گفتگو با حجت الاسلام صادقی

[ریحانه]

بسم الله الرحمن الرحیم

گفتگو با حجت الاسلام صادقی: پژوهشگر حوزه علمیه قم

گفت‌وگويي که از حضور شما خوانندگان مي‌گذرد، پيرامون مهجوريت قرآن در جامعه است که با حجت‌الاسلام والمسلمين صادقي تهراني، قرآن‌پژوه حوزه علميه قم، صورت گرفته است.

رسا ـ قرآن تا چه اندازه در جامعه ما مهجوراست؟

قرآن از زمان غيبت کبري تا‌کنون هم در بين شيعه و هم در بين اهل سنت از نظر احکام عقايد اخلاق سياست اقتصاد و حتي از نظر لغت صرف، نحو، فصاحت و بلاغت مهجوراست«‌و قال الرسول ان قوم اتخذوا هذا القران مهجورا» پيغمبر گلايه مي‌کند و مي‌گويد قوم من قرآن را مهجور و دور کردند، لفظ قرآن و خواندن قرآن را حفظ کرده‌اند؛ اما در معنا از قرآن فاصله دارند؛ حتي از نظر فقاهت فقهاي شيعه و سني حدود پانصد فتوا و بيشتر برخلاف نص و ظاهر قرآن داده‌اند. در قرآن آيات متعددي وجود دارد که اين قرآن کافي است در سوره جن اين گونه آمده است؛«واتل ما اوحي اليک من کتاب ربک لامبدل لکلماته ولن تجد من دونه ملتحدا» يعني غير از خداوند هيچ‌ پناه گاهي نيست؛ اما پناهگاه شيعه و سني رواياتي است که برخي داراي سند معتبر نيستند‌.

رسا ـ ديدگاه پيامبراکرم در اين زمينه چگونه است؟

پيامبر اکرم در منا فرمودند؛«‌دروغگويان سنت زياد شده‌اند؛ بنابراين هرکس بر من دروغ ببندد، در آتش خواهد بود و هر حديثي را که از من نقل شد، بر قرآن عرضه کنيد، اگر با قرآن مناسب بود قبول کنيد و گرنه به ديوار بزنيد» اما ما به جاي اين کار برخلاف قرآن فتوا مي دهيم که نمونه هاي زيادي دراين باره داريم .بنابراين قرآن دربين همه کتابهاي آسماني مظلوم ترين کتاب است در زمان ائمه هم آن بزرگواران به قرآن رجوع مي کردند چرا که ثقل اکبرو اعظم قرآن است وثقل اصغر اهل بيت هستند آيا عترت که درحاشيه قرآن هستند برخلاف قرآن حرفي مي زنند، هرگز؛ بنابراين برخي به ائمه اطهار(ع) تهمت زدند که امام مطلبي را فرموده که برخلاف نص قرآن است؛ در حالي که هرگز اين گونه نبوده است، ثقل اصغر در حاشيه قرآن است نه ين که مخالف قرآن باشد.

رسا ـ علت اصلي فاصله گرفتن ما ازقرآن چه چيزي است‌؟

همه علماي ما سابق و لاحق از زمان غيبت کبري تا‌کنون اين‌گونه بوده‌اند؛ چون امام در جامعه حضور نداشته‌اند و اگر امام حضورداشته باشند؛ چون امام سرّ قرآن است و فتاواي او هم بر اساس قرآن است، شما مسأله نماز جمعه را مشاهده کنيد، يکي مي‌گويد حرام است، يکي مي‌گويد واجب است، يکي مي‌گويد مستحب است؛ در حالي که خود قرآن مي‌فرمايد واجب است؛«يا ايها الذين امنوا اذا نودي لصلوه من يوم الجمعه فاسعوا الي ذکر الله» آيا کساني که ايمان آوردند آيا فقط مؤمنين زمان معصوم هستند يا همه مومنين! بنابراين همه مؤمنين در همه زمان‌ها وقتي زما‌ن نماز جمعه رسيد بايد در نماز جمعه شرکت کنند، اين نص است! بعضي مي‌گويند قرآن ظني‌الداله است؛ يعني خدا‌وند نمي‌تواند ‌حرف بزند؛ ولي ما بلديم! قرآني که بيان‌الناس است، تبيان لکل شي است، ظني است؛ اما حرف من و شما قطعي است‌!

رسا ـ آيا شما قائل هستيد که قرآن داري ظاهر و باطن است؟

آيا باطن قرآن خلاف ظاهر آن حرف مي‌زند؛ هيچ‌گاه اين گونه نيست، احکام ظاهر امثال حرم‌، کتب و مانند اينها است؛ مثلاً در سوره نور دارد که مرد زناکار با زن پاک و زن زناکار با مرد پاک حرام است، ازدواج کنند؛ اما ما مي‌گوييم، حلال است. قرآن مي‌گويد حرام استع ما مي گوييم حلال است و همين مسائل سبب شده است، قرآن خانه‌نشين شود.

/

[ریحانه]

‌رسا ـ چگونه هم شيعه و هم سني قرآن ر‌ا مهجور نموده اند؟

هم اهل سنت از قرآن دورند و هم شيعه؛ اما هر کدام به شيوه خود با اين مسأله روبه‌رو هستند.
ما به يک معنا نه شيعه‌ايم، نه سني؛ چون طبق‌ فتاوايي که مرسوم است، هم شيعه و هم سني برخلاف قرآن فتوا مي‌دهند؛ اما شيعه هستيم؛ چون خلفاي بلافصل پيامبراکرم‌(ص) ائمه معصومين هستند.


رسا ـ درباره حوزه فهم قرآن صحبت بفرماييد؟


قران داراي چهار مرتبه است؛ العباره و الاشاره و الطائف و الحقايق.
آيا قرآن براي عوام نيست‌، نه خداوند مي‌فرمايد، ما قرآن ‌را راحت قرار داديم براي فهميدن، آيا کساني هستند بفهمند. القران يفسر بعضهم بعضاً. قران خود را تفسير مي‌کند، بهترين مفسر کلام خدا غير از خداوند چه کسي است! بنابراين مفسران ما مستفسر هستند، نه مفسر بايد قرآن را با قرآن معنا کرد.

رسا ـ وضعيت تفسير در زمان نبي مکرم اسلام چگونه بوده است؟

پيامبر خدا‌(ص) قرآن را با قرآن تفسير مي‌کردند، خداوند کلام خودش را خودش تفسير مي‌کند، تنها کاري که به عهده رسول است، تأويل است. ما بيست و هشت حرف رمزي مانند الف لام ميم داريم که هيچ کس آن را نمي فهمد. اين را تنها پيغمبر و ائمه مي‌فهمند، همچنين احکامي که در قرآن نيست مانند تعداد رکعات نماز يا هفت دور گشتن طواف‌، اشاراتي دارد که مختص به پيامبر است که ايشان براي ائمه تأويل مي‌کنند.
.

[ریحانه]

رسا ـ آيا فهم مسلمانان زمان پيامبر با زمان ما به يک صورت بوده است يا فهم مردم امروز متعالي‌تر شده است؟

خير. اين گونه نيست، چون قرآن همه وقت مي‌تواند درست فهميده شود. بالاترين معرفت و حکمت از روز اول تا يوم‌القيمه در قرآن هست، زمان فرقي ندارد و اين هم که عده‌اي مي‌گويند، برخي آيات نشانه تسلط مرد برزن است؛ اين‌گونه نيست گاهي مرد مقدم است، گاهي زن مقدم است و گاهي هر دو يک‌سان هستند. مي‌گويند قرآن دستور داده زن بدون اجازه مرد نمي‌تواند بيرون برود؛ در حالي که دروغ است. بله اگر رفتن زن سبب مفسده است، درست است؛ بنابراين براي کار حلال چه مرد بيرون برود چه زن، هيچ اشکالي ندارد. يا قرآن مي‌فرمايد؛ زن از همه ماترک ارث مي‌برد؛ اما فقهاي ما مي گويند نه.

رسا ـ آيا بعد ازانقلاب اسلامي تغييري درروند گرايش به قرآن حاصل شده است؟

از نظر ظاهري بهتر شده است؛ اما به نظرم از زمان غيبت کبري تا کنون هنوز قرآن به ميدان نيامد‌ه است.

رسا ـ وضعيت قرآن در حوزه‌هاي علميه چگونه است؟

در حوزه‌هاي ما اگر کساني تفسير قرآن بگويند، ملا و دانشمند تلقي نمي‌شوند. کسي به من گفت؛ چرا بعد از آقاي خميني، رساله نوشتي، مگر شما مفسير نيستي. من پاسخ دادم، خداوند احکام بلد نيست؟ مفسر قرآن که قرآن ر ا مي‌فهمد، قرآن نمي‌تواند، احکام را استخراج کند‌؟ بنابر‌اين مدارس علميه ما بايد در حوزه‌هاي علميه از هما‌ن اول قرآن را محور قرار دهيم، هم قرآن و هم تفسير بايد در زندگي معنوي ما قرآن محور باشد و بعد روايات مطرح باشد، اما در حوزه‌ها عکس اين مطلب است.
درباره اذان روايت داريم اگر کسي اذان بگويد براي او الف الف شهر ساخته مي‌شود؛ يعني يک ميليارد شهر مي‌شود و هر شهري يک ميليارد قصر دارد و هر قصري يک ميليارد حوريه دارد و هر حوريه يک ميليارد خادم دارد و اين فرد هر روز به حضور همه آنها مي‌رسد. من گفتم چنين کاري نه از يک مرد، بلکه از هزاران مرد هم برنمي‌آيد.

رسا ـ چند درصد از روايات موجود مي‌توانند در فقه و مسائل شرعي ما ر‌ا ياري کنند؟

حد‌اکثر نصف اين روايات مي توانند ما را ياري کنند.

رسا ـ چه راهکاري رابراي بازگشت به قرآن توصيه مي کنيد؟

تکليف اين است که ما به حوزه ها ثابت کنيم قرآن اصل است و اگر قرآن اصل است، چر‌ا به قرآن مر اجعه نمي‌کنند. در حوزه همه درس‌ها برقرار است به جز تفسير قرآن!
واگرهم تفسيري هست مطابق ميل است

رسا ـ آيا احاديثي ازپيامبر اکرم در تفسير قرآن به دست ما رسيده است؟

پيامر خدا‌‌ مبهمات و حروف مشبه را تشريح مي‌فرمودند مثل الف لام ميم که اين را بايد پيامبر و ائمه براي ما معنا کنند؛ اما بقيه قرآن بيان للناس است‌، مبين است‌، نور و برهان است.

رسا ـ با تشکر از جناب‌عالي که در اين گفت‌وگو شرکت کرديد.


.