اولین عملیات آبی - خاکی

[گل نرگس]

اولین عملیات آبی - خاکی

هر سال و در آستانه نوروز یاد و خاطره "شهید محمد ابراهیم همت" فرمانده جوانی که به دلیل اخلاص و شجاعت کم نظیرش در خاطر ملت ایران با عنوان "سردار خیبر"ماندگار شده زنده می شود.

خیبر، نخستین عملیات آبی - خاکی :

با توجه به اینکه عراق در سالهای سوم و چهارم جنگ تجارب زیادی در نبرد خشکی بدست آورده بود ایران بر آن شد تا تاکتیک های جدیدی را در مقابله با دشمن به کار گیرد.

بر همین اساس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حین عملیات والفجر مقدماتی با تشکیل یک قرارگاه ، منطقه هور را انتخاب کرده و در پی آن و به منظور برهم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی عملیات خیبر را با توجه به موقعیت جغرافیایی از سمت شرق دجله و داخل هورالهویزه و از سمت شمال العزیز و از جنوب قرنه -
طلائیه که از دو نوع طبیعت متفاوت خشکی و هور تشکیل شده است طراحی کرد.

عملیات خیبر در ساعت 21:30 روز 3/12/1362 با رمز" یا رسول‌الله " آغاز شد. به دلیل شرایط جنگ و تهدید و اقدامات وحشیانه ارتش عراق در جبهه ها و در پی بمباران شهرهای دزفول، کرمانشاه ، ایلام، رامهرمز و... ، نیروهای رزمنده که در غالب نیروهای مردمی و بسیجی آمادگی حضور در جبهه را پیدا کرده بودند با وسعت و انسجام خاصی وارد عملیات خیبر شدند و همین وسعت نیروهای عمل کننده باعث شکسته شدن خطوط دفاعی دشمن در جزایر مجنون و منطقه هورالهویزه شد .

[گل نرگس]

غافلگیرکننده ترین عملیات ایران علیه رژیم بعث عراق :

عملیات خیبر که از آن به عنوان غافلگیر کننده ترین عملیات علیه ارتش عراق یاد می شود به آزادسازی منطقه‌ ای به وسعت 1000 کیلومتر مربع در هور، 140 کیلومتر مربع در جزایر مجنون و 40 کیلومتر مربع در طلائیه انجامید.

عراق به دلیل نگرانی از نتایج عملیات برای نخستین بار، نوعی از سلاحهای شیمیایی محصول کارخانه سامره ـ به نام گاز خردل را با استفاده از هلی کوپترهای ساخت شوروی و فرانسه به کار گرفت.

پس از عملیات والفجر 2 در منطقه حاج عمران عراق به صورت محدود از گاز شیمیایی استفاده کرده بود ولی آنچه در عملیات خیبر صورت گرفت بسیار گسترده و فاجعه آمیز بود، گاز خردل با ایجاد تاول های بزرگ روی پوست بدن و اختلال در دستگاه تنفسی آثار مخرب روحی و جسمی فراوانی را به رزمندگان اسلام به صورت کوتاه مدت و بلند مدت وارد آورد.

شورای امنیت سازمان ملل در واکنش به این اقدام عراق در تاریخ 10/1/1363 با صدور بیانیه ای استفاده از گازهای شیمیایی را محکوم کرد اما مسئولیت استفاده از آن را متوجه هیچیک از طرفین جنگ نکرد.

صدور بیانیه به جای قطعنامه و آن هم بدون ذکر نام کشور متخاصم از سوی شورای امنیت بار دیگر انگشت اتهام را به سوی این نهاد نشانه رفت و نشان داد متولی ایجاد امنیت جهانی چقدر دست آویز کشورهای غربی و مخصوصا امریکا است.

غافلگیری دشمن در عملیات خیبر و ناتوانی او در عقب راندن نیروهای خودی از جزایر مجنون، مجددا تواناییهای دفاعی عراق را مورد تردید قرار داد و متقابلا شگفتی ناظران را از قابلیت های طرح ریزی عملیات تهاجمی ـ دفاعی جمهوری اسلامی برانگیخت.

پس از پیروزی در عملیات خیبر دیپلماتهای غربی، عرب و آسیایی، تاکتیکهای جدید ایران را مورد ستایش قرار دادند.

[گل نرگس]

ناظران بر این عقیده بودند که نتیجه نبرد در جزایر مجنون هرچه باشد تاکتیک نظامی ایران از نظر جسارت و شهامت در تاریخ ماندگار خواهد شد و این عملیات به مثابه اقدامی جسورانه از سوی ایران ارزیابی شد.

تاریخ هشت سال دفاع مقدس نشانگر این موضوع است که دشمن با آنکه از حمایت بی حد و اندازه غرب در تمامی زمینه ها برخوردار بود

اما هر گاه با مقاومت و پیروزیهای سپاه اسلام مواجه می شد از ابزارهای نامتعارف مثل بمباران شیمیایی استفاده می کرد

که چندین نمونه آن را در عملیاتهای خیبر و والفجر 8 و... می توان مشاهده کرد و در کنار آن از حربه فشار اقتصادی ایران توسط کشورهای غربی بهره می برد.

در کنار اقدامات کشورهای اروپایی و آمریکا، عراق تلاش فزاینده ای را به منظور تحت الشعاع قرار دادن پیروزیهای ملت ایران انجام داد.
به همین منظور جنگ نفتکشها را در خلیج فارس به راه انداخت تا با حربه نفتی بتواند بر اقتصاد ایران فشار وارد ساخته و بدین صورت بتواند مقدمات تأثیرگذاری ضعف اقتصادی بر صحنه جنگ را فراهم آورد و با توجه به تحریمهای اقتصادی ایران از جانب غرب و موج تبلیغاتی آنان علیه جمهوری اسلامی کفه ترازوی جنگ را به نفع عراق سنگین کند اما سرانجام این ملت ایران بود که با هدایتهای معنوی حضرت امام(ره) به پیروزی رسید.

ضرورت تشکیل نیروی دریایی سپاه پس از عملیات خیبر پیروزی در عملیات خیبر موجب افزایش عزم بین‌المللی در جهت کنترل ایران و جلوگیری از شکست عراق گردید به گونه‌ای که از زمان آغاز عملیات خیبر تا تاریخ 30/7/1363 تعداد 474 طرح صلح از سوی 54 کشور مختلف جهان ارائه شد.

شورای امنیت سازمان ملل نیز در تاریخ 11/3/1363 قطعنامه 552 خود را در خصوص پایان دادن به جنگ ایران و عراق تصویب نمود. این در حالی بود که هیچ یک از قطعنامه و طرح‌های مذکور نظر ایران را تأمین ننمود.

همچنین در این عملیات فرماندهان جنگ به اهمیت تأثیر تجهیزات دریایی و آبی- خاکی برای کسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند و سپاه نیز به یک ضرورت ایجاد تقویت و توسعه یگانهای دریایی برای انجام عملیاتهای آبی - خاکی پی بر.

این رهیافت قابلیت سپاه در انجام عملیات عبور از هور و رودخانه‌های بزرگ را توسعه داد و هسته اصلی عملیاتهای بدر، والفجر 8، کربلا 3، 4 و 5 و نیز زمینه‌ای برای تشکیل نیروی دریایی سپاه پاسداران گردید.

در این عملیات سپاه اسلام تنی چند از فرماندهان رشید خود همچون حاج محمد ابراهیم همت، اکبر زجاجی فرمانده و جانشین لشگر 27 محمد رسول الله و حمید باکری جانشین لشگر 31 عاشورا و تعداد زیادی از بهترین و مخلصترین نیروهای خود را از دست داد.

منبع :
جام جم آنلاین

[یا غیاث المستغیثین]

توسط مرصاد گرامی :

طرح افتخار آمیز بدین صورت بود :

یک فروند هواپیمای تانکر جامبو جت نیروی هوائی ، از تهران به مقصد سوريه اجازه پرواز مي گيرد . در درخواستي كه مي گيرند اصلآ قيد نمي شود كه هواپيماي مذكور سوخت رسان است . بلكه آن را هواپيماي مسافر بري قلمداد مي كنند . در نتيجه تمام دستگاه هاي كنترل كننده ي اين مسير ، نمي توانند تشخيص دهند كه حامل مسافر نيست .

