راههاي مبارزه با تفرقه و اختلاف نامقدس از نظر قرآن چيست؟

[roshan_del]

سلام راههاي مبارزه با تفرقه و اختلاف نامقدس از نظر قرآن چيست؟


کارشناس بحث : پاسخگوي مباحث قرآني

[صدیقین]

سلام به شما کاربر گرامی،
یکی از راه های ایجاد اتحاد، از بین بردن اسباب تفرقه و زمینه سازی شکل گیری وحدت در جامعه است؛ در این باب، راه کارها و زمینه سازی های زیادی در آیات و روایت تبیین شده که تنها به گوشه ای از آنها اشاره می شود:

1- تصحیح بینش اعتقادی در زمینه ملاک های برتری و فضیلت انسان ها:

از منظر قران کريم، امتيازات مادی و طبيعی اگر چه مايه اختلاف هست اما ملاک برترى انسانی بر انسان ديگر و فضیلت قومي بر قوم ديگر نمی باشد؛ قرآن کریم ملاک برتری نزد پروردگار سبحان را «تقوا» (= يعني ميزان اطاعت پذيری از ذات اقدس اله) معرفي مي کند؛

يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ (حجرات/13)
اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره‏ها و قبيله‏ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد (اينها ملاك امتياز نيست،) گرامى‏ ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست خداوند دانا و آگاه است

الف) امتياز نبودن امور طبيعي:

قرآن كريم درباره عوامل طبيعى اختلاف، مانند قوميّت ها و نژادهاى گوناگون و لهجه ها و زبان هاى مختلف، مى‏ فرمايد اين ها شناسنامه طبيعى شناخت افراد است و هرگز مايه افتخار نيست چون آنچه ملاک امتياز و برترى افراد است، تقواست:

در عصر جاهليت، بسيارى از اختلاف ها ونزاع ها ناشى از تفاخر به نژاد و قبيله بود. از اين رو، قرآن كريم و شخص رسول اكرم (ص) اهتمام زيادى به زدودن اين بینش اشتباه به اسباب فضیلت و برتری داشتند. ايشان در مكه در خطبه ‏اى خطاب به مردم فرمودند: اى مردم! خداوند از شما ننگ جاهليت و تفاخر به پدران و نيكان را زدود؛ پس، مردم دو گروه بيش نيستند: انسان نيكوكار و با تقوا و ارزش مند نزد خدا و انسان بدكار و شقاوت مند در پيشگاه حق. همه مردم، فرزند آدمند و خداوند آدم را از خاك آفريد؛ آن گاه آن حضرت، آيه شريفه پيش گفته را قرائت فرمودند.

آن حضرت (ص) در همين زمينه مى‏ فرمايد: اى مردم بدانيد خداى شما يكى است و پدرتان يكى؛ نه عرب بر عجم برترى دارد و نه عجم بر عرب؛ نه سياه پوست بر گندمگون و نه گندمگون بر سياه پوست مگر به تقوا.
سپس فرمود:
آيا من دستور خداوند را ابلاغ كردم؟
همه گفتند: آرى.
فرمود: اين سخن را حاضران به غايبان برسانند.

همچنين در حديث ديگر چنين فرمود:
خداوند به وضع خانوادگى، نسب، اجسام و اموال شما نگاه نمى‏ كند اما به دل هاى شما مى‏ نگرد؛ پس كسى كه قلب صالحى دارد، خدابه او لطف و محبت مى‏ كند. شما همگى فرزندان آدميد و محبوب ترين شما نزد خدا، باتقواترين شماست. (هر سه حدیث از: تفسير قرطبى/ج8/ص309)

بنابراين اسلام با هرگونه عصبيت جاهلى اعم از نژاد و رنگ و قبيله و هر شكلى ديگر آن، مبارزه كرد تا مسلمانان جهان را از هر نژاد و قوم و قبيله، زير پرچم واحدى جمع آورى كند.

روشن است که با نهادینه شدن چنين بينشی، جامعه يک گام بلند به سمت وحدت و اتحاد نزديک تر شده و از تفرقه و پراکندگی (که اساس بدبختی ملت هاست) تا حد زيادی در امان مي ماند.

ب) امتياز نبودن امور اعتبارى:
قرآن كريم درباره عوامل اعتبارى مانند مال و منال و مقام مى‏ فرمايد: اين امور اعتبارى را براى آزمايش به افراد مى‏ دهيم و هرگز مايه تفاخر و برترى افراد نخواهد بود.

