چقدر اهل خنده و شادی و حتی قهقهه هستيد؟

[Amoo Mehraboon]

چقدر اهل خنده و شادي و حتي قهقهه هستيد؟ خط خنده در صورت شما عميق‌تر است يا خط اخم؟ متاسفانه خيلي از مردم ما گريه را براي مردها و خنده را براي خانم‌ها زشت و ناپسند قلمداد مي‌كنند و براساس ارزش‌هاي آنها اين موهبت الهي براي هر كدام از اين گروه‌ها مغاير با شان و متانت آنهاست.

اين در حالي است كه در تمام اديان و ازجمله دين اسلام همواره انسان‌ها به شادي و خنده توصيه شده‌اند و اثرات مثبت گريه وخنده بارها توسط پزشكان مورد تاكيد قرار گرفته‌ است.

خنده و سلامتي
روانشناسان معتقدند؛ خنده از ابتداي تولد داراي نقش ارتباطي و اجتماعي است. هنگامي‌ كه نوزاد مي‌خندد، مادر سرشار از محبت مي‌شود و خدمات بي‌شائبه خود را نثار او مي‌كند، اين در حالي است كه اين خنده براي خود نوزاد بي ‌مفهوم است. وقتي كودك بزرگ‌تر مي‌شود، كم ‌كم رضايت خود را با خنده ابراز مي‌كند و اين خنده مانند پاداش يارزشمند براي مادر تلقي شده و باعث مي‌شود مراقبت سخت و خسته‌ كننده از كودك خود را ادامه دهد.

خنده در سنين بزرگسالي تظاهري از احساس رضايت و شادي در افراد است و باعث آزاد شدن تنش‌هاي نهفته دروني در انسان مي‌شود و تاثير آرامش‌ بخش و تسكين‌ دهنده دارد، به ‌همين دليل افرادي كه حس طنز قوي‌تري دارند، از شادماني و سلامت رواني بيشتري برخوردار هستند. عواطف و هيجانات در مغز انسان به ‌وسيله نيم كرهر است ادراك و ابراز مي‌شود و نيم كره چپ به منطق و استدلال مرتبط است. بررسي‌هاي علمي نشان مي‌دهد، محرك‌هاي خنده‌آور و طنزآميز توسط نيم كره راست مغز دريافت مي‌شوند و فعال شدن نيم كره راست به ‌وسيله خنده طبيعي، انرژي رواني را به جريان انداخته، پرخاشگري را دفع مي‌كند و تقريبا ميزان فشار عصبي و يا استرس را (كه عامل بسياري از بيماري‌هاست) به صفر مي‌رساند. به ‌عبارت ديگر خنده روي واسطه‌هاي عصبي و هورمون‌ها تاثير مثبت مي‌گذارد.

اين درحالي‌ است كه افسردگي باعث ضعف دفاعي بدن مي‌شود به ‌نحوي كه بدن انسان در برابر بيماري‌هاي عفوني و ويروسي ضعيف مي‌شود (به طور مثال دائم دچار سرماخوردگي مي‌شود). دستگاه دفاعي بدن افراد افسرده نمي‌تواند سلول‌هاي سرطاني را از بين ببرد و اين افراد به ميزان بيشتري در برابر خطر سرطان قرار خواهند داشت.

حتما شما هم شنيده‌ايد كه مي‌گويند «بخند تا دنيا به‌رويت بخندد». اين ضرب ‌المثل مانند بسياري از ضرب ‌المثل‌هاي ديگر راهي است به‌ سوي زندگي بهتر انسان. به ‌طور حتم يك انسان اخمو و عبوس در تمام مراحل زندگي خود با اقبال‌هاي كمتر نسبت به يك انسان شاد و سرزنده روبر‌و خواهدبود. اگرچه لبخند ريز گوشه لب و روي باز كمك زيادي در برخوردهاي موفق اجتماعي خواهد داشت اما بد نيست بدانيد گاهي لازم است به جاي يك لبخند زيباي كوچك، قهقهه بزنيد و از ته دل بخنديد. خنده‌ها و قهقهه‌هاي چند دقيقه‌اي از ته‌دل، روزانه به اندازه ورزش قايقراني و پارو زني برسلامت جسم و روح شما تاثير مي‌گذارند. با خنده فعاليت قلب و عروق بهتر مي‌شود، امواج مغزي تغيير شكل پيدا كرده و در نتيجه احساس درد در بيماران كاهش پيدا مي‌كند. «خنده بر هر درد بي‌درماني دواست» اگر ادعا كنيم اين جمله بدون اغراق درست است، شايد كمي مبالغه كرده‌ باشيم اما تحقيقات حاكي از آن‌است كه نشاط و خنده، فعاليت سلول‌هاي كشنده را مي‌كاهد و با خنده واقعي، بدن در مقابل بيماري‌ها مقاوم‌تر مي‌شود.

