پوششهاى رنگى در اسلام

[farzande zaman]

پوششهاى رنگى در اسلام

طبيعت، آميخته و جلوهاى از رنگهاى بسيار متنوع و گوناگون اشيا و گياهان و جانوران است كه خداوند رحمان در اختيار انسان قرار داده و استفاده از اين نعمتها را روا دانسته است.
به نظر مى رسد كه اسلام در وهله اول در مورد بهره گيرى از تمامى رنگهاى طبيعى ـ حتى سياه ـ نظر مثبت دارد و حكم به حرمت و يا كراهت استفاده از هيچ رنگى را صادر نكرده است، مگر در موارد ذيل:
1ـ اگر رنگى مخصوص و يا تركيبى از دو يا چند رنگ به سبك و فرمى خاص، شعار و علامت دشمنان اسلام و يا گروهى از آنان ـ گرچه در مقطعى از زمان باشد ـ تا وقتى كه آن رنگ و يا تركيب مخصوص به عنوان ويژگى آن گروه است، استفاده از آن جايز نيست. براى مثال در روايتى مى بينيم كه امام على ـ عليهالسلام ـ استفاده از پوشش سياه را به اين دليل كه لباس فرعون بوده، نهى فرموده است.
2ـ اگر كسى با استفاده از رنگ و يا تركيب خاصى از رنگها و علامتها خود را انگشت نماى ديگران كند و به اصطلاح اقدام به پوشيدن لباس شهرت نمايد، دچار عمل حرام شده و بايستى از آن دورى ورزد.
3ـ برخى از رنگها اثر روحى و روانى نامطلوبى بر انسان ـ گرچه در مقطع و يا مقاطع خاصى از زمان ـ و يا بر اعمال عبادى او مى گذارند كه بشر ممكن است از فلسفه و حكمت آنها بى اطلاع باشد. براى نمونه استفاده از لباس سياه در نماز و اعمال حج و عمره اين گونه است. همچنين پوشيدن لباس زرد و زعفرانى، بلكه به طور كلى لباسهاى رنگى در نماز، خوشايند نيست و كراهت دارد.
4ـ رعايت شؤون اجتماعى اسلام و عرف مذهبى ايجاب مى كند كه انسان از پوشيدن لباسهاى رنگينى كه سَبُك و زننده محسوب مى شوند، اجتناب نمايد و براى هر جايى پوشش خاصى داشته باشد و از هر نوع لباس زيبايى در انظار عمومى بهره نبرد.
در روايتى از امام صادق ـ عليهالسلام ـ خطاب به عبيد بن زياد آمده است:
«اياك ان تزين الا فى احسن زىّ قومك»
«خود را تزيين مكن جز به مثابه و فرم كسانى كه با آنان زندگى مى كنى.»
در حديث ديگرى از همان بزرگوار آمده است:
«خيرُ لِباسِ كلِ زمان لباسُ اَهْلِهِ»
«بهترين پوشش در هر عصرى، لباس مردم همان زمان است.»
لازم به توضيح نيست كه فرموده امام در صورتى است كه فرهنگ و نحوه پوشش مردم متأثر از فرهنگ بيگانه و يا با بى توجهى به عرف اصيل آن جامعه نباشد; چون در آن صورت شامل گفته ايشان نمى شود.
علامه مامقانى در اين زمينه گويد:
«آنچه از پارهاى از روايات استفاده مى شود، اين است كه بهترين و زيباترين لباس از لحاظ جنس و ويژگى، آن است كه به سان لباسهايى كه ميان متدينين متعارف است، باشد. و شايسته ترين لباس هر دوره، پوشش مردم آن عصر است.»
بنابراين انسان متعهد بايد از عرف زمان و مكانى كه در آن زيست مى كند، پيروى كند و در كيفيت تزيين و رنگ لباسهاى خود با توجه به متعارف گام بردارد. از همين روست كه در برخى از عرفها و حتى برخى از دوره ها بعضى از لباسهاى رنگى، شايسته است، اما در جوامع و يا اعصار ديگر همان لباسها را سبك و دور از شأن يك مسلمان به شمار مى آورند. حتى مى بينيم در يك زمان و بين متدينين، استفاده از لباسى يا رنگى مخصوص را براى محيط خانه و يا محيط كار، مناسب مى دانند، اما براى خيابان و مجامع عمومى نه.
در روايتى در مورد مسأله اخير از امام باقر ـ عليهالسلام ـ آمده است:
«كنا نلبس المعصفر فى البيت.»
«ما لباس زرد رنگ را در منزل مى پوشيم.»


پوشش زرد در روايات
در روايات اسلامى به استفاده از پوششهاى زرد توصيه و ترغيب و بهره گيرى از آنها بلامانع دانسته شده است. در روايتى امام باقر ـ عليهالسلام ـ فرموده است: «ما لباسهاى زرد رنگ و گلگون مى پوشيم.»
در حديث ديگرى محمد بن مسلم از امام باقر يا امام صادق ـ عليهماالسلام ـ نقل كرده كه امام فرمود: «در پوشيدن لباس زرد اشكالى وجود ندارد.»
در حديث ديگرى آمده كه ابى الجارود گويد: «امام باقر ـ عليهالسلام ـ لباس زرد رنگ مى پوشيد.»
در روايت ديگرى آمده كه امام كاظم هنگامى كه پدر گرامى اش در قيد حيات بود، لباسى زرد رنگ به تن شريفاش داشت.
در برخى روايات استفاده از لباس زرد تنها در محل خانه مناسب دانسته شده است. امام باقر ـ عليهالسلام ـ در اين باره فرموده است: «ما لباس زرد را در منزل مى پوشيم.»
البته در برخى از روايات مى بينيم كه حتى اهل بيت عصمت هم در خارج از منزل از پوششهاى زرد رنگ استفاده مى كرده اند. زراره گويد: ديدم امام باقر ـ عليهالسلام ـ در حالى كه جُبّه و عمامه و ردايى زرد رنگ بر تن داشت از منزل خارج شد.
همان گونه كه از اهل بيت عصمت نقل شده، بهترين پوشش هر عصرى لباس مردم همان زمان است. اگر مى بينيم كه اهل بيت عصمت هم از لباسهاى زرد بهره مى گرفته اند، شايد به اين دليل بوده كه در آن عصر، عرف، چنين پوششى را دور از شأن افراد متشخص نمى دانسته است.
برخى از فقها استفاده از لباس زرد را در غير عروسى، مكروه دانسته اند.
در مجموع مى توان نتيجه گرفت كه استفاده از رنگ زرد دست كم در برخى از موارد مجاز بلكه ترغيب و به غير از لباس، در مورد نعلين، رنگ زرد توصيه شده است.
در حديثى آمده است كه امام صادق ـ عليهالسلام ـ به يكى از اصحابش كه نعلين سياه پوشيده بود فرمود:
«تو را به نعلين سياه چه كار! مگر نمى دانى كه براى چشم زيان دارد و در مردانگى سستى ايجاد مى كند؟!»
در حديث ديگرى حنان بن سدير گويد: به محضر امام صادق ـ عليهالسلام ـ مشرف شدم. نعلينم سياه رنگ بود. امام به محض ديدن آنها فرمود: حنان، تو را به نعلين سياه چه كار! مگر نمى دانى كه سه خصوصيت بد دارد: چشم را ضعيف و مردانگى را سست مى نمايد و غمبار است؟! حنان پرسيد: پس چه نعلينى بپوشم؟ امام ـ عليهالسلام ـ فرمود: نعلين زرد كه سه ويژگى نيكو دارد: چشم را روشنى مى بخشد و اندوه را مى زدايد و به مردانگى قوام مى بخشد و با اين همه از جمله پوششهاى انبياست.

پوشش قرمز در اسلام
از ديدگاه اسلام، استفاده از پوششهاى قرمز در اصل، اشكالى ندارد، مگر آن كه عرف به دليلى آن را ناپسند شمارد; مثلاً ـ چونان امروزه ـ استفاده از اين رنگ را در لباسهاى رو در ملأ عام سبك يا زننده و تحريك آميز انگارد. در اين صورت حكم جواز به كراهت يا حرمت تغيير مى كند.
در حديثى از امام صادق ـ عليهالسلام ـ به حكم اوليه و برخى از احكام ثانويه استفاده از پوششهاى قرمز و كلاً پوششها اشاره شده است.
ايشان فرموده اند: اميرالمؤمنين ـ عليهالسلام ـ فرمود:
«رسول خدا ـ صلى الله عليه وآله وسلم ـ مرا از پوشيدن لباسى كه باعث انگشت نما شدن و شهرت در ميان مردم باشد، نهى كرد. اما من نمى گويم كه ايشان شما را از پوشيدن لباسى كه قرمز سير است، بازداشته است.» چنان كه ملاحظه مى شود، در استفاده از رنگ قرمز تقريباً قيد و شرطى وجود ندارد، از اين رو مى توان با توجه به اين حديث گفت كه جز در مورد استثنا شده استفاده از رنگ قرمز براى مردان و زنان حتى در ملأ عام هم اشكالى ندارد. اما چون در روايات ديگر به همسويى و رعايت عرف تأكيد گرديده و بهترين لباسها، لباسهاى اهل زمان بازگو شده، مشخص مى شود كه در استفاده از رنگ قرمز، قيود عارضى بايد در نظر گرفته شود.
در روايتى آمده كه شخصى به نام حكم بن عقبه خدمت حضرت باقر ـ عليهالسلام ـ رسيد و ديد ايشان لباسى به رنگ سرخ تيره به تن شريفش دارد.
امام باقر ـ عليهالسلام ـ پرسيد: نظرت درباره اين لباس چيست؟ حكم گفت: درباره لباسى كه شما پوشيدهايد، چه مى توانم بگويم، اما جوانان شوخ طبع وقتى چنين لباسى مى پوشند، بر آنان خرده مى گيريم. امام فرمود: چه كسى زينتهاى خداوند را حرام كرده است؟!
سپس فرمود: اما من به اين علت آن را پوشيده ام كه تازه دامادم.
در روايت ديگرى نظير آن مى بينيم كه وقتى يكى از اصحاب به نام مالك بن اعين به حضور امام باقر ـ عليهالسلام ـ شرفياب شد، ديد ايشان لباسى به رنگ سرخ تيره به تن شريفاش دارد. اين منظره او را شگفت زده كرد و در پى آن لبخندى زد.
امام كه متوجه او شد، فرمود: مى دانم براى چه مى خندى، براى اين تنپوش مى خندى. ثقيفه مرا به پوشيدن آن مجبور ساخته و چون من به او علاقه مندم نمى خواستم ناراحتش كنم. مالك گويد: سپس امام فرمود: اما ما با آن نماز نمى خوانيم و شما نيز در تنپوش سرخ تيره نماز به جا نياوريد. 0
براساس خبرى، اصحاب پيامبر ـ صلى الله عليه وآله وسلم ـ زنان خويش را از پوشيدن كفشهاى قرمز و حتى زرد باز مى داشتند; زيرا معتقد بودند كه از زينتهاى آل فرعون است. اما در مجالس خصوصى و در بين خانواده ها نه تنها مردان كه زنان و دختران هم مجازند از پوشش قرمز به تناسب حال خويش بهره بگيرند. شايد مؤيد اين نظر، روايتى باشد كه در آن، حضرت باقر ـ عليهالسلام ـ فرمود: ما لباسهاى قرمز و زرد مى پوشيم.
اين در حالى است كه جمعى از فقها بهتر و شايسته تر دانسته اند كه استفاده از هر نوع پوشش رنگى در نماز ترك گردد. و برخى استفاده از پوشش قرمز را در هر حالى جز زمان عروسى مكروه دانسته اند.
شيخ يوسف بحرانى در مورد جواز استفاده از لباسهاى رنگين از جمله رنگ قرمز با توجه به روايات و سيره ائمه اطهار ـ عليهمالسلام ـ گفته است: پوشيدن لباسهايى كه به رنگ قرمز سير و زرد سير و زعفرانى و كلاً رنگهاى تند است، در غير نماز جايز است و تعدادى از روايتها اشاره دارد كه ائمه اطهار ـ عليهمالسلام ـ در مواردى كه اظهار زينت پسنديده و مستحب است، چنين لباسهايى پوشيدهاند.
روايت مالك بن اعين بن اين مطلب اشاره دارد. نيز تعدادى از اين دست احاديث را كلينى در كتاب زينت و لباس كافى آورده است.

