۞ ۞ مقالات علمی در مورد زلزله ۞ ۞

[MOHAMMAD REZA]

۩۩۞۩ مقالات علمی در مورد زلزله ۩۞۩۩

تعریف زلزله

برای شناخت هر پدیده ای درجهان واقع لازم است ابتدا از آن تعریف مناسب ونسبتاً جامعی داشته باشیم ، چرا که بدون دانستن تعریفی مناسب ازآن نمی توان به کنه پدیده پی برد وآن رابه خوبی درک نمود.
مردم عامی درکلامی ساده زلزله راحرکت ناگهانی زمین ناشی ازخشم نیروهای ماوراء الطبیعه وخدایان می دانند که بر بندگان عاصی وعصیــــــانگر خودکه نافرمانی خداخود را نموده ومرتکب گناهان زیادی شده اند می داننــد .
اگر چه امروزه با گسترش دانش تجربی این تعریف در زمره اباطیل وخرافات قرارگرفته ،ولی هنوز در جوامع ومردم کم دانش وجاهل مورد قبول است.
درفرهنگ تک جلدی عمید زلزله را با فتح حروف‌‌ ‍‍‍‍‎‏« زَ» و « لَ » یعنی زَلزلَه برخلاف آنچه در زبان عامه مردم رایج است ، آورده ومی نویسید :
« زمین لرزه ، لرزش وجنبش شدید ویا خفیف قشر کره زمین که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی واحداث چین خوردگی وفشار یادر اثر انفجارهــای آتشفشانی بوقوع می رسد .»
در فرهنگ جغرافیا تالیف پریدخت فشارکی وهمچنین در فـــــرهــــنـگ جغرافیائی تالیف مهدی مومنی تعریفی مشابه هم به گونه زیر ارائه شده است:
«جنبش یا تکان پوسته زمین که به صورت طبیعی ناشی از زیر پوسته زمین است بعضی وقتها زلزله باعث تغییراتی در سطح زمین می شود ، اما اغلب زیان بوجود آمده ناشی ازتکان ها فقط محسوس است وممکن است زلزله بوسیلــــه یک انفجار آتشفشانی بوجود آید. زلزله در حقیقت در بیشتر نواحی آتشفشانی امری عادی است واغلب قبل ویا همزمان با انفجار اتفاق می افتد . اصل زلزلـــه تکتونیکی است واحتمالاً وجود یک شکست لازمه آن است . موجهای زلزلـــه دست کم در سه جهت اتفاق می افتد ودر یک مسافت قابل ملاحظه از مکــــان اصلی بطور جداگانه حس می شوند . وقتی امواج زلزله ازمکانی می گـــــــذرد زمین وساختمانها می لرزند وبه جلووعقب می روند .بالاترین زیان ناشی اززلزله همیشه در مرکز زلزله یعنی جائی که حرکت بالاوپائین است نیست امـــــــــا در مکانــــهائی که موجهای زلزله بصورت مایل به سطح می رسد ونزدیک مرکــز زلزلــــه باشند دارای بالاترین زیان می باشند .یک زلزله شدید معمولاً بوســـیله یکسری دیــــگر ازتکانها همراه می شود .زلزله ای که که در نزدیک یازیردریا اتفاق مـــــی افتد سبب حرکات شدیدآبها شده وبعضی وقتها امواج بــــــزرگی ازآن ناشی مـــی شود ودر مسافت زیاد این امواج ادامه پیــــدا می کنند وگاهگاهی باعث تلفات جــبران ناپذیر ومرگ ومیرمی شوند .طغیان نواحی ساحلی بیشتراز خود زلزلـــه بــــاعث خسارت می شوند ، در نواحی آتشفشانی زلزله عملاً هر روز اتفاق می افتـــد. به عنوان مثال در هاوائی هرساله صدهاتکانهای کوچک ثبت می شوند .»
درفرهنگ گیتا شناسی تالیف عباس جعفری آمده است:
«جنبش سریع ومحسوسی که درنتیجه جابجائی ویا جایگیری تخته سنگهای زیر پوسته زمین پدید می آید،در نتیجه این جنبش یـــــــک سری لرزش های موجی شکل پدید می آیدوگاه تغییرات ارتفاعی پوسته زمین راباعث می گرددواغلب ضایعات وزیان های جانی وفراوانی ازخود برجا میگذارد.زمین لرزه بیشتر مخصوص نواحی آتشفشانی بوده وگاه باخروش وفوران کوههای آتشفشانی همراه می گرددودرحالات شدیدشکستهاوبریدگیهای مهم ومشخص درروی پوسته زمین از خــودبجـــــای
میگذارد.غالب زمین لرزه ها حداقل با سه نوع موج لرزاننده همراه است .در مرکز وقوع زمین لرزه سه موج مزبور بطور همزمان اثرگذارده و ساختمانهاوتأسیسات واقع دراین منطقه را با نوسان های شدید به عقب و جـــــلو می برد و حد اکثر خسارت و زیان در محلی که امواج مزبور بطