(¯*~•~* نگاه اسلام و مکتب تشيع به نوروز *~• ~*¯)

[║★║فاطمی║★║]

صله رحم

یکی از دستورات موکد دین مبین اسلام و یکی از مهم ترین آداب اجتماعی «صله رحِم» است که با عمل صحیح به آن، ریشه بسیاری از کمبودها و نیازها از بین می‌رود.

صله به معنای وصل است، و در اصطلاح به احسان و اظهار عطوفت و رعایت حال دیگران گفته می‌شود.

رحِم به معنی جایگاه اولاد است و در اصطلاح به مادر گفته می‌شود. و صله رحم یعنی رسیدگی و احسان به افرادی که با انسان، مادرِ مشترک داشته باشند؛ مانند عمو، عمّه، دایی، خاله و فرزندان آنها.

صله رحم از دستورات عام و پرمنفعت اسلام است و کنیه های خانوادگی را از بین می‌برد:
امام صادق علیه السلام فرمود:
«صله رحم کن، حتی اگر با دادن یک لیوان آب به نزدیکانت باشد. بهترین صله رحم بازداشتن خویش است از آزار آنها.»

حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمود:
«صله رحم کنید حتی اگر به سلام‌کردن باشد.»

امام حسین علیه السلام فرمود:
«هر کس می‌خواهد اجلش به تأخیر بیفتد و روزی‌اش زیاد شود، صله رحم کند.»

رسول خدا صلی الله علیه وآله سلم فرمود:
«مردی فقط از عمرش سه سال مانده ولی صله رحم می‌کند و خداوند سی سال به عمرش اضافه می‌کند؛ و مردی از عمرش سی سال مانده اما قطع رحم می‌کند و خداوند سه سال او را زنده نگه می دارد.
بحمدالله مایشاء و یثبت وعنده ام الکتاب (سوره رعد آیه 39) (خداوند هر چه را که بخواهد محو می کند و هر چه را بخواهد، ثابت می‌گرداند؛ و در نزد اوست حقیقت کتاب.)»

و نیز فرمود:«نیکی به پدر و مادر و صله رحم حساب روز قیامت را آسان می‌گرداند.»

و نیز فرمود:
«ای میسّر! گمان می‌کنم تو زیاد به اقوامت رسیدگی می‌کنی.»
میسّر گفت:«بله. من وقتی در بازار کار می‌کردم و دو درهم مزد می‌گرفتم، یک درهم آن را به عمّه‌ام می‌دادم و یک درهمش را به خاله‌ام.»
امام فرمود:«به خدا قسم اجل تو دو بار فرا رسید ولی هر بار تأخیر افتاد.»

قطع رحم:

قطع رحم به معنای رسیدگی نکردن و محبت نداشتن نسبت به نزدیکان است و امر بسیار ناپسندی به شمار می‌رود، به طوری که در روایات چنین آمده است:«اگر نزدیکان شما ارتباط خود را با شما قطع کردند، شما وصل کنید؛ زیرا گناه قاطع رحم بسیار عظیم است.»

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:«صله کنید با ارحام خود، گرچه آنها با شما قطع کرده باشند.»

رسول خدا فرمود:«جبرئیل علیه السلام به من خبر داد که بوی بهشت، از فاصله هزار سال راه شنیده می‌شود ولی عاق والدین و قاطع رحم و مرد سالخورده زناکار آن را نخواهند شنید- (یعنی به این اندازه از بهشت دورند).»

9- کنیز امام صادق علیه السلام می گوید:«امام در بستر بیماری و شهادت افتاده بود و گاهی از هوش می‌رفت. یک بار که به هوش آمد، فرمود به حسین بن علی بن علی - که پسر عموی پدر امام بود- هفتار دینار بدهید و به فلانی، فلان مقدار و به فلانی، فلان مقدار بدهید.
به امام عرض کردم:«آیا به مردی بخشش می‌کنید که می‌خواست شما را به قتل برساند؟»
امام فرمود:«آیا می‌خواهی من از آنها نباشم که خداوند توصیف کرده است:« و کسانی که بنا به امر خدا صله می کند و از پروردگارشان میترسند و از بدی حساب بیمناکند.» بله خداوند بهشت را آفرید و آن را خوشبو ساخت و بوی بهشت تا هزار سال راه می‌رود ولی عاق والدین و قاطع رحم آن بو را نمی‌شنوند.»

در روایت است که «اگر برای نیکی به پدر و مادرت مجبور باشی راهی به درازای دو سال را بپیمایی، برو و این نیکی را انجام ده، و برای صله رحم هم تا یک سال راه را طی کن!»

