عدل و مهربانی

[setayesh19]

با سلام

آیا عدل خداوند با مهربانی و بخشندگی خداوند سازگار است؟

ممنون

[پاسخگوی اعتقادی 3]

با سلام و عرض ادب

براي پاسخ گويي به سوال حضرت عالي در ابتدا لازم است عدل را تعريف كنيم :

عدل در لغت و اصطلاح، معانی گوناگونی دارد که به يكي از معاني رايج آن اشاره مي شود:
رایج ترین معنای عدل که بیش از دیگر معانی به ذهن متبادر می شود « رعایة الحقوق و إعطاء کل ذ ي حقٍ حقَّه » (ر. ک: مکارم شیرازی، اصول عقاید، ص ٨٢) است.

در مقابل این معنای عدل، ظلم و جور قرار دارد که به معنای پایمال کردن حقوق دیگران و تجاوزو تصرف در آنها است. شیخ مفید می گوید:

عدل جزا دادن در مقابل عمل ، به مقدار استحقاق و ظلم منع حقوق است و خدای متعالْ عادل، کریم، جواد، متفضّل و رحیم است و پاداش اعمال و جبران درد و رنجها را ضمانت کرده است و غیر از اینها تفضل را از باب بخشش اضافی وعده داده است. (مفید، تصحیح الاعتقاد، ص ٨٣ ؛ ر. ک: کتاب العین، ج ٢، ص ١١٥٤ ؛ لسان العرب، ج ٩، ص ٨٣)

البته اين بخشش و مهرباني خداوند داراي شرايطي است كه با مراجعه به قرآن كريم و روايات خواهيم ديد بخشندگي خداوند عام نبوده و داراي شرايط خاصي است براي مثال خداوند بر طبق عدالت مطلقه اش گناه كار را در آتش جهنم خواهد سوزاند اما خداوند سبحان راه توبه را باز گذاشت تا بخشش مضاعفي بر بندگان خود داشته باشد .

بحث در مورد عدالت خداوند و بخشندگي اش بسيار مفصل است كه براي وارد شدن تفصيلي در اين مباحث لازم است مقاله و يا كتابي طويل در اين رابطه نوشته شود .

خلاصه اين كه عدالت خداوند سبحان هيچ تناقضي ( همچنانكه برخي خواسته اند اين دو صفت را متناقض جلوه داده و وجود خدا را رد كنند) با بخشندگي اش ندارد ، خداوند عادل است يعني هر چيزي را در موضع خود قرار مي دهد ، بخشندگي نيز قرار دادن هر چيز در جاي خود است زيرا بخشندگي خداوند بدون حساب نيست بلكه داراي شرايط خاصي است كه بايستي اين شرايط را از كتاب و سنت جستجو نمود .