يك روانشناس در اين مورد مي‌گويد: شوخي‌ها و خنده‌ها روش‌هاي صادقانه بيان عواطف انساني هستند. نگرش مثبت و منفي انسان‌ها مي‌تواند در لبخند زدن و نشاط هميشگي زندگي و سرزندگي آنان تاثير عميقي داشته ‌باشد. هنگام خنديدن هورمون‌هاي شادي‌آور در بدن ترشح مي‌شود. اندورفين هورموني است كه وقتي ما شاد هستيم و مي‌خنديم در بدن ما ترشح مي‌شود و باعث آرامش و افزايش تحمل درد مي‌شود.

امروزه خنده درماني يكي از روش‌هاي موثر درماني ثبت شده‌است. بيماران افسرده و كساني‌كه ديد منفي در زندگي دارند با خنده ‌درماني مي‌توانند روحيه قوي‌تر و پراميدي به زندگي پيداكنند.
پوشش عروق خوني بعد از ديدن يك فيلم خنده‌دار تا ميزان قابل توجهي منبسط مي‌شود و مقداري از مواد شيميايي كه براي بدن مفيد هستند، آزاد مي‌شوند. اين مواد التهاب و بسياري از واكنش‌هاي مضر را كاهش مي‌دهند. درحالي‌كه در هنگام انقباض پوشش عروقي مقداري از هورمون‌هاي استرس مانند كورتيزول آزاد مي‌شوند كه در درازمدت اثرات قلبي و عروقي مخربي براي بدن دارند.

تاكنون وقتي در حال خنده هستيد خود را در آينه ديده‌ايد؟ تمام صورت شما منبسط مي‌شود و همين امر باعث شده خنده را نوعي ورزش صورت بدانند. خنديدن نه‌تنها ورزش صورت است بلكه ديافراگم، ماهيچه‌هاي شكم و شش‌ها هم هنگام خنده فعال مي‌شوند. خنده هيجاني باعث مي‌شود، شش‌ها پر از هوا شوند و اكسيژن ‌گيري بهتر انجام شود و ضربان قلب هم افزايش پيداكرده، خونرساني به بدن بهتر انجام شود.

باشگاه خنده
با وجود تمام محاسن ارزشمند خنده مي‌ببينيم كه هر اندازه دانشمندان با پيشرفت علم دريچه‌هاي تازه‌تري از تاثيرات مثبت خنده را روي جسم و روان انسان‌ها كشف مي‌كنند، مردم هر روز در اين زندگي ماشيني بيش از پيش باخنده بيگانه مي‌شوند و چهره‌‌هاي عبوس و گرفته بيشتر از قبل جاي خود را به خنده‌هاي واقعي مي‌دهند. دليل رنگ باختن خنده در زندگي‌هاي امروز شايد از بين رفتن انگيزه و احساس نياز مردم به آن باشد. شايد بسياري از مردم بگويند «خنده هم دلخوش مي‌خواهد» و يا معتقد باشند «بدون دليل كه نمي‌شود خنديد».
درست است خنده هم مانند ورزش كردن نياز به انگيزه دارد. به‌راستي چرا مردم ورزش مي‌كنند؟ انگيزه بيشتر مردم براي ورزش ناشي از دانش آنها به اثرات مثبت ورزش روي جسم و روح است. در واقع مردم احساس مي‌كنند كه براي حفظ سلامتي خود به ورزش كردن احتياج دارند و همين نياز و آگاهي، انگيزه آنها را قوي‌تر مي‌كند و آنها به باشگاه‌هاي ورزشي مي‌روند. شايد جالب باشد بدانيد در تمام دنيا باشگاه‌هايي تحت عنوان: «باشگاه‌هاي خنده» دائر شده است تامردم بتوانند براي خنديدن به آنجا بروند.

ايده تاسيس باشگاه خنده نخستين بارتوسط يك پزشك هندي به نام «مادان كارتاريا» مطرح شد. او اولين كسي بود كه نخستين باشگاه خنده را در سال 1995 در پاركي نزديك منزلش در بمبئي راه انداخت. مادانكارتاريا كار خود را با شركت 4 نفر آغاز كرد اما خيلي زود از اين باشگاه‌ها استقبال شد و در سرتاسر هند و سپس در تمام دنيا باشگاه‌هاي خنده يكي پس از ديگري دائر شدند. اگر شما هم جزو كساني هستيد كه مدت‌هاست با خنده قهر كرده‌اند، زودتر تصميم بگيريدو سعي كنيد به شكل ممكن خودتان را وادار به خنديدن بكنيد حتي اگر مجبور شديد مي‌توانيد سري به اين باشگاه‌ها بزنيد.

