكيف كان عذابى و نُذُر» (بنگر تا عذاب و هشدار من چگونه بود؟) سه بار تكرار مى‏شود. هم‏چنين آيه <ولقد يسّرنا القرآن للذكر فهل من مُدَّكر» (و به‏راستى قرآن را قابل پندگيرى گردانديم، پس آيا پندپذيرى هست؟) چهار بار در همين سوره عيناً تكرار مى‏شود.
82- آيا مى دانيد كه : يك ترجيع‏بند ديگر در سوره مرسلات است كه آيه <ويل يومئذٍ للمكذّبين» (در چنين روزى واى بر منكران) ده مرتبه دراين سوره تكرار شده است.
83- آيا مى دانيد كه : آيات سجده اعم از واجب و مستحب پانزده آيه است، كه از آن ميان چهار آيه سجده واجب دارد كه بايد به‏هنگام خواندن يا شنيدن آنها سجده كرد و سوره‏هايى را كه اين چهار آيه در آن هست <عزايم» نامند و اين چهار سوره عبارتند از: سجده، فصّلت، نجم، علق.
84- آيا مى دانيد كه : وان يكاد: آغاز آيه ماقبل آخر از سوره قلم است و تمام آن (با آيه بعدى) چنين است: <و إن يكاد الذين كفروا ليزلقونك بأبصارهم لمّا سمعوا الذكر و يقولون إنه لمجنون و ما هو إلّا ذكر للعالمين» (و بسيار نزديك بود كه كافران چون قرآن را شنيدند، تو را با ديدگانشان آسيب برسانند [چشم‏زخم بزنند] و گفتند او ديوانه است. و حال آن‏كه آن جز پندى براى جهانيان نيست) (سوره قلم، آيات 51 و 52). مفسران در شرح اين آيه گفته‏اند كه عده‏اى از كافران، چشم‏زنان حرفه‏اى و قهّار و شورچشم و گزندرسان طايفه بنى‏اسد را، كه به‏چشم‏زنى و آسيب‏رساندن با چشم به‏انسان و حيوان معروف بودند، آوردند كه حضرت رسول(ص) را چشم بزنند و از پاى درآورند، ولى حفظ الهى او را در امان داشت و اين آيه در اشاره به‏آن نازل شد و حسن بصرى و ديگران گفته‏اند كه خواندن و به‏همراه‏داشتن اين آيه در دفع چشم زخم مؤثر است. همين است كه از آيه وَ اِنْ يكاد، حرز و تعويذى به‏صورت گردن‏بند هم ساخته مى‏شود و به‏گردن اطفال مى‏اندازند. حافظ گويد:
حضور محفل انس است و دوستان جمعند وان‏يكاد بخوانيد و در فراز كنيد

(يعنى در را ببنديد كه نامحرمان وارد محفل انس ما نشوند).

85- آيا مى دانيد كه : در قرآن كريم از 25 تن از انبياى عظام الهى نام برده شده است و شرح مفصل يا كوتاه دعوت آنان قوم خود را به توحيد و نيكوكارى آمده است. اين پيامبران عبارتند از: 1. آدم(ع) 2. ابراهيم(ع) 3. ادريس(ع) 4. اسحاق(ع) 5. اسرائيل [=يعقوب‏](ع) 6. اسماعيل(ع) 7. الياس(ع) 8. اليسع(ع) 9. ايوب(ع) 10. داود(ع) 11.ذوالكفل(ع) 12. زكريا(ع) 13. سليمان(ع) 14. شعيب(ع) 15. صالح(ع) 16.عيسى(ع) 17. لوط(ع) 18. محمد(ص) 19. موسى(ع) 20. نوح(ع) 21. هارون(ع) 22. هود(ع) 23. يحيى(ع) 24. يوسف(ع) 25. يونس(ع).
86- آيا مى دانيد كه : اعلام قرآن، يعنى شناخت و معرفى صاحبان نام‏هاى خاص در قرآن كريم كه اين نام‏هاى خاص 1) گاه شامل رجال است؛ مانند ذوالقرنين يا شعيب يا ابراهيم. 2)گاه‏شامل نساء است؛ مانند مريم و زنان بعضى انبيا يا زليخا كه تحت عنوان امرأةالعزيز همسر عزيز مصر از او نام برده شده است. 3)گاه شامل اماكن جغرافيايى است؛ نظير مصر، مدين، مكه و مدينه. 4)گاه شامل غزوات است؛ مانند بدر، احد (از احد بالصراحه نام برده نشده است) يا حنين. 5) گاه شامل اقوام است؛ مانند عرب، عاد، يأجوج و مأجوج. 6) گاه شامل نام فرشتگان است؛ مانند جبرئيل، ميكائيل، ملك‏الموت، مالك دوزخ، هاروت و ماروت. 7)گاه شامل آلهه كفر و بتان است؛ مانند عزّى، لات، منات، ود، سواع، يعوق. 8) گاه شامل ائمةالكفر است؛ مانند فرعون، سامرى، قارون. 9)گاه شامل موجودات غيبى اخروى است؛ مانند بهشت، جهنم، سلسبيل، كوثر. 10)گاه شامل كتب آسمانى است: زبور، تورات، انجيل و قرآن.

