اگر خدا عادل است پس چرا فقط به كسي كه بخواهد بي حساب روزي مي دهد؟

[بچه با حال]

خداوند در قرآن مى فرمايد: إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ [آل عمران : 37] :«خداوند به هر كس كه بخواهد، بى حساب روزى مى دهد» . آيا اين با عدل خداوند سازگار است؟

[از قرآن بپرس]

پيش از پاسخ، ابتدا بايد به مفهوم «عدل» توجه داشت. «عدل» در لغت به معناى قرار گرفتن هر چيزى در جاى خود است و در اصطلاح به معناى موزون و متناسب بودن، تساوى و نفى هر گونه تبعيض، و رعايت استحقاق ها در افاضه وجود و امتناع نكردن از افاضه رحمت به آنچه امكان وجود يا كمال وجودى را دارد.•
تمامى تعاريف ياد شده (لغوى و اصطلاحى) بر پايه استحقاق بنا شده است; يعنى رعايت حقوق در اعطا كردن، حال در هر چهره اى كه باشد (با توجه به معانى اصطلاحى) و روزى «بى حساب» ـ به هر معنايى كه بگيريم ـ از آن جا كه «حقى» براى مخلوق در برابر خالق، فرض نمى شود، منافى با عدل نيست و اساساً طرح مسأله عدل و عدالت در اين مورد كه «حقى» فرض نمى شود و به تمامى فيض و لطف و كرم است، صحيح نيست. زيرا رعايت استحقاق و حق ـ عدل ـ در جايى است كه «حقى» در ميان باشد و تفضل خداوندى ابتدايى و بى سابقه است.
پس از ذكر مقدمه ياد شده، به تفسير «بغير حساب» از ديدگاه مفسران، مى پردازيم:
اين عبارت به مناسبت هاى مختلف، چهار بار در قرآن به كار رفته است (بقره، 212 و آل عمران، 27 و 37 و نور، 38) فقره اول، از سلطه و مالكيت و تماميت اراده او سخن مى گويد كه در مجراى حكمت، بر بندگان خويش جارى مى سازد و قيد «حكمت» حدود صد بار درباره خداى متعال تكرار شده و اشاره به حكيمانه بودن همه امور الهى دارد.
جمله «بغير حساب» (=بدون حساب) اشاره به اين است كه درياى مواهب الهى آن قدر وسيع و پهناور است كه هر قدر به هر كس ببخشد كمترين تأثيرى براى او نمى كند و نيازى به «نگاه داشتن حساب» ندارد; زيرا حساب را آن ها نگاه مى دارند كه سرمايه محدودى دارند، و بيم تمام شدن يا كمبود سرمايه درباره آن ها مى رود; چنين اشخاصى هستند كه دائماً در عطاياى خود حسابگرند كه مبادا سرمايه آن ها از دست برود; امّا خداوندى كه درياى بى پايان هستى و كمال است، نه بيم كمبود دارد و نه كسى از او حساب مى گيرد، و نه نيازى به حساب دارد.
از آنچه بيان شد، روشن مى شود كه اين جمله با آياتى كه به بيان تقدير الهى و اندازه گيرى و لياقت و شايستگى افراد و حكمت و تدبير آفرينش مى پردازد، منافاتى ندارد.•
علامه طباطبايى صفت «بغير حساب» را از اين رو مى داند كه «رزق» پروردگار بدون عوض داده شده است و كسى را حقى بر خداوند نيست; به عبارت ديگر، بخشش هاى پروردگار بدون اين كه در برابر حق يا چيزى باشد، بر حسب نيازهاى قابل و مرزوق به آن ها مى رسد.•


1. براى آگاهى بيشتر ر.ك: مجموعه آثار، شهيد مرتضى مطهرى(رحمه الله)، ج 1، ص 78ـ83.
1. ر.ك: تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 2، ص 370ـ371 .
1. ر.ك: تفسير الميزان، ذيل آيه مورد بحث.