[Amoo Mehraboon]

. ما بهشت را برای کسانی که دل مومنین را شاد کنند مباح ساختیم. «حدیث قدسی»

· نشانه آدمیان بهشتی تبسم همیشگی است. (رسول اکرم صلی‌ الله‌ علیه ‌و آله ‌و سلم)

· بعد از سلامتی خنده بزرگترین نعمت خداست.(امام علی علیه‌ السلام)

· خنده و تبسم نشانه بارز خوشرویی است و آن موجب دوست یابی است. (امام علی علیه ‌السلام)

· خوشحال کردن قلب مومن از ده حجّ با ارزش‌تر است. (امام صادق علیه‌السلام)

· نزد خداوند کافر خوشرو از مؤمن ترشر و عزیزتر است. (امام رضا علیه‌السلام)

· هر که مؤمنی را از غم و اندوه شاد کند خداوند دل او را درروز قیامت شاد می‌کند. (امام جواد علیه ‌السلام)

· هیچ چیز مثل خوشرویی زندگی را شیرین نمی‌کند. (امام حسن عسگری علیه‌السلام)

· خنده در بهبود روابط انسان بسیار موثر است.

· خنده در طولانی نمودن عمرنقش موثر دارد.

· خنده فشار خون را تعدیل می‌کند.

· خنده سن افراد را کمتر نشان می‌دهد.

· خنده زبان مشترک همه جهانیان است.

· خنده هیچ هزینه‌ای ندارد.

· خنده پیامی زیبا دارد و آن این است: به سوی من بیایید.

· خنده ، خنده می‌آورد و مسری است.

· خنده در هیچ حیوانی دیده نمی‌شود و مختص آدمی است.

· خنده نقش درمانی دارد، آنقدر که دربیمارستان‌های امروزی اتاق خنده طراحی شده است.

· خنده انبساط عروقی ایجاد می‌کند که در سلامتی موثر است.

· خنده آنقدر مهم است که معمولا در هر درباری دلقکی، هر روزنامه صفحه طنزی و هر شبکه تلویزیون فیلم کمدی است.

· خنده در هر شرایطی امکان پذیر بوده و قابل دسترس است.

· خنده گرفتن حمام اکسیژن و به قولی دویدن درجا است.«پزشک فرانسوی»

· خنده با بازدم انجام می‌شود و این کار باعث می‌گردد Co2 ازخون خارج شده و احساس مطلوبی ایجاد نماید.

· خنده تعادل ظریف هورمونی ایجاد می‌کند.

· خنده باعث افزایش هورمون کورتیزول شده و ایمنی بدن را در برابر بیماریها زیاد می‌کند.

· خنده هورمون سروتونین را نیز افزایش داده احساس سرخوشی ایجاد می‌نماید.

· خنده تعداد ضربان قلب (hr) را کاهش می‌دهد که درسلامتی موثر است.

· خنده به دلیل شستن Co2 از خون و صورت را شفاف می‌کند.

· خنده محبوبیت و جذابیت ایجاد می‌کند.

· خنده شادی می‌آورد، همای طور که شادی خنده می‌آورد.

· خنده قدرت یادگیری را افزایش می‌دهد. نقش خنده در کلاس‌های درسی و آموزشی فوق العاده است.

· خنده نشانه رضایت از وضعیت موجود است.

· خنده نوعی تخلیه روانی بوده تنشها و احساسات سرکوب شده را رها می‌سازد.

· خنده آنقدر مهم است که عکاسان می‌گویند لبخند ، لبخند ، لطفا لبخندبزنید!...

· خنده به‌دلیل انبساط عروقی ترمیم بافتهای آسیب دیده را تسهیل می‌نماید.

· خنده از بیماریهای زخم‌ معده واثنی عشرجلوگیری می‌کند.

· خنده کلسترول خون را کاهش می‌دهد.

[Amoo Mehraboon]

·خنده در پیشگیری ازسکته قلبی و سکته مغزی بسیار موثر است.

·خنده «دویدن بی‌حرکت» نام گرفته است و به این دلیل افراد لاغر را چاق و افراد چاق را لاغر می‌کند.

·خنده باعث می‌شود که به دندانهایمان بیشتر توجه کرده و در نظافت آنها بکوشیم.

·خنده سبب می‌شود دوستان بیشتری پیدا کنیم.

·خنده زیاد، مشکل فیزیولوژی ایجاد نمی‌کند چرا که خنده زیاد باعث افزایش ریزش اشک از چشم می‌شود و این نوع مکانیسم جبرانی یا دفاعی است که فشار خون مغزی را کاهش می‌دهد.

·خنده بر خلاف تصور عموم چروک صورت را از بین می‌برد ولی اخم چین و چروک را زیاد می‌کند.