پوشش سبز
در اسلام از رنگ سبز تعريف و تمجيد شده است. برخى از فقيهان در ترتيب درجه رنگ لباس از نظر خوبى گفته اند: بهترين رنگها در لباس، سفيد و بعد از آن زرد و سپس سبز و بعد از آن سرخ ملايم و كبود و عدسى است. امّا سرخ تيره مكروه است ـ به ويژه ـ در نماز و پوشيدن لباس سياه كراهت شديد دارد.
در خبرى آمده است كه رسول خدا ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ قبايى از سندس داشت. وقتى آن را مى پوشيد رنگ سبزش به همراه سپيدى رنگ آن حضرت، به وى جلوه خاصى مى بخشيد. همچنين نقل شده كه آن حضرت لباس سبز را دوست مى داشت.
نيز از ابوالعلاء روايت شده كه گفت: ديدم امام صادق ـ عليهالسلام ـ در حال احرام بُردى سبز به تن داشت. مرحوم مجلسى در مرآة العقول بعد از نقل روايت فوق گويد: اين عمل امام دلالت بر عدم كراهت، و جواز احرام در رنگ سبز در صورتى كه لباس احرام بُرد باشد، مى كند. شايد هم براى بيان اصل جواز باشد.
در حديث ديگرى است كه امير مؤمنان ـ عليهالسلام ـ حضرت خضر را در حالى كه دو برد سبز به تن داشت، مشاهده كرد.
در حديث جالب ديگر درباره ماجراى ولادت باشكوه حضرت حجت ـ عليهالسلام ـ از زبان حكيمه خاتون آمده است: امام حسن عسكرى ـ عليهالسلام ـ شخصى را با پيغامى نزد من فرستاد كه اى عمه! امشب روزهات را نزد من افطار كن كه شب نيمه شعبان است و نزديك است در همين شب فرزندى كه كريم است نزد خداى عز و جل و حجت اوست بر مردم ... متولد شود.
جناب حكيمه گويد: وقتى روز سوم از وقتى كه حضرت حجت ـ عليهالسلام ـ متولد گشت، شد، شوقم به ديدن ولى الله افزون گرديد. لذا براى بازديد رفتم به حضور ايشان. اول به حجرهاى كه نرجس خاتون بود، رفتم ... پس سلام كردم بر او و سپس متوجه جانبى از حجره شدم كه گهوارهاى در آن جا بود. ديدم روى آن پوششى سبز رنگ است. رفتم به سوى آن گهواره، پوشش سبز رنگ را كنار زدم، ديدم كه ولى الله به پشت خوابيده، نه پاهايش را بسته اند و نه دستهاى مباركش را. چشمهاى خود را گشود و خنديد و با من با انگشتان خويش راز گفت. آن جناب را برداشتم و نزديك دهان خود آوردم كه ببوسم، بوى خوشى كه تا آن زمان نظيرش را استشمام نكرده بودم، به مشامم رسيد. در آن حال امام حسن عسكرى ـ عليهالسلام ـ فرمود: اى عمه! كودكم را بياور ... .
چنان كه ملاحظه مى شود پوشش حضرت حجت ـ عليهالسلام ـ و يا گهواره ايشان سبز رنگ بوده است.
نكته پايانى آن كه گرچه رنگ سبز، رنگ پسنديده و نيكويى است ولى برخى فقها استفاده از هر لباس رنگينى را در نماز مكروه و ناشايسته دانسته اند.

پوشش سفيد
بىشك بهترين رنگ لباس در اسلام، رنگ سفيد است. امام باقر ـ عليهالسلام ـ فرمود: پيامبر ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ فرموده است:
«هيچ رنگى در لباسهايتان بهتر از سفيد نيست. از چنين لباسى استفاده و مردگان خويش را با پوشش سفيد كفن كنيد.»
نيز نقل شده كه بيشتر لباسهاى پيامبر ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ به رنگ سفيد بود.
پوشيدن لباس سفيد در نماز استحباب دارد; بلكه در هر حال استفاده از چنين لباسى سنت است. البته اگر عرف جامعه استفاده از پوشش سفيد را براى مثلاً بانوان و دختران در انظار عمومى نادرست بداند، بهره بردارى از آن صحيح نخواهد بود.

پوشش سياه
در روايات اسلامى در غالب موارد استفاده از پوششهاى سياه نهى شده است. در روايتى آمده است كه از جمله تعاليم امام على ـ عليهالسلام ـ به يارانش اين بود: لباس سياه مپوشيد چرا كه پوشش فرعون بود. در خبر ديگرى آمده كه رسول ـ صلى الله عليه وآله وسلم ـ استفاده از رنگ سياه را در پوششها ناخوش داشت.
امام صادق ـ عليهالسلام ـ فرموده است: خداوند به پيامبرى از انبيا وحى كرد كه به مؤمنان بگو: لباسهاى دشمنانم را مپوشيد و خوردنى هاى آنها را نخوريد و راههايى را كه آنان مى پيمايند، طى نكنيد كه دشمنم مى شويد، چنان كه آنان هستند.
شيخ صدوق بعد از نقل اين خبر مى نويسد: مقصود امام از لباسهاى دشمنان خدا، لباس سياه است. البته چون در آن زمان شعار و رنگ لباس عباسيان سياه بود، چنين لباسى لباس دشمنان خدا به شمار مى آمده است.
در تعدادى از روايات، پوشش سياه به اين دليل كه لباس اهل جهنم و زىّ عباسيان بوده، مكروه اعلام شده است. اما در اين دوران كه رنگ سياه خصوصيت آن زمان را ندارد، چنين پوششى، لباس دشمنان خدا نيست.
آيتالله شيرازى در اين باره گويد: استفاده از لباس سياه به اين دليل كه در عصر حكومت عباسيان شعار آنان بوده، مكروه اعلام شده بود. اما در اين زمان اگر اين رنگ ديگر اين ويژگى را نداشته باشد، پوشيدنش هم كراهتى نخواهد داشت و از جمله لباسهاى دشمنان خدا به شمار نمى آيد.
بايد توجه داشت كه در هر عصرى، شباهت داشتن به كفار و مشركان تفاوت مى كند و چه بسا در دورهاى استفاده از رنگى خاص و يا فرمى مخصوص از مصاديق شباهت به دشمنان خدا باشد و در عصرى ديگر نباشد.

