.:. آیا بر اساس آیات قرآن خورشید به دور زمین می‌گردد؟.:.

[صالح]

حرکت خورشید
پرسش2
تجری لمستقر لها،‌ شاهد است بر اینکه قرآن بر طبق باور غلط آن روز که زمین را مرکز آسمان پنداشته،‌ حکم به توقف خورشید، هنگام شب کرده است، و این طبق پندار همان روز است که زمین ثابت است و خورشید صبح می آید و غروب در محل خودش مستقر می شود، و این با جاودانگی قرآن نمی سازد.
پاسخ
محل استقرار اینطور که شما معنا کردید، با همان نظریه هیئت بطلمیوسی قدیم نیز جور در نمی آید، زیرا با حرکت خورشید ناسازگار است، محل استقرار طبق معنای حضرتعالی یعنی جائی که خورشید توقف کند مثل پارکینگ!! و پارکینگ با حرکت تناسب ندارد، حتی به دور زمین!!

استقرار در آیه فوق می تواند به معنای سرانجام و پایان عمر خورشید باشد، یعنی شب و روز ادامه دارد تا اینکه آرام گیرد، آرامش کنایه از فنا می تواند باشد.

این معنا مخالف علم نیست، زیرا وزن خورشید و مقدار انرژی متصاعد از آن محاسبه شده و تخمین زدند که حدود پنج میلیارد سال دیگر خاموش خواهد شد، و از آنجا که زمان و مکان مرگ و زندگی همه چیز دست خداست، می توان تجری لمستقر لها را چنین تفسیر کرد:
خورشید تا زمان اتمام حرارتش حرکت خواهد کرد.
این زمان، همان زمان پایان دنیا می تواند باشد، همانکه در قرآن بارها از آن خبر داده شده است.

ـــــــــــــــــــ
فيزيك‌دانان نوشته‌اند:
« خورشيد مي‌تواند تا 10 ميليارد سال بدرخشد و از اين عمر طولاني پنج ميليارد سال آن گذشته است. بنابراين، اكنون خورشيد در نيمه راه زندگي خود قرار دارد، دكتر اريك اوبلاكر: فيزيك نوين، ترجمه بهروز بيضاوي، ص 20ـ21، او مي‌نويسد: خورشيد در ثانيه 564 ميليون تن هيدروژن به عنوان سوخت مصرف مي‌كند كه از اين مقدار 560 تن هليوم به وجود مي‌آيد. 4 ميليون تن مواد باقيمانده (كه فقط 7% سوخت مصرفي مي‌باشد) تبديل به انرژي مي‌شود كه در نهايت به صورت نور و گرما انتشار مي‌يابد.

[صالح]

حرکت خورشید
پرسش3
از ابوذر غفاری نقل شده است:
کنت مع النبی فی المسجد عند غروب الشمس ،فقال :یا اباذر ،اتدری این تغرب الشمس؟ قلت :الله ورسوله اعلم ،قال: فانها تذهب حتی تسجد تحت العرش ،فذلک قوله تعالی : (و الشمس تجری لمستقر لها ذلک تقدیر العزیز العلیم )
رفت و آمد روزانه خورشید ،عرف زمان و محاوره روزمره مردم آنزمان نبوده بلکه باور علمی آنان و نشانگر سطح علمی آنان بوده و رفتن خورشید به زیر عرش آلهی برای سجده کردن ،همانا محل و نحوه استقرار خورشید و تفسیر ایه بوده.در اینجا مفسر شخص پیامبر است و بر اساس مرکزیت زمین و سکون آن میباشد.
در قرآن چندین بار به حرکت خورشید اشاره شده در صورتیکه هیچگاه به حرکت زمین اشاره نشده صرفنظر از نوع حرکت آن.
پاسخ
بخش اول سؤال شما استدلال به روایتی تفسیری است که مبتنی بر رفتن خورشید و سجود زیر عرش الهی بود که به گمان شما به معنای توقف شبهنگام آن می باشد.
اولا روایت فوق در منابع شیعه یافت نشد، و فقط در کتب روائی(1) و تفسیری(2) کتب عامه وجود دارد ثانیا رفتن خورشید همان غروب است، غروب و طلوع در اصطلاح امروز و حتی منجمین نیز به کار می رود.
منجم با وسائل و امکانات امروزی می بیند و می داند که خورشید ثابت است و گردش زمین است که شب و روز را به وجود می آورد اما باز طلوع و غروب را به خورشید نسبت می دهد، این نسبت مجازی است و اشکالی ندارد و اگر می داشت به تصحیح آن همت می گماردند.
ثالثا سجده یعنی خضوع و انقیاد و اطاعت کامل در پیشگاه الهی، لذا عده ای سجده خورشید را به تسخیر دائمی تأویل کردند، پس در واقع خورشید تحت اراده تام نظام الهی است.
پاسخ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم به ابوذر در سطح سواد مردمان همان عصر و در عین حال خلاف آنچه اکنون کشف شده نیست.

در واقع ایشان به بیان بخشی از واقعیت اشاره کردند.

اما بخش دوم سؤال شما مدعی هستید سخنان پیامبر مبتنی بر مرکز دانستن زمین بوده و هیچ آیه ای دال بر حرکت زمین نیست.
پاسخ
به این آیات دقت کنید:
أَ لَمْ نجَْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا،‌ آيا زمين را محل آرامش (شما) قرار نداديم؟!(3)
الَّذِى جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا،‌ همان خداوندى كه زمين را براى شما محل آسايش قرار داد.(4)
هُوَ الَّذي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا في‏ مَناكِبِها وَ كُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَ إِلَيْهِ النُّشُور، او كسى است كه زمين را براى شما رام كرد، بر شانه‏هاى آن راه برويد و از روزيهاى خداوند بخوريد و بازگشت و اجتماع همه به سوى اوست.(5)
اللَّهُ الَّذي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَراراً، خداوند كسى است كه زمين را براى شما جايگاه امن و آرامش قرار داد.(6)
قرآن کریم از زمین تعبیر به گهواره و رام و جایگاه آرام تعبیر کرده است،‌ هر سه اینها به نوعی حرکت آرام را تداعی می کند،‌ مرکب رام در عین حالی که حرکت دارد آرام نیز هست،‌ گهواره نیز در عین حرکت آرامش را به راکبش هدیه کرده است، زمینی که با 2000 کیلومتر سرعت به دور خودش می چرخد آنچنان آرام است که کسی متوجه حرکتش نمی شود.
قرآن کریم اگر محدود به تفکرات آن روز بود می بایست از کلماتی مثل ثابت و ساکن درباره زمین استفاده نماید.

موفق باشید.
ـــــــــــــــــ
(1)صحیح البخاری کتاب التفسیر ج 6 ص 30.
(2)تفسیر ابن ابی حاتم ج 10 ص 3194.
(3)سوره نبأ آیه 6.
(4) سوره طه آیه 53 و سوره زخرف آیه 10.
(5) سوره ملک آیه 15.
(6)سوره غافر آیه 64.