·خنده باعث افزایش اندرفین مغز می‌شود که نوعی مورفین طبیعی است و باعث احساس سرخوشی و شادی می‌شود.

·خنده تحمل دردهای جسمی را آسانتر می‌سازد. 5 دقیقه خنده از ته دل موجب 5 ساعت تسکین دردمی‌شود.

·خنده نشانه بارز اعتماد به نفس، سلامت روان و احساس امنیت است.

·خنده با افزایش سن نسبت عکس دارد متاسفانه هرچه سن مان زیادتر شود کمتر می‌خندیم.

·خنده با افزایش تحصیلات دانشگاهی نسبت عکس دارد. متاسفانه هرچه افراد تحصیل کرده‌تر می‌شوند. کمتر و دیرتر می‌خندند.

·خنده چنان است که مقدار آن در ادیان و ملتها و نژادهای مختلف متفاوت است.

·طبق آمار با نشاط‌ ترین مردم جهان مسلمانان می‌باشند.

·خنده در بروز ایده‌های نو و خلاق موثر است.

·خنده گرفتگی‌ها و کرامپ های عضلانی را برطرف می‌سازد.

·خنده باعث رفع خستگی می‌شود.

·خنده اولین رفلکس مثبت یک نوزاد است.

·خنده از فاصله 45 متری قابل تشخیص است. سایر احساسات را از این فاصله نمی‌توان شناسایی کرد.

·بگشا پسته خندان و شکر ریزی کن ........... خلق را از دهن خویش مینداز به شک «حافظ شیرازی»

·بد و نیک هر دو ز یزدان بود ............ لب مرد باید که خندان بود «فردوسی»

·خنده و تبسم صورت را زیبا می‌سازد.

·اخم کردن کار اهریمنان است.

·چهره خندان بیشتر درحافظه می‌ماند.

·برای غلبه انسان بر دشواریها خداوند 3 روش در اختیار انسان قرار داده است. خواب - امید - خنده (پروفسور امانویل)

·خنده بهترین دارو برای معالجه افسردگی است.

·خنده به آزادسازی تنش و احساساتی که باعث افزایش استرس می‌شود، بدون استفاده از لغات کمک می‌کند.

·خنده روحیه دشمن را ناراحت و ضعیف می‌کند پس می‌تواند سلاح هم باشد.

·خنده خیلی زیاد و بی‌مورد دل را می‌میراند. (حضرت علی علیه‌السلام)

·از پس از هر گریه آخر خنده است.«ایرانی»

·خنده خون سالم تولید می‌کند. «ایتالیایی»

·تبسم عمیق از شمشیر برنده‌تر است.«اسپانیولی»

·دنیا مثل آینه است اگر در آن بخندی به تو می‌خندند. «انگلیسی»

·خنده در برابر عصبانیت مثل یخ روی آتش است.«یونانی»

·انسان خنده‌رو موفق‌تر است. «ژاپنی»

·اگر از کسی چیزی می‌خواهید اول او را بخندانید. «محسن قرائتی»

·انسان خنده‌رو از دنیا راضی‌تر است مثل من. (حمیدرضا ماهی‌صفت)

·خندیدن ، تمایل به برتر جلوه کردن نیز می‌باشد.

·خنده بر هر درد بی‌درمان دواست. «ایرانی»

·یک تبسم شروع درایت است. (ماکسول ماتز)

·جدی‌ترین آدمها کسانی هستند که می‌خندند و می‌توانند بخندانند. «فرانسوی»

·تبسم دشمن را دوست می‌کند. (جرج نیکلا)

·مرحوم عالم ربانی محمدباقر مجلسی درکتاب حلیه المتقین ازمجمع‌ الاحادیث روایات مختلف چنین نتیجه می‌گیرد که مؤمن می‌بایست عبوس و گرفته نباشد و گشاده‌رو و خندان باشد و قدری مزاح مطلوبست و در صورت قهقهه حتما بگوید «اللهم لاتمقتنی» یعنی خدایا مرا دچارغم و اندوه دامنگیر مگردان.

·از ام حلیمه همسر گرامی رسول اکرم نقل شده است که ایشان حتی در خواب هم تبسم بر لب داشتند گویی نه سرما و نه گرما بر ایشان اثر نداشت.

[Amoo Mehraboon]

بررسی لغوی «ضحك»

راغب اصفهانی می‌گوید:ضحك:باز شدن و شادابی چهره و ظاهر شدن دندان‌ها از سرور و شادی روح است.

ضواحك:دندان‌هایی كه هنگام تبسم ظاهر می‌شوند.

