نگاه های حرام استفاده صحیح از چشم

[ناصح]

برای استفاده صحیح و بجا از چشم ندر آیات و روایات توصیه‌هایی شده، امام سجاد علیه‌السلام در رساله حقوق خویش در مورد حق چشم می‌فرمایند: "حق چشم بر صاحبش دو چیز است: اول اینکه آن را از نگاه کردن به حرامها باز دارد و دوم اینکه از نگاه کردنش عبرت گیرد."

در قرآن کریم نیز در مورد نحوه استفاده از چشم، به زنان و مردان مومن سفارش شده که مراقب چشمهای خود بوده از نگاه به نامحرم خودداری کنند، از جمله در آیه سی سوره نور به مردان دستور می‌دهد تا به زنان نامحرم کوچکترین نگاهی نکنند با این بیان که (به مردان با ایمان بگو: دیده فرو نهند و پاکدامنی ورزند که این برای آنان پا***ه‌تر است زیرا خدا به آنچه می‌کنند آگاه است ) و این دستور را به زنان مومن در آیه سی و یک همین سوره چنین بیان می‌دارد ( و به زنان با ایمان بگو دیدگان خود را _ از هر نامحرمی _ فرو بندند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که _ طبعا _ از آن پیداست و باید روسری خود را بر گردن خویش فرو اندازند و زیورهایهایشان را جز برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدر شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان _ همکیش _ خود یا کنیزانشان یا کودکانی که بر عورتهای زنان وقوف حاصل نکرده‌اند آشکار نکنند و پاهای خود را _ به گونه‌ای به زمین _ نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می‌دارند معلوم گردد. ای مومنان همگی _ از مرد و زن _ به درگاه خدا توبه کنید امید که رستگار شوید.)

امام علی علیه السلام نیز در مورد نشانه‌های مردمان باتقوا فرمودند:
"... از هر چه خدا برایشان حرام کرده، چشم می بندد."


عاقبت نگاه!!
پس این چشمی که از نشانه‌های قدرت خدا و از نعمتهای بزرگ اوست، اگر مراقبت و کنترل نشود باعث به انحراف کشیده شدن انسان می‌شود و ممکن است یک نگاه و حتی نیم نگاهی باعث سیاه‌بختی گردد. چون بنابه فرمایش امام صادق علیه السلام نگاه به نامحرم تیری است از تیرهای زهرآگین شیطان و چه بسیار نگاهی که حسرتهای دراز به بار آورد. مانند برصیصای عابد که گویند: فردی بود به نام برصیصا که عابد زاهد و به عنوان فردی مستجاب الدعوة شناخته می‌شد. روزی دختر سلطان مریض شد و مرضش شدت یافت پس دختر را نزدش آوردند تا دعا کند بلکه شفا یابد پس دختر را در نزدش گذاشته و رفتند تا او بریش دعا کرده شفا یابد برصیصا باید می‌گفت که حضور دختر در این جا برای دعا کردن لازم نیست. و بدون حضور او نیز می‌شود دعا کرد، اما احتیاط نکرده در دام شیطان افتاد، به دختر نگاه کرد و دچار حرام شد. عبادتهای چندین ساله‌اش نیز نتوانست او را از انجام حرام باز دارد. سپس به خاطر فرار از این رسوایی پیش آمده به وسوسه شیطان دختر را کشت و دفنش کرد. فردای آن روز که برای بردن دختر سلطان به نزد برصیصا آمدند و از دختر جویا شوند پس از جستجو، او را کشته و مدفون یافتند. پس دستور اعدام او صادر شد و او در اثر پیروی از شیطان و افتادن در دام شیطان در اثر نگاه به نامحرم ، بالاخره آتش جهنم نصیبش شد.

بر اساس همین تاثیر نگاه کردن در انسان است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: "کسی که دیده خود را از نگاه به زن نامحرم سیراب کند، خداوند در قیامت چشمان او را بوسیله میخهای آتشین و آتش پر می‌کند و چون حسابرسی مردم به پایان برسد، او را در جهنم می‌اندارد

الاحقر ناصح

[سمیع]

باسمه تعالی
با سلام:
در آیات و روایات بسیاری به مردان و زنان مؤمن پیرامون نگاه به نامحرم سفارش شده است.خداوند در قرآن کریم در باره نگاه به نامحرم فرموده است:قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم(1) به مؤمنان بگو: چشم های خود را از نگاه به نامحرم فرو گیرند.

