*************ماجراى مسجد ضرار چه بود؟ ************

[ابوذر زمان]

رهبر معظم انقلاب در مراسم تنفيذ حكم رئيس جمهور در بيان تجارب انتخابات ۲۲ خرداد، پس از آنكه دشمنان نظام اسلامى را به تجربه اندوزى از حوادث اخير دعوت كردند، ايمان و هوشيارى ملت را، مانع موفقيت دشمن خواندند و با اشاره به وجود نمونه هايى از سوءاستفاده از عقايد دينى مردم در تاريخ ايران تاكيد كردند: با مسجد ضرار و تقليد از امام بزرگوارى كه از عمق دل و جان غرق قرآن بود نمى توان اين مردم آگاه را فريب داد چرا كه دل اين ملت، به نور ايمان روشن است. براى آگاهى خوانندگان محترم روزنامه جوان از حوادث مسجد ضرار و نحوه برخورد پيامبراكرم(ص) با جريان نفاق با نگاهى گذرا به بازخوانى اين حادثه تاريخى پرداختيم كه با هم مرور مى كنيم.

جريان نفاق كه در مكه شكل گرفت، پس از هجرت پيامبر(ص) به مدينه و تشكيل حكومت اسلامى، داراى تشكل و همبستگى بيشتر گرديده و در سراسر دوران رسالت پيامبر(ص) در مدينه، دست به اقدامات، فعاليتها و عملكردهاى خطرناك و تخريبى عليه اسلام، پيامبر(ص) و مسلمانان زدند.

بى ترديد جريان نفاق براى انسجام بخشيدن به فعاليت هايشان نياز به يك پايگاه داشتند تا درآنجا گردهم آمده، دسيسه ها، توطئه ها و ديگر اقداماتشان را عليه اسلام و مسلمانان سازماندهى نمايند؛ از اين رو به فكر تاسيس مركز تصميم گيرى شان نيز از آن سود جستند. آنان اين مركز را در قالب مسجد احداث نمودند تا عنوان مسجد، پوششى براى فعاليت هاى خرابكارانه آنان باشد،مسجدى كه در تاريخ اسلام به مسجد ضرار شهرت يافت.

داستان احداث اين مسجد در منابع اين گونه آمده است كه سه طايفه از بنى عوف بنى عمربن عوف، بنى سالم بن عوف و بنى غنم بن عوف در قبا زندگى مى كردند؛ بنى عمربن عوف با ورود اسلام به مدينه از اسلام استقبال كردند و مهاجران را در خانه هايشان جا دادند و قطعه زمينى را براى ساختن مسجد هديه كردند كه به مسجد بنى عمربن عوف يا مسجد قبا شناخته شد. آنان پس از احداث مسجد، از رسول خدا خواستند با نماز خواندن در آنجا آن را افتتاح نمايد، رسول گرامى اسلام نيز مسجد قبا را با نماز خواندن در آن افتتاح نمود. پس از اين جريان پسر عموهايشان از بنى سالم و بنى غنم بن عوف كه با شك و ترديد، مسلمان شده بودند و هنوز نفاق در دل هايشان وجود داشت، نسبت به پسرعموهايشان در مورد مسجد قبا حسادت ورزيدند.

ازاين رو عده اى از منافقان اين دو طايفه (بنى سالم و بنى غنم)كه پانزده نفر بودند، در كنار مسجد قبا، مسجد ديگرى ساختند تا در آنجا جمع شده براى توطئه كردن عليه مسلمين مركز و پايگاهى داشته باشند؛ پس از پايان يافتن كار احداث مسجد، نزد رسول خدا(ص) آمدند و ازآن حضرت خواستند مسجدى را كه بنا نموده بودند، افتتاح نمايد. حضرت كه درحال تجهيز سپاه براى رفتن به غزوه تبوك بود، اظهار داشت كه پس از برگشتن از جنگ آن را افتتاح خواهدكرد.

پس از بازگشت پيامبر اعظم(ص) ازغزوه تبوك، خداوند از طريق وحى اهداف و انگيزه هاى منافقان را از بناى مسجد به آن حضرت خبر داد، وقتى رسول خدا (ص) از سوء نيت منافقين آگاه شد، نه تنها در آن مسجد نماز نخواند، بلكه فرمان داد تا آن را از بيخ و بن بر كنند و بسوزانند. قرآن كريم اهداف و انگيزه هاى منافقان را از احداث مسجد ضرار اين گونه بر مى شمارد: «والذين اتخذوا مسجداً ضراراً و كفراً و تفريقاً بين المؤمنين و ارصاداً لمن حارب الله و رسوله من قبل وليحلفنّ اناردنا الاالحسنى والله يشهد انّهم لكاذبون» كسانى كه براى زيان رساندن به مسلمانان، تقويت كفر، تفرقه افكنى ميان مؤمنان وكمين گاه ساختن براى كسى كه از پيش با خدا و پيامبرش مبارزه كرده بود، مسجدى ساختند؛ آنان سوگند ياد مى كنند كه جز نيكى و خدمت، نظرى نداشته ايم، اما خداوند گواهى مى دهد كه آنها دروغگو هستند. بنابراين قرآن كريم اهداف شوم جريان نفاق را از احداث مسجد ضرار در چهار قسمت خلاصه مى كند:

۱- ضرر رساندن به مسلمانان: آنان برخلاف ادعايشان كه هدف ازبناى مسجد را تامين منافع مسلمانان وكمك به بيماران و از كار افتادگان قلمداد مى كردند، درصدد ضرر رساندن به مسلمانان، نابودى اسلام، پيامبر(ص)ومسلمانان بودند (والذين اتخذوا مسجداً ضراراً).

۲- تقويت مبانى كفر: آنان مى خواستند مبانى كفر را تقويت نموده، مردم را به وضعيت قبل از اسلام كه همان شرك و كفر است، بازگردانند (وكفراً).

۳- ايجاد تفرقه ميان مسلمانان: مى خواستند ميان صفوف مسلمانان تفرقه ايجاد نمايند، زيرا با اجتماع گروهى دراين مسجد، مسجد قبا كه نزديك آن بود يا مسجد پيامبر(ص)، ازرونق مى افتاد. (وتفريقاً بين المؤمنين).

۴- ايجاد پايگاه براى دشمنان خدا و رسول: آنان مى خواستند مركز و پايگاه و كانونى براى كسى كه با خدا وپيامبرش مبارزه كرده بود وسوابق سوءاش براى همگان روشن بود، بسازند تا از اين پايگاه برنامه هاى خويش را عملى سازند. (وارصاداً لمن حارب الله و رسوله من قبل)

والعاقبه للمتقین