با اين ترفند ابتدايي ، هواپيماي جامبو جت سوخت رسان ، با پر نمودن مخازن سوخت راهي سوريه مي گردد . از طرفي تعدادي هواپيماي جنگنده شكاري ، با تجهيزات كامل شامل موشك و..... به فاصله خيلي نزديك در زير جامبو جت پهن پيكر ، قرار مي گيرند و به سوي عراق روانه مي شوند . در نزديكي هاي مرز ايران و عراق ، تمام اين هواپيما ها كه سوختشان تقليل يافته بود ، از جامبو جت فوق كامل سوخت دريافت مي كنند. . توجه داشته باشيد كه رادار هاي دشمن در مانيتور خود ، تنها يك هواپيماي غير مسلح مسافربري را مي بينند ! و جنگنده شكاري هاي ما با خيالي آسوده و دور از چشم دشمن با امنيت كامل تا نزديكي هاي مرز به پيش مي روند . البته با باك هاي مملو از بنزين !

جامبو جت راهش را كج مي كند و با خاموش كردن سيستم هاي ارتباطي ( جهت عدم پاسخگويي به مراكز كنترل بين المللي ) ، راهي مقصد خود سوريه مي گردد . و در آن جا منتظر بازگشت افتخار آميز پرنده هاي جنگي مي شود .

از طرفي جنگنده بمب افكن ما ، با رسيدن به لب مرز سرعت خود را افزايش مي دهند و از بالاي خاك عراق به سمت پايگاهي مهم در غرب كشور دشمن پيش مي روند . از سويي نيرو هاي پدافندي عراق با توجه به اين كه رادار هيچ جسم پرنده اي را غير از هواپيماي مسافر بري نشان نمي داد ، در يك لحظه غافلگير مي شوند . زماني متوجه جنگنده هاي ما مي گردند كه آن ها مايل ها دور شده بودند .

در اين زمان پايگاه مهم و استراتژيك عراق آسوده از هر حمله اي ( همان طور كه اشاره كردم ، به خاطر دوري مسير و عدم سوخت كافي جنگنده ها ) در خواب خر گوشي به سر مي بردند . { مثل اين مي ماند كه هواپيما هاي عراق بخواهند از روي خاك ايران عبور كرده و پايگاهي را در مشهد بزنند .! كه تقريبآ غير ممكن است .}......... در لحظه اي جهنم واقعي به پا شد ..... جنگنده بمب افكن هاي ما بدون دغدغه تمام هواپيما هاي مدرن دشمن را با همه تجهيزاتي كه داشتند منهدم كردند . همچنين با انداختن چند بمب ناقابل بر روي انبار مهمات ، تمام موشك ها ، فشنگ هاي جنگي و غيره را با اقتدار از بين بردند . و چون در همان ابتداي ورود ، تنها سنگر پدافند مستقر در پايگاه را منهدم كرده بودند ، بدون واهمه راهي كشور گرديدند . از آن طرف هم مجددآ جامبوي مادر به مقصد تهران به پرواز در آمده ، و پس از رسيدن به مرز هاي تركيه، عراق و ايران ، با اعلام شرايط اظطراري { براي اغفال نمودن مراكز كنترل و مراقبت هاي پرواز } و با خاموش كردن سيستم مخابراتي ، راه خود را كج كرده به سوي وعده گاه راهي مي شود . و با پناه دادن به شكاري هاي فاتح ما در زير بدنه خود ، همگي به سلامت به ايران بر مي گردند . و برگي ديگر بر صفحات افتخار آميز خود مي افزايند .

البته لازم به ذكر است ، ماجرا را من به طور خلاصه شرح دادم . در حالي كه اين طرح مشكلات و پيچيدگي هاي خودش را داشت . و از نظر اصول هوا نوردي تقريبآ غير ممكن بود . براي مثال جريان هوا در پشت هواپيما هاي جامبو ، خيلي كم است . و هيچ هواپيمائي نمي تواند در پشت آن قرار گيرد چون بخاطر نبودن هوا ، سقوط مي كنند . به همين دليل است در تمام فرودگاه هاي دنيا بعد از نشستن هر هواپيماي جامبو جت ، تا ۳ دقيقه باند فرودگاه تعطيل مي گردد و به هيچ هواپيمائي اجازه فرود داده نمي شود . يكي ديگر از شاهكار هاي اين گروه ، خراب شدن يكي از جنگنده ها در مسير رفت بود . كه چيزي به لو رفتن نقشه نمانده بود . اما با شجاعت و ابتكار خلبانان هواپيما ها ، جملگي طوري ارتفاع را كم مي كنند تا هواپماي خراب قادر به نشستن شود .....

