معرفی شخصیت‌های که در شان نزول آیات و سوره های قرآن تاثیر داشتند..

[Moamma]

یارب
باسلام و عرض ادب

وقتی شان نزول آیات یا سوره ها را میخوانیم اسم اشخاصی را میبینیم که در نزول آن تاثیر داشتند

انشاالله در این موضوع با آنها آشنا میشویم

یاعلی

[Moamma]

یارب

ابن ام مكتوم

عبداللّه (عمرو) بن قیس بن زایدة ‌بن ‌اصم، از بنى ‌عامر بن ‌لوى/مؤذن پیامبر صلى الله علیه و آله.

زندگی نامه:

نام مادر او عاتكه، ام‌مكتوم دختر عبدالله‌ بن عنكشه است.عبدالله پسر دایى خدیجه و از نخستین اسلام آورندگان به شمار مى‌رود كه در كودكى نابینا شد.
برخى این حدیث قدسى را درباره او دانسته‌اند كه خداوند فرمود: هرگاه چیز ارزشمندى از بنده‌ام بگیرم، پاداشى جز بهشت براى او نمى‌یابم. از زندگى وى در مكه بیش از این اطلاعى در دست نیست. بر پایه روایتى، ابن ‌ام ‌مكتوم نخستین صحابى رسول ‌خداصلی الله علیه و آله بود كه با مُصعب ‌بن ‌عمیر پیش از هجرت پیامبر صلى الله علیه و آله وارد یثرب شد تا مردم آن‌جا را با قرآن آشنا كند.
گرچه از واقدى نقل است كه اندكى پس از بدر به مدینه هجرت كرد. او و بلال در مدینه، اذان ‌گوى پیامبر صلى الله علیه و آله بودند و هر یك پیش‌تر مى‌رسید، اذان مى‌گفت و دیگرى هنگام نماز اقامه مى‌گفت. بر پایه روایتى، حضرت فرمود: (در ماه رمضان) چون بلال شبانگاه ندا مى‌دهد، بخورید و بیاشامید تا زمانى كه عبدالله ندا در دهد.
عبدالله از علاقه‌مندان به پیامبر صلى الله علیه و آله بود. در غزوه اُحد وقتى شایعه قتل پیامبر در مدینه پیچید، وى كه به جاى حضرت درمدینه نماز مى‌گزارد به ‌تندى فراریان را سرزنش كرد و از آنان خواست تا او را به اُحد ببرند. در میان راه به هر كسى كه مى‌رسید از حال پیامبر مى‌پرسید تا از سلامت حضرت آگاهى یافت؛ آنگاه به مدینه بازگشت.
برخى از مورخان عبدالله ‌را در بسیارى از غزوات و گویا در سیزده جنگ، جانشین رسول ‌خدا صلى الله علیه و آله در ‌مدینه دانسته‌اند. بیش از این، یادى از او در تاریخ نیست تا این ‌كه گویا در نبرد قادسیه (16‌ هجرى) شركت كرد و پرچم سیاهى بدست داشت. برخى گفته‌اند: او در همان نبرد به شهادت رسید؛ اما به نقلى پذیرفتنى‌تر، وى پس از آن به مدینه بازگشت و در آن‌جا درگذشت.

ابن ‌امّ ‌مكتوم در شأن نزول

1. به نظر بعضى از مفسران، چون آیه 95 سوره نساء/4 «لاَّ يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ... وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ» نازل شد، پیامبر صلى الله علیه و آله كاغذ و قلمى خواست تا آن را از طریق كاتبان به همگان ابلاغ كند.ابن ‌ام ‌مكتوم به حضرت عرض كرد: اى رسول خدا! آیا براى من كه نابینا هستم، رخصتى نیست؟ بدین ‌گونه عبارت «غَیرُ أُولِى الضَّررِ» نازل شد و آیه به صورت «لاَّ يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُوْلِي الضَّرَرِ»؛ مؤمنانى كه بى‌هیچ رنج و آسیبى از جنگ مى‌گریزند با كسانى ‌كه با مال و جان خویش جهاد مى‌كنند، برابر نیستند. درآمد.
   طبرسى آیه را درباره متخلفان از جنگ تبوك دانسته كه با نزول این قطعه از آیه، عبدالله ابن ام‌مكتوم از آن استثنا شده است.
2. شان نزول سوره عبس