پوشش سياه در هنگام نماز
استفاده از پوشش سياه در هنگام خواندن نماز مكروه است و در اين حكم، تفاوتى ميان زن و مرد وجود ندارد. حتى استفاده از شب كلاه سياه هم در نماز نامطلوب است.
روايت است كه شخصى از امام صادق ـ عليهالسلام ـ پرسيد: آيا مى توانم با شب كلاه سياه نماز بخوانم؟ حضرت فرمود: خير، زيرا سياه، رنگ لباس دوزخيان است! حتى برخى از فقها گفتهاند كه استفاده از شب كلاه سياه كراهت شديد دارد.

پوشش سياه در اعمال حج و عمره
بهرهگيرى از رنگ سياه در لباس احرام خوشايند نيست. حسين بن مختار گويد: از امام صادق ـ عليهالسلام ـ در مورد احرام در پوشش مشكى پرسش كردم. حضرت فرمود:
«در لباس سياه نبايد احرام صورت گيرد و با چنين پوششى نبايد ميت كفن شود.»
علامه مجلسى بعد از نقل اين روايت گويد: شيخ طوسى با توجه به حديث فوق، احرام را در لباس سياه حرام دانسته، كه البته صحيح نيست، چون مقصود امام تأكيد در كراهت استفاده از چنين رنگى است نه حرمت آن. نتيجه آن كه از نظر اسلام استفاده از پوشش سياه در هر حالى ـ چه در انجام عبادتهايى چون نماز و حج و عمره و چه در غير آن ـ كراهت دارد.

موارد استثنا
در موارد ذيل مىتوان از پوششهاى سياه استفاده كرد:
ـ كفش; عبا; عمامه; در حال تقيه و ضرورت; در عزادارىها; در مواردى كه عرف استفاده از پوشش سياه را مناسب بداند.

كفش، عبا، عمامه
در مورد عدم كراهت استفاده از كفش و عبا و عمامه سياه در روايتى به نقل از امام صادق ـ عليهالسلام ـ آمده است:
«رسول گرامى اسلام ـ صلىالله عليه وآله وسلم ـ استفاده از رنگ سياه را در پوششها ناخوش داشت مگر در سه چيز: در كفش و عبا و عمامه.»
در روايت ديگرى در اين باره آمده است:
«با لباس سياه نماز نخوان، اما استفاده از كفش و عبا و عمامه سياه اشكالى ندارد.»
البته پيشوايان دينى بهرهگيرى از نعلين سياه را مكروه دانستهاند; زيرا از جمله پوششهاى جباران به شمار مى آمده است.
بنابراين اگر در زمانى چنين سيرهاى در ميان حكام گردنكش و جباران نباشد، استفاده از كفش سفيد و يا قرمز بىاشكال خواهد بود. البته حرمت شباهت به كفار و دشمنان اسلام در نوع و فرم و نحوه پوشش تنها در مورد كفش نيست بلكه هر لباسى را شامل مى شود و لذا در هر عصرى استفاده از پوششهاى مخصوص آنان براى مسلمانان ممنوع است. پيشتر ذكر كرديم كه حضرت صادق ـ عليهالسلام ـ فرمود: خداوند به پيامبرى از انبيا وحى كرد كه به مؤمنان بگو: لباسهاى دشمنانم را نپوشند ... .
بديهى است كه هر شرايط جوى و اقليمى، نوع خاصى از پوشش را طلب مى كند. داود رقى گويد: به همراه حضرت صادق ـ عليهالسلام ـ به سوى محلى به نام «ينبع» حركت كرديم. ديدم حضرت كفشهاى قرمز به پا دارد. عرض كردم: قربانت شوم، اين كفش سرخ چيست؟ امام فرمود: كفش سفر است كه با گل و باران سازگارتر است. عرض كردم: آيا از چنين كفشى استفاده كنم؟ امام فرمود: در سفر، آرى اما در شهر و محل سكونت خود نه و چيزى را همتاى كفش سياه قرار مده.
مرحوم مجلسى بعد از نقل روايت فوق نوشته است: اين حديث به استحباب پوشيدن كفش سياه دلالت مى كند و آن را چون عمامه و عبا از حكم كراهت، مستثنا كرده است.