اين عمليات تحسين تمام كارشناسان مسائل جنگي را بر انگيخت . و آن ها را به تعجب وا داشت .

شرح عملیات:

هدف بسيار دور بود وتا آن زمان هيچ هواپيماي مسافربري ايران هم از آن مسير عبور نكرده و هيچ اطلاعي از مواضع پدافندي آن در دست نبود.
سه پايگاه هوايي با هواپيماهاي پيشرفته در طول مسير قرار داشت،پايگاه الرشيد در حومه بغداد، پايگاه جمجال در كركوك و پايگاهي در كنار شهرك حديثه در استان الانبار، هر يك از موانع و پايگاه هاي موجد عواملي بودند كه محاسبات طراحان را مخدوش و افكارشان را در هاله اي از ابهام فرو مي برد.
طراحان عمليات بزرگ مورد نظر، نمي دانست هدف به چه نوع موشكي مجهز است و اين كار را سخت مي كرد.
بعد از اين عمليات بود كه هشتاد درصد از هواپيماهاي شكاري و ترابري عراق و ادوات مربوط به آنها از بين رفت و مدتي جبهه ها و شهرها از گزند حملات هوايي در امان ماندند و عراق بعد از آن با پرتاب موشك هاي زمين به زمين اسكات به شهر دزفول، در صدد تلافي بود.

روز پانزدهم فروردين 1360، هشت فروند هواپيما آسمان شهرها و روستاهاي غررب سرزمين عزيزمان را طي كردند تا به دو فروند هواپيماي سوخت رسان در كنارة جنوبي كوهاي اروميه رسيدند.دو فروند هواپيماي اف-5 شكاري كه هر دو خلبانش از نفرات ورزيده و كاركشتة پايگاه تبريز بودند ، به جمع گروه 8 فروندي ديگر ملحق شدند.