شخصی به رسول خدا عرض کرد:«من اقوامی دارم که به آنها احسان می‌کنم ولی آنها مرا اذیّت می‌کنند. می خواهم دیگر کاری به آنها نداشته باشم.»
امام فرمود:«در این صورت خداوند همه شما را رها می کند.»
عرض کرد:«پس چه کنم؟»
امام فرمود:«به آن کس که تو را محروم ساخته بخشش کن و با آن کس که از تو قطع کرده بپیوند و آن را که به تو ظلم کرده، ببخش. و اگر چنین کنی خداوند پشتیبان تو خواهد بود.»

رسول خدا فرمود:«آیا می‌خواهید بگویم بهترین اخلاق دنیا و آخرت چیست؟»
گفتند:«بله یا رسول الله!»
فرمود:«اخلاق کسی است که با آن کس که از او بریده آشتی کند، و به آن کس که او را محروم کرده ببخشد، و آن را که بر او ستم کرده ببخشاید. و هر کس بخواهد مرگش به عقب بیفتد و روزی اش فراوان شود، باید تقوای الهی را پیشه سازد و صله رحم کند.»

به رسول خدا عرض کردند:« بهترین صدقه کدام است؟»
فرمود:«صدقه به خویشاوندی که دشمنی شما را در دل داشته باشد. پس صله رحم به خویشان، عام است و حتی بدخواهان را نیز شامل می‌شود.»

البته مواردی هم وجود دارد که قطع رحم اجازه داده شده است:
مواردی که ارتباط فامیلی با انسان کافر و مشرک یا منافق موجب تأثیرپذیری انسان و افتادن به وادی خطرناک کفر و شرک و انحراف می گردد.
مواردی که رفت و آمد با فامیل آلوده و گنهکار موجب تایید اعمال وی در دید دیگران و جذب سایرین به وادی گناه می‌شود.

با این حال، قطع رحم غلط است و در این موارد به حداقل رابطه باید کفایت کرد، نه قطع کلی؛ مثلاً یک احوالپرسی تلفنی سالیانه ضرری ندارد.

منابع:
معراج السعاده حاج محمد احمد نراقی.
بحارالانوار، ج 74، باب 3، از صفحه 87 تا 139.

[║★║فاطمی║★║]

اهميت ديد و بازديد از منظر قران و اهل بيت عليهم السلام

یكى از سنتهاى شایسته، كه در اسلام بسیار مورد توجه است و در ایام نوروز رونقى خاص دارد، صله ارحام و دید و بازدید اقوام و آشنایان است.
عزت و قدرت و پیروزى یك ملت در سایه وحدت و همدلى است. پیوند با خویشان و انس و الفت‏ با آنها منشا بیشتر همبستگى‏هاست. ایام نوروز، با تعطیل شدن اكثر مشاغل و اداره‏ها، فرصت‏ خوبى براى دید و بازدیدهاى فامیلى و گرم كردن این كانون وحدت فراهم مى‏آید.

صله ارحام در قرآن

خداوند ما را به صله ارحام بسیار سفارش كرده است. در قرآن‏ كریم مى‏خوانیم:
«... واتقوا الله الذى تساء لون به والارحام ان الله كان علیكم ‏رقیبا.» (نساء/1)
و بترسید از خدایى كه به نام او از یكدیگر مى‏پرسید.(همگى به عظمت او اعتراف مى ‏كنید و هرگاه مى‏خواهید از یكدیگرچیزى بپرسید و بگیرید، نام مقدس او را مطرح مى‏كنید و مى‏گویید تو را به خدا...) و از خویشاوندان بهراسید. - كه مبادا قطع ‏رابطه كنید- همانا خداوند رقیب (و مراقب) شماست. (1)

«والذین ‏یصلون ما امرالله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون الحساب... اولئك لهم عقبى الدار.» (رعد/21 و22)
عاقلان كسانى هستند- كه آنچه ‏خداوند متعال امر به پیوند آن كرده (مانند صله رحم و دوستى ‏پدر و مادر و محبت اهل ایمان) اطاعت مى‏كنند و از خدا مى‏ترسند و به سختى هنگام حساب مى‏اندیشند ... اینها در عاقبت جایگاهى ‏نیكو دارند.
«فهل عسیتم ان تولیتم ان تفسدوا فى‏الارض و تقطعوا ارحامكم. ‏اولئك الذین لعنهم الله فاصمهم و اعمى ابصار هم‏» (محمد/22- 23)؛ آیا شما(منافقان) اگر از فرمان خدا و اطاعت قرآن روى بگردانید، یا در زمین فساد و قطع رحم كنید، بازهم امید (نجات) دارید. همین‏ منافقان هستند كه خدا آنها را لعن كرده، گوش و چشمشان را كر و كور گردانیده است.

[║★║فاطمی║★║]

صله ارحام در روایات

از آیات و روایات در می یابیم که ‏صله ارحام واجب است و قطع آن از گناهان بزرگ شمرده مى‏شود.
قرآن در موارد مختلف، قاطع رحم را ملعون و از رحمت الهى دور شمرده است. امام سجاد(ع) فرمود: «... از همنشینى با كسى كه ‏از خویشانش بریده است ‏بپرهیز.»

امام صادق(ع) فرمود: از«خالقه‏» (2) بپرهیزید؛ زیرا انسان را نابود مى ‏سازد. راوى پرسید: «خالقه‏» چیست؟ امام فرمود: قطع رحم. (3)

امام باقر(ع) مى‏فرماید: رسول خدا(ص) فرمود: به حاضران و غایبان امتم و كسانى كه هنوز به دنیا نیامده‏اند تا روز قیامت، سفارش مى‏كنم به خویشان خود بپیوندند، هرچند میان ایشان به اندازه یك سال راه رفتن فاصله باشد. همانا صله ارحام از امورى است كه خداى متعال آن را بخشى از دین قرار داده است. (4)

طلحة بن زید از امام صادق(ع) چنین نقل ‏كرده است: مردى از قبیله «خثعم‏» خدمت رسول خدا(ص) رسید و عرض كرد: برترین چیز دراسلام چیست؟ فرمود: ایمان به خداوند.
پرسید: بعد از آن چیست؟
پاسخ داد: صله رحم.
عرض كرد: بعد از آن چیست؟
فرمود: امر به معروف و نهى از منكر.
پرسید: مبغوض ترین اعمال نزد خداوند كدام است ؟
پاسخ داد: براى خدا شریك قرار دادن.
عرض كرد: پس از آن كدام است؟
فرمود: گسستن از خویشاوندان.
پرسید: پس از آن چیست؟
پاسخ داد: به بدیها دستور دادن و از خوبیها نهى كردن. (5)

[islamic]

امام زمان (عج) و نوروز
امام صادق‏عليه السلام :
يَومُ النَّيروزِ هُوَ اليَومُ الَّذي يَظهَرُ فيهِ قائِمُنا أهلَ البَيتِ
نوروز ، روزي است كه قائم ما اهل بيت در آن ظهور مي‏كند
بحار الأنوار ، ج 52 ، ص 276



هر روزتان نوروز!

امام صادق‏عليه السلام :
نَيروزُنا كُلُّ يَومٍ
هر روز ما نوروز است
كتاب من لايحضره الفقيه ، ج 3 ، ص300


پيامبرصلي الله عليه وآله :
فَنَيرِزُوا إن قَدَرتُم كُلَّ يَومٍ يَعني تَهادَوا و تَواصَلُوا فِي اللَّهِ
اگر مي‏توانيد هر روز را نوروز كنيد ؛ يعني در راه خدا به يكديگر هديه بدهيد و با يكديگر پيوند داشته باشيد
دعائم الإسلام ، ج 2 ، ص 326

[║★║فاطمی║★║]

ارزش پیوند با خویشان

پیامبراكرم(ص) فرمود: كسى كه با جان و مال در راه صله رحم ‏اقدام مى‏كند، خداوند متعال اجر صد شهید در نامه اعمالش‏ مى‏نویسد. و در برابر هر قدمى كه در این راه بر مى‏دارد، چهل ‏هزار حسنه برایش ثبت مى‏كند و چهل هزار گناه از او محو مى‏گرداند و او را چهل هزار درجه بالا می برد؛ و مانند این است كه ‏صد سال با صبر و استقامت‏ خداى را بندگى كرده است. (6)
پیامبراكرم(ص) فرمود: ثواب صدقه ده برابر است. و قرض هجده برابر و ارتباط با برادران دینى بیست ‏برابر و پیوند با خویشان بیست وچهار برابر. (7)

على بن ابى ‏حمزه كه از اصحاب امام صادق و امام‏ كاظم علیهماالسلام است مى‏گوید: از امام(ع) پرسیدم: مردى از سوى پدر ومادر و اقوام حج عمره و نماز و روزه به جاى مى‏آورد و صدقه ‏مى‏دهد. حكم آن چیست؟
امام(ع) فرمود: اشكالى ندارد. بلكه در قبال این اعمالى كه براى آنها انجام مى‏دهد، دو پاداش دریافت‏ مى‏كند.
1- پاداش اعمالى كه براى آنها انجام داده.
2- پاداش صله رحمى كه به این وسیله تحقق بخشیده است.(8)