تقيه و ضرورت
از تأكيد زيادى كه امام صادق ـ عليهالسلام ـ نسبت به پوشيدن كفش سياه به داود رقى در روايت گذشته فرموده، نكتهاى علاوه بر آنچه گفته شد، به ذهن خطور مىكند و آن رعايت تقيه است. چون در آن اعصار، خفقان شديدى در شهرهاى اسلامى حاكم بود و شيعيان از سوى خلفاى ستمگر وقت دچار سختترين فشارهاى سياسى و اقتصادى شده، گاه دستگير و در زندانهاى مخوف امويان و عباسيان به انواع شكنجهها دچار مىشدند و در بسيارى از موارد نيز به شهادت مىرسيدند.
همين موضوع باعث مىشد كه پيشوايان دينى طرفداران خود را ملزم به رعايت تقيه حتى در مورد رنگ لباسها بنمايند تا جان آنان بدون دليل موجه در معرض آسيبهاى جدى واقع نگردد.
رعايت تقيه كه مى توان گفت استفاده بهينه از شرايط موجود در عصر اختناق با تحمل كمترين ضرر و خطر است، توسط پيشوايان و ائمه هدى ـ عليهمالسلام ـ متناسب با شرايط و شؤون رهبرى رعايت مى شد.
براى نمونه ـ در زمينه مورد بحث ـ مى بينيم كه امام صادق ـ عليهالسلام ـ در جايى خويش را مجبور ديده كه حتى در رنگ پوشش هم جانب تقيه را رعايت كند و از رنگ سياه كه در روش و منش اهل بيت ـ عليهمالسلام ـ ناپسند محسوب مى گشته، استفاده كند.
داود رقى گويد: شيعيان به طور مكرر از امام صادق ـ عليهالسلام ـ در مورد استفاده از لباس سياه سؤال مى كردند تا آن كه روزى ديدند آن حضرت يكپارچه سياه پوشيده; هم جبه ايشان سياه بود و هم شب كلاه و هم كفششان.
داود در ادامه گويد: حتى ديدم كه امام جايى از كفش خود را شكافت و فرمود: آگاه باشيد كه پنبهاش سياه رنگ است. سپس امام تكهاى از لايه ميانى آن را بيرون آورد و به ما نشان داد و به من فرمود: قلبت را سپيد و نورانى كن و هر چه مى خواهى بپوش.
شيخ صدوق پس از نقل حديث فوق گويد: چون امام در نزد دشمنان متهم شده بود كه به رنگ سياه ـ كه مورد علاقه و شعار عباسيان بود ـ توجهى نمى كند درصدد برآمد به نهايت درجه ممكن اين اتهام را از خود بزدايد. ايشان براى اين منظور حتى پنبه كفششان را هم به رنگ سياه درآورده بود.
هر چند شيخ حر عاملى بعد از حكايت سخن شيخ صدوق گويد: با توجه به جمله آخر روايت، مى توان گفت كه امام ـ عليهالسلام ـ مىخواسته جواز استفاده از رنگ سياه را به شيعيان اعلام فرمايد و درصدد تقيه نبوده است.
نمونه ديگر از مواردى كه در آن امام ـ عليهالسلام ـ جانب تقيه را در مسأله رنگ لباس رعايت فرموده، جريان ذيل است:
حذيفة بن منصور گويد: در محضر امام صادق ـ عليهالسلام ـ در حيره بودم كه پيك منصور عباسى از راه رسيد و از حضرت خواست پيش خليفه برود. امام يك بارانى كه يك روى آن سياه و روى ديگرش سفيد بود، خواست. آن را پوشيد و فرمود: من اين بارانى را مى پوشم اما مىدانم لباس اهل جهنم است.
علامه فيض كاشانى در توضيح فرموده امام گويد: حضرت با آن كه مى دانست سياه، رنگ لباس جهنميان است، اما آن را پوشيد، و اين براى رعايت تقيه بود. زيرا عباسيان جامه هاى سياه مى پوشيدند و جز آن رنگ، رنگ ديگرى نظرشان را جلب نمى كرد.

عزادارى
از جمله موارد استثنا شده از كراهت استفاده از لباس مشكى، مراسم عزادارى سيد الشهدا ـ عليهالسلام ـ است. شيخ عبدالله مامقانى در اين زمينه گويد: كراهت پوشش سياه، به هنگام برپايى مراسم عزادارى سيدالشهدا ـ عليهالسلام ـ برطرف مىگردد.
مرحوم بحرانى در اين باره گويد: بعيد نيست كه پوشش سياه در عزادارى امام حسين ـ عليهالسلام ـ از روايتهايى كه استفاده از آن را نهى كرده، مستثنا باشد; چون در تعدادى از احاديث به اظهار غم و اندوه امر شده است.
مرحوم مجلسى در جلاء العيون روايتى در تأييد اين مطلب ذكر كرده، گفته است: فرزند حضرت سجاد ـ عليهالسلام ـ ; يعنى عمر بن زين العابدين گويد: وقتى جد مظلوم شهيدم كشته شد، زنان بنى هاشم در عزاى آن حضرت لباس سياه پوشيدند و آن را در گرما و سرما به تن داشتند و امام سجاد ـ عليهالسلام ـ هم در آن ماتم براى آنان غذا تهيه مىفرمود.
البته مرحوم مامقانى و عده زيادى از فقيهان استفاده از لباس سياه را منحصر به عزاى سيد الشهدا ـ عليهالسلام ـ ندانسته و در مورد ساير ائمه هدى ـ عليهمالسلام ـ و حتى مؤمنان و مسلمانان هم جايز دانستهاند. شيخ عبدالله مامقانى در اين باره گويد: به نظر من پوشيدن لباس سياه در عزاى اهل بيت بلكه در غم هر مؤمنى براى رعايت حرمت او از موارد استثنا شده از كراهت است.

منبع:
سایت مرکز اسلامی واشنگتن

http://www.helal.ir/helal/modules.ph...rticle&sid=671

[farzande zaman]

مفاهیم رنگ در ملل مختلف (قسمت دوم)

خاورمیانه:

خاورمیانه محل به وجود آمدن سه دین بزرگ اصلی دنیا و مهد تمدن بشری است. به همین خاطر رنگ، نقش نمادینی در مراسم، آیین ها و زیباسازی در دین های یهود، اسلام و مسیحیت ایفا می کند، ودر موارد بسیار نادری در امور مربوط به این دین ها استفاده غیردینی از رنگ شده است. پرچم های ملی، باتوجه به این که خودشان چیزهای مقدس مذهبی نیستند، در خاور میانه ممکن است نشانه ها یا کلمات کتاب مقدس قرآن را در خودشان داشته باشند.

در این منطقه، در هر کشور رنگ هایی استفاده می شود که در کشور دشمن اهمیتی ندارند و استفاده نمی شوند و یا در جنبش های ضد حکومتی داخلی کاربردی ندارند. مردم بعضی از کشورهای منطقه، نسبت به کشورهای بزرگ اروپایی که در زمانی دور در آن جا استعمارگری می کردند، احساسات منفی دارند. قرمز، سبز، سفید و سیاه رنگ های نمادین جنبش های پان-عربی است و بر روی پرچم بسیاری از کشورهای اسلامی دیده می شود. دومین ترکیب معروف فیروزه ای، آبی و زرد طلایی به همراه قرمز و سبز است. این رنگ ها در معماری و موزاییک ها خصوصا در مساجد بسیار دیده می شوند.

