رجعت یا بازگشت عده ای به دنیا در زمان حکومت امام عصر(عج)

[نیلا.]

در حکومت امام عصر (عج) تنها مردم زنده نیستند که شاهد حکومت جهانی و عدالت گستر ان حضرت می باشند بلکه در ان عصر بنا بر نقل ایات و روایات عده ای که از این دنیا رخت بربسته اند مجددا به دنیا باز می گردند . تا اینکه به مجازات اعمال بدو خوب خود برسند .

چه سوره هایی از قران به این مسئله اشاره کرده است ؟

[askari110]

در حکومت امام عصر (عج) تنها مردم زنده نیستند که شاهد حکومت جهانی و عدالت گستر ان حضرت می باشند بلکه در ان عصر بنا بر نقل ایات و روایات عده ای که از این دنیا رخت بربسته اند مجددا به دنیا باز می گردند . تا اینکه به مجازات اعمال بدو خوب خود برسند .

چه سوره هایی از قران به این مسئله اشاره کرده است ؟

‏با سلام

برای اینکه به این سؤال پاسخی داده شود من به تعدادی از آیات که در ذهنم هست که به مسئله رجعت پرداخته اند اشاره میکنم .... انشاءالله دیگر دوستان هم با شرکت در این بحث بر غنای آن بیافزایند.
از جمله آیاتی که در قرآن به مساله رجعت دلالت دارد آیاتی چون ''وَ يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ ‏'' (نمل 83) و آن روز که از هر امتی گروهی از کسانی را که آیات ‏ما را تکذیب کرده محشور می گردانیم پس انان نگاه داشته می شوند تا همه به هم ‏بپیودند. همچنین آیه "أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ "‏‏(بقره 214)، آیا پنداشتید که داخل بهشت می شوید و حال آن که دچار سختی و زیان ‏شدند و به (هول و) تکان درآمدند تا جایی که پیامبر (خدا) و کسانی که با وی ایمان آورده ‏بودند گفتند: یاری خدا کی خواهد بود؟ هشدار که یاری خدا نزدیک است.‏این آیه می فهماند آنچه در امت های گذشته رخ داده در این امت نیز رخ خواهد داد و یکی ‏از آن وقایع مساله رجعت و زنده شدن مردگانی است که در زمان ابراهیم و موسی و ‏عیسی و عزیز و ارمیا و غیر ایشان اتفاق افتاده باید در این امت نیز اتفاق بیفتد.
آیاتی چون آیه 11 سوره ‏مومن(غافر) و آیه 260 سوره بقره و آیه 6 اسراء از دیگر آیات بیان کننده مساله رجعت هستند. (برای توضیح بیشترمی توانید به تفاسیر ذیل این آیات مراجعه کنید)

التماس دعا

[طلوع1]

در حکومت جهانی امام عصر(عج) همه ی رفتگان برنمی گردند:
در تفسیر ایه ی 95 سوره ی انبیاء که می فرماید:«حرام علی قریة اهلکناها انهم لا یرجعون .» یعنی جمعیتی را که هلاک کردیم دیگر باز نخواهد گشت .
از امام صادق روایت شده که فرمود: منظور از این ایه بازگشت هلاک شدگان به زندگیه مجدد دنیا است نه اخرت . زیرا در قیامت انها زنده می شوند و به حساب خود خواهند رسید . لیکن در حکومت جهانی امام عصر (عج) مومن خالص و کافر خالص که به عذاب الهی نمرده اند باز خواهند گشت .
و در حدیث دیگری امام صادق از عمادبن عثمان در باره ی تفسیر ایه ی 83 سوره ی نمل که می فرماید :« و یوم نحشر من کل امة فوجا.» یعنی روزی که از هر دسته ای جمعی را زنده می کنیم . پرسید مردم در تفسیر این ایه چه می گویند ؟ جواب دادمردم می گویند این ایه درباره ی قیامت است . امام (ع) فرمود:چنین نیست و این ایه درباره ی رجعت است . مگر خداوند در قیامت از هر دسته ای جمعی را زنده می کند و دیگران را وامی گذارد ؟
ایه ی قیامت ایه ی 47 سوره ی کهف است که می فرماید :«و حشرناهم فلم نغادر منهم احدا.» یعنی ما در قیامت همه را زنده می کنیم و احدی از انها را رها نمی کنیم .

