تربيت ديني

[maryam2]

سلام

در جامعه ما تربيت ديني صورتهاي مختلفي داردكه بعضا"باعث عطش فرد نسبت به مسائلي كه در كودكي از آنها منع شده است ميگردد و نتيجه معكوس ميدهد.در اين باره اسلام چه ميگويد؟و تجربه شما چه چيز رانشان ميدهد؟

[fatememeshkat]

سلام علیکم
همونطور که فرمودین در جامعه ما تربیت دینی صورتهای مختلفی داره در حالی که به نظر میاد باید تنها یک صورت داشته باشه .
عوامل مختلفی که باعث میشن یه بچه زمانی که بزرگ میشه نسبت به کارهایی که از اونها منع شده حریص بشه خیلی متفاوتن ، در حقیقت باید در یک نگاه کلی تربیت صحیح اسلامی رو تعریف و تبیین کرد بعد هر موردی رو بر اون انطباق داد و موارد ضعف تربیتی رو ازش استخراج کرد . این نگاه کلی و اصولی به تربیت اسلامی همونطور که همه می دونن از قبل از ازدواج شروع میشه یعنی در انتخاب همسر مناسب، بهتره بگیم همسر امروز پدر یا مادر فردا برای فرزند ما خواهند بود و یکی از ارکان مهم تربیت او میشن مادر یا پدر ی که اگر خودشون آگاهی و پشتوانه علمی و عملی کافی از دین نداشته باشن و در حقیقت خودشون تربیت دینی صحیح و اصولی نداشته باشن به نحو اولی نمی تونن اونو به فرزند آینده شون هم منتقل کنن .
من فکر میکنم انجام آگاهانه اعمال دینی و داشتن روحیه تعبد به همراه تحقیق و تفحص در دین - و تاکید میکنم التزام عملی به مسائل دینی - از انسان یک الگوی عملی میسازد که برای هر کسی بویژه فرزندان قابل الگوبرداری است ضمن اینکه بدلیل آگاهانه بودن مسائل اعتقادی و مذهبی ، پدر و مادر میتونن ترغیب و تحذیر نسبت به واجبات و مستحبات یا محرمات و مکروهات رو با نوآوری های تربیتی خاص و در قالبهای بسیار مناسب در حد فهم هر یک از فرزندان در اختیار اونها قرار بدن و بچه ها رو نسبت به عواقب گناهان یا مسائلی که اونها رو منع میکنن - با شیوه های مختلف و باز هم در حد فهم اونها - آگاه کنن .
در راستای چنین هدفی همواره باید در نظر داشت که فهم فرزندان و همچنین تجربه اجتماعی اونها و از همه مهمتر حس کنجکاوی نسبت به چون و چراهای مذهبی با بزرگترها فرق داره و دقیقا در حد فهم اونها و با ارائه نمونه های عملی ملموس و یا داستانهای مرتبط با مورد سوالشون به فهم بهتر مطلب کمک کرد .
این شیوه ها باعث میشه فرزندان از کودکی به کمک فطرت پاک و بی آلایششون قبح مسائلی رو که ازشون منع میشه مرحله به مرحله درک کنند و انزجار از گناه براشون نهادینه بشه و زمانی که به سنین رشد و بلوغ میرسن نسبت به مسائلی که منعشون کردن حریص نباشن . آگاهی دادن صحیح به فرزندان یکی از مهمترین راهکارهای دوری از چنین معضلی است که به نظر میاد تنها از عهده پدر و مادر آگاه و مهذب بر میاد .البته اگه مطلب دیگه ای به نظرم رسید در پست بعدی میذارم . انشائ الله مفید بوده باشه .

[محمدي شاهرودي]

بسم الله الرحمن الرحيم

با سلام وعرض ارادت:
ا-با توجه به وجود تفاوت هاي فردي در افراد هر فردي نيازمند تربيت خاصّ با شيوه خاصّ و فضاي خاصي مي باشد. به چه دليل تربيت ديني بايد صورت خاصي داشته باشد؟
2- مناسبترين تعريف براي تربيت اين است:
تربيت عبارت است از شكوفا كردن استعداد هاي موجود در انسان در جهت كمال شايسته او.
3- بر حسب تعريف فوق وبا تو جه به ديدگاه قرآن كه كمال شايسته انسان را نيل به قرب الهي مي داند هدف تربيت از منظر قرآن رسيدن به قرب الهي مي باشد.اين هدف نهائي است.البته اهداف متوسط واهداف تفصيلي نيز وجود دارد كه مهمترين هدف متوسط عبادت است .
4-در تعليم وتربيت اسلامي ،اصول ومباني وجود دارد كه مربّي با مراعات آنها بايد دست به تربيت متربي بزند كه شايد در آينده به عناوين اين اصول اشاره اي شد.
5-تربيت زماني مطرح مي شود كه متربّي علاوه بر مربّي موجود باشد ،بنابراين براي برنامه ريزي تربيتي بايد _چنانكه در روايات آمده _دوران تربيت از هنگام تولّد ،به سه مرحله تقسيم بندي شود:
دوران سيادت،دوران اطاعت، دوران وزارت. كه هريك هفت سال مي باشد.هرچند براي تربيت ايده آل بايد شرايط وظروف مناسب قبل از تكوين نطفه فراهم شده باشد. امّا به اين مرحله اطلاق دوران تربيت كردن خالي از مسامحه نيست.
6-گرچه ما هم به تاسّي از روايات بهترين روش تربيت را غالبا روش الگوئي مي دانيم كه امام صادق (ع) فرمودند:كونوا دعاةللناس بغير السنتكم.ولي اين روش در اوان كودكي به ويژه دوران شير خواره گي ودوران جنيني قابل اجرا نيست.ودر موارد قابل احرا نيز آگاهي ها وظرافتهاي خاصّي لازم دارد، كه اگر مراعات نشود نتيجه مطلوبي نخواهد داد. بويژه در اين صورت ممكن است متربي دچار سرگرداني وتعارض الگوها شود.
7- اگر بناست در زمينه تربيت مطالبي بيان شود،منظم،منطقي وكارشناسانه عمل شود.پيشنهاد مي شود به شكل زير مباحث مطرح شود:
الف-مفهوم شناسي
ب-عوامل مؤثر در تربيت
ج-اصول تعليم وتربيت
د-ويژه گيهاي تربيت اسلامي
ه-روشهاي تربيت
و-آفات تربيت
ز-........

[maryam2]

سلام
ممنون از پاسخگوئيتون!
منظورم چيزهايي است كه بنا بر سليقه و يا فكرشخصي ما جزو دين است مثلا"حجاب دختران كوچك به نحوي خاص! يا مثلا"مادراني كه پسران خردسالشان را نميبوسند چون يك حديث در اينمورد ديده اند!
يا ...

[محمدي شاهرودي]

بسم الله الرحمن الرحيم
با عرض سلام و ارادت
1. هدف اصلي اسلام و قرآن تربيت انسان است بنابراين اگر قرآن را كتاب تربيت بناميم تعبيري درست است.
2. آنچه مطرح فرموده ايد ربطي به تربيت ديني ندارد بلكه رفتارهاي متدينين است و ايندو از هم جداهستند اي بسا آداب، رسوم ، رفتارها و .... كه در بين مسلمانان مرسوم است و ربطي به اسلام ندارد بنابراين نميتوان كارهاي سليقه اي برخي پدران و مادران مسلمان را تربيت ديني ناميد.
3. برخي از اين آداب و رسوم و روش هاي تربيتي مورد تاييد اسلام هست و برخي نيست بنابراين تنها با مشخص كردن مورد دقيق مي توان آن را مورد بررسي و اظهار نظر قرار داد.
4. شما موارد مورد نظر را بيان كنيد تا به بررسي آن بپردازيم و پاسخ مناسب را ارائه دهيم.

[fatememeshkat]

بنام خدا و باسلام
با تشکر از استاد محترم پاسخگو و بیان نظرات ارزشمندی که در باب تربیت دینی ارائه فرمودندو هدایت بحث به مسیری منطقی و منظم در پاسخگویی به سوالات .
فقط یک نکته مبهم در خصوص سوال خانم مریم 2 باقی میمونه و اون اینکه سوال اول ایشون اینه که چه اتفاقی میافته که برخی فرزندانی که خانواده های مذهبی تربیت میشن وقتی بزرگ میشن بعضا نسبت به اون چیزهایی که ازشون منع شدن حریص میشن و دوست دارن اونها رو انجام بدن و معمولا هم انجام میدن .
سوال دومشون هم تقریبا ارائه یک نمونه در این خصوصه : دختر بچه ای که در یک خانواده مذهبی بزرگ میشه و بهش میگن باید حجاب داشته باشی خوب این بچه میبینه خیلی از خانمهایی که حجاب ندارن زیبا هستن خوب براش سوال پیش میاد چرا من اینطور زیبا نباشم چرا من باید خودمو بپوشونم ؟!
این سوالات بی پاسخ منجر به این مساله میشن که وقتی این دختر بچه به سنین بالا تر رسید کم کم حجاب رو کنار میزنه و به نوع دیگه ای در جامعه حضور پیدا میکنه و به صراحت میگه :ما که از حجاب چیزی ندیدیم .
حالا عرض بنده اینه که آیا علت این دیدگاه در بزرگسالی این نیست که در سنین کودکی یا همون سیادت که شما بهش اشاره کردین پدر و مادر ی که مطلع هستن نسبت به اصول تربیت اسلامی ، فرزند را آزاد میذارن - البته آزادیی که دورادور و با شیوه های ظریف و هنرمندانه تربیتی سعی میکنن فرزند رو در مسیر صحیح نگه دارن - و اونگاه در سنین اطاعت مرحله به مرحله در سطح فهم فرزندشون او رو نسبت به بسیاری از وظایفش آگاه میکنن و سوالات او رو با توجه به شرایطش به شکلی قانع کننده پاسخ میدن ؟آیا این کار جز از عهده پدر و مادر آگاه بر میاد؟ البته بجز پدر و مادر مسائل دیگه ای هم در تربیت دینی فرزند مهم و موثره ولی والدین به عنوان مربیان و الگو های اولیه و قابل اعتماد فرزند تاثیر بیشتری دارند که در صورت آگاهانه عمل کردن ، میتونن در نهادینه کردن بسیاری از مسائل دینی در وجود فرزندشون موثر باشن به نحوی که در بزرگسالی او از عملکرد گذشته خودش پشیمون نشه و نسبت به مواردی که منع شده حریص نباشه . به نظر شما اینمطلب رو به عنوان موثر ترین عامل نمی شه برشمرد ؟ از راهنماییتون سپاسگزارم .