وقتی هواپیماهای (اف-5) به محل قرار رسیدند که آخرین هواپیمای (اف-4) سوخت گرفته بود. هر دو تانکر کارشان را به نحو احسن انجام داده بودند و به علامت موفقیت و پیروزی دستشان را حرکت داده و راه پایگاه شان را درپیش گرفته بودند. دو فروند هواپیمای شکاری به صورت زوجی شکاف کوه های شمال عراق و جنوب شرقی ترکیه را در پیش گرفتند و رفتند.آنان می باید در 350 کیلومتری (الحسکه) روی خط مرزی سوریه و عراق سوخت بگیرند و دو فروند هواپیمای (اف-5) هم در همان جا از سایر همکاران خود جدا شوند.
دو فروند هواپیمای سوخت رسان هم که قرار بود از دمشق پرواز کنند و راه تهران را درپیش بگیرند ، لازم بود راس زمان مقرر در میعاد گاه حاضر باشند . هیچ گونه تعلل و وقفه ای پذیرفتنی نبود.
همه برنامه ریزی ها طبق زمان بندی تنظیم و می باید همه چیز به همان گونه که برنامه ریزی شده ،انجام گیرد.اگر کوچک ترین وقفه ای در حرکت یکی از گروه ها ایجاد می شد ، همه چز به هم می ریخت و رشته های بافته شده پنبه می شدند.
کارها در سکوت محض در حال انجام بود . فقط ساعت و دقیقه از چهار جهت طبق دستور طراحان باید تنظیم می شد و به اجرا در می آمد. خوان اول ودوم را بدون مشکل و در زمان تعیین شده پشت سر گذاشته بودند.
هواپیماهای تانکر وقتی به محل قرار رسیدند که به هیچ عنوان نه تاخیر داشتند و نه تعجیل . شکاری های (اف-5) تبریز نیز بدون ذره ای فوت وقت در زمان معین حاضر شدند. خوشبختانه سوختگیری به موقع انجام گرفت و هر گروه راه خود را در پیش گرفتند و رفتند. اما این سه گروه در کشور خود حرکت را آغاز کردند و مسئولان امنیت و پرواز و برج مراقبت هر پایگاه اگرچه نمی دانستند که مقصد آنها کجاست و ماموریتشان چیست، اما طبق دستور هرگروه سر وقت مقرر از روی باند فرود گاه خیزش کردند و به پرواز درآمدند، اما وضعیت گروه چهارم با سه گروه دیگر کاملا متفاوت بود. زیرا امکان آنکه فرودگاه دمشق ترافیک سنگین داشته باشد و اجازه پرواز حتی به اندازه 10 دقیقه دیرتر به آنها بدهد وجود داشت و این فاجعه خواهد بود ، زیرا آنها نمی توانستند به برج مراقبت اعلام کنند که راس زمانی مقرر باید سوخت به چند هواپیما برسانند
از آن گذشته نمی توانستند زود تر از موعد هم پرواز کنند و در فضای کشور بیگانه خود مسیرشان را تغییر دهند و از دالان هوایی تعیین شده منحرف شوند و یا در فضای کشور غیر خودی سرگردان در حرکت باشند.قوانین بین المللی چنین اجازه ای را به هیچ کشوری نمی دهد.
بعد از سوختگیری دو فروند (اف-5) ، هر دو به سمت شرق وبه درون فضای عراق به پرواز درآمدند. اوج گرفتند و مسیر جنوب شرقی خود را پیمودند تا به شهرک دهوک رسیدند. در حالی که آن دو فروند هواپیماها شجاعانه خود را نمیاندند و پس از آن به بمباران اهداف مورد نظر پرداختند . هواپیماهای دیگر دو به دو زیر تانکر ها می رفتند و سوخت می گرفتند.
کارشان پایان یافت و دو هواپیمای تانکر رفتند تا طبق دستورعمل کنند. آخرین هواپیماها را سرهنگ قاسم گلچین و فرج الله براتپور هدایت می کردند که سوخت گرفتند.ارتفاع را بازهم پایین آوردند ودر سطح زمین در در فاصله چند متری از زمین حرکت کردند تا ماموریت تاریخی خود را به انجام برسانند.گرچه ترس و دلهره آزارشان داده بود ، اما موفقیت کلی نصیبشان شد، زیرا خوان های متعدد را به موقع پشت سر گذاشته و از این بابت بسیار خشنود بودند. دیگر برای آنان در هم کوبیدن پایگاه اچ-3 نیمه راهی بیشتر نبود و خوان مهمی محسوب نمی شد ، زیرا خوانها ایجاد شده بود تا آنها به اچ-3 نرسند، اما اینک اچ-3 در مشتشان بود.
بیشتر از 20 دقیقه در سطح زمین پرواز کردند تا نشانه هایی از مناطق سرسبز و آبادان نمایان شد. مختصات جغرافیایی هم نشان دهنده این بود که پایگاه اچ3 پیش رویشان است . تاسیسات نظامی و علامتهای مشخصه پایگاه هوایی نمایان شد.
4 فروند اولی برروی اهداف شیرجه رفتند. بمب ها برروی هواپیماها ریخته شد و آتش و دود و انفجارهای پیاپی ، جهنمی واقعی ایجاد کرد. آنها میدان را خالی کردند تا دسته دوم هم ماموریتشان را به خوبی انجام دهند . گروه دوم با هدف قرار دادن تجهیزات دیگری در سطح پایگاه اچ3 عملیات گروه اول را کامل کرد. اوج گرفتن ها و شیرجه زدن ها هفت دقیقه طول کشید. هرچه بمب ،راکت، موشک و گلوله در ترکش داشتند ، بر سر دشمن فرو ریختند . در یک چشم به هم زدن پایگاه اچ 3 به قبرستان هواپیماهای سوخته تبدیل شد. آن مقدار از تجهیزات و هواپیماها هم که دچار حریق نشده بودد ، با اصابت ترکش های متعدد از حیز انتفاع خارج می شدند.
تیز پروازان قهرمان با اطمینان از اتمام کار به سوی شمال شرقی پرواز کردند.

سوخت گیری سوم هم در فضای بین آسمان عراق وسوریه با موفقیت انجام گرفت . تیز پروازان قهرمان ایران زمین،برای دریافت مرحله چهارم سوخت به سوی کوههای سربه فلک کشیده ارومیه اوج گرفتند .
دوفروند هواپیمای (اف-5) و دو فروند تانکر سوخت رسان مشتاقانه در انتظار بودند تا از آنها به خوبی استقبال کنند.


منبع: از كتاب اچ3 بزرگترين و بي سابقه ترين عمليات هوايي جهان


جاداره درهمینجا یادی کنیم از فرمانده مقتدر ،ساعی وزیرک این عملیات شهید فکوری روحش شاد.