و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن(2) و به زنان با ایمان بگو: چشم های خود را از نگاه به نامحرم فرو گیرند.

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:اَلنَّظرَهُ بَعْدَ النًّظرَهِ تَزرِعُ فی الْقَلبِ الشَّهْوَهَ وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتْنَه(3) چشم چرانی، تخم شهوت را در دل می کارد و چنین کاری برای نگاه کننده کافی است که منشأ فتنه گردد.

امیرمؤمنان علیه السلام فرمودند :الْعُیونُ مَصائِدُ الشَّیطانَ(4) چشمها، کیمنگاه های شیطان است.

حضرت علی علیه السلام درباره مواظبت و حفاظت از چشمها فرمود:لیسَ فِی الْبَدَنِ‌ شَیءٌ اَقَلَّ شٌکراً مِنَ الْعَیْنِ فَلا تُعطوها سٌؤلَها فَتَشْغَلکُم عَنْ ذِکْرِ اللهِ‌ عَزَّ وَجَل(5) چیزی در بدن کم سپاستر از چشم نیست، خواسته اش را ندهید که شما را از یاد خدا باز می دارد.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:اَلنَّظَرُ سَهْمٌ مَسموُمٌ مِنْ سِهامِ اِبْلیسَ‌ فَمَنْ تَرَکَها خَوْفاً مِنَ اللهِ اَعطاهُ اللهُ ایماناً یَجِد حَلاوَتَهُ فی قَلْبِهِ (6)نگاه (به نامحرم) تیر زهرآلودی از تیرهای شیطان است و هر کس آن را از ترس خدا ترک کند، خداوند چنان ایمانی به او عطا کند که شیرینی اش را در دل خویش احساس کند.

پی نوشت:
1-نور، ۳۰٫
2- نور ،31
3- روضه المتقین، ج 9،‌ص 434
4- بحارالانوار، ج 77، ص 294
5-بحارالانوار، ج 101، ص 35
6-بحارالانوار، ج 101، ص 38

[سمیع]

امام علی علیه السّلام فرمودند: نِعمَ صارفُ الشهواتِ غَضُّ الأبصار(1) فروبستن چشم ها (ازنامحرم)، بازدارنده خوبی از شهوت ها وخواهش های نفسانی است.

امام علی علیه السّلام در وصف پرهیزگاران فرمود: دیدگان خود را از آنچه خداوند بر آنان حرام کرده است فرو بسته اند.(2)

امام علی علیه السّلام فرمودند : العینُ رائدُ الفِتَن.(3) چشم، جلودار فتنه ها و گناهان است.

و فرمودند: مَنْ غَضَّ طَرْفَهُ اَراحَ قَلْبَهُ(4) آنکه از نامحرم چشم خود را فرو نهاد، قلبش را راحت کرده است.

وهچنین فرمودند:مَن‌ غُضَّتْ اَطرافُهُ حَسَنَتْ اَوصافُهُ(5) کسی که نگهاههایش کنترل شود، صفاتش نیکو گردد

پی نوشت:
1-غرر الحکم، ص 394
2-نهج البلاغه، خطبه 184
3-غرر الحکم، ص 51
4-شرح غررالحکم، آمدی،‌ج 5، ص 449
5-میزان الحکمه، ج 10، ص 7

[صدیقه طاهره]

با کسب اجازه و احترام فراوان از جناب سمیع مطالبی ارائه میکنم پیرامون انواع نگاه حرام


امام صادق (ع) نیز در این به اره می‌فرماید: «نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای مسموم شیطان است و چه بسا یک نگاهی که حسرتی طولانی بر جای گذارد».[3]

نگاه حرام در شرع مقدس عبارت است از:

نگاه مرد به بدن زن نامحرم (به جز صورت و دست‌ها تا مچ)؛ خواه با قصد لذت و شهوت باشد یا بدون آن و نیز نگاه به صورت و دست‌ها اگر با قصد شهوت یا ترس افتادن به حرام باشد. همچنین نگاه زن به مرد نامحرم (به جز صورت، گردن و دست‌ها و مقداری از پا) [4]؛ خواه با قصد باشد یا بدون آن و نیز به مواضع یاد شده، اگر با قصد شهوت یا ترس افتادن به حرام باشد.