فَأَمَّا الْإِنْسانُ إِذا مَا ابْتَلاهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ
وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهانَنِ (فجر/15و16)
امّا انسان هنگامى كه پروردگارش او را براى آزمايش، اكرام مى ‏كند و نعمت مى ‏بخشد (مغرور مى ‏شود و) مى‏ گويد: «پروردگارم مرا گرامى داشته است!»
و امّا هنگامى كه براى امتحان، روزيش را بر او تنگ مى ‏گيرد (مأيوس مى ‏شود و) مى ‏گويد: «پروردگارم مرا خوار كرده است!»

روشن است که با داشتن چنين بينشي، جامعه يک گام بلند به سمت وحدت و اتحاد نزديک تر شده و از تفرقه و پراکندگی (که اساس بدبختي ملت هاست) تا حد زيادی در امان می ماند.

[صدیقین]

2- تییین خطر هوای نفس و راه های غلبه بر آن:

قرآن كريم، ريشه بسیاری از اختلافات را هواهاى نفسانى، و دوستى و دشمنى نابه جا و شيطانى مى ‏داند؛ از اين رو، ضمن تبیین خطر هوی پرستی و دنیاطلبی، تلاش فراوانی دارد كه انسان ها را از نظر اخلاقى به كمال نفسانی هدایت نماید؛ یعنی انسان زمین گیر را از چاه شهوت و غضب بيرون آورده، به اوج حكمت و کمال معرفت برساند؛

قُلْ إِنِّي نُهيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدينَ (انعام/56)
بگو: «من از پرستش كسانى كه غير از خدا مى ‏خوانيد، نهى شده ‏ام!» بگو: «من از هوى و هوس هاى شما، پيروى نمى‏ كنم اگر چنين كنم، گمراه شده ‏ام و از هدايت‏ يافتگان نخواهم بود!»

فَإِنْ لَمْ يَسْتَجيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّما يَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ (قصص/50)
اگر اين پيشنهاد تو را نپذيرند، بدان كه آنان تنها از هوسهاى خود پيروى مى ‏كنند! و آيا گمراه تر از آن كس كه پيروى هواى نفس خويش كرده و هيچ هدايت الهى را نپذيرفته، كسى پيدا مى ‏شود؟! مسلّماً خداوند قوم ستمگر را هدايت نمى ‏كند!

فَلا يَصُدَّنَّكَ عَنْها مَنْ لا يُؤْمِنُ بِها وَ اتَّبَعَ هَواهُ فَتَرْدى‏ (طه/16)
پس مبادا كسى كه به آن ايمان ندارد و از هوس هاى خويش پيروى مى‏ كند، تو را از آن بازدارد كه هلاك خواهى شد!

[صدیقین]

3- رفع کینه ها و کدورت ها:

یکی از بارزترین آثار هوی خواهی و هوی پرستی، کینه جویی، دشمنی و انتقام است که البته معرکه بیار این قائله هم شیطان رجیم است (مائده/91) و همانطور که می دانیم: کینه و نفرت و دشمنی، از مهمترین اسباب زمینه ساز اختلاف و تفرقه است.

خداى سبحان، درباره اوصاف بهشتيان مى‏ فرمايد:

وَ نَزَعْنا ما في‏ صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْواناً عَلى‏ سُرُرٍ مُتَقابِلينَ (حجر/47)
هر گونه غلِّ [حسد و كينه و دشمنى‏] را از سينه آنها برمى‏ كنيم (و روحشان را پاك مى‏ سازيم) در حالى كه همه برابرند، و بر تختها رو به روى يكديگر قرار دارند.

مؤمنان صدر اسلام (مهاجر و انصار) نيز همين صفت وارسته و مقام بلند را در دعاهايشان از خدای سبحان درخواست مى‏ كردند:

وَ الَّذينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذينَ سَبَقُونا بِالْإيمانِ وَ لا تَجْعَلْ في‏ قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحيمٌ (حشر/10)
(همچنين) كسانى كه بعد از آنها [بعد از مهاجران و انصار] آمدند و مى‏ گويند: «پروردگارا! ما و برادرانمان را كه در ايمان بر ما پيشى گرفتند بيامرز، و در دلهايمان حسد و كينه‏ اى نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان و رحيمى!»