[مقداد]

در حکومت امام عصر (عج) تنها مردم زنده نیستند که شاهد حکومت جهانی و عدالت گستر ان حضرت می باشند بلکه در ان عصر بنا بر نقل ایات و روایات عده ای که از این دنیا رخت بربسته اند مجددا به دنیا باز می گردند . تا اینکه به مجازات اعمال بدو خوب خود برسند .

چه سوره هایی از قران به این مسئله اشاره کرده است ؟

پاسخ:
دلايل رجعت در قرآن و روايات:
در باره مسئله رجعت اسناد و مدارك قرآنى و بيان مفسران كه آيات بسيارى را درباره رجعت در مقام تأويل بيان كرده‏اند و هم‏چنين احاديث بسيارى قريب به دويست روايت به طور تواتر در اين مورد موجود است به چند مورد از آيات و روايات مربوط به رجعت اشاره مى‏شود.

الف) يَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآياتِنا فَهُمْ يُوزَعُونَ روزى كه مبعوث گردانيم از هر امتى فوجى از آنها كه تكذيب مى‏كنند به آيات ما پس ايشان بازداشته خواهند شد،(1). در بعضى از تفاسير مثل تفسير على بن ابراهيم آمده است. منظور از «آيات» در آيه شريفه اميرالمؤمنين و ائمه (ع) است،(2).
ب) قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ در آن حال كافران گويند پروردگارا تو دو بار ما را بميراندى و دو بار زنده كردى،(3). اين آيه درباره اهل كفر در رستاخيز است و بيان قول ايشان مى‏باشد. على بن ابراهيم از امام صادق و امام باقر (ع) روايت كرده است كه فرمودند، اين آيه در رجعت است و مخصوص طايفه‏اى است كه پس از مردن، زنده مى‏شوند و بازگشت مى‏كنند آنگاه مى‏ميرند و در قيامت زنده مى‏شوند،(4) و آيات 243 از سوره بقره و آيه 39 از سوره يونس و به اين موضوع (رجعت) دلالت دارد.
و اما احاديث:
الف) امام صادق (ع) مى‏فرمايد: ان الرجعة ليست بعامة و هى خاصة لايرجع الا من محض الايمان محضاً او محض الشرك محضاً رجعت همگانى نيست بلكه خاص است و فقط كسانى به دنيا باز مى‏گردند كه مؤمن خالص يا مشرك محض باشند،(5).
ب) در رجعت اولين كسى كه زمين بر او شكافته مى‏شود، امام حسين (ع) مى‏باشد. امام صادق (ع) مى‏فرمايد: اول من نشق الارض عنه و يرجع الى الدنيا الحسين بن على (ع) نخستين كسى كه قبر به روى او شكافته مى‏شود و به دنيا برمى‏گردد حسين بن على (ع) است. و همچنين در روايت آمده است كه امام باقر (ع) به بكيربن اعين فرمود: رسول خدا و على رجعت خواهند كرد،(6).
ج) از حضرت رضا (ع) نقل شده است: مأمون به امام رضا عرض كرد: اى ابالحسن نظر شما درباره رجعت چيست. حضرت فرمود: حقيقت دارد. در ميان امت‏هاى پيشين نيز وجود داشته است و قرآن از آن سخن به ميان آورده و رسول خدا (ص) فرموده است هر چه در امت‏هاى گذشته بوده در ميان اين امت نيز عيناً و مو به مو پيش خواهد آمد،(7). 3- و اين كه در روايت وارد شده است كه از عمر دنيا فقط يك روز باقى مانده باشد خداى تعالى آن روز را طولانى مى‏كند تا حضرت حجت (عج) ظهور كند: اولًا، اين روز از روزهاى دنيا است، چون كه ظهور آن حضرت و دولت كريمه اهل‏بيت (ع) قبل از قيام قيامت است. ثانياً، منظور معصوم (ع) از اين سخن اين است كه ظهور حتمى و قطعى است و در مقام تأكيد به امر ظهور اين مطلب را فرموده است، بدين معنا كه امام ظهور خواهند كرد و جاى انكارى نيست، اگر از عمر دنيا يك روز مانده باشد. بنابراين مقصود روايت اين است كه ظهور امام (عج) در روز آخر دنيا اتفاق مى‏افتد، بلكه صرفاً در مقام بيان حتميت ظهور آقا مى‏باشد والا بنا بر روايات رجعت و روايات پيرامون وقايع بعد از ظهور امام زمان (عج) بى‏شك دوران ظهور و بعد از آن طولانى خواهد بود.
خلاصه سخن:
1- رجعت از مسلمات مذهب شيعه مى‏باشد و پيرامون آن دلايل متعددى وجود دارد.
2- رجعت يعنى، بعضى از انسان‏هايى كه قبل از ظهور امام (عج) از دنيا رفته‏اند به زندگى دنيوى باز مى‏گردند، يكى از گروه‏هايى كه رجعت مى‏كنند، ائمه (ع) مى‏باشند.
براى مطالعه بيشتر ر. ك:
1- رجعت از نظر شيعه، نجم‏الدين طبسى
2- رجعت، محمد باقر بهبودى

پى‏نوشت‏
(1)) نمل، آيه 83 (
(2)) تفسير نورالثقلين، ج 4، ص 69، نقل از تفسير على بن ابراهيم (
(3)) غافر، آيه 11 (
(4)) تفسير لاهيجى، ج 3، ص 900 (
(5)) ميزان‏الحكمه، ج 4، ص 1984، ح 6941 (
(6)) ميزان‏الحكمه، ج 4، ص 1982، ح 6932 و 6933- سفينةالبحار، ج 3، ص 315 (
(7)) ميزان‏الحكمه، ج 4، ح 6927، ص 1980 (


فلسفه رجعت چيست؟
پس ازبيان دلايل قرآني و روايي در مورد رجعت و اعتقاد به رجعت ، ممكن است از تفاصيل و علت واقعي آن آگاهي نداشته باشيم، و اين هيچ گونه اشكال و سستي در عقيدة ما ايجاد نمي‌كند. مثل اين كه به وجود ملائكه ايمان داريم، چون قرآن از آن خبر داده، ولي تعدادشان چقدر است، نحوة زندگي شان چگونه است و كارهايشان به طور تفصيل چگونه است، اطلاع دقيق نداريم.
ولي با توجه به روايات رجعت، چنين به نظر مي‌رسد كه بازگشت دو گروه از مؤمنان و كافران به زندگي دنيا، به منظور تكميل يك حلقة تكاملي گروه اوّل "مؤمنان" و چشيدن كيفر دنيوي گروه دوم "كافران" است.
به تعبير ديگر: گروهي از مؤمنان خالص كه در مسير تكامل معنوي با موانعي در زندگي خود رو به رو شده اند و تكامل آن‌ها ناتمام مانده است، حكمت الهي ايجاب مي‌كند كه سير تكاملي خود را از طريق بازگشت مجدد به اين جهان ادامه دهند؛ شاهد و ناظر حكومت جهاني حق و عدالت باشند؛ و در بناي اين حكومت شركت جويند، چرا كه شركت در تشكيل چنين حكومتي از بزرگ ترين افتخارات است.
به عكس گروهي از منافقان و كافران جبار سرسخت علاوه بر كيفر خاص خود در رستاخيز بايد مجازات هايي در اين جهان، نظير آن چه اقوام سركشي مانند فرعونيان و عاد و ثمود، و قوم لوط ديدند ببينند، و تنها راه آن رجعت است.[تفسير نمونه، ج 15، ص 559]
انسان معتقد به حكمت و عدل الهي، همان گونه كه معتقد است باطن اين عالم پاك و بر اساس عدالت و درستي بنيان شده، معتقد است روزي فرا مي‌رسد كه ظاهر تمام اين عالم همانند باطن مي‌شود و همان گونه كه باطن آن بر اساس عدل در جريان است، ظاهر آن نيز اين گونه مي‌شود و براي تحقق چنين امري، كساني كه مصداق تمام و كمال ظلم و عدل بوده اند، برانگيخته مي‌شوند تا حقيقت اين عالم نمايانده شود. اگر ظالمان اين دنيا را با كاميابي سپري كرده اند، گمان نرود كه واقعاً پايان آن‌ها همين گونه است زيرا مي دانيم كه قيامت، چيزي جز ظهور و تجسم اين عالم نيست، ‌پس بايد سرانجام دنياي ظالمان و كافراني كه با كاميابي سپري كرده اند مانند معاويه، شكست و ذلت باشد، تا در قيامت، ذلت به صورت واقعي آشكار شود. به عبارت ديگر: همان گونه كه براي مؤمنان بايد مسير تكاملي آنها كه با موانعي در دنيا رو به رو بوده اند، برداشته شود تا اين مسير به پايان خود و سير تكاملي صعودي برسد، كافران خالص و ظالمان نيز بايد به نهايت مسير تكاملي نزولي خود برسند و حكومت و قدرتي كه باعث شده كه نهايت سير نزولي آشكار نشود، آشكار شود و در قيامت طبق همين عذاب، يا نعمت الهي هويدا شود. بايد توجه داشت هنوز كساني مانند معاويه به عنوان انسان هاي درستكار نزد بسياري از مسلمانان شناخته مي‌شوند. البته اين نكته كه بيان شده، به عقل و دانش ما رسيده، امكان دارد مسايلي در فلسفه و علت آن بيان شده كه دست نيافته ايم، يا بسياري از مسايل طرح شود كه اصولاً فلسفه آن بيان نشده و يا عقل ما نتواند به علت واقعي آن‌ها دست يابد، امام آن‌ها را به حكم عقل و منطق قبول مي‌كنيم چون از جايگاه خطا ناپذير الهي صادر شده است.

[neginsabz]

قرآن و...
قرآن بيانگر اين واقعيت است که نه تنها احياي مردگان پيش از معاد ممکن است،
بلکه بارها انجام شده است.
اينک از آياتي که براي
منصفان بسنده است، نمونه هايي را مي آوريم و حق ستيزان هم که به بيان قرآن: هر آيه و معجزه اي که بنگرند،
بدان ايمان نمي
آورند:

«... و ان يروا کل آية لا يؤمنوا بها....» [1] .

نمونه آيات

1- قرآن در اين مورد مي فرمايد:

«... و اذ قلتم نفسا فادارأتم فيها و الله مخرج ما کنتم تکتمون، فقلنا اضربوه ببعضها کذلک يحيي الله الموتي و يريکم
آياته لعلکم تعقلون.» [1] .
يعني: و به ياد آوريد هنگامي را که کسي را کشتيد و درباره ي او با يکديگر به ستيزه برخاستيد در حالي که خدا آنچه را
پنهان مي کرديد آشکار ساخت. پس گفتيم پاره اي از آن را بر آن مقتول بزنيد، خدا مردگان را اينگونه زنده مي سازد و نشانه هاي
قدرت خويش را اينگونه به شما مي نماياند.
در آيه ي شريفه، روي سخن با بني اسرائيل است، چرا که يکي از آنان در زندگي خويش فردي از نزديکانش را کشت آنگاه پيکر او
را بر سر گروهي از گروههاي بني اسرائيل افکند و سپس همان قاتل فريبکار خودش آمد و خونخواهي نمود.
مردم از موسي پرسيدند که: «قاتل اين بنده ي خدا کيست که در مورد قاتل آن اختلاف مي کنند؟»
موسي فرمود گاوي را بکشند و با جزئي از اجزاي آن، مقتول را بزنند و آنگاه که به دستور آن حضرت عمل کردند مرده زنده شد و
قاتل خويش را معرفي کرد و بار ديگر از دنيا رفت.
قرآن پس از ترسيم اين داستان شنيدني مي فرمايد: «خداوند اينگونه مردگان را زنده مي سازد.»
از آيه ي شريفه، اين واقعيت دريافت مي گردد که خداوند، مقتول بني اسرائيل را در همين جهان و پيش از رستاخيز زنده ساخت.
اين نمونه اي از رجعت يا بازگشت به دنيا.

2- «ألم تر الي الذين خرجوا من ديارهم - و هم الوف - حذر الموت، فقال لهم الله:
موتوا ثم أحياهم، ان الله لذو فضل علي الناس و لکن أکثر الناس لا يشکرون.» [2] .
يعني: آيا آن هزاران تن را نديده اي که از بيم مرگ از خانه هاي خويش بيرون رفتند؟ سپس خدا به آنان گفت: بميريد! آنگاه
همه را زنده ساخته. خداوند به مردم نعمت مي دهد اما بيشتر مردم، سپاس نعمتهاي خدا را بجاي نمي آورند.
تفسير آيه:

اين آيه ي شريفه در مورد گروهي از بني اسرائيل سخن مي گويد. آنان دسته اي بودند که از بيماري کشنده طاعون که در
سرزمينشان پديدار شد، از آنجا گريختند. مفسران در شمار آنان بحث دارند برخي آنان را سه هزار نفر آمار مي دهند و برخي چهل
هزار نفر و برخي ديگر هفتاد هزار نفر....

اينان از وحشت بيماري طاعون، از شهر و ديار خويش گريختند اما خداوند همه ي آنان و چارپايانشان را کشت، پيکرهاي آنان از
هم گسيخت و اعضا و اندامهايشان متلاشي گشت.

روزي پيامبري از پيامبران خدا از کنار شهر و ديار و پيکرهاي متلاشي شده ي آنان مي گذشت که از خداي توانا درخواست کرد که
آنان را زنده سازد و خداوند همه را زنده ساخت، همانگونه که آيه ي شريفه اين مطلب را به صراحت بيان مي کند.



[1] سوره ي انعام، آيه ي 25 و سوره ي اعراف، آيه ي 146.

[neginsabz]

3- «أو کالذي مر علي قرية و هي خاوية علي عروشها قال: أني يحيي هذه الله بعد موتها؟ فأماته الله مائة عام، ثم بعثه،
قال: کم لبثت؟ قال: لبثت يوما أو بعض يوم. قال: بل لبثت مائة عام، فانظر الي طعامک و شرابک لم يتنسه، و انظر الي حمارک و
لنجعلک آية للناس و انظر الي العظام کيف ننشزها ثم نکسوها لحما، فلما تبين له قال: أعلم أن الله علي کل شي ء قدير.»

يعني: يا به مانند آنکه - برخي از مفسرين گفتند مراد عزير بوده - به دهکده ای
گذر کرد که خراب و ويران شده بود، گفت: «به حيرتم که خدا چگونه باز اين مردگان را زنده خواهد کرد؟»
پس، خداوند او را ميراند و پس از صد سال او را برانگيخت و زنده ساخت و بدو فرمود که: «چند مدت درنگ کردي؟»
جواب داد: «يک روز يا پاره اي از يک روز.»
خداوند فرمود: «نه چنين است! بلکه صد سال است - که به خواب مرگ افتادي - نظر در طعام و شراب خود بنما - مفسرين گفتند که
طعامش انگور و انجير و شرابش آب انگور بود - که هنوز تغيير ننموده و الاغ خود را نيز بنگر تا احوال بر تو معلوم شود و ما تو
را حجت براي خلق قرار دهيم که امر بعثت را انکار نکنند و بنگر در استخوانهاي آن که چگونه درهمش پيوسته و گوشت بر آن
بپوشانيم.»