[mohammzd ali]

خداوند در قرآن مى فرمايد: إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ [آل عمران : 37] :«خداوند به هر كس كه بخواهد، بى حساب روزى مى دهد» . آيا اين با عدل خداوند سازگار است؟

پاسخ مولوي به بحث عدل :

در شريعت هم عطا هم زجر هست شاه را صدر و فرس را درگه است‏

عدل چه بود وضع اندر موضعش ظلم چه بود وضع در ناموقعش‏

نيست باطل هر چه يزدان آفريد از غضب و ز حلم و ز نصح و مكيد

خير مطلق نيست زينها هيچ چيز شر مطلق نيست زينها هيچ نيز

نفع و ضر هر يكى از موضع است علم از اين رو واجبست و نافع است‏

اى بسا زجرى كه بر مسكين رود در ثواب از نان و حلوا به بود

ز انكه حلوا بى‏اوان صفرا كند سيلى‏اش از خبث مستنقا كن

سيليى در وقت بر مسكين بزن كه رهاند آنش از گردن زدن‏

زخم در معنى فتد از خوى بد چوب بر گرد اوفتد نه بر نمد

بزم و زندان هست هر بهرام را بزم مخلص را و زندان خام را

شق بايد ريش را مرهم كنى چرك را در ريش مستحكم كنى‏

تا خورد مر گوشت را در زير آن نيم سودى باشد و پنجه زيان‏

[راحله]

خداوند در قرآن مى فرمايد: إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ [آل عمران : 37] :«خداوند به هر كس كه بخواهد، بى حساب روزى مى دهد» . آيا اين با عدل خداوند سازگار است؟

رزق فقط پول وثروة نيست

ممكن است رزق با دادن ثروت باشد
ممكن است با دادن عافيت باشد
ممكن است با دادن فرزند خوب باشد
ممكن است با دادن همسايه خوب باشد

وتقسيم اين ارزاق بدست خداي عادل است

خيلي زياد ميبينيم كساني هستند ثروت زياد دارند اما فرزند ندارند
خيلي زياد ميبينيم كساني هستند كه ثروت زياد دارند اما مريض هستند

خداوند اين رزقها بين بندهاش قسمت ميكنه

بعضي وقتها خداوند به كفار همه جيز ميده جرا ؟

در قرآن آمده :
بسم الله الرحمن الرحيم :

‏ولا يحسبن الذين كفروا أنما نملي لهم خير لأنفسهم إنما نملي لهم ليزدادوا إثما ولهم عذاب مهين‏

آل عمران 178

يعني

آنها كه كافر شدند، (و راه طغيان پيش گرفتند،) تصور نكنند اگر به آنان مهلت مى‏دهيم، به سودشان است! ما به آنان مهلت مى‏دهيم فقط براى اينكه بر گناهان خود بيفزايند; و براى آنها، عذاب خواركننده‏اى (آماده شده) است!

در جايي ديگر ميفرمايد :

بسم الله الرحمن الرحيم
و لولا ان يكون الناس امة واحدة لجعلنا لمن يكفر بالرحمن لبيوتهم سقفا من فضة و معارج عليها يظهرون

زخرف 33

اگر (تمكن كفار از مواهب مادى) سبب نمى‏شد كه همه مردم امت واحد (گمراهى) شوند، ما براى كسانى كه به (خداوند) رحمان كافر مى‏شدند خانه‏هايى قرار مى‏داديم با سقفهايى از نقره و نردبانهايى كه از آن بالا روند،

حالا اگر به كافر در دنيا بده ودر آخرت به جهنم ببره ، آيا اين عدل نيست ؟

اما انسان مسلمان بعضي وقتها به بلاهايي مبتلا ميشه واين بلاها براي رفع گناهانش در روز قيامت وبخشيدن گناهانش است ان شاء الله

روايت است بعضي وقتها حتي خوابهاي بد بخشش بعضي از گناهان ميباشه

خوب حالا اگر فقر يا كم بود جيزهايي در زندگي واين دنياي فاني براي يك مسلمان سبب بخشش گناهانش باشه آيا اين عدل نيست ؟

يا علي

[meshkaat]

بنام خدا
تفاوت بهره مندی انسانها از امکانات ونعمات الهی در بیشتر موارد می شودگفت که:
نتیجه کار وتلاش خود انسانهاست
و با جرأت باید گفت که :
قانون آفرینش بر این امر مهمّ بنا نهاده شده که هرکسی به اندازه تلاش وکوشش خود بهره مند گردد .پس یقینا کسی که با تنبلی (دور از جون شما) خو گرفته باشد وبدنبال کسب روزی حلال نرود نمی تواند مانند دیگران از نعمتهای دنیوی بهره گیرد وکسی که کار وتلاش بیشتری کند بهره بیشتری نصیب او می گردد.پس سبب بهره مند ی از نعمتهای دنیوی بشر ،خود شخص است .

