امام سجاد عليه السلام

[saeed623]

«قرآن»، «قرآن شناسى»، «قرآن خوانى» و «ضرورت و آثار قرآن» در منظر و آثار حضرت امام سجاد(عليه السلام):
اين موضوعي است كه در پست هاي بعدي درمورد آن گفتگو خواهيم كرد

[saeed623]

از امام سجاد(عليه السلام)نقل شده است: «لو مات من بين المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان يكون القرآن معى; اگر هر آن كه بين مشرق و مغرب ]عالم[ هست، بميرد، با وجود قرآن نزد من هرگز دچار وحشت نمى شوم.»• اين فرمايش از قرآن، تصويرى زنده حيات بخش و پرجاذبه ترسيم مى كند. در ادامه همين روايت آمده است: «و كان(عليه السلام) اذا قرأ «مالك يوم الدين» يكرر حتى كاد ان يموت; آن حضرت وقتى آيه «مالك يوم الدين» را تلاوت مى كرد، آن قدر ]بامعرفت [تكرار مى نمود كه نزديك بود جان مباركشان رخت بربندد.»
در روايت ديگرى مى خوانيم كه آن حضرت جزو كسانى بوده اند كه قرآن را با زيباترين صوت قرائت مى كردند.•
افزون بر برخى احاديث، از آن حضرت دعايى نقل شده كه ايشان به وقت ختم قرآن و پايان يافتن آن، خدا را با آن دعا خوانده است. در اين دعا كه مشهور و در صحيفه سجاديه موجود است، از زواياى مختلف به قرآن نگاه شده است. برخى بندهاى آن كه به درك بهتر جايگاه قرآن و آثار آن و نيز وظايف ما در برابر آن اشاره دارد، به قرار زير است:
ـ پروردگارا، تو مرا يارى دادى كه كتاب تو را از آغاز تا انجام تلاوت كنم; كتابى كه آن را همانند نورى نازل كرده اى و بر هر كتاب كه پيش از اين، نازل كرده اى، گواهش ساخته اى و بر هر سخن كه گفته اى، برترى اش داده اى; فرقانى است كه به آن حرام و حلالت را از هم جدا كرده اى; قرآنى است كه به آن، شرايع و احكام خويش را آشكار ساخته اى; كتابى است كه در آن براى بندگان هر چيز را آشكار ساخته اى; وحى اى است كه بر پيامبرت ـ محمد(صلى الله عليه وآله وسلم) ـ نازل كرده اى.
ـ بار خدايا، قرآن را نورى داده اى كه در پرتو آن از تاريكى هاى گمراهى و نادانى برهيم و شفايى براى هر كه از سر تصديق بر آن گوش نهد و ترازوى عدلى كه زبانه اش از حق منحرف نشود و چراغ هدايتى كه فروغ برهانش را خاموشى نيست و رايت نجاتى كه هر كه گام در پى آن نهاد و آيين او پيشه ساخت، گمراه نگردد، و آن كه چنگ در دست آويز عصمتش زد، دست هلاكت بدو نرسد.
پروردگارا، تو اين قرآن را بى هيچ شرح و تفسيرى بر پيامبرت محمد(صلى الله عليه وآله وسلم)فرستادى و علم به شگفتى هايش را سراسر به او الهام فرمودى و علم تفسير آن را به ميراث داده و ما را بر آن كس كه از علم قرآنش بهره اى نبود، برترى نهادى و ما را به شناخت قرآن توانايى بخشيدى...
بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و قرآن را در تاريكى شب مونس ما گردان و در برابر كشش ها و گرايش هاى شيطان و خاطرات وسوسه انگيز، نگهبان ما قرار ده و چنان كن كه قرآن گام هايمان را از راه معاصى باز دارد و زبان را از گفتن سخن باطل ـ بى آن كه از بيمارى باشد ـ لال گرداند و اعضا و جوارح ما را از ارتكاب گناهان مانع شود و طومار عبرت ها را كه به دست غفلت پيچيده شده، پيش روى ما بگشايد تا عجايب قرآن و مثل ها و قصه هاى هشداردهنده آن كه كوهه ها سخت از تحمل آن ناتوانند، بر دل هاى ما راه يابد...•
چنان كه ملاحظه مى شود، امام سجاد(عليه السلام) به بخشى از فضايل و آثار و بركات و كاركردهاى قرآن در قالب دعا اشاره فرموده است; براى آگاهى بيش تر به قسمت هاى ديگر دعا مراجعه نماييد.•
پاورقي ها:
1. وسايل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج14، ص449، ح1، دار احياء التراث العربى.
2. ر.ك: نظام حقوق زن در اسلام، شهيد آيت الله مطهرى، ص61، انتشارات صدرا.
3. ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازى و ديگران، ج14، ص459، دارالكتب الاسلام
4. المحجة البيضاء فى تهذيب الاحياء، ملا محسن فيض كاشانى، ج5، ص176، نشر جامعه مدرسين حوزه علميه قم.