چون اين کار بر او روشن و آشکار گرديد گفت: «همانا اکنون به حقيقت و يقين مي دانم که خداوند بر هر چيز تواناست.»

تفسير آيه
منظور ما در اينجا تفسير کامل آيه ي شريفه نيست بلکه ترسيم نمونه هايي است که طبق تصريح قرآن خداوند برخي از بندگانش را
پيش از فرا رسيدن روز رستاخيز زنده ساخته و به اين دنبا بازگردانيده است.

طبق آيه ي شريفه، اين پيامبري از پيامبران خداست که بر شهر و دياري که خانه ها بر سر مردم فرو ريخته و از ساکنانش تهي
بوده گذر نموده است.

آنگاه پس از تماشاي استخوانهاي متلاشي شده از خود پرسيده است که:

«براستي خداوند چگونه اين مردگان را زنده خواهد ساخت؟»
خداوند خود او را به کام مرگ فرستاده و پس از صد سال او را زنده ساخته و ندايي از آسمان شنيده است ه: «هان! بگو چند وقت
است که خفته اي؟»
پاسخ داده است که: «يک روز يا پاره اي از روز.»
چرا که بامدادي از دنيا رفته بود و شامگاهي پس از يک صد سال بار ديگر لباس زندگي پوشيده بود به همين جهت پنداشته بود که
يک روز خفته است يا نصف روز.

[neginsabz]

4- «و اذ قلتم يا موسي! لن نؤمن لک حتي نري الله جهرة.» [4] .
يعني: و آنگاه را که گفتيد: «اي موسي! ما تا هنگامي که خدا را به آشکار نبينيم به تو ايمان نمي آوريم.» و همچنانکه مي نگريستيد صاعقه شما را فرا گرفت. پس شما را پس از مردن، زنده ساختيم شايد سپاسگزار گرديد.
اين داستان در دو جاي از قرآن شريف آمده است، نخست در سوره «بقره» که ترجمه شده و ديگر در سوره ي «نساء» که مي فرمايد:
«فقالوا أرنا الله جهرة فأخذتهم الصاعقة بظلمهم.» [5] .

يعني: پس گفتند: (اي موسي) خدا را به آشکار به ما بنماي و - بخاطر اين سخن کفرآميزشان - صاعقه آنان را فراگرفت.

فشرده ي داستان اين است که: يهوديان به حضرت موسي عليه السلام گفتند: «ما به تو و رسالت تو ايمان نمي آوريم تا آنگاه که
خدا را بطور آشکار و به چشم خود ببينيم. از اين رو صاعقه آنان را گرفت در حالي که مي نگريستند.

آنگاه آنان را پس از مرگشان بار ديگر خداي جهان آفرين برانگيخت و هر هفتاد نفر زنده شدند و بار ديگر مدتي طولاني در اين
جهان زندگي کردند.

بدينسان اين آيه ي شريفه نشانگر گروهي است که مردند و بار ديگر خدا آنان را پيش از روز قيامت زندگي بخشيد.

5- «و رسولا الي بني اسرائيل اني قد جئتکم بآية من ربکم اني اخلق لکم من الطين کهيئة الطير، فأنفخ فيه فيکون طيرا باذن
الله و أبري ء الأکمه و الأبرص و احيي الموتي باذن الله....» [6] .
يعني: و او را به رسالت بسوي بني اسرائيل مي فرستد که او به آنان مي گويد: «من از جانب پروردگارتان آمده ام. من برايتان
از گل چيزي چون پرنده مي سازم و در آن مي دمم، پس به اذن خدا پرنده اي مي شود؛ و کور مادرزاد و برص گرفته را شفا مي بخشم و
به فرمان خدا مرده را زنده مي کنم....»
جريان حضرت عيسي عليه السلام و احياي مردگان بدست او در دو سوره از قرآن آمده است: نخست در سوره ي آل عمران - که ذکر شد
- و ديگر در سوره ي مائده، که مي فرمايد:

«و اذ تخلق من الطين کهيئة الطير باذني فتنفخ فيها فتکون طيرا باذني و تبري ء الأکمه و الأبرص باذني و اذ تخرج الموتي
باذني....» [7] .

يعني: و آنگاه که به فرمان من، از گل چيزي چون پرنده مي ساختي و در آن مي دميدي و به اذن من پرنده اي مي شد و کور
مادرزاد و پيسي گرفته را به اذن من شفا مي دادي و آنگاه که مردگان را به اذن من زنده مي ساختي....

در اين دو آيه ي شريفه، اين واقعيت آمده است که: حضرت عيسي عليه السلام مردگان را به اذن خدا و در پرتو قدرت او زنده مي
ساخت تا آنجا که در تاريخ آمده است که: «فرزند نوح عليه السلام، سام را با وجود گذشت قرنها از مردنش، زنده ساخت.»
به هر حال منظور از ترسيم اين آيات پنجگانه بيان اين واقعيت است که خداي جهان آفرين شماري از مردگان را به دعاي حضرت
عيسي عليه السلام پيش از فرارسيدن رستاخيز زنده ساخت.

[1] سوره ي بقره، آيه 73 و 72.

[2] سوره بقره، آيه 243.

[3] سوره ي بقره، آيه 259.

[4] سوره ي بقره، آيه 55.

[5] سوره نساء، آيه 153.

[6] سوره آل عمران، آيه 49.

[7] سوره مائده، آيه 110.

[8] بحارالانوار، ج 14، ص 233.

[میقات]

«وَ إِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيهمْ أَخْرَجْنَا لهمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ تُكلَّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كاَنُواْ بِايَاتِنَا لَا يُوقِنُون»‏ (نمل، 82)



با سلام و درود


1. "دابة" در لغت به معنای جنبنده است و بر هر صاحب حیاتی اطلاق می شود، اعم از این كه انسان باشد یا غیر انسان. به علاوه که آیاتی داریم كه واژه "دابة" در آن ها آمده و بر انسان ها نیز اطلاق شده است؛ مانند آیات (هود، 6)، (نحل، 61)، (انفال، 22)


2. اما آیه شریفه (نمل، 82)، اشاره به وقوع رستاخیز و ظاهر شدن نشانه های قیامت دارد.
به عبارت دیگر این آیه شریفه اشاره به آخرالزمان و دوران رجعت دارد كه آن هم پس از قیام امام عصر(عج) است.


3. دلیل این كه این آیه اشاره به آخرالزمان و علائم قیامت دارد این است كه تعبیر « إِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيهمْ » آورده شده، و این تعبیر به معنای حتمی شدن قضای الهی است؛ یعنی نازل شدن عذاب الهی حتمی شده؛ و این حتمی شدن عذاب و قضای الهی بر آن انسان ها، بخاطر ایمان نیاوردن آن ها به آیات و نشانه های الهی است، كما این كه تعبیر « أَنَّ النَّاسَ كاَنُواْ بِايَاتِنَا لَا يُوقِنُون » اشاره به علت حتمی شدن عذاب دارد.


4. هم چنین دلیل دیگری كه می رساند این واقعه و این آیت الهی در قبل از برپایی قیامت، و در همین دنیا به وقوع می پیوندد، آیه بعد همین سوره است: «وَ يَوْمَ نحشُرُ مِن كُلّ‏ِ أُمَّةٍ فَوْجًا …»یعنی روزی كه محشور می شوند در آن روز گروهی از امت، كه تكذیب می كردند آیات الهی را.



5. این حشر، حشر دنیوی است زیرا با "من" تبعیضیه آمده است؛ یعنی بعضی از انسان ها محشور می شوند و این بعضی همان مؤمنان خالص و كافران خالص هستند؛ و الا اگرمراد حشر اخروی بود با تعبیر "من" نمی آمد ـ چرا كه در آن جا همه محشور می شوند ـ كما این كه در سوره كهف آیه 47، به حشر اكبر اشاره دارد و می گوید: در آن روز همه محشور می شوند نه بعضی، و آن حشر قیامت است: «وَ حَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنهمْ أَحَدًا ».

[میقات]

پس این آیه شریفه، به بیانی كه گفته شد، اشاره به دوران رجعت دارد، كه در آن زمان"دابه" به عنوان یكی از آیات و نشانه های الهی است كه با خارج شدن او آن چنان حق بر كافران روشن می شود كه دیگر، جز اعتراف به حق، چاره ای برای ایشان نمی ماند.


6. نكته قابل توجه این است كه این مطلب فقط در همین آیه ذكر شده است و در قرآن كریم آیات دیگری نیامده است كه عنوان تفسیر كننده و بیانی برای جزئیات این مسئله باشد؛ لذا برای روشن شدن این مطلب راهی نیست جز این كه از روایات معتبر و قابل اعتماد كمك بگیریم.


البته چه بسا وجه مبهم گویی و بیان رمزی مطلب این بوده كه گویی خداوند خواسته است كه از آن به اجمال بگذرد تا تأثیر بیشتری داشته باشد؛ چرا كه گاهی تأثیر سخن در آن است كه یك مطلب هول انگیز در پرده بیان شود.


7. مطلب دیگر این كه همان طور كه از روایات نیز استفاده می شود كه در آخرالزمان گروهی از مومنان خالص و گروهی از كافران خالص، به این جهان بازگردانده می شوند، تا گروه اول(مؤمنان) مدارج كمال را طی نمایند، و گروه دوم(كافران) كیفرهای شدید ببینند، آیه شریفه مورد بحث نیز تنها در مورد مؤمنان خالص و كافران خالص و محض صحبت می كند، نه آنهایی كه درصدی از ایمان و طاعت، و درصدی هم از كفر و یا گناه دارند. و این كه اینها همه مؤمنان یا كافران نیستند از واژه "فوجا" در آیه 83 « مِن كُلّ‏ِ أُمَّةٍ فَوْجًا » فهمیده می شود؛ یعنی گروهی از انسانها نه همه آنها.


8. همچنین از روایات استفاده می شود كه كار اصلی آن "دابه" به عنوان آیت و نشانه الهی، جدا كردن صفوف مؤمنان و كافران و علامت زدن بر آنها است، در حالی كه او عصای موسی و انگشتر سلیمان را نیز به همراه دارد.

[میقات]

9. شیعه بنابر روایات زیادی كه از اهلبیت(علیهم السلام)، و هم چنین رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) دارد، "دابة" را حضرت علی(علیه السلام) می داند، كه در آخرالزمان بعنوان آیت و نشانه الهی حاضر می شود و كافران را از مؤمنان جدا می كند، و به مؤمنان نشانه ایمان می دهد، كه این خود افتخار بزرگی برای مؤمنان است، و كافران را توبیخ می نماید.




10. طبق روایات متعدد و معتبری كه از رسول گرامی اسلام(ص) وارد شده، این دابه، حضرت علی(ع) است. حتی خود ایشان لقب "دابه" را به امام علی (علیه السلام) دادند و فرمودند: كسی غیر از او شایسته این تعبیر نیست.


و هم چنین در روایات دیگری كه از اهل بیت(علیهم السلام) وارد شده آمده كه این "دابه" به عنوان نشانه و آیت الهی است، و كسی نیست جز امیرالمؤمنین علی (علیه آلاف التحیة و السلام).