برقرارى پیوند

در اسلام براى چیزهایى كه سبب پیوند با خویشان مى‏گردد، حد خاصى ‏تعیین نشده؛ بلكه به فهم عمومى بستگى دارد. درعادات و سنتهاى ‏مردم نزدیك یا دور بودن بستگان تفاوت دارد. ممكن است عملى‏ نسبت‏ به یكى از نزدیكان پیوند به شمار آید، اما نسبت‏ به دیگرى ‏كه نزدیكتر است، قطع رابطه باشد. در موارد تردید، باید جانب ‏احتیاط را مراعات كرد تا مبادا مرتكب گناه كبیره قطع رحم ‏شویم.
پیامبر گرامى اسلام(ص) مى‏فرماید: «پیوند با خویشان را حفظ كنید، هرچند با سلام كردن باشد.» (9)
كمترین چیزى كه به وسیله آن ‏این پیوند بر قرار مى‏شود، رفت و آمد و سلام كردن است. اما دربعضى از موارد اكتفا به این مقدار كافى نیست؛ براى مثال اگر یكى از اقوام فقیر باشد و دیگرى ثروتمند، صله رحم به وسیله‏ كمك‏هاى مالى و دفع ضرر از آنها تحقق مى‏یابد؛ و اگر هیچ توجهى ‏به مشكلات اقوام نداشته باشد؛ قطع رحم كرده است. در نتیجه تحقق ‏صله رحم به اوضاع و احوال و موقعیت و زمان بستگى دارد. هدیه‏ دادن، دلجویى كردن، دید و باز دید، خود دارى از آزار، تمسخر وتحقیر نكردن، عیادت هنگام بیمارى، شركت در مجالس شادى و غم، پذیرفتن دعوت در اعیاد و میهمانیها و هر كارى كه سبب مى‏شود مردم بگویند اینان ارتباط خانوادگى شایسته‏اى دارند، سبب تحقق ‏صله رحم است.

قهر كردن، جواب سلام ندادن، ترش رویى، شركت نكردن در محافل، كمك نكردن در گرفتاریها، گله‏هاى نا به جا و امثال آن به قطع‏ رحم و گسستن پیوند مى‏انجامد.
امام صادق(ع) مى‏فرماید: پیوند با خویشان را هر چند با دادن ظرفى آب، حفظ كن. برترین چیزى كه‏ این پیوند را نگه مى‏دارد، خود دارى از آزار بستگان است. صله‏ رحم مرگ را به تاخیر مى‏اندازد. محبوبیت‏ به وجود مى‏آورد. (10)

[چفیه خاکی]

بررسی گناهان نوروز در آیات و روایات

اینها حدود و مرزهاى الهى است؛ از آن، تجاوز نكنید! و هر كس از آن تجاوز كند، ستمگر است

نوروز با همه خوبی هایش آفتهایی نیز دارد. در طول این روزها برخی دچار خطاهایی می شوند و گاهی خط قرمزهای شرعی را می شکنند و از حد شرعی تجاوز می کنند، در حالی که قرآن می فرماید:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدینَ‏؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! چیزهاى پاكیزه را كه خداوند براى شما حلال كرده است، حرام نكنید! و از حدّ، تجاوز ننمایید! زیرا خداوند متجاوزان را دوست نمى‏دارد.(1) اسلام دین میانه روی است و در آن افراط و تفریط وجود ندارد و از طرفی دین مثبت گراست در این آیه شریفه ابتدا استفاده کردن از چیزهای حلال را مطرح و حتی با کسانی که آنچه محوز داده از خود و دیگران محروم می کنند را مورد انتقاد قرار می دهد از طرفی کسانی که که از حدود الهی تجاوز می کنند را نیز از دایره دوستان دین خارج می کند. قرآن در جای دیگر بعد از بیان دستوات الهی می فرماید:
تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ‏ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ‏ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ اینها حدود و مرزهاى الهى است؛ از آن، تجاوز نكنید! و هر كس از آن تجاوز كند، ستمگر است.(2) بنابراین طبق دیدگاه قرآنی نه باید از تفریحات سالم خودداری کرد و نه به بهانه تفریح و شادی گناه مرتکب شد. و اما گناهانی که در نوروز بیشتر به چشم می خورد:

1. آزار و اذیت دیگران


یکی از اخلاق رذیله که در اسلام از آن به شدت نهی کرده است آزار رساندن به دیگران است، به ویژه اگر طرف مسلمان و مؤمن به خدا باشد. قرآن در این زمینه می فرماید: وَ الَّذینَ یُؤْذُونَ‏ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبیناً؛ و آنان كه مردان و زنان باایمان را به خاطر كارى كه انجام نداده‏اند آزار مى‏دهند؛ بار بهتان و گناه آشكارى را به دوش كشیده‏اند. (3)

روایات زیادی نیز وجود دارد:



در ارشاد القلوب باب هجدهم - سفارشهاى لقمان به پسرش آمده است: نبى اكرم صلّى اللَّه علیه و اله فرموده: اگر هر كسى مؤمنى را آزار دهد اگر چه بواسطه‏ى یك جمله سخن باشد روز قیامت محشور مى‏شود در حالتى كه در پیشانى او نوشته شده ناامید از رحمت خداست و او مانند كسى است كه كعبه و بیت المقدس را خراب كرده و ده هزار فرشته را كشته است. رفاعة بن اعین گفته است كه امام صادق علیه السّلام به من فرمود: آیا خبر دهم ترا از كسانى كه روز قیامت عذابشان از همه سخت‏تر است عرض كردم بلى آقاى من مرا خبر ده! فرمود: سخت‏ترین مردم از حیث عذاب روز قیامت كسى است كه ستمگرى را به ضرر و زیان مؤمنى كمك كند اگر چه به یك كلمه حرف باشد.(4)
از آن طرف کسی که از انجام این گناه خودداری کند دارای اجری بس بزرگ است: شیخ صدوق در مجلس سى و هفتم کتاب امالى از امام دهم على بن محمد علیه السّلام در مصاحبه موسى با خداى عز و جل می نویسد: موسى [عرضه داشت:] معبودا ... پاداش كسى كه آزار خود را از مردم باز دارد و به آنها خوبى كند چیست؟
ج- دوزخ روز قیامت به او فریاد زند كه به تو راهى ندارم. (5)

امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صداقت از امانت بحساب مى‏آید دروغ خیانت مى‏باشد، ادب آدمى را سربلند مى‏كند، دور اندیشى از تیز هوشى است، اسراف آدمى را هلاك مى‏كند و میانه روى ثروت مى‏آورد

2. آسیب رسانده به طبیعت

امام على(علیه السلام) فرمود: ... آنچه باعث افزایش در عمر شود، آزار نكردن و احترام سالمندان است، و صله رحم و دورى از بریدن درختان‏ تر؛ مگر در حال ضرورت‏ و كامل وضو گرفتن و حفظ تندرستى‏. (6)

3. اسراف کردن

در پذیرایی ها و مهمانی های نوروزی مواد غذایی دور ریخته می شود که این خلاف تعالیم اسلام است. در قرآن به صراحت آمده است: یا بَنی‏ آدَمَ خُذُوا زینَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفینَ؛ اى فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید! و (از نعمتهاى الهى) بخورید و بیاشامید، ولى اسراف نكنید كه خداوند مسرفان را دوست نمى‏دارد.(7)
إِنَّ الْمُبَذِّرینَ‏ كانُوا إِخْوانَ الشَّیاطینِ وَ كانَ الشَّیْطانُ لِرَبِّهِ كَفُوراً ؛ چرا كه تبذیركنندگان، برادران شیاطینند؛ و شیطان در برابر پروردگارش، بسیار ناسپاس بود! (8) احادیث در این مورد فراوان است از جمله:
ابن نباته گوید: امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: صداقت از امانت بحساب مى‏آید دروغ خیانت مى‏باشد، ادب آدمى را سربلند مى‏كند، دور اندیشى از تیز هوشى است، اسراف آدمى را هلاك مى‏كند و میانه روى ثروت مى‏آورد.(9)
امام صادق علیه السّلام فرمودند: همانا خداوند میانه‏روى را دوست داشته و از اسراف‏ بدش مى‏آید؛ حتى دور انداختن هسته خرما (اگر به درد بخورد) و باقیمانده آب نوشیدنى. (10)


4. شادی های غیر مجاز مانند شرکت در مجالس لهو و لعب

شادی و شاد کردن دیگران خوب است به شرطی که خلاف موازین شرعی نباشد و نیز آسایش اطرفیان به خطر نیفتد که در این صورت باید از آن اجتناب کرد. شادی اگر همراه گناه باشد هر چند در لحظه گناه لذتی دارد اما این لذت آنی و زودگذر است اما اثرات روحی و روانی جبران ناپذیری را با خود دارد. هم در این دنیا و هم در آن دنیا انسان را از لذت بردن از خوشی های ابدی محروم خواهد کرد. اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَكُمْ …وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ.
خدا در قرآن می فرماید: بدانید زندگى دنیا تنها بازى و سرگرمى و تجمّل پرستى و فخرفروشى در میان شما و افزون طلبى در اموال و فرزندان است، همانند بارانى كه محصولش كشاورزان را در شگفتى فرو مى‏برد، سپس خشك مى‏شود به گونه‏اى كه آن را زردرنگ مى‏بینى؛ سپس تبدیل به كاه مى‏شود! و در آخرت، عذاب شدید است یا مغفرت و رضاى الهى؛ و (به هر حال) زندگى دنیا چیزى جز متاع فریب نیست! (11)
در اندرزهاى لقمان به پسرش آمده است: موعظه را گوش‏ دار و به آن عمل نما... و به آوازهاى لهو و لعب گوش فرا مده، كه آخرت را از یاد تو مى‏برد.(12)
عن الرّضا علیه السّلام‏: اجعلوا لانفسكم حظّا من الدّنیا... و استعینوا بذلك على امور الدّنیا؛ حضرت رضا علیه السّلام فرموده است: از لذایذ دنیوى نصیبى براى كامیابى خویش قرار دهید و تمنیات دل را از راههاى مشروع برآورید، مراقبت كنید در این كار به مردانگى و شرافتتان آسیب نرسد و دچار اسراف و تندروى نشوید. تفریح و سرگرمی هاى لذت‏بخش شما را در اداره زندگى یارى می كند و با كمك آن بهتر به امور دنیاى خویش موفق خواهید شد.(13)

پی نوشت ها:
1. سوره مائده، آیه 87
2. بقره/ 229
3. احزاب/ 58
4. ارشاد القلوب، ترجمه رضایى، ج‏1، صص 187 و 188
5. امالى شیخ صدوق، ترجمه كمره‏اى، متن، ص 208
6. آداب و سنن، ترجمه جلد شانزدهم بحارالانوار، ص202 و ص: 203
7. سوره انعام/ 31
8. سوره إسراء/ 27
9. ایمان و كفر، ترجمه الإیمان و الكفر بحارالانوار، ج‏1 ،ص 499
10. ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ترجمه بندرریگى،ص 401
11. سوره حدید، آیه 20
12. ارشاد القلوب، ترجمه سلگى، ج‏1، ص : 189 ص: 191
13. الحدیت، روایات تربیتى، ج‏2، ص 133

[║★║فاطمی║★║]

آثار صله رحم

پیامبر گرامى اسلام(ص) و امامان معصوم علیهم السلام براى ‏صله رحم آثار و فواید بسیار ذكر كرده‏اند. بخشى از آن عبارت‏است از:
1- محبوبیت نزد خداوند.
2- بهره ‏مند شدن از پشتیبانى خداوند.
3- افزایش روزى.
4- طول عمر.
5- ورود به بهشت.
6- برطرف شدن فقر و بیچارگى.
7- آباد شدن شهرها.
8- آسان شدن حساب در قیامت و پاك شدن از گناه.
9- نجات از مرگهاى ناهنجار.
10- محبوبیت در خانواده و... .


پى‏نوشتها:
1- تفسیر نور، محسن قرائتى، ج 2، ص 273.
2- خالقه از ریشه‏« خلق‏» به معناى كندن یا از ریشه بركندن است.
3- ترجمه اصول كافى، ج 4، ص 46.
4- گناهان كبیره، ج 1، ص 164 / اصول كافى، ج 2، ص 120.
5- وسایل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 11، ص 396، حدیث 11.
6- وسائل الشیعه، ج 6، ص 286، صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهرى خرم آبادى، ص 79.
7- وسائل الشیعه، ج 11، ص 546.
8- صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهرى خرم آبادى، ص 44.
9- بحارالانوار، ج 74، ص 111.
10- صلة الرحم و قطیعتها، ص 48.

[║★║فاطمی║★║]

شرح و تفسير دعاي يا مقلب القلوب و الابصار

تحول در قلب و بصيرت
«يا مقلب القلوب و الابصار»
قلب و بصيرت قلبي، از مؤلفه‌هاي مهم معنوي در مسير كمال انسان است كه در قرآن كريم و روايات ناب اسلامي تأكيد بسياري بر آن شده است. قلب سرچشمه تمامي جوشش‌هاي و خيزش‌هاي وجود آدمي است.
به بيان نغز امام راحل(س): «با سرچشمه گل‌آلود توقع صفاي آب نداشته باش... تو اگر معناي «يا مقلب القلوب» را به ذائقه قلب بچشاني و به سامعه قلب برساني... از جلب قلوب بي‌نياز شوي». (آداب الصلوة، ص 172) از اين رو است كه امام در توصيه به پيروان خويش خاصه طلاب علوم ديني مي‌فرمايد: «لازم است خود را تهذيب كنيد كه وقتي رئيس جامعه يا طايفه‌اي شديد، آنان را نيز تهذيب نماييد. براي اصلاح و ساختن جامعه قدم برداريد. هدف شما خدمت به اسلام و مسلمين باشد». (جهاد اكبر، ص25) «اگر براي خدا قدم برداريد، خداوند متعال مقلب القلوب است. دل‌ها را به شما متوجه مي‌سازد». (همان، ص 66)
در اعتقاد امام كسي كه نداي «يا مقلب القلوب و الابصار» را سرمي‌دهد، بايد قلبش تنها متوجه به خدا باشد و از توجه به غير او روي‌بگرداند تا دعاي او جامه صدق و راستي برتن بيارايد و در ضميرش اثر‌گذار باشد. (ر.ج: شرح حديث جنود عقل و جهل، ص90) علم به اركان توحيد، با ايمان به آن متفاوت است؛ زيرا تا علم توحيد در قلب وارد نشود، حظي از نداي «يا مقلب القلوب و الابصار» نخواهيم برد. (همان، ص 95)
درخواست از درگاه ربوبي مبني بر انقلاب در قلب و بصيرت، نشانه آن است كه انسان به سبب نسيان از ياد حق و انس با كثرات دنيوي و هواهاي نفساني، نيازمند تحول قلبي و روشنايي چشمان دل است و اين تحول در قلب كه مكان حضور حق تعالي است (القلب حرم الله فلا تسكن فيه غير الله؛ دل، حرم الهي است. پس غير او را در آن جاي نده) و نيز تغيير و تحول در نگرش و بصيرت آدمي (المؤمن ينظر بنور الله؛ مؤمن به نور خدا مي‌بيند)، همگي به دست او است و تنها فضل و عنايت ربوبي خداي رحمان است كه مي‌تواند با دو دست جلال و جمال خويش مرآت دل را از غبار اغيار بزدايد و قفل‌هاي بزرگ هواي نفس را از ابواب آسماني دل بگشايد و پرده‌هاي غفلت را از چشمان بصيرت انسان كنار زند و ديدگان دل را به نور معرفت و مشاهدت حضرت دوست روشني بخشد

تدبير روز و شب
«يا مدبر الليل و النهار»
انسان، به تصريح قرآني «إني جاعل في الارض خليفة»،‌ جانشين خدا بر روي زمين است و اين شايستگي را دارد كه مرآت تمام‌نماي ربوبي و مجلاي ظهور و بروز اسما و صفات الهي شود. يكي از اسماي حق تعالي «مدبّر» است كه پروردگار عالميان به وسيله آن، به تدبير روز و شب يا تدبير نظام زمين و آسمان و به طور كلي، نظام خلقت مي‌پردازد. انسان نيز بايد خويشتن را متخلق به اخلاق الهي نمايد و تدبيرگر روز و شب خويش باشد.

نيل به نيكوترين حال‌ها
«يا محول الحول و الاحوال، حوّل حالنا إلي أحسن الحال»
«حَول» در دعاي عيد نوروز، به معناي «سال» است و «احوال» جمع حال، به معناي طبيعت و ضمير يا تغيير و دگرگوني وضعيت انسان است. از اين رو، خداوند تغيير دهنده سال و يا دگرگون كننده طبيعت مربوط به مخلوقات است و اين صيرورت و تحول در مسير رشد و كمال موجودات، لازمه امر زندگي و حيات است. در اين دعاي شريف از درگاه ربوبي مي‌خواهيم كه طبيعت وجود ما را به بهترين و نيكوترين طبيعت‌ها تبديل كند و اين تغيير باطني يا ظاهري وجودي ما را همسو با تغيير و دگرگوني طبيعت ظاهري، در مسير شكوفايي و بالندگي قرار دهد.

دعاي لحظه تحويل سال، سرشار از جلوه‌هاي وصال است كه مسير كمال و جمال را فراسوي رهرو طريق حق گسترده و بايسته است كه در مضامين بلند معنوي و عرفاني آن بينديشيم و بكوشيم تا در سال جديد، ظاهر و باطن خود را با معارف نغز الهي و انوار رحماني زينت بخشيم و زلال حالات خوش معنوي و زمزم صفاي روحاني را در محضر صاحبدلان اهل معرفت و واصلان اهل بصيرت بجوييم و قلب و روان خويش را در معرض نسيم حيات‌بخش و بهشتي مقربين كه عطر خوش عشق و معرفت از حريم قدسي وجودشان به مشام جان مي‌رسد و بهار زندگي و جاودانگي را براي آدمي به ارمغان مي‌آورد، قرار دهيم تا شجره وجودمان در قلعه امن ولايت به گل‌هاي معطر اسما و صفات الهي و ثمرات جان‌بخش رحماني مزين گردد.

[neginsabz]

نوروز در اسلام روز بزرگی است و با بسیاری از مناسبتهای خجسته دینی پیوند و تطابق دارد و بزرگداشت آن خوب است اما به پایه اعیاد اسلامی نمی رسد و در اسلام به عنوان عید، معرفی نشده است و عید بودن آن خلاف سنت است.



هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی یَظْهَرُ فِیهِ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ وُلَاةَ الْأَمْرِ وَ یُظْفِرُهُ اللَّهُ تَعَالَى بِالدَّجَّالِ فَیَصْلِبُهُ عَلَى كُنَاسَةِ الْكُوفَةِ وَ مَا مِنْ یَوْمِ نَوْرُوزٍ إِلَّا نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِیهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَیَّامِنَا حَفِظَتْهُ الْفُرْسُ وَ ضَیَّعْتُمُوه (بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار ،ج‏56، 119 )
از حضرت صادق علیه السّلام روایت است كه فرمود: نوروز، روزى است كه قائم ما اهل بیت و صاحب امر خلافت در آن روز قیام مى‏كند و خداوند او را بر دجال پیروز مى‏گرداند. او دجال را در مزبله كوفه بدار مى‏آویزد، هیچ روز نوروزى نمى‏گذرد مگر اینكه ما در آن روز انتظار فرج داریم. زیرا نوروز از روزهاى ماست. ایرانیان آن روز را حفظ كردند، ولى شما عربها آن را ضایع كردید.
از معلی بن خنیس روایت است كه بامداد نوروز نزد امام صادق علیه السّلام رفتم، فرمود: امروز را می شناسى؟ گفتم قربانت گردم، روزیست كه عجمها بزرگش دارند و به هم هدیه دهند. فرمود: به كعبه‏اى كه در مكّه است، این شیوه براى امریست دیرین كه تفسیرش كنم برایت تا بفهمى، گفتم: اى آقایم، آن را از شما بشنوم محبوبتر است نزد من از اینكه مرده‏هایم زنده شوند و دشمنانم بمیرند، امام صادق علیه السلام فرمود: در نوروز بود كه خدا از بنده‏هایش پیمان گرفت او را بپرستند و با او شریك نیاورند، و به رسولان و حجت هایش بگروند، و به ائمّه علیهم السلام ایمان آرند.
نوروز نخست روزی است كه خورشید تابیده، باد وزیده، گل در زمین شكفته ، روزى كه كشتى نوح بر جودى استوار شده، روزى كه خدا در آن هزارها كه از ترس مرگ گریخته و مرده بودند زنده كرد، روزى كه جبرئیل به پیغمبر فرود آمد. روزى كه پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله على علیه السّلام را بدوش گرفت تا بتهاى قریش را از فراز كعبه افكند و خرد كرد، و همچنین بود ابراهیم علیه السّلام(شکستن بتها را)، روزى كه پیغمبر فرمود تا اصحابش با أمیرالمؤمنین بیعت كردند.


ادامه دارد...

[neginsabz]

روزى است كه پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله، على علیه السّلام را به وادى پریان فرستاد تا از آنها بیعت گیرد: روزى كه دوباره مردم با على علیه السّلام بیعت كردند، روزى كه بخوارج نهروان پیروز شد و ذو الثدیة را كشت.
(آسمان و جهان، ترجمه كتاب السماء و العالم بحار، ج‏3، ص 81- در حواشی کتاب مذکور توضیحات مفصلی در چگونگی تطبیق نوروز با ایامی که در روایت آمده اند از مولف ذکر شده است که خوانندگان در صورت علاقمندی می توانند به آدرس های داده شده مراجعه نمایند و در خصوص آن تحقیق کنند)
این روایات اذعان دارند به این که نوروز، روز خجسته و مبارکی است و بزرگداشت آن خوب است. اما هیچ دلیلی بر عید قرار دادن آن وجود ندارد در بزرگداشت ایام، روزهای برتر از نوروز بسیارند که شایسته نیست نوروز بر آنها تقدم پیدا کند. در اسلام دو عید بزرگ و برجسته (قربان و غدیر) وجود دارد که هیچ روز دیگری به پای آن دو نمی رسد. ایام فرخنده دیگری نیز چون مبعث و میلاد پیامبر اکرم و میلاد حضرات معصومین و... وجود دارد که البته بسیار گرامی تر از نوروزند، اما نزد ایرانیان همچون نوروز گرامی داشته نمی شوند.
شهید مطهری با گلایه از بعضی رسم و رسوم نادرست ما ایرانیان می گوید: «آنچه براى ما عید نوروز یعنى یك عید عمومى طولانى است، در دنیاى تسنن همان ایام ولادت رسول خداست. ولى در میان ما شیعیان- كه عرض كردم این گله را از خودمان نمى‏شود نكرد - ولادت رسول خدا مى‏آید و مى‏گذرد و بسیارى از مردم ما احساس نمى‏كنند كه چنین روزى هم بر آ نها گذشت. و اگر تنها، مسأله تعطیل رسمى و تعطیل شدن بانكها و بیكار شدن كارمندان ادارى نبود، اساساً كوچكترین احساسى در جامعه ما رخ نمى‏داد، با اینكه عید مضاعف است‏.»
(مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهرى، ج ‏16، 192)
نوروز از لحاظ دین ما روز مبارک و برجسته ای است.گرچه عید بودن آن سفارش نشده است البته حرام هم نیست که عید گرفته شود بلکه از سنتهای اسلامی محسوب نمی شود. برخی روایات که در مذمت عید نوروز هستند اشاره به همین مسئله دارند .

...