در زمان های بسیار دور، عرب های بدوی ساکنین اولیه خاور میانه بودند. عرب های بادیه نشین شاید اولین گروهی بودند که رنگ سیاه را به عنوان رنگ اصلی زندگی روزانه شان انتخاب کردند. از سنت های تزیینی آن ها استفاده از بافتنی ها و نقره کاری ها بوده است و رنگ ها آن گونه انتخاب می شدند که مناسب محیط داخل چادر و آویزهای داخل آن باشند.

رنگ های اصلی در اشیایی که از بافته ها پوشیده بودند شامل رنگ طبیعی پشم گوسفند و موی بز، درکنار قرمز سیر، نیلی، سبز، نارنجی و رنگ خردلی بود.

دارایی زنان عرب، جواهراتشان بود. عرب ها تمایل داشتند جواهراتشان بزرگ باشد و خودشان را نشان دهند. به دو منظور استفاده می شدند، زیبایی بخشیدن و نشانی از ثروت. نقره کاری ها به گونه ای بودند که سطوحشان از خطوط تحریری نوشتاری پوشیده می شد که از کلمات قرآن بودند و یا سطوح، خطوط انتزاعی داشتند.

فلسطین اشغالی:

فلسطین سرزمینی است که مهاجران بسیاری به آنجا آمده اند و تقریبا جنبه های مختلفی از هر فرهنگ بر روی زمین را در خود نگه داشته است. رنگ های آئینی، تشریفاتی و سنتی که مخصوص دین یهودی هستند هم البته بسیار مهم اند. در ادامه ی همین مهاجرت ها، عقاید و مراسم جوامع غیردینی نیز توسط مهاجرانی که امروزه وارد فلسطین شده اند، به این کشور نفوذ کرده است. رنگ های تابوی کلی در این سرزمین وجود دارند. اما باید در استفاده از رنگ هایی که در کشور های دشمن همسایه اسرائیل کاربرد فراوان دارند، مراقب بود. رنگ های پان-عربی بهتر است در این سرزمین استفاده نشوند.

در عقیده و آئین کابالا (Kabalah به زبان عبری یعنی «پذیرش»، یک اعتقاد درونی درباره ی خدا و هستی) رنگ قرمز نشان دهنده ی عشق، ایثار و گناه است. قرمز سرخ نماد آتش است، قرمز به معنی خون ریخته شده، خشم و نفرت می تواند باشد. معنی قدرت هم می دهد.

زرد کهربایی، در اعتقاد ساکنان این منطقه رنگی بوده است که از سوی خدا به زمین فرستاده شده است.

آبی رنگ خدا است. باوری وجود دارد در این منطقه که می گوید: هنگامی که 70 نفر از اسرائیل برای دیدن خدا نزد او رفتند، زیر پای خدا «سنگ براق لاجوردی» وجود داشت. در آیین کابالا، آبی نماد شکوه است. خداوند به موسی فرمان می دهد که یهودیان برای نشان دادن قدرت و شکوهشان به لبه های لباس هایشان رنگ آبی اضافه کنند. آبی، رنگ پرچم اسرائیل نیز می باشد

رنگ های آئینی یهودی:
روحانیان معابد در اورشلیم قدیم، یک صفحه سفید بند می بستند که بر روی آن 12 سنگ رنگی وجود داشت که هریک از این ها نشان دهنده یک قوم از بنی اسرائیل بود. (سنگ هایی نظیر: یاقوت، زمرد، عقیق و...). این تعداد رنگ به طور نمادین بازگوکننده ی جنبه های مختلفی چون خدا، انسانیت و زندگی بودند. قرمز، آبی، ارغوانی و سفید رنگ های معنوی در دین یهود هستند.

مصر:

در کنار اهرام و ابوالهل، مصریان باستان میراث های «رنگ درمانی» و «مواد آرایشی بی نظیر» را نیز از خود به یادگار گذاشتند. رنگ در جنبه های مختلف زندگی در زمان فراعنه، نقش مهمی داشته است. قراردادهای رنگی مورد استفاده در مصر امروز، از کنار هم قرارگرفتن سنت های رنگی باستان و امروزی به وجود آمده اند.

راه راه های قرمز و سفید قالیچه های عرب که در شمال این سرزمین بافته می شوند، در سرتاسر کشور دیده می شوند. در مصر باستان شو Shu، خدایی که آسمان را از زمین جدا کرد، قرمز بود. سنگ های قرمز در معالجه بیماری ها و محافظت از آتش و رعد و برق استفاده شدند.

جوان های با موهای قرمز در مصر باستان، برای اطمینان از برداشت خوب محصولات، قربانی می شدند. صندوق های پستی قرمز در مصر، برای نامه های عادی داخلی استفاده می شوند.

«زرد»:

زنبورها نماد فراعنه با منزلت پایین تر، روح و خورشید بودند. ترکیب راه راه هایی از رنگ طلایی (یا زرد) و سیاه نمادی از موارد ذکر شده بودند. هک Hek خدای سحر و جادو در عصر باستان، پوست زرد داشت. سنگ های زرد، شادی و سعادت به همراه داشتند.

«آبی»:

تزئینات در مصر باستان با پس زمینه های گچی همراه بودند. روحانیون زمان فرعون ها، سینه بندهای آئینی شان را آبی می کردند تا نشانی از حقیقت و عدالت باشد. خدای زندگی وتولید مثل در مصر باستان آبی بود. آبی و بنفش نشان دهنده تقوا و ایمان بود. مصریان همیشه به رنگ های آبی فیروزه ای و لاجوردی علاقه مند بوده اند. صندوق های پستی برای نامه های خارجی، آبی هستند.