برای روشن‌تر شدن موضوع، اقسام نگاه‌های ممنوع و حرام را ذکر می‌کنیم:

معنای ریبه و مفسده در حکم نگاه به نامحرم کلمه ”‌‌ریبه”‌‌‌ از ریشه ”‌‌ریب”‌‌‌ به معنای شک و گمان است. بعضی آن را به معنای اضطراب و تزلزل قلب معنا کرده‌اند که از آثار شک است. در کتاب‌های فقهی به معنای ترس از واقع شدن در حرام می‌باشد

[صدیقه طاهره]

نگاه‌های حرام عبارتند از:

نگاه به چهره آرایش کرده زن.
نگاه به زیور آلات زن.
نگاه به عکس بی حجاب زن آشنا
. نگاه با ریبه (ترس افتادن به حرام). نگاه به بدن مرد نامحرم (به جز صورت و دست‌ها)،

البته در این مسئله بین مراجع اختلاف نظر وجود دارد.

نگاه به تمام بدن زن نامحرم (به جز صورت و دست‌ها تا مچ). نگاه هوس آلود (هرچند به صورت و دست‌ها و یا به بدن هم جنس).[5]

توجه به استفتای زیر در روشن‌تر شدن مطلب به ما کمک می‌کند:

س1: شخصی قصد ازدواج دارد، آیا می‌تواند بدون قصد لذت به چهره و موی خانم‌ها (مثلاً در خیابان) نگاه کند، تا یکی را بپسندد و بعد از او خواستگاری کند؟

ج: همه مراجع: این نوع نگاه‌ها جایز نیست.[6]

تبصره: نگاه به بدن زن، به منظور ازدواج با او شرایطی دارد و پرسش یاد شده، خارج از این موارد است.

با تأمل در استفتاء فوق در می‌یابیم، زمانی که با قصد ازدواج و حتی بدون قصد لذت نگاه کردن به چهره و موی خانم‌ها و نیز نگاه به برجستگی‌های بدن زن نامحرم از روی لباس و مانتو جایز نیست. نگاه هوس آلود و با قصد لذت جنسی به مواضع ممنوع و حتی جایز نامحرم، به طریق اولی حرام خواهد بود.

معنای ریبه و مفسده در حکم نگاه به نامحرم کلمه ”‌ریبه”‌‌ از ریشه ”‌ریب”‌‌ به معنای شک و گمان است. بعضی آن را به معنای اضطراب و تزلزل قلب معنا کرده‌اند که از آثار شک است. در کتاب‌های فقهی به معنای ترس از واقع شدن در حرام می‌باشد.[7]


ادامه دارد....

[صدیقه طاهره]

تلذذ یعنی لذت بردن، و نگاه از روی تلذذ یعنی نگاه به قصد لذت بردن. اما ریبه یعنی خصوصیت نگاه کننده و نگاه شده مجموعاً طوری است که خطرناک است و ترس است که لغزشی به دنبال نگاه کردن به وجود آید؛ به این جهت در دین مقدس اسلام در ارتباط با معاشرت زن و مرد برای حفظ خانواده و اجتماع دستوراتی آمده است که ما به عنوان یک مسلمان ملزم به رعایت آن هستیم.

در مسئله جواز نگاه، بدون تردید اگر نظر از روی «تلذّذ» یا «ریبه» باشد، حرام است.

در قرآن کریم به مردان مسلمان دستور می‌دهد که هنگام روبرو شدن با زنان نامحرم دیدگان خود را ببندند: ”‌وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی‌ جُیوبِهِنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ …”‌‌ [8] ؛ و به زنان مؤمن بگو که چشمان خویش فروگیرند و شرمگاه خود نگه دارند و زینت‌های خود را جز آن مقدار که پیداست آشکار نکنند و مقنعه‌های خود را تا گریبان فروگذارند و زینت‌های خود را آشکار نکنند، جز برای شوهر خود یا پدر خود یا پدر شوهر خود یا پسر خود یا پسر شوهر خود یا برادر خود یا پسر برادر خود، یا پسر خواهر خود یا زنان همکیش خود، یا بندگان خود … .