مفهوم اين دعا اين است که: ديگران با مردن و ديدن برزخ و تحمّل مشكلات آن و پاك شدن، به بهشت مى‏ روند و به‏ اين صفت وارسته بهشتيان مى‏ رسند كه بينشان اختلاف و كينه‏ اى نيست ولي مردان خدا، اين نعمت بزرگ بهشتيان را در دنيا از خداوند طلب مى‏ كنند، زيرا زيبا ترين و لذّت بخش ترين زندگى، در پرتو وحدت و اتحاد امكان پذير است.

[صدیقین]

4- مبارزه با مظاهر گناه و فساد:

امر به معروف و نهى از منكر و تلاش در جهت از بين بردن ريشه هاى فساد و گناه، از بهترين زمينه هاى ايجاد وحدت و ألفت در جامعه اسلامى ‏است، زيرا فطرت انسان هماهنگ با معروف و مخالف با منكر است و تعامل بر طبق منكر، جز تفرقه به همراه ندارد.

كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتابِ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَكْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ (آل عمران/110)
شما بهترين امتى هستيد كه [براى اصلاح جوامع انسانى‏] پديدار شده ‏ايد، به كار شايسته و پسنديده فرمان مى‏ دهيد و از كار ناپسند و زشت بازمى ‏داريد، و [از روى تحقيق، معرفت، صدق و اخلاص‏] به خدا ايمان مى‏ آوريد. و اگر اهل كتاب ايمان مى ‏آوردند قطعاً براى آنان بهتر بود برخى از آنان مؤمن [به قرآن و پيامبرند] و بيشترشان فاسقند.

[صدیقین]

5- ایجاد الفت برادری میان مؤمنان:

یکی از مهم ترین زمینه های ایجاد اتحاد و همبستگی میان افراد جامعه، ایجاد الفت برادری بین آنان است؛ قرآن کریم با این روش حسنه، میان مؤمنان (خصوصا مهاجرین و انصار) ، الفت و وحدت عجیبی برقرار ساخت:

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (حجرات/10)
جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند بنابراين [در همه نزاع ها و اختلافات‏] ميان برادرانتان صلح و آشتى برقرار كنيد، و از خدا پروا نماييد كه مورد رحمت قرار گيريد

ديگران وقتى مى ‏خواهند زياد اظهار علاقه به هم مسلكان خود نمایند، از آنان به عنوان «رفيق» ياد مى‏ كنند، ولى اسلام سطح پيوند دوستى مسلمين را به قدرى بالا برده كه به صورت نزديكترين پيوند دو انسان با يكديگر _ آن هم پيوندى بر اساس مساوات و برابرى _ مطرح مى‏ كند و آن علاقه "دو برادر" نسبت به يكديگر است.

به دیگر سخن، اسلام تمام مسلمانها را به حكم يك خانواده مى ‏داند و همه را خواهر و برادر يكديگر خطاب كرده و نه تنها در لفظ و شعار كه در عمل و آداب اسلامی و تعهدهاى دینی نيز مسؤولیت هایی از این باب بر دوش عموم مسلمین نهاده است. در روايات اسلامى نيز روى اين مسأله تاكيد فراوان شده، و مخصوصا مسؤولیت های عملى آن به خوبی تبیین شده است؛ به عنوان نمونه:

پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرماید:
المسلم اخو المسلم، لا يظلمه، و لا يخذله، و لا يسلمه:
مسلمان برادر مسلمان است؛ هرگز به او ستم نمى‏ كند، دست از ياريش بر نمى ‏دارد، و او را در برابر حوادث تنها نمى‏ گذارد.
(المحجة البيضاء/ج3/ص332/كتاب آداب الصحبة و المعاشرة/باب 2)

امام صادق (ع) می فرماید:
المؤمن اخو المؤمن عينه و دليله، لا يخونه، و لا يظلمه، و لا يغشه، و لا يعده عدة فيخلفه:
مؤمن برادر مؤمن است و به منزله چشم او و راهنماى اوست؛ هرگز به او خيانت نمى‏ كند و ستم روا نمى‏ دارد و با او غش و تقلب نمى‏ كند و هر وعده‏ اى را به او می دهد، تخلف نخواهد كرد.
(اصول كافى/ج2/ص133/باب اخوة المؤمنين بعضهم لبعض)

در منابع حديث معروف اسلامى، روايات زيادى در زمينه حق مؤمن بر برادر مسلمانش، و انواع حقوق مؤمنين بر يكديگر، و ثواب ديدار برادران مؤمن و مصافحه و ياد آن ها و مسرور نمودن ذل های آنان و مخصوصا بر آوردن حاجات و نیازمندی هایشان و نیز كوشش و تلاش در انجام اين خواسته‏ ها، و زدودن غم از دل آنان و نیز إطعام و پوشاندن لباس و إكرام و احترام آنها وارد شده است كه بخشهاى مهمى از آن را در اصول كافى در ابواب مختلف تحت عناوين فوق مى توان مطالعه كرد.