خنده اختصاص به انسان دارد و در غیر انسان یافت نمی‌شود و باید همچنین اضافه كرد:تعجب از سبب‌های خنده است كه در نهایت به خنده ختم می‌شود و آن به ارادهٔ خدا و انسان بستگی دارد.پس خنده‌ای كه به اراده از بنده صادر می‌شود، مانند سایر افعال انسان باید در جهت صلاح و نیكی لحاظ گردد.1

در باب كلمهٔ «خنده» در لغت نامهٔ دهخدا آمده است؛حالتی كه انسان به واسطهٔ شعف و خوشحالی و بشاشت پیدا می‌كند و در آن لب‌ها و دهان به حركت در می‌آیند و این حالت با آواز مخصوصی همراه است.

خنداننده و خنده كننده

خداوند در سوره نجم،آیه 43 می‌فرماید:«و انه هو اضحك و ابكی؛و هم اوست كه می‌خنداند و می‌گریاند.»

در این آیه، این مسئله كه آیا خنده و گریه از اعمال خود انسان است یا بر طبق آنچه كه از معنای این آیه برمی‌آید، تنها عامل خنده و گریهٔ خداوند می‌باشد، مورد بررسی قرار گرفته است.

در تفسیر المیزان، اشاره خوبی به این موضوع گردیده، با این مضمون كه خنده و گریه را به خود انسان‌ها نسبت دهیم.برای اینكه نسبت دادن، گریه و خنده و هر كار دیگری به انسان به این جهت است كه او آن كار را انجام داده و به خدا، به این علت كه او آن را ایجاد كرده، و بین این دو فرق زیادی می‌باشد، كه با وجود این فرق هم باز بین اراده خدا و اراده انسان به خندیدن و گریه كردن منافاتی نیست.زیرا اراده الهی به خنده ارادی و به اختیار قرار گرفته است، نه هر خنده‌ای، اگر چه به اجبار باشد.پس اراده انسان در خندیدن مؤثر است و آن سببی است كه در طول، سببیت اراده خدا قرار گرفته، نه در عرض آن، تا منافاتی پیش آید و بگویند، چون دو علت در عرض هم هستند.پس چگونه دو سبب یك مسبب را بوجود می‌آورند.2

در بعضی از تفاسیر، این موضوع مطرح شده كه اگر خنده و گریه بطور مطلق فعل خدا بود، دیگر امر و نهی به آن نمی‌شد، چنانكه در آیه 82 سوره توبه خداوند نمی‌فرمود:«فلیضحكوا قلیلاً و لیبكوا كثیرا» و یا در سوره نجم، آیه 60 می‌فرماید:«و تضحكون و لاتبكون» سبب خنده و گریه به انسان نسبت داده نمی‌شد.3

در تفسیر انوار درخشان آمده كه خنده و گریه دو حالت روانی است كه انسان در صورت تحقق شرایطی به اختیار مرتكب آن دو می‌شود و بر حسب ایجاد فعل اختیاری به شرط اراده پروردگار است،زیرا خداوند، انجام كاری را با لوازم تشخیص آن خواسته است كه بوجود آید.4

انواع خنده

خنده از روی تعجب

خداوند در سورهٔ نمل، آیهٔ 19 می‌فرماید:«فتبسم ضاحكا من قولها و قال رب اوزعنی ان اشكر نعمتك الّتی انعمت علیّ و علی والدیّ و ان اعمل صالحا ترضه و ادخلتی برحمتك فی عبادك الصالحین؛سلیمان از گفتار او دهان به خنده گشود و گفت:پروردگارا!در دلم افكن تا نعمتی كه به من و پدر و مادرم ارزانی داشته‌ای سپاس بگزارم و به كار شایسته‌ای كه آن را می‌پسندی بپردازم، مرا به رحمت خویش در میان بندگان شایسته‌ات داخل كن.»

در بیشتر تفاسیر خندهٔ حضرت سلیمان را نتیجهٔ تعجب دانسته‌اند.از آن جهت كه مورچه‌ای یاران خود را از لشكر عظیم ایشان برحذر می‌دارد، و این آینده نگری و مصلحت اندیشی مورچه باعث تعجب و خندان شدن حضرت سلیمان گردیده است.

2.خداوند در سورهٔ هود، آیهٔ 71 می‌فرماید:«و آمرأته قائمه فضحك فبشّرنها باسحاق و من وراء اسحاق یعقوب؛و زن او (حضرت ابراهیم (ع)) ایستاده بود خندید.پس وی را به اسحاق و از پی اسحاق به یعقوب مژده دادیم».

در رابطه با خنده همسر حضرت ابراهیم (ع)، ساره و علت آن،نظرات متفاوتی وجود دارد، اما در بیشتر تفاسیر از جمله مجمع البیان، این تفسیر را به دلایل مختلف ناشی از تعجب دانسته‌ند.

خنده تمسخر آمیز

1.خداوند در سورهٔ زخرف آیهٔ 47 می‌فرماید:«فلما جاءهم بایاتنا و إذا هم منها یضحكون؛پس چون آیات ما را برای آنان آورد، ناگهان ایشان بر آنها خنده زدند.»