[dindar]

جهان چون خطّ و خال و ابروست که هر چیزی بجای خویش نیکوست

[fatememeshkat]

سلام علیکم
یادم میاد یک بار استاد جوادی آملی در خصوص حساب رسی الهی یا به اصطلاح حساب و کتاب خدا سخنرانی می کردند ( الان یادم نمیاد ذیل چه آیه ای بود تا آدرس بدم ) مضمون فرمایششون این بود که " مگر به این راحتی ها میشه از حساب خدا سر درآورد ؟ حساب هایی در جریانه که مربوط به سالیان قبل و نسلهای گذشته است مثلا کسی خیری میکنه و از خدا می خواد نتیجه این خیرش رو در اولاد و ذریه اش قرار بده حالا بعد یکی دو نسل ، یکی از ذریه این فرد واجد چیزی است که از دید ما ، صلاحیت داشتن اون چیز رو نداره یا بسیاری از حساب های دیگه که با وجود اینکه روی حساب و کتاب هستند ( و اگر برای ما هم مکشوف بشوند ما اونها رو عین عدالت می دونیم ) ولی از دید ما که به بسیاری از وجوه مسائل جاهلیم ، بی عدالتی محسوب میشه ."
در نمایشگاه قران دو سال پیش خود من بادو مورد عینی از این مساله برخورد کردم ، یک خانم بیست و دو سه ساله با من صحبت می کرد .از حرفها و سوالاتی که مطرح می کرد مشخص بود که در خانواده ای بزرگ شده که به جهت اطلاعات مذهبی و جو دینی سطحشون زیر صفره ، تنها فردی که از این خانواده نماز می خوند و روزه می گرفت این دختر خانم جوان بود ( که به جهت حجاب هم مطلوب نبود ولی فقط انقدر می دونست که باید موهاش رو از نامحرم بپوشنه ) یکی از ویژگی های این دختر خانم - که هرگز در زندگیم فراموش نمی کنم این بود که چون خواب سنگینی داشت و اگر می خوابید تا 8 و9 صبح بلند نمی شد - این بود که هر شب تا اذان صبح بیدار می موند و نماز صبحش رو می خوند و می خوابید ، تصورش رو بکنید با وجود تمام خستگی های روزمره آدم هرشب تا اذان صبح خودش رو بیدار نگه داره ، اما یه جا ضمن حرفاش بمن گفت نمی دونم من چیکار کردم که هر چیزی از خدا بخوام خدا بهم میده تا حالا هم مورد خلافش رو ندیدم .
نمی خوام با قاطعیت بگم این نعمت دعای مستجاب ، مربوط به اینه که ایشون با وجود یه جو غیر مذهبی به نماز بویژه نماز صبحش ملزمه ولی شاید باشه ما نمی دونیم .
درست یکی دو روز بعد یه خانمی مراجعه کردند و گله مند بود از اینکه چرا بعضی ها با وجود اینکه حجاب درستی ندارند و به خیلی از شعائر مذهبی پایبند نیستند ولی هر چی از خدا میخوان خداوند بلافاصله به اونها میده ولی امثال ما هر چی دعا می کنیم خبری از استجابت نیست .
البته باید شروط استجابت هم وجود داشته باشه ،خیلی از مسائل دست بدست هم میدن تا یه فعلی در جهان بوجود بیاد یا بعکس ، مساله اینه که ندانستن ما و عدم اشراف ما به بسیاری از علل ، دلیل بر بی عدالتی خداوند نیست . حقیقتا اگر پرده جهان مادی از جلوی چشم ما برداشته بشه ، جز عدالت ، هیچ چیزی مشهود نیست .

[reza007]

با نام و یاد پروردگار یکتا
شک به عدالت خداوند شرک است و در این شکی نیست ! هیچ کار خدا بی حکمت نیست! شاید هر کدام از ما شاهد افرادی هسیتم که اهل دین و مذهب و شکر و...نیستند ولی نعمت از سرو و رویشان می بارد! و این باعث تعجب خیلی ها میشود و در این مورد قضاوتهای عجولانه می کنند! یکی میگه حتما آدم خوبیه! یکی میگه کله اش خوب کار می کنه! یکی میگه این عدالت نیست! و دهها عقاید مختلف!
بنده بشخصه با هیچکدام از این صحبتها موافق نیستم! چون به حکمت خداوند ایمان دارم . در قرآن بارها در این مورد اشاره شده است -که بنده الان به علت خستگی کاری در رابطه با سوره ها و آیات مزبور حضور ذهن ندارم وای اگر نیاز باشد در اولین فرصت اشاره خواهم کرد.
خداوند ! به افراد مختلف با طرز فکر و عقاید متفاوت روزی می دهد. برای مثال به بعضی از کسانی که به آخرت اعتقاد ندارند و حرص دنیوی دارند آنقدر مال و منال وروزی می دهد تا غرق در دنیا باشند و به دل و چشمشان مهر کوری می زند و برای بعضی دیگر از گناهکاران و... که از انها ناخشنود است و نمی خواهد صدایشان را بشنود ( در دعا و درخواست) باز روزی زیاد عطا می فرماید. و ..... تمامی اینها با حکمت و دلیلی دارد که برای انسانها قابل فهم نبوده و فقط مومنین باایمان واقف به عدل الهی واز وجود حکمت الهی در این مواقع آگاهند و بهیچ وجه در حسرت داشتن زندگی پر نعمت و روزی کافران و بی دینان و بی ایمانان نبوده و قانع و راضی هستند به رضای الهی! در روایت آمده که خداوند به فرشتگان استجاب کننده دعاهای بندگان مومن دستور می فرماید که دعا و خواست آن بنده را دیر استجاب کنند چرا که دوست دارد زودزود و زیاد صدای بنده اش رابشنود!
خداوند همه ما را جزو شاکرین و صابرین قرار دهد