«سیاه»:

گربه های سیاه از سوی مصریان باستان مورد احترام بودند و آن ها را نشانه خوشبختی و قداست می دانستند. ست Seth خدای شمال، شر و تاریکی سیاه تصور می شده است.

«سفید»:

پارچه نخی مصری بهترین نوع در جهان است و رنگ خام چنین پارچه های سفید ونشان از کیفیت خوبشان است. از آن جایی که تصور می شده که سنگ های سفید بهشتی اند، بنابراین برای مصریان باستان قدرت جادویی خاصی داشته است، مخصوصا برای این که نحسی چشم بد را دفع کنند، سفید نماد اوسیریس Osiris، خدای مرگ و پاکی بوده است. همچنین نماد هوروس Horus خدای گذر زمان.

عربستان سعودی:

رنگ های مرتبط با اسلام و مسلمانان به وفور در این سرزمین مقدس دیده می شوند.

عربستان سعودی سرزمینی است که در آن مکه، زادگاه محمد (ص) قرار دارد و محل زیارت تمام مسلمانان است. این کشور از طریق فروش نفت به بیشتر کشورهای دنیا، میلیاردها دلار درآمد کسب می کند و این سبب آشنایی این کشور با روابط و عقاید کشورهای خارجی دیگر، خصوصا کشورهای اروپایی و آمریکایی گشته است. اشتباه بزرگی که در رابطه با کالاهای عرضه شده در بازار عربستان وجود دارد، این است که در مورد این محصولات، خطوط عربی روی آن ها به عنوان یک ا‎ِلمان بصری استفاده می شود. اغلب یک نوشته آن قدر کشیده می شود تا مناسب کار شود، اما در عمل بسیار زشت و نسنجیده از آب درمی آید. مردان سعودی ردای پشمین سنتی مخصوصی می پوشند که به دلیل یک دست شدن کسانی که لباس را می پوشند، می تواند عامل برابری و یکپارچگی شود. در هوای گرم ردای سفید پوشیده می شود. در هوای خنک تر نوع سیاه آن پوشیده می شود، و در موارد خاصی ردای بلند سفید به همراه رنگ قهوه ای و یا ردای سیاه با کناره های طلایی پوشیده می شود. سربند سنتی نیز، پارچه ای شطرنجی و سفید و قرمز است که یک بند سیاه آن را نگه می دارد.

«قرمز»:

سنگ های قرمز عقیق و لعل، تزیینات مورد علاقه ی جواهرسازان عرب (یا مشتریان جواهرآلات) هستند. عقیده اعراب براین است که عقیق، دارنده ی آن را صاحب شخصیت خاصی می کند. اعراب معتقدند لعل هیجان و عصبانیت را از بین می برد.

رنگ کبود نماد پاکدامنی است. رنگ فیروزه ای خلق و خوی صاحب آن را نشان می دهد، وقتی او شاد است می درخشد و وقتی غمگین است درخشش خودش را از دست می دهد. (در اعتقاد اعراب)

«رنگ های اسلامی»

اسلام یک جریان مذهبی و اجتماعی جاویدان در خاور میانه است. تاثیرات این دین از پاکستان در آسیای مرکزی گرفته تا مراکش در سواحل اقیانوس آتلانتیک در آفریقای شمالی مشهود است. ارجاعات بسیاری به رنگ از قرآن می شود اما بسیار کم درباره استفاده و معنی آن صحبت می شود. بسیاری از تاویلات رنگی از شعر اسلامی برخاسته اند و این شعرها در عین تاثیرگذاری، هیچ قداستی ندارند. دو رنگ مهم در اسلام، سبز رنگ ردای محمد (ص) پیامبر است و آبی، رنگ آب، آسمان و بهشت. اسلام نمایش انسان و حیوان را در هنر ممنوع می کند، بنابراین در آرایش مساجد از خطوط غیر فیگوراتیو استفاده می شود: کاشی کاری ها، موزاییک کاری ها و حتی الگوهای بافت دار روی دیوار. استفاده از موزاییک کاری در اسلام بسیار گسترده است. مساجد مکان های عرفانی هستند که سبب «طراوت روح ونشاط قلبی» می شوند و تاکید معماری در مساجد بر نور است. موزاییک ها و کاشی های درخشان روی دیوار مساجد به منظور ایجاد شعف و هیبت هستند.

«قرمز»:

در کنار تاویل خون از رنگ قرمز درسراسر گیتی، در اسلام قرمز نمادی از زیبایی مطلق الله است. قرمز رنگ لباس حافظان (شریف ها) مکه است.

«آبی»:

در کاشی کاری مساجدبرای تزئینات خطی و دیواری دیده می شود، تاویلات مثبت از رنگ آبی به خاطر تمثیلات شاعرانه ی مسلمانان است. به طور مثال تمثیلی این گونه بیان می شود: وصال بنده به خالق چون رسیدن قطره ای به اقیانوس است. از طرف دیگر آبی مایعی حیاتی و ارزشمند در این سرزمین خشک و بیابانی است.

«سبز»:

رنگ ردای محمد (ص) است بنابراین می تواند نشانی از ایمان کامل باشد. و در الهیات اسلامی بهشت به مکانی با باغ های سرسبز و خرم تصویر شده است. مساجد به طور خاص دارای کاشی کاری های سبزرنگ در داخل و خارج ساختمان هستند. پرچم های بسیاری از کشورهای اسلامی رنگ سبز را در خودشان دارند. مثل پرچم لیبی. قداست یک رنگ بستگی به سنی یا شیعه بودن یک مسلمان هم دارد. از این دو، شیعه بنیادگراتر است و کمتر از مسایل غیرمذهبی استقبال می کند.

تعابیر متضادی از رنگ زرد طلایی در اسلام دیده می شود. هیچ منعی برای استفاده از رنگ طلایی به لحاظ تزیینی و زیبایی وجود ندارد، اما طلا به عنوان چیزی که حرص و طمع آدمی را تحریک می کند و باعث انجام اعمال شر می شود، مذموم خواهد بود. زیورآلات از طلا در اسلام، قرار نیست توسط مردان استفاده شوند. اما زنان چنین تزئیناتی را مشتاقانه دوست می دارند.