این آیه به خنده قوم حضرت موسی اشاره دارد.زمانی كه آن حضرت معجزات الهی را به آنها عرضه داشتند،آنان بدون تأمل در آن آیات ایشان را مسخره كردند.

2.خداوند در سورهٔ نجم آیهٔ 59 و60 می‌فرماید:«افمن هذا الحدیث تعجبون. و تضحكون و لا تبكون؛آیا از این سخن عجب دارید و می‌خندید و نمی‌گریید.»

بعضی گفته‌اند:یعنی ای مشركان! آیا از این قرآن و نازل شدن آن از جانب خداوند بر حضرت محمد و معجزه بودن آن در شگفت نمی‌شوید و از روی استهزاء می‌خندید.جمله «لاتبكون» به این معنا به كار رفته كه چرا بخاطر وعده‌های عذاب قرآن بر خود نمی‌گریید.5

خنده‌های شادی در روز رستاخیز

1.خداوند در سورهٔ عبس آیهٔ 38 و39 می‌فرماید:«وجوه یومئذه مسفره. ضاحكه مستبشره؛چهره‌هایی در آن روز گشاده و نورانی است خندان و مسرور است.»

منظور از این آیه خندیدن در روز قیامت، بخاطر اعمال نیك است.

محرومیت از خنده، كیفر جهادگریزی

1.خداوند در سورهٔ توبه آیهٔ82 می فرماید:«فلیضحكوا قلیلا و لیبكوا كثیرا جزاء بما كانوا یكسبون؛از این پس كم بخندند و به جزای آنچه بدست می‌آورند، بسیار بگریند .»

در تفسیر المیزان ذیل این آیه آمده است كه ابن ابی حاتم و ابن مردویه از ابن عباس روایت كرده‌اند:رسول الله در جنگ تبوك(آخرین جنگی كه حضرت رسول در آن شركت جست) به مردم دستور داد تا با او حركت كنند.چون این واقعه در تابستان رخ داد و هوا گرم بود، عده‌ای گفتند:یا رسول الله! هوا بسیار گرم است و ما طاقت بیرون رفتن نداریم و شما نیز بیرون نروید و خدای تعالی در پاسخشان فرمود:بگو، آتش جهنم داغ‌تر و سوزان‌تر است و خطاب به آنها این آیه نازل گردید، البته منظور از كم خندیدن، همان خوشحالی ناپایدار دنیوی است كه از ناحیه ترك جهاد و امثال آن به ایشان دست داد و منظور از گریه زیاد، گریه در آخرت بخاطر عذاب دوزخ در حرارت شدید است.6

ابو علی سینا نیز در رسالهٔ علم النفس خویش می‌گوید:«از خواص انسان یكی این است كه چون اشیای نادره، را درك می‌كند.انفعالی حاصل می‌كند كه تعجب خوانده می‌شودو خنده به دنبال دارد».7

امانوئل كانت «فیلسوف آلمانی» نیز در رابطه با علت خنده می‌گوید:«هر انتظاری كه عقیم بماند و قضیه صورت دیگری یابد،موجب خنده شود».8

گاهی خنده‌های ما ساختگی است و در حقیقت از درون و به طور طبیعی نیست و هیچ علامت درونی هم ندارد، از این نوع خنده‌ها می‌توان به نیشخند زدن، خندهٔ استهزا آمیز عصبی، خندیدن به دیگران نه با دیگران و خندیدن به چیزهایی كه خنده دار نیست،اشاره كرد.این نوع خنده‌ها هیچ هیجان مثبتی به همراه ندارد، حتی اگر خیلی هم بزرگ باشند.در واقع در این خنده‌ها ماهیچه‌های اطراف دهان در اطراف چشم‌ها بی‌حركت هستند.و فقط زمانی كه هیجان واقعی و اصیل باشد این ماهیچه‌ها فعال می‌گردند؛اما در لبخندهای واقعی و احساس شده كه نتیجهٔ فعالیت‌های خود به خود دو ماهیچهٔ اصلی می‌باشند، كه یكی از آن ماهیچه‌ها،ماهیچه‌های اصلی قدامی است،این ماهیچه گوشه‌های لب را به طرف بالا و به سمت گونه می‌كشد .ماهیچه‌های دیگری كه در لبخندهای اصیل معمولاً فعال می‌گردند، عضلهٔ اطراف دهان است كه گونه را بالا می‌برد و پوست را از كاسهٔ چشم به طرف داخل جمع می‌كند.این اثر و فعالیت ماهیچه‌ها در هنگام خندهٔ اصیل در تمام انواع آن از لبخند كم رنگ گرفته تا خندهٔ با صدا و قهقههٔ غیر قابل كنترل وجود دارد و به یك میزان می‌باشد.همچنین باید دانست كه خندهٔ احساس شدهٔ طبیعی مدت زمان مشخصی دارد و به ندرت بیش از چهار ثانیه دوام دارد.9 در نتیجه نمی‌توان خنده‌های طولانی و با صدای بلند را دارای اثر بیشتری از لبخندهای كوتاه و بدون صدا دانست.