[maryam2]

آنچه مطرح فرموده ايد ربطي به تربيت ديني ندارد بلكه رفتارهاي متدينين است و ايندو از هم جداهستند اي بسا آداب، رسوم ، رفتارها و .... كه در بين مسلمانان مرسوم است و ربطي به اسلام ندارد بنابراين نميتوان كارهاي سليقه اي برخي پدران و مادران مسلمان را تربيت ديني ناميد.
3. برخي از اين آداب و رسوم و روش هاي تربيتي مورد تاييد اسلام هست و برخي نيست بنابراين تنها با مشخص كردن مورد دقيق مي توان آن را مورد بررسي و اظهار نظر قرار داد.
4. شما موارد مورد نظر را بيان كنيد تا به بررسي آن بپردازيم و پاسخ مناسب را ارائه دهيم.

با تشكر از جوابتون!

من هم قبول دارم كه متدينين گاها"روشهايي دارند كه ممكن است روش اسلام نباشد.
حالا از شما ميپرسم :آيا نوجواني كه علاقه به موسيقي دارد اگر خانواده متدين به او بگويند موسيقي مجاز اشكال ندارد درست است يا اينكه كلا"هر نوع موسيقي را از نظر شرعي محل اشكال بدانند؟اسلام چگونه با اين نوجوان برخورد ميكند؟از كجا بدانيم كه كدام برخورد تربيتي را اسلام ميپسندد؟با توجه به اينكه خانواده متدين با جامعه عادي هم ميخواهد در ارتباط باشد و واقعيتهاي جامعه را ببيند و انتخاب درست داشته باشد نه اينكه در يك محيط محصور زندگي كند (كه بنظر من ،اين ،علت عمده تغييرات فرزندان متدينين در بزرگسالي است)

با تشكر

[askari110]

با تشكر از جوابتون!

من هم قبول دارم كه متدينين گاها"روشهايي دارند كه ممكن است روش اسلام نباشد.
حالا از شما ميپرسم :آيا نوجواني كه علاقه به موسيقي دارد اگر خانواده متدين به او بگويند موسيقي مجاز اشكال ندارد درست است يا اينكه كلا"هر نوع موسيقي را از نظر شرعي محل اشكال بدانند؟اسلام چگونه با اين نوجوان برخورد ميكند؟از كجا بدانيم كه كدام برخورد تربيتي را اسلام ميپسندد؟با توجه به اينكه خانواده متدين با جامعه عادي هم ميخواهد در ارتباط باشد و واقعيتهاي جامعه را ببيند و انتخاب درست داشته باشد نه اينكه در يك محيط محصور زندگي كند (كه بنظر من ،اين ،علت عمده تغييرات فرزندان متدينين در بزرگسالي است)

با تشكر

در چگونگي تربيت ديني كودكان مي بايست نقاط و مقاصدي روشن باشد و مربي بداند كه چه مسيري را مي خواهد تعقيب كند، به چه اهدافي مي خواهد برسد؟ چه چيزهايي را مي خواهد به كودك بياموزد؟ ما ذيلاً به اين مباحث با رعايت اختصار اشاره مي كنيم :

الف – اهداف و مقاصد:

مقصد كلي ، مذهبي بار آوردن كودك است ؛ به گونه اي كه به تعاليم مذهب مؤمن و معتقد و برنامه هاي آن را عامل باشد. هدف اين است كه كودك ما اسلام را به عنوان مكتبي سازنده و حياتبخش بپذيرد و تعاليم آن را به صورت افكاري اصيل و هيجان انگيز در خود پذيرا شود. زندگي حال و آينده خود را براساس فلسفه اي كه مذهب معين مي كند رنگ و صورت دهد و در ايجاد و محيط مورد تأييد مذهب، كه محيطي پاك و به دور از هر گونه بد آموزي است كوشش و تلاش كند.

هدف اين است كه او در برابر آفريدگار خاضع ، و به فرمانش تسليم ، و در همه حال چشم به الطاف و عنايات او داشته باشد ؛ در زندگي حال و آينده ، خود را مسئول بداند و در كشاكش زندگي همچون پر كاهي نباشد كه با وزش بادها به هرسوي بجنبد و خالي و سبك و بي محتوا باشد.

ب – محتوا و مضمون:

محتوا و مضمون چنين تربيتي پردامنه ، و در برگيرنده ي همه جوانب و ابعاد حيات انسان چه در جنبه روابط و چه در جنبه واقعيات است و لااقل در دو مورد زير قابل ذكر و دسته بندي است: 1 – در اصول اعتقادي 2 – در فروع مذهب و تعاليم آن
منبع:http://old.tebyan.net/Teb.aspx?nId=5828

[محمدي شاهرودي]

1.چه اتفاقی میافته که برخی فرزندانی که خانواده های مذهبی تربیت میشن وقتی بزرگ میشن بعضا نسبت به اون چیزهایی که ازشون منع شدن حریص میشن و دوست دارن اونها رو انجام بدن و معمولا هم انجام میدن .
سوال دومشون هم تقریبا ارائه یک نمونه در این خصوصه : دختر بچه ای که در یک خانواده مذهبی بزرگ میشه و بهش میگن باید حجاب داشته باشی خوب این بچه میبینه خیلی از خانمهایی که حجاب ندارن زیبا هستن خوب براش سوال پیش میاد چرا من اینطور زیبا نباشم چرا من باید خودمو بپوشونم ؟!
این سوالات بی پاسخ منجر به این مساله میشن که وقتی این دختر بچه به سنین بالا تر رسید کم کم حجاب رو کنار میزنه و به نوع دیگه ای در جامعه حضور پیدا میکنه و به صراحت میگه :ما که از حجاب چیزی ندیدیم .
حالا عرض بنده اینه که آیا علت این دیدگاه در بزرگسالی این نیست که در سنین کودکی یا همون سیادت که شما بهش اشاره کردین پدر و مادر ی که مطلع هستن نسبت به اصول تربیت اسلامی ، فرزند را آزاد میذارن - البته آزادیی که دورادور و با شیوه های ظریف و هنرمندانه تربیتی سعی میکنن فرزند رو در مسیر صحیح نگه دارن - و اونگاه در سنین اطاعت مرحله به مرحله در سطح فهم فرزندشون او رو نسبت به بسیاری از وظایفش آگاه میکنن و سوالات او رو با توجه به شرایطش به شکلی قانع کننده پاسخ میدن ؟آیا این کار جز از عهده پدر و مادر آگاه بر میاد؟ البته بجز پدر و مادر مسائل دیگه ای هم در تربیت دینی فرزند مهم و موثره ولی والدین به عنوان مربیان و الگو های اولیه و قابل اعتماد فرزند تاثیر بیشتری دارند که در صورت آگاهانه عمل کردن ، میتونن در نهادینه کردن بسیاری از مسائل دینی در وجود فرزندشون موثر باشن به نحوی که در بزرگسالی او از عملکرد گذشته خودش پشیمون نشه و نسبت به مواردی که منع شده حریص نباشه . به نظر شما اینمطلب رو به عنوان موثر ترین عامل نمی شه برشمرد ؟ از راهنماییتون سپاسگزارم .

با عرض سلام و ارادت
1. عوامل مؤثر در تربيت متعدد است كه يكي از آنها محيط خانواده محسوب مي شود
بنابراين احتمال تاثير عامل ديگري از قبيل غذا، محيط رفاقت، مدرسه، و... از جمله ترتيب تولد و مانند آن تاثير داردكه باز براي رسيدن به پاسخ معقول بايد مورد مشخص تحت بررسي قرار گيرد
2. پدر و مادر وساير اعضاي خانواده در طول زندگي تجربيات و اطلاعاتي - غلط يا درست- كسب م كنند كه در نحوه اعمال تربيت موثراست .
3. اگر موردي علي رغم خواست خانواده و خلاف مطلوب آن ها نتيجه بدست آيد قاعدتا بايداصول و شيوه هاي تربيت صحيح بكار گرفته نشده باشد
4.آنچه در علوم مورد بحث قرار مي گيرداصول و كلياتي است كه در اكثر موارد صدق مي كند بديهي است در علوم انساني بخاطر اين كه موضوع آن انسان است همواره استثنائاتي وجود دارد كه نمي توان آن موارد را تعميم داد.