​

​پ.ن

• الطبقات، ج‌4، ص‌155.
• ↑ الطبقات، ج‌4، ص‌155.
• ↑ جمهرة انساب ‌العرب، ص‌ 171.
• ↑ الاستیعاب، ج‌3، ص‌119.
• ↑ الطبقات، ج‌4، ص‌156.
• ↑ الطبقات، ج‌4، ص‌156.
• ↑ الاستیعاب، ج‌3، ص‌119.
• ↑ یعقوبى، ج‌2، ص‌42.
• ↑ الطبقات، ج‌4، ص‌156.
• ↑ المغازى، ج‌1، ص‌277.
• ↑ تاریخ ابن خیاط، ص‌60‌.
• ↑ الطبقات، ج‌4، ص‌160.
• ↑ سیر اعلام النبلا، ج‌1، ص‌365؛ الاصابه، ج‌4، ص495.
• ↑ الطبقات، ج‌4، ص‌161.
• ↑ جامع‌البیان، مج‌ 4، ج‌5‌، ص‌309‌ـ‌311.
• ↑ مجمع‌البیان، ج‌3، ص‌147.
• ↑ جامع‌البیان، مج15، ج 30، ص 64 و 65‌؛ كشف‌الاسرار، ج‌ 10، ص‌ 381 و 382؛ الدرالمنثور، ج‌ 8‌، ص‌ 416 و 417.
• ↑ مجمع‌البیان، ج‌ 10، ص‌ 664‌.
• ↑ المیزان، ج‌20، ص‌203.
• ↑ الصحیح من سیرة النبى، ج‌3، ص‌155 به بعد.

[Moamma]

یارب

ابن صوريا

ابن صوريا، عبدالله بن صوريا، معروف به ابن صور اسرائيلى از قبيله بنی ثعلبه و از دانشمندان بزرگ يهود در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله است. برخى مفسّران این آیات را گفته اندکه در شان او نازل شده است:

• آیه 97 سوره بقره را درباره محاجّه وى با رسول‌ خدا صلى الله عليه و آله،
• و 47 سوره نساء را به جهت انكار نبوت پيامبر از سوى وى.
• آيه 111 سوره آل‌ عمران را به دليل سرزنش او از تازه مسلمانان
• و 41 سوره مائده را درباره مرتد شدن او دانسته‌اند.​

​

همچنین بر اساس اخبارى،این ایات نيز در شأن او نازل شده است.

• آيات 135 سوره بقره
• 23 سوره آل‌ عمران
• 44 و 49 سوره مائده

پانویس

• ↑ الاصابه، ج‌4، ص‌115؛ البداية‌و‌النهاية، ج3، ص186.
• ↑ مجمع‌البيان، ج‌1‌ـ‌2، ص‌325.
• ↑ مجمع‌البيان، ج1‌ـ‌2، ص441.
• ↑ تفسير‌قرطبى، ج‌1، ص‌158.
• ↑ مجمع‌البيان، ج‌1‌ـ‌2، ص‌813.
• ↑ جامع‌البيان، مج‌4، ج‌6‌، ص‌315.
• ↑ جامع‌البيان، مج‌1، ج‌1، ص‌784.
• ↑ مجمع‌البيان، ج‌1‌ـ‌2، ص‌723.
• ↑ روض‌الجنان، ج‌6‌، ص‌390؛ اسباب‌النّزول،‌ واحدى، ص‌162.

منابع

فرهنگ قرآن، ج2.

پاورقی:بر روی شماره آیات کلیک کنید تا به شان نزول مورد نظر هدایت شوید..