در رابطه با اثرات مثبت خنده باید گفت:خنده موجب رسیدن اكسیژن بیشتر به شش‌ها و عمیق‌تر شدن تنفس می شود و موجب تحریك بیشتر و بهبود جریان خون می‌گردد.10

در همین رابطه، رابرت زایانك چنین نتیجه گیری می‌كند كه باید به تمام بیماران روانی و بیمارانی كه از ناراحتی جسمانی شكایت دارند آموخت كه به عنوان بخش خاصی از درمان‌شان لبخند بزنند.11

و اینبوم نیز می‌گوید:وقتی افراد به عمد لبخند می‌زنند، معمولاً احساس شادی بیشتری هم می‌كنند.12

و همانطور كه می‌دانیم خنده یك درجه از لبخند بالاتر است و تمام اثرات مثبت خنده در لبخند نیز وجود دارد، حتی اثبات شده كه یك خندهٔ لطیف و با صدای پایین،جذاب‌ترین خنده‌هاست و به مراتب نسبت به خندهٔ با صدای بلند، خویشایندتر می‌باشد.13

از ویژگی‌های اخلاقی ائمه(ع)، متبسم بودن آنها می‌باشد، كه در روایات به آن اشاره گردیده و به عنوان یك خصلت پسندیده، مطرح گشته است.

امام صادق(ع) فرمود:«ضحك المؤمن تبسم؛خندهٔ مؤمن، لبخند است».14

[Amoo Mehraboon]

1. حسن مصطفوی،حسن،التحقیق فی كلمات القرآن الكریم،ج 7،باب ضحك.

2. علامه طباطبایی،ترجمه تفسیر المیزان،مترجم:سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 15، ص 502.

3. شیخ طبرسی،ترجمه تفسیر مجمع البیان،گروهی از مترجمان، ج 18 ، ص 92.

4. همدانی،انوار درخشان فی تفسیر القرآن،ج 16،ص 33.

5. مجمع البیان ،ج 23،ص 423.

6. المیزان، ج 9،ص 492.

7. مجید پزشكی،قدرت خنده،ص 20.

8. همان.

9. هاجكینسون،لبخند درمانی،مترجم:زهرا ادهمی،ص 37 ـ 38.

10. همان،ص 56.

11. همان،ص 91.

12. همان،ص 87.

13. همان،ص 139.

14. كلینی، كافی، ج 2،ص664.

* منبع : مجله بشارت / نشريه قرآني ويژه جوانان

[╫❀نیایش❀╫]

خندیدن نوعی آنتی بیوتیک طبیعی است که همه انسانها با استفاده از آن، می توانند بسیاری از دردهای خود را تخفیف دهند. خنده واکنشی است غیر ارادی که باعث انقباض هماهنگ پانزده ماهیچه صورت و سریع شدن تنفس و جریان خون و نتیجتاً افزایش ترشح آدرنالین در خون می شود که تاثیر نهایی آن ایجاد احساس لذت و شادابی در فرد است.


خنده ارزانترین داروی پیشگیری و مبارزه با بسیاری از بیماریها است و باعث پائین آمدن ضربان قلب و کاسته شدن فشار خون می گردد و از آنجا که شخص را وادار می کند نفس عمیق بکشد، موجب می شود میزان اکسیژن بافتها افزایش یابد، لذا خنده باعث طولانی شدن عمر می شود. ترشح هورمون «ایمونوگلوبولین» در بدن با میزان خندیدن ما ارتباط مستقیم دارد.

[فالق الاصباح]

خندیدن!