[meshkaat]

از امام سجاد(عليه السلام)نقل شده است: «لو مات من بين المشرق و المغرب لما استوحشت بعد ان يكون القرآن معى; اگر هر آن كه بين مشرق و مغرب ]عالم[ هست، بميرد، با وجود قرآن نزد من هرگز دچار وحشت نمى شوم.»• اين فرمايش از قرآن، تصويرى زنده حيات بخش و پرجاذبه ترسيم مى كند. در ادامه همين روايت آمده است: «و كان(عليه السلام) اذا قرأ «مالك يوم الدين» يكرر حتى كاد ان يموت; آن حضرت وقتى آيه «مالك يوم الدين» را تلاوت مى كرد، آن قدر ]بامعرفت [تكرار مى نمود كه نزديك بود جان مباركشان رخت بربندد.»

در روايت ديگرى مى خوانيم كه آن حضرت جزو كسانى بوده اند كه قرآن را با زيباترين صوت قرائت مى كردند.•
افزون بر برخى احاديث، از آن حضرت دعايى نقل شده كه ايشان به وقت ختم قرآن و پايان يافتن آن، خدا را با آن دعا خوانده است. در اين دعا كه مشهور و در صحيفه سجاديه موجود است، از زواياى مختلف به قرآن نگاه شده است. برخى بندهاى آن كه به درك بهتر جايگاه قرآن و آثار آن و نيز وظايف ما در برابر آن اشاره دارد، به قرار زير است:
ـ پروردگارا، تو مرا يارى دادى كه كتاب تو را از آغاز تا انجام تلاوت كنم; كتابى كه آن را همانند نورى نازل كرده اى و بر هر كتاب كه پيش از اين، نازل كرده اى، گواهش ساخته اى و بر هر سخن كه گفته اى، برترى اش داده اى; فرقانى است كه به آن حرام و حلالت را از هم جدا كرده اى; قرآنى است كه به آن، شرايع و احكام خويش را آشكار ساخته اى; كتابى است كه در آن براى بندگان هر چيز را آشكار ساخته اى; وحى اى است كه بر پيامبرت ـ محمد(صلى الله عليه وآله وسلم) ـ نازل كرده اى.
ـ بار خدايا، قرآن را نورى داده اى كه در پرتو آن از تاريكى هاى گمراهى و نادانى برهيم و شفايى براى هر كه از سر تصديق بر آن گوش نهد و ترازوى عدلى كه زبانه اش از حق منحرف نشود و چراغ هدايتى كه فروغ برهانش را خاموشى نيست و رايت نجاتى كه هر كه گام در پى آن نهاد و آيين او پيشه ساخت، گمراه نگردد، و آن كه چنگ در دست آويز عصمتش زد، دست هلاكت بدو نرسد.
پروردگارا، تو اين قرآن را بى هيچ شرح و تفسيرى بر پيامبرت محمد(صلى الله عليه وآله وسلم)فرستادى و علم به شگفتى هايش را سراسر به او الهام فرمودى و علم تفسير آن را به ميراث داده و ما را بر آن كس كه از علم قرآنش بهره اى نبود، برترى نهادى و ما را به شناخت قرآن توانايى بخشيدى...
بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و قرآن را در تاريكى شب مونس ما گردان و در برابر كشش ها و گرايش هاى شيطان و خاطرات وسوسه انگيز، نگهبان ما قرار ده و چنان كن كه قرآن گام هايمان را از راه معاصى باز دارد و زبان را از گفتن سخن باطل ـ بى آن كه از بيمارى باشد ـ لال گرداند و اعضا و جوارح ما را از ارتكاب گناهان مانع شود و طومار عبرت ها را كه به دست غفلت پيچيده شده، پيش روى ما بگشايد تا عجايب قرآن و مثل ها و قصه هاى هشداردهنده آن كه كوهه ها سخت از تحمل آن ناتوانند، بر دل هاى ما راه يابد...•
چنان كه ملاحظه مى شود، امام سجاد(عليه السلام) به بخشى از فضايل و آثار و بركات و كاركردهاى قرآن در قالب دعا اشاره فرموده است; براى آگاهى بيش تر به قسمت هاى ديگر دعا مراجعه نماييد.•
پاورقي ها:
1. وسايل الشيعه، شيخ حر عاملى، ج14، ص449، ح1، دار احياء التراث العربى.
2. ر.ك: نظام حقوق زن در اسلام، شهيد آيت الله مطهرى، ص61، انتشارات صدرا.
3. ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازى و ديگران، ج14، ص459، دارالكتب الاسلام
4. المحجة البيضاء فى تهذيب الاحياء، ملا محسن فيض كاشانى، ج5، ص176، نشر جامعه مدرسين حوزه علميه قم.

زينت پرستش كنندگان الهى:
حضرت با عنوان زين‏العابدين و سجاد خوانده مى‏شود ، چرا كه قبل از هر چيز بنده مخلص صالح خدا بود ، و سجده‏هاى طولانى او، هربيننده را به سوى خدا و پرستش آفريدگار جذب مى‏كرد.
خداوند در حديث لوح كه نامه‏اى از سوى خدا به پيامبر اكرم(ص) است او را چنين معرفى مي کند: « سيد العابدين و زين اوليائى الماضين : او آقاى عبادت‏كنندگان و زينت اولياى پيشين من است.» يوسف بن اسباط مى‏گويد:پدرم گفت :
نيمه‏هاى شب به مسجد رفتم ، جوانى را كه به سجده افتاده بود ديدم كه چنين باخدا راز و نياز مى‏كند: «سَجَدَ وَجهي متعفرا في التُّرابِ لِخالقي و حَق له; صورتم خاك‏آلود، براى آفريدگارم سجده كرد، كه خداوند سزاوار سجده است.» به محضرش رفتم،دريافتم امام سجاد(ع) است، صبر كردم تا هوا روشن شد، به نزد ايشان رفتم و عرض‏كردم: «اى فرزند پيامبر! چرا آن همه به خود زحمت مى‏دهى ، با اين كه خداوند تورا برترى بخشيده و تو در پيشگاه خدا مقام بسيار ارجمندى دارى؟»

او با شنيدن‏اين سخن منقلب شد، گريه كرد وگفت: پيامبر (ص)فرمود:


«هنگامى كه روز قيامت‏ برپا گردد هر چشمى جز چهار چشم گريان است:
1- چشمى كه از خوف خدا بگريد ؛
2- چشمى كه در راه (جهاد) براى خدا نابينا شده باشد ؛
3- چشمى كه از حرام‏هاى خدا پوشيده شده باشد ؛
4- چشمى كه شب تا صبح در حال سجده بيدار باشد... .»

عبادت امام سجاد(ع) پرستش كاملا آگاهانه و بسيار عميق بود ، او با لذت و شيفتگى مخصوص ، آميخته با عرفان كامل، خدا را عبادت مى‏كرد. ارتباط و پيوند او با خدا به گونه‏اى بود كه روايت‏شده:
شبى براى عبادت برخاست ، هنگام وضو، چشمش به ستارگان آسمان افتاد، و هم چنانکه‏به ستارگان مى‏نگريست ، در انديشه آفريدگار و آفرينش آنها فرو رفت، حيران وبهت زده در حالى كه دستش در آب بود، به آسمان چشم دوخت [هم چنان در اين حال بود] بود تا صداى اذان صبح را شنيد.
فاطمه(س) يكى از دختران اميرمؤمنان على(ع) از جابربن عبدالله انصارى تقاضاكرد كه نزد امام سجاد(ع) برود و از آن حضرت بخواهد كه جانش رااز آسيب عبادت بسيار حفظ كند، جابر نزد امام سجاد(ع) رفت وآن حضرت را از تحمل آن همه رنج طاقت فرسا در عبادت برحذر داشت.
امام سجاد(ع) به او فرمود: «اى همنشين رسول خدا(ص)! جدم رسول خدا(ص) آن قدرعبادت كرد كه پاهايش ورم كرد، شخصى به او عرض كرد: چرا آنقدر به خود رنج‏مى‏دهى؟ فرمود: «افلا اكون عبدا شكورا ؛ آيا بنده سپاسگزار خدا نباشم.» جابر به امام سجاد(ع) عرض كرد:
«جان عزيزت در خطر است، كم‏تر خود را در فشار قرار بده.» امام سجاد(ع) فرمود:
« اى جابر همواره راه ‏پدرانم (پيامبر و على) را مى‏پيمايم، و آنها را الگو قرار مى‏دهم تا به آنهابپيوندم.»