[مجیب]

- آيا مي دانيد اولين سوره كامل كه بر پيامبر اسلام (ص)نازل شد ، سوره مباركه علق بود.
- آيا مي دانيد اولين سوره كه پيامبر(ص) آن را در مكه اعلام كرد، سوره مباركه نجم بود.
- آيا مي دانيد اولين سوره كه در مدينه نازل شد، سوره مباركه مطففين بود.
- آيا مي دانيد اولين آيه كه به پيامبر(ص) نازل شد،« اقراء بسم ربك الذي ...» سوره مباركه علق بود.
- آيا مي دانيد اولين شخصي كه قرآن را جمع آوري كرد وسپس آن را نگاشت ، امام علي عليه السلام بود.
- آيا مي دانيد اولين كسي كه قرآن را اعراب گزاري ونقطه گذاري نمود ، ابو الاسود دوئلي شاگرد امام علي(ع ) به دستور ايشان بود.
- آيا مي دانيد اولين آیه اي كه امام مهدي (عج) هنگام ظهور براي اصحاب تلاوت مي فرمايند « بقيه الله خير لكم ان كنتم مومنين »سوره مباركه هود آيه 86 است.
- آيا مي دانيد اولين كسي كه قرائات مختلف را در هفت قرائت منحصر ساخت ، ابابكر بن احمدبن موسي درقرن سوم ه. ق بود.
- آيا مي دانيد اولين كسي كه در علم« قرائت قرآن » كتاب نوشت ، ابان بن تغلب شاگرد مولي علي عليه السلام بود.
- آيا مي دانيد اولين كسي كه در« آيات الاحكام» كتاب نوشت ، محمد بن سائب بود.

[فاطمه ایمانی]

فکر کنم جای این تاپیک بسیار جالب و خواندنی درانجمن علوم قرآن باشه. اینطوری دوست داران دانستنی های قرآنی موقع جستجو در انجمن راحت تر به این مطالب دست پیدا می کنند.

همکاران عزیز در انجمن آزاد نظر شما چیه؟

[مجیب]

- اولين كسيكه درباره «‌فضايل قرآن» كتاب نوشت، ابي بن كعب بود.

- اولين كسيكه براي قرآن كريم تفسير نوشت(نخستين مفسر ) ابن عباس بود.

- اولين كسيكه « طبقات مفسران » فرآن را نوشت، جلال الدين سيوطي بود.

- اولين چاپ قرآن در دنيا در درسال 1105هجري قمري در هامبورگ(1694ميلادي ) انجام شد.

- اولين قرآن در ايران د ر در تهران سال 1244 قمري به چا پ رسيد.

- اولين قرآني كه در شصت صفحه چا پ شد 131۱ه.ق چاپ سنگي بمبئي پاكستان خط محمدی لاری بود.

- اولين مترجم قرآن به زبان لاتين رابرت كتوني در سال 1343ميلادي بود.

- اولين مترجم قرآن به زبان اسپانيائي آبراهام طيلطله اي بدستور آلفونس دهم بود.

[H!V]

اولین ها و پیامبران :

*اولین بشری که به آسمان صعود کرد:حضرت عیسی مسیح(ع)بود.

*اولین کسی که درهم چهارگوش ساخت:حضرت آدم(ع)بود.

*اولین کسی که شکر تهیه کرد:حضرت سلیمان(ع)بود.