[صدیقه طاهره]

در شأن نزول این آیه از امام باقر (ع) روایت شده است: ”‌روزی در هوای گرم مدینه زن جوان زیبایی در حالی که طبق معمول روسری خود را به پشت گردن انداخته و دور گردن و بناگوشش پیدا بود، از کوچه عبور می‌کرد، مردی از اصحاب رسول خدا از طرف مقابل می‌آمد، آن منظره، سخت نظر او را جلب کرد و چنان غرق تماشای آن زن زیبا شد که از خودش و اطرافش غافل گشت و جلوی خودش را نگاه نمی‌کرد، آن زن وارد کوچه‌ای شد و جوان با چشم خود او را دنبال می‌کرد، همان طور که می‌رفت ناگهان استخوان یا شیشه‌ای که از دیوار بیرون آمده بود به صورتش اصابت کرد و صورتش را مجروح ساخت، وقتی به خود آمد که خون از سر و صورتش جاری شده بود. با همین حال به حضور پیامبر رفت و ماجرا را به عرض رساند.[9] این جا بود که آیه حجاب نازل شد”‌‌. گفته‌اند آن چه سبب شد جوان مجذوب آن زن شود، نگاه همراه با لذت بود.
این موضوع نیز بدیهی است که انسان نباید در راهی گام بردارد که به احتمال قوی سرانجامش به گناه می انجامد. بر این اساس نگاهی که سرانجامش ارتباط حرام باشد، نیز با عنوان ”‌نگاه ریبه آلود”‌‌ ممنوع خواهد بود.

[طاهره]

. قال الامام علی - علیه السّلام - : نِعمَ صارفُ الشهواتِ غَضُّ الأبصار.

«غرر الحكم، ص 394»

امام علی - علیه السّلام - فرمود: فروبستن چشم ها (ازنامحرم)، بازدارنده خوبی از شهوت ها وخواهش های نفسانی است.

[طاهره]

3. قال رسول الله - صلّی الله علیه و آله - : إشتدَّ غَضبُ الله عزّوجلّ علی امرأةٍ ذاتِ بَعلٍ ملأتْ عینَها من غیر زوجها أو غیر مَحرمٍ لها.

«بحار الانوار، ج 76، ص 366»

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمود: خشم خدای بزرگ و بلند مرتبه، بر زنی كه چشم خود را از (نگاه به) غیر شوهر خود یا كسی كه محرم او نیست پر كند، شدید است.

[صدیقه طاهره]

آثار سوء نگاه شهوانی

آثار نگاه با لذّت و شهوت به نامحرم برای تبیین موضوع آثار نگاه شهوانی بحث را در ضمن چند نکته مطرح می‌کنیم:

1- بد حجابی و بی حجابی زنان علاوه بر این که خود یک گناه است، زمینه گناه دیگران را نیز فراهم می‌کند، اما این نکته دلیل نمی‌شود که مردان نامحرم مجاز باشند به آن‌ها نگاه‌های هوس آلود و شهوانی داشته باشند.! بلکه هر انسان بالغ و عاقلی خود پاسخ گوی اعمال خود می‌باشد؛ چرا که انسان دارای اختیار است و می‌تواند با وجود مهیا بودن زمینه‌های گناه خود را کنترل کرده و مرتکب گناه نشود. چنان که بسیاری از افراد مؤمن به ویژه جوانان مؤمن در روز با موارد زیادی از این صحنه‌ها مواجه می‌شوند، ولی از آن‌ها چشم برداشته و مرتکب گناه نمی‌شوند.

اگر کسی در دوران قبل از ازدواج به زنان نامحرم نگاه از روی لذّت و شهوت نماید و از این کار توبه نکرده و ادامه دهد، ممکن است در دوران بعد از ازدواج نیز نگاه‌های حرام او استمرار داشته و چه بسا بیشتر شود که تأثیر منفی آن در محبت متقابل بین او و همسرش غیر قابل انکار است و حتی ممکن است منجر به اختلاف و جدایی شود