گریه و خنده که نوعی ابراز احساسات و عواطف درونی است، از نشانه های طبیعی و تعادل مزاج آدمی است، به طوری که اگر کسی خنده و گریه نداشته باشد، می توان جنبة روانی او را نامتعادل و غیر طبیعی خواند. برخی کشورها برای درمان بیماری روانی، به خنده درمانی روی آورده اند. گریه و خنده دارای اقسام مختلفی است که هر کدام حکم جداگانه ای دارند.
با بهره گیری از متون دینی و ادبی گریه ها به اقسام ذیل تقسیم می شوند:
1ـ گریه عجز و ناتوانی
2ـ گریه تزویر ( این دو گزینه ناپسند است)
3ـ گریة پشیمانی: کسی که با گناه، روان پاکش را آلوده کرده، گاهی با گریه، غبار گناه را از جان خویش می شوید. این گریه پسندیده است. امام صادق(ع) از قول حضرت عیسی(ع) می فرماید: «خوشا به حال کسی که برای گناهی که مرتکب شده گریه کند».(1)
4ـ گریه شوق: قرآن مجید اشک مؤمنان دل باخته ای را توصیف کرده که با شنیدن آیات الهی اشک شوق می ریزند.(2)
5ـ گریه رحم و رأفت: قلب سلیم آدمی در برابر حوادث دلخراش مانند اشک یتیم یا بیمار درد مند یا پیرمرد محروم و یا آه مظلوم، متأثر می گردد و ناخودآگاه اشک در چشمانش حلقه می بندد. پیامبر(ص) در سوگ فرزندش ابراهیم گریست و فرمود: «این گریة نارضایتی نیست، بلکه گریة رحمت است. کسی که رحم نکند، به او رحم نشود».(3)
6 - گریه غم و اندوه: گریه به هنگام از دست رفتن عزیزی یکی از گریه های طبیعی است.
7ـ گریة فراق: گاهی انسان به دلیل دوری از محبوبش گریه می کند که به آن گریه فراق می گویند، مانند گریه حضرت یعقوب(ع) در فراق فرزندش یوسف که به بیان قرآن کریم آن قدر گریه کرد که بینایی خود را از دست داد.(4)
اسلام جز گریة نوع اوّل و دوّم را که بیانگر زبونی و دو رویی است، سایر گریه ها را تأیید کرده است. خنده نیز اقسامی دارد که عبارت اند از:
1ـ خنده صدا دار: این خنده که از غفلت سرچشمه می گیرد، شایسته افراد وزین و با شخصیت نیست و اسلام آن را نکوهش کرده است. امام علی(ع) در توصیف پرهیزگاران می فرماید: «آن ها اگر بخندند، صدایشان بلند نمی شود».(5)
2ـ خندة زیاد: آن چه که به خروج از اعتدال و گرایش به حد افراط و تفریط بیانجامد، مورد تأیید اسلام نیست. رسول اکرم(ص) می فرماید: «خندة زیاد دل را می میراند».(6)
3-خندة طبیعی: خنده ای است که در حد اعتدال باشد و با نزاکت و متانت منافات نداشته باشد. این خنده که بر اساس نیاز طبیعی انسان در روابط اجتماعی صورت می گیرد، از دیدگاه اسلام مثبت ارزیابی شده است. در روایت است که پیامبر(ص) بیش از هر کس خنده بر لب داشت.(7)
4ـ خنده تمسخر آمیز: در مواردی خنده به منظور تمسخر دیگران و یا عیب جویی صورت می گیرد.
آیه ای که در سؤال مطرح کرده اید (فلیضحکوا قلیلاً) در مورد منافقان است که با تخلف از جهاد، به مؤمنان مجاهد می خندیدند. قرآن مجید خنده تمسخر آمیز منافقان را سرزنش کرده و به آنان گوشزد می کند که باید بسیار بگریند، زیرا مجازات های دردناکی در پیش دارند که اگر از آن آگاه شوند بسیار گریه خواهند کرد.
این آیه خطاب به مؤمنان نیست تا از آن نتیجه گرفته شود که قرآن درباره آن نظر مثبت ندارد. این چنین نیست .
اسلام با خنده ای که در حد اعتدال باشد و موجب اذیت و آزار دیگران نگردد مخالفتی ندارد، بلکه آن را تأیید کرده و سیره معصومان گواه بر این ادعا است.
آیه دوم نیز از همین دسته است.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
1.بحارالانوار، ج 14، ص 320.
2.مائده (5) آیه 83.
3.بحارالانوار، ج 79، ص 90.
4.یوسف (12) آیة 84.
5.نهج البلاغه، فیض الاسلام، خطبه 184.
6.وسائل الشیعه، ج 8، ص 481.
7.سفینه البحار، ج 1، ص 416.

به نقل از مرکز ملی پاسخگویی

[REZA P]

در دنيا فقط بايد دو كار انجام داد:خنديد و خنداند

[leilajan]

اهلش هستم ولی خیلی وقته یه دل سیر نخندیدم
حالم گرفته. ولی خندیدن خیلی حال میده.
امیدوارم همهتون شاد باشید

[کیمیاگر]

سلام،

خنده برای سلامتی مفیده ... ولی خنده با صدای بلند کمی حجاب میاره ولی من نمی تونم جلوی خودم رو بعضی اوقات بگیرم! بعضی وقت ها هم که ناراحتم سکوت اختیار می کنم ، اما در خندیدن نمیشه سکوت اختیار کرد و با صدای بلند بعضی اوقات می خندم... ان شالله شما هم همیشه خندان باشید.

شادی مومن در صورت و اندوهش در قلبش است.