[ابو محمد]

با نام و یاد پروردگار یکتا
شک به عدالت خداوند شرک است و در این شکی نیست !

شرک به معنای شریک قائل شدن برای خداوند در یکی از شؤون مخصوص بذات احدیت است
شک داشتن در یک مطلب جرم نیست بلکه باعث تحقیق در رابطه با آن مطلب است
تشکیک در عدالت خداوند مشکل دارد تشکیک بمعنای ایجاد تردید در ذهن دیگران است

[بیطرف منصف]

خداوند در قرآن مى فرمايد: إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ [آل عمران : 37] :«خداوند به هر كس كه بخواهد، بى حساب روزى مى دهد» . آيا اين با عدل خداوند سازگار است؟

با عرض سلام
باید خدمت شما عرض کنم که رحمت خداوند بر تمام بندگان بصورت مساوی است که این عین عدالت است شاید سوال کنید چگونه خود خدا در ایه بالا میگوید به بعضیها بی حساب میدهد
خوب برای اینکه یتوانیم جواب این سوال را بدهیم یک مثال میزنم
زمانی که باران می اید باران بر تمام گیاهان بطور مساوی میبارد و هر گیاه به تناسب خودش از اب باران استفاده میکند یک علف کوچک یک قطره و یک درخت بزرگ چند لیتر خوب حال در اینجا وظیفه هر کیاه نسبت به برداشت اب و غذا متفاوت است علف چند وظیفه کوچک دارد محیط را سبز کند و شاید خوراک دام شود ولی درخت باید محیط را سبز کند شاید خوراک دام را بدهد سایه تولید کند میوه بدهد از چوب خود برای اتش بدهد و غیره پس نسبت به برداشت بیشتر وظیفه بیشتری دارد خداوند نیز باران رحمت است و بر تمام جهان بصورت مساوی میبارد و ظرفیتهای مختلف از این رحمت به اندازه ظرفیت خود توشه میکیرند و در مقابل مانند درخت یا علف باید جوابکو باشند برای همین است که خداوند در قران میفرماید ما بقدر وسع هر کسی تکلیف معین میکنیم (یعنی هر کس به اندازه توانای که دارد به همان اندازه تکلیف دارد) و این عین عدالت است
برای روشن شدن بهتر مثالی میزنم شما به اندازه موجودات دنیا ترازو در نظر بگیرید که تمام ترازوها با هم در یک سطح تراز هستند در یک کفه وسع و در کفه دیگر تکلیف
و وقتی خداوند میفرماید به ذره حساب میشود به این علت است که هیچ وقت دو کفه از تراز خارج نمیشوند یک کفه در این جهان و کفه بعدی در جهان دیکر هر چقدر در اینجا وسع دارید در انجا تکلیف برای همین است که دین امده تا تکالیف ما را بگوید میخواهیم تکلیفمان در ان دنیا کم شود دین گفته از وسع خود کم کن به این معنا که از وسع مال انفاق کن از وسع سلامتی نماز و روزه بگیر و غیره تا فردای قیامت انسان مدعی بر این نشود که خداوند تو خودت به من دادی و خدا وند میفرماید من دادم و در عوض ان تکلیف نهادم ایا به تکلیف خود عمل کردی
برای مثال چرا امام حسین شهید شد برای اینکه از نظر وسع ایمان او تا انجای بود که تکلیفش بر این پایه بود و اگر غیر از این عمل مینمود چون به تکلیف عمل ننموده بود مجارات الهی بر او واجب میشد
پس رحمت خداوند عین عدالت اوست و بر هیچ کس کوچکترین ستمی نمیشود چه کافر و چه مومن