در پايان اين بحث به روايتى اشاره مى ‏كنيم كه از پیامبر گرامی اسلام (ص) در باره حقوق سى‏ گانه مؤمن بر برادر مؤمنش نقل شده است؛ این روایت از جامع ترين احادیث این باب است:

قال رسول اللَّه (ص): للمسلم على اخيه ثلاثون حقا، لا برائة له منها الا بالاداء او العفو.
يغفر زلته، و يرحم عبرته، و يستر عورته، و يقيل عثرته، و يقبل معذرته، و يرد غيبته، و يديم نصيحته، و يحفظ خلته، و يرعى ذمته، و يعود مرضه و يشهد ميته، و يجيب دعوته، و يقبل هديته، و يكافأ صلته، و يشكر نعمته و يحسن نصرته، و يحفظ حليلته، و يقضى حاجته، و يشفع مسألته، و يسمت عطسته و يرشد ضالته، و يرد سلامه، و يطيب كلامه، و يبر انعامه، و يصدق اقسامه، و يوالى وليه، و لا يعاديه، و ينصره ظالما و مظلوما: فاما نصرته ظالما فيرده عن ظلمه، و اما نصرته مظلوما فيعينه على اخذ حقه، و لا يسلمه و لا يخذله، و يحب له من الخير ما يحب لنفسه، و يكره له من الشر ما يكره لنفسه‏

مسلمان بر برادر مسلمانش سى حق دارد كه از ذمه اش خارج نمی شود مگر به اداى اين حقوق يا عفو كردن برادر مسلمان او:

لغزش هاى او را ببخشد، در ناراحتيها نسبت به او مهربان باشد، اسرار او را پنهان دارد، اشتباهات او را جبران كند، عذر او را بپذيرد، در برابر بدگويان از او دفاع كند، همواره خير خواه او باشد، دوستى او را پاسدارى كند، پيمان او را رعايت كند، در حال مرض از او عبادت كند، در حال مرگ به تشييع او حاضر شود. دعوت او را اجابت كند، هديه او را بپذيرد، عطاى او را جزا دهد، نعمت او را شكر گويد، در يارى او بكوشد، ناموس او را حفظ كند، نیاز او را بر آورد، براى خواسته‏ اش شفاعت كند و عطسه ‏اش را تحيت گويد. گمشده اش را راهنمايى كند، سلامش را جواب دهد، گفته او را نيكو شمرد، انعام او را خوب قرار دهد، سوگندهايش را تصديق كند، دوستش را دوست دارد و با او دشمنى نكند، در يارى او بكوشد؛ خواه ظالم باشد يا مظلوم: اما يارى او در حالى كه ظالم باشد به اين است كه او را از ظلمش باز دارد و در حالى كه مظلوم است، به اين است كه او را در گرفتن حقش كمك كند. او را در برابر حوادث تنها نگذارد، آنچه را از نيكيها براى خود دوست دارد، براى او هم دوست بدارد و آنچه از بديها براى خود نمى‏ خواهد، براى او نخواهد. (بحار الانوار/ج74/ص236)

[صدیقین]

پرسش:
راههاي مبارزه با تفرقه و اختلاف نامقدس از نظر قرآن چيست؟

پاسخ:
راه های زیادی در قرآن کریم مطرح شده که اجمالا به برخی از آنها اشاره می شود:

1- تصحیح بینش اعتقادی در زمینه ملاک های برتری و فضیلت انسان ها:
از منظر قران کريم، امتيازات مادی و طبيعی و اعتباری اگر چه مايه اختلاف هست اما ملاک برترى انسانی بر انسان ديگر و فضیلت قومي بر قوم ديگر نمی باشد؛ قرآن کریم ملاک برتری نزد پروردگار سبحان را «تقوا» (= يعني ميزان اطاعت پذيری از ذات اقدس اله) معرفي مي کند. روشن است که با داشتن چنين بينشي، جامعه يک گام بلند به سمت وحدت و اتحاد نزديک تر شده و از تفرقه و پراکندگی (که اساس بدبختي ملت هاست) تا حد زيادی در امان می ماند.

يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‏ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ (حجرات/13)
اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره‏ها و قبيله‏ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد (اينها ملاك امتياز نيست،) گرامى‏ ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست خداوند دانا و آگاه است

2- تییین خطر هوای نفس و راه های غلبه بر آن:
قرآن كريم، ريشه بسیاری از اختلافات را هواهاى نفسانى، و دوستى و دشمنى نابه جا و شيطانى مى ‏داند؛ از اين رو، ضمن تبیین خطر هوی پرستی و دنیاطلبی، تلاش فراوانی دارد كه انسان ها را از نظر اخلاقى به كمال نفسانی هدایت نماید؛ یعنی انسان زمین گیر را از چاه شهوت و غضب بيرون آورده، به اوج حكمت و کمال معرفت برساند.

قُلْ إِنِّي نُهيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدينَ (انعام/56)
بگو: «من از پرستش كسانى كه غير از خدا مى ‏خوانيد، نهى شده ‏ام!» بگو: «من از هوى و هوس هاى شما، پيروى نمى‏ كنم اگر چنين كنم، گمراه شده ‏ام و از هدايت‏ يافتگان نخواهم بود!»

فَإِنْ لَمْ يَسْتَجيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّما يَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ (قصص/50)
اگر اين پيشنهاد تو را نپذيرند، بدان كه آنان تنها از هوسهاى خود پيروى مى ‏كنند! و آيا گمراه تر از آن كس كه پيروى هواى نفس خويش كرده و هيچ هدايت الهى را نپذيرفته، كسى پيدا مى ‏شود؟! مسلّماً خداوند قوم ستمگر را هدايت نمى ‏كند!

فَلا يَصُدَّنَّكَ عَنْها مَنْ لا يُؤْمِنُ بِها وَ اتَّبَعَ هَواهُ فَتَرْدى‏ (طه/16)
پس مبادا كسى كه به آن ايمان ندارد و از هوس هاى خويش پيروى مى‏ كند، تو را از آن بازدارد كه هلاك خواهى شد!

3- رفع کینه ها و کدورت ها:
یکی از بارزترین آثار هوی خواهی و هوی پرستی، کینه جویی، دشمنی و انتقام است که البته معرکه بیار این قائله هم شیطان رجیم است (مائده/91) و همانطور که می دانیم کینه و نفرت و دشمنی، از مهمترین اسباب زمینه ساز اختلاف و تفرقه است.

وَ الَّذينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذينَ سَبَقُونا بِالْإيمانِ وَ لا تَجْعَلْ في‏ قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحيمٌ (حشر/10)
(همچنين) كسانى كه بعد از آنها [بعد از مهاجران و انصار] آمدند و مى‏ گويند: «پروردگارا! ما و برادرانمان را كه در ايمان بر ما پيشى گرفتند بيامرز، و در دلهايمان حسد و كينه‏ اى نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان و رحيمى!»

4- مبارزه با مظاهر گناه و فساد:
امر به معروف و نهى از منكر و تلاش در جهت از بين بردن ريشه هاى فساد و گناه، از بهترين زمينه هاى ايجاد وحدت و ألفت در جامعه اسلامى ‏است، زيرا فطرت انسان هماهنگ با معروف و مخالف با منكر است و تعامل بر طبق منكر، چیزی جز تفرقه به همراه ندارد.

كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتابِ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَكْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ (آل عمران/110)
شما بهترين امتى هستيد كه [براى اصلاح جوامع انسانى‏] پديدار شده ‏ايد، به كار شايسته و پسنديده فرمان مى‏ دهيد و از كار ناپسند و زشت بازمى ‏داريد، و [از روى تحقيق، معرفت، صدق و اخلاص‏] به خدا ايمان مى‏ آوريد. و اگر اهل كتاب ايمان مى ‏آوردند قطعاً براى آنان بهتر بود برخى از آنان مؤمن [به قرآن و پيامبرند] و بيشترشان فاسقند.

5- ایجاد الفت ِ برادری میان مؤمنان:
یکی از مهم ترین زمینه های ایجاد اتحاد و همبستگی میان افراد جامعه، ایجاد الفت برادری بین آنان است؛ قرآن کریم با ایجاد برادری میان مؤمنان (خصوصا مهاجرین و انصار) ، الفت و وحدت عجیبی در جامعه مسلمان برقرار ساخت.

إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (حجرات/10)
جز اين نيست كه همه مؤمنان با هم برادرند بنابراين [در همه نزاع ها و اختلافات‏] ميان برادرانتان صلح و آشتى برقرار كنيد، و از خدا پروا نماييد كه مورد رحمت قرار گيريد