«سیاه»:

مسلمانان براین عقیده اند که این رنگ زیباییش حقیقی و درونی را در خودش حفظ می کند. لباس زن های مسلمان سیاه است تا یادآور این نکته باشند که زیبایی حقیقی را کسی دارد که آن را حفظ می کند.

[bahjat1388]

طبعا هر رنگي جايگاه و كاركردي متناسب با نيازي است.
اميد كه رنگها در جايگاه خودشان بكار روند.

[جهاد اسلامی]

اصولا رنگها در جهت تنوع و زیبایی ساخته شده اند و خدای متعال رنگ ها را برای همین منظور در خلقت افریده است
رنگها در اکثر موارد محبت را به همراه دارند و دوستی و علاقه به یکدیگر را با خود به ارمغان می اورد که این رنگها را در گل میتوان پیدا کرد

[kabootare haram]

واقعا از مطلبي كه گذاشتيد ممنونم چون بسيار بهش احتياج داشتم. اجرتون با آقا امام زمان (عج)

[مجیب]

خواص رنگ زرد

در قرآن کتاب هدایت و تکامل بشر، با اشاره به هدایت تکوینی خداوند در آفرینش طبیعت، انسان را متوجه تاثیر غیر مستقیم محیط اطرافش کرده و در خلال آن بهتاثیر روانی رنگها در انسان می‌نماید از جمله در آیه 69 سوره بقره به بیان تاثیر رنگ زرد پرداخته می‌فرماید "... زرد یکدست و خالص که رنگش بینندگان را شاد می‌کند." و بارزترین ویژگی آن را تولید شادی معرفی می‌کند.

با توجه به آیه مذکور خواص رنگ زرد را می‌توان چنین بیان کرد.

* گرمابخشی

"انه یقول بقرة صفرآء فاقع لونها تستر الناظرین"
در این آیه "صفراء" با صفت "فاقع" آمده است. این چینش در بردارنده نکته مهمی در مورد رنگ زرد می‌باشد، زیرا فاقع از نظر لغوی به معنای زرد یکدست پررنگ و خالص می‌باشد و از دقت در معنای در آن چنین استفاده می‌شود که رنگ زرد با ویژگیهای مذکور تشابه زیادی با رنگ موی شتر دارد. زیرا اغلب، رنگ موی شتران زرد پر رنگ یکدست است. خداوند در قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
"انما ترمی بشرر کالصفر کانه جمالت صفیر"
همانا آن (دوزخ) شراره سحابی چون کاخ پرتاب می‌کند گویی اشترانی زرد رنگند.
در آیه فوق "جمالة" جمع "جمل" به معنی شتر و "صفر" جمع صفرا به معنی زرد است.
در این آیه وجه شبه، رنگ زرد، شعله و سرعت آن می‌باشد که نتیجه چنین حالتی حرارت بخشی زیاد است. یعنی شعله‌های جهنم همانند شتران زردی هستند که از نظر تندی با سرعت زیاد به هم می‌پیچند. بنابراین حرارت بخشی یکی از خواص رنگ زرد می‌باشد.

[هدی]

به نام خدا
حجاب داراي فاكتورهاي مختلفي است كه برخي از آنها عرفمند هستند و نسبت به فرهنگ و رسومات مكانها و زمانهاي مختلف حكم آنها متفاوت است .
رنگ در لباس و پوشش بويژه پوشش خانمها يكي از فاكتورهاي عرفمند حجاب محسوب مي شود به اين معنا كه در هر عصر و جامعه اي استفاده از پوششهاي رنگي كه عرف نيستند و موجب جلب توجه را فراهم ميكنند جايز نيست تا زماني كه عرف شوند مثلا در كشور مالزي استفاده از رنگهاي تند و بسيار شاد در ميان زن و مرد كاملا عرف و مرسوم است اما استفاده از همين رنگها در ايران يا مثلا عربستان ابدا عرف نبوده و موجب جلب توجه است و اين حكم بر اين رنگ برقرار است تا زماني كه رنگ مورد نظر ، در جامعه جديد به عرف تبديل شود زماني كه عرف شد و از جلب توجه خارج ، آنگاه استفاده از اين رنگ مشكلي ندارد اما قبل از آن نبايد استفاده شود .
لذا در استفاده از رنگها در حجاب بايد دقت كافي مبذول داشت .

[هدف1]

پس ینی من باید صبر کنم تا جامعه با رنگ شاد جور در بیاد .ولی من حتی یدونه رنگ تیره هم ندارم چی کار کنم.همه ی اونا رو بسوزونم چون جامعه اینو جلب توجه می دونه

[هدی]

به نام خدا
با سلام

پس ینی من باید صبر کنم تا جامعه با رنگ شاد جور در بیاد .ولی من حتی یدونه رنگ تیره هم ندارم

بزرگوار ما عرض نكرديم از رنگ تيره استفاده كنيد زيرا همانطور كه مي دانيد از جمله احکام لباس (چه در مورد نمازگزار و چه در غیر حالت نماز) کراهت پوشیدن لباس سیاه است. بهترین لباس، سفید است که بدان سفارش شده است. (1)
لذا سفارشي به پوشيدن لباس و رنگ سياه وجود ندارد آنچه مورد نهي است استفاده از رنگهاي تند و غير متعارف در جامعه اي است كه شما در آن زندگي ميكنيد و اين به معناي تحريم رنگ روشن نيست ما رنگهاي غير تيره و روشن زيادي داريم كه در جامعه كاملا متعارفند اما برخي رنگها تند و جلب توجه كننده اند صرفا از اين رنگها بايد اجتناب كرد ضمن اينكه شما همين رنگهاي تند و جلب توجه كننده را مي توانيد در منزل و در مقابل محارم استفاده نماييد و فقط در هنگام حضور عمومي در جامعه يا در مقابل نامحرم نبايد از آنها استفاده شود .

1- وسائل الشیعه، ج 3، ص 278،باب 19، از ابواب لباس مصلی