*اولین کسی که روزه گرفت:حضرت آدم(ع)بود که درهر ماه سه روز,روزه میگرفت.

*اولین کسی که سگ را به نگهبانی واداشت:حضرت نوح(ع)بود.

*اولین کسی که خیاطی کرد:حضرت ادریس(ع)بود.

*اولین کسی که تیروکمان ساخت:حضرت ابراهیم(ع)بود.

*اولین کسی که گریه کرد:حضرت آدم(ع)بود.

*اولین کسی که پیمانه و ترازو ساخت:حضرت شعیب(ع)بود.

*اولین کسی که شعر را به عربی سرود:حضرت آدم(ع)بود.

[مجیب]

- اولين مترجم قرآن به زبان آلماني سولومون شرايگر از روي متن آلماني بود.
- اولين مترجم قرآن به زبان فرانسوي آندره دوريه سال 1347ميلادي بود.
- اولين مترجم قرآن به زبان انگليسي الكساندر روس بود.
- اولين بنيانگذاربزر گترين موسسه قرآني در قم آيه الله العظمي سيد محمد رضا گلپايگاني بود.
- آخرين سوره اي كه به پيامبر (ص) نازل شد، سوره نصر بود.
- آخرين سوره اي كه در مكه نازل گرديد، آيه 281 سوره بقره ( البيان –ذيل آيه) بود.
- آخرين سوره اي كه در مدينه نازل گرديد، سوره مومنون بود.
- آخرين آيه سوره فتح چه خصوصيتي دارد، سوره برائت بود.

[مجیب]

آیا میدانید تعداد 1015030 نقطه در قرآن بکار رفته است

آیا میدانید تعداد 5098 محل وقف در قرآن وجود دارد

آیا میدانید تعداد 39586 عدد کسره در قرآن بکار برده شده است

آیا میدانید تعداد 19253 عدد تشدید در قرآن بکار برده شده است

آیا میدانید بهترین نوشیدنی که در قرآن ذکر شده ( شیر ) می باشد

آیا میدانید بهترین خوردنی که در قرآن ذکر شده ( عسل ) می باشد

آیا میدانید بزرگترین عدد در سوره صافات آیه 147 آمده که صد هزار می باشد.

آیا میدانید کمترین حرفی می در قرآن بکار رفته حرف ( ظاء) می باشد

آیا میدانید بزرگترین سوره قرآن دارای 25500 حرف می باشد

آیا میدانیدتعداد کلمات سوره تکویر برابر با تعداد سوره های قران است

[مجیب]

آیا میدانید سوره اخلاص به نسب نامه خداوند معروف است

آیا میدانید سوره حمد دوبار بر پیامبر نازل شده یکبار در مکه و یکبار در مدینه.

آیا میدانید سوره عادیات منسوب به حضرت علی (ع) است.

آیا میدانید در سوره نساء به قوانین ازدواج اشاره شده است.

آیا میدانید آیه ای که سر بریده امام حسین (ع) در شام تلاوت نمود آیه 9 سوره کهف می باشد.

آیا میدانید در آیه 6 سوره مائده مراحل وضو بیان شده است.

آیا میدانید حضرت سلیمان نخستین شخصی بود که بسم الله الرحمن الرحیم نوشت.

آیا میدانید حضرت موسی (ع) داماد حضرت شعیب (ع) بود.

[مجیب]

آیا میدانید حضرت ادریس (ع) اولین شخصی بود که لباس دوخت و خط نوشت.

آیا میدانید پرنده ای که در دربار حضرت سلیمان (ع) خدمت می کرد (هدهد) نام داشت.

آیا میدانید به حیوای که از طرف خدا وحی شد زنبور بود (آیه 68 سوره نحل)

آیا میدانید صحیفه سجادیه به خواهر قرآن معروف است.

آیا میدانید رودکی، ناصرخسرو و حافظ شاعرانی بودند که در نوجوانی حافظ کل قرآن بودند.

آیا میدانید سلمان فارسی اولین شخصی بود که سوره حمد را به زبان فارسی ترجمه کرد.

آیا میدانید استاد محمود خلیل الحصری اولین کسی بود که قرآن را به روش ترتیل خواند.

[عاشقی]

این سوال منم کسی جواب نداد که کدوم یکی از ائمه ی ما خانه ی خدا رو زیارت نکردن؟ آیا امام حسن عسکری (ع) هستن؟