پيام سوره مائده

[valayat]

پدیدآورنده:احمد عابديني
سوره مائده كه آن را سوره «عقود» يعني قراردادها و پيمان‌ها نيز مي‌نامند از سوره‌هايي است كه در اواخر عمر شريف پيامبر اكرم(ص) بر او نازل شده است و طبق روايت‌هاي متعددي از شيعيان و سني‌ها،هيچ يك از آياتش نسخ نشده ولي ممكن است در برخي موارد آيات ساير سوره‌ها را نسخ كرده باشد.1
بنابراين،اين سوره از ويژگي خاصي برخوردار است.نكته جالب اين كه ترجيع بند آيات اين سوره فراز «و اتقواللّه» مي‌باشد كه دوازده مرتبه در اين سوره تكرار شده و چنين فراواني در هيچ يك از سوره‌هاي قرآن يافت نمي‌شود،حتي سوره بقره كه مدني است و حجمي بيش از دو برابر سوره مائده دارد،تعداد «و اتقواللّه» هايش كمتر از ده تاست (دقيقاً نه تا) و سوره شعراء كه سخن انبياء را نقل مي‌كند كه هر يك به قوم خود مي‌گفتند:«فاتقوا اللّه و اطيعون» باز تعدادش كمتر از ده تا مي‌باشد.(دقيقاً هشت عدد)
به نظر مي‌رسد اين مقدار تأكيد بر تقواي الهي دليل بر اين است كه وقتي افراد به مال،مكنت،مقام و موقعيتي مي‌رسند از خداوند غافل مي‌شوند و به اموري دست مي‌زنند كه علاوه بر بد نام كردن و جهنمي ساختن خود، به روابط بين انسان‌ها،به پيمان‌هايي كه بسته‌اند و بايد به آنها وفا كنند و به اخلاق جامعه و … ضربه مي‌زنند.مردم مدينه در اواخر عمر پيامبر(ص) چون كه به چنين مكنت‌هايي رسيده بودند در شرف چنين انحراف‌هايي بودند.به همين جهت اين همه تأكيد بر تقوا ضروري بوده است.
بنابراين بايد پيوسته نداي «و تقوا اللّه» در گوششان باشد تا شايد كمي به خود آيند و همه چيز را فداي مقام و موقعيت خويش نسازند.
احتمالاً علت تأكيد زياد بر دعوت به تقواي الهي در هر دو خطبه نماز جمعه و وجوب وجود هفت نفر از جمله:امام، قاضي، حاكم، مدعي،مدعا عليه و دو شاهد و مجري حكم2 براي همين جهت است.كه همه اين افراد به تقوا سفارش شوند و در كارها از جمله قضاوت، تقواي الهي را رعايت كنند.

1.در عصر نزول و زمان‌ نزديك به آن لفظ نسخ، داراي گستره مفهومي بوده و شامل تخصيص نيز گشته است.بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه آيات اين سوره ممكن است آيه‌هاي ساير سوره‌ها را تخصيص بزند ولي آيات سوره‌هاي ديگر نمي‌توانند آيات اين سوره را تخصيص بزنند و هر آيه عامي كه در اين سوره باشد بر عموميت خودش باقي است.
2.وسائل الشيعه، ابواب صلاة و آداب‌ها،باب 2، حديث 9.