بسم الله الرحمن الرحیم


محمد سبزوارى نجفى‏

صاحب تفسیر ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن‏

محل تولد: روستاى فرومد واقع در بين سبزوار و شاهرود

تاريخ تولد 1318 ق
‏تاریخ وفات 1409 ق

‏استادان آيت الله حاج سيد حسين طباطبائى قمى‏ ، آيت الله ميرزا عبد الهادى شيرازى و آيت الله سيد ابو القاسم خويى« ره» شاگردان خاصی برای ایشان ذکر نشده است . معرفي تفسيرتفسير« ارشاد الاذهان فى تفسير القرآن» به زبان عربى و در صدد تفسير تمامى قرآن به شيوه اختصار و ايجاز در يک مجلد بزرگ( قطع رحلى) مى‏باشد. اين تفسير به مثابه خلاصه تفسير« الجديد» مصنف مى‏باشد که در 7 جلد تدوين شده است
تفاوت اين تفسير با الجديد فقط در تلخيص آن است، و از جهت روش و شيوه ورود و خروج به بحثها تفاوت چندانى با آن ندارد.

تلخيص‏هاى انجام گرفته در مواردى از قبيل: خلاصه کردن احاديث نقل شده، عدم تعرض به اقوال که در الجديد به وفور به چشم مى‏خورد، حذف توضيحات، حذف دسته آيات ابتداى هر بحث، حذف برخى وجوه و احتمالات، مى‏باشد.
مصنف سعى نموده عين کلمات و جمله‏ها را بکار برد و در واقع اين تفسير با کنار هم گذاشتن عباراتى از الجديد، پديد آمده است. البته طرح نشر آن بصورت وسط بودن مصحف و تعبيه تفسير همان آيات در اطراف آن، از طرف ناشر( که فرزند مفسر مى‏باشد) ارائه شده است.
روش اين تفسير به مانند« الجديد» تحليلى، اجتهادى مى‏باشد، منتهى با برگزيدن روش اختصار و ايجاز، مخاطب اين تفسير کسانى هستند که آگاهى کافى به زبان عربى داشته و طالب فهم بيشتر آيات قرآنى هستند، و براى متوسطين از مردم قابل استفاده خواهد بود. قلم مفسر، شيوا و بدون تعقيد است و اين، فهم آن را براى مخاطب سهل و آسان نموده است. مفسر سعى نموده مباحث خود را در محدوده ظاهر الفاظ و معانى حقيقى و مجازى آن مطرح نمايد، بنابراين از تأويلات و مطرح کردن بطون گوناگون، پرهيز نموده است.
روش تفسیر : در هر سوره با ذکر نام آن، مکى، مدنى بودن، عدد آيات به همراه فضل سوره و وجه تسميه آن، آغاز مى‏گردد. سپس به تفسير آيه به آيه به شکل مختصر مى‏پردازد. با وجود اختصار، توجه خود را به بحثهاى لغوى و ادبى نشان مى‏دهد، و در بيان معانى برخى لغات از آيات ديگر نيز به عنوان تأييد و استشهاد کمک مى‏گيرد. مانند معناى هدايت در صفحه 6. نقل روايات را نه به تفصيل و کثرت« الجديد» بلکه به شکل کم و خلاصه در اينجا حفظ نموده تا رنگ روايى بودن منش تفسيرى وى، پابرجا بماند. از شيوه تفسير قرآن به قرآن نيز بهره گرفته، در تفسير آيات، گاه به آيات ديگر استناد مى‏نمايد مانند آيه 58 سوره بقره ص 14. البته در دو بخش اخير، جنبه عمومى نداشته است. داستانها و قصص قرآنى را در حد آيات مطرح نموده و مختصر توضيح اضافى را در آنها دارد، مانند آيه 67 سوره بقره ص 16، داستان بقره. شأن نزول آيات را به ميزان کم، مطرح مى‏نمايد و از آن در توضيح آنها کمک مى‏گيرد. ديدگاه شيعى خود را به طور ملايم و بدون ايجاد حساسيت و يا توهين به مخالفين، در آيات فقهى مانند وضو و خمس و آيات ولائى مانند آيه مباهله، آيه اکمال، آيه برائت و...، نشان مى‏دهد.

آثار مفسر :




دو تفسير به نامهاى


1- الجديد فى تفسير القرآن در هفت جلد،

2- ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن( تفسير مورد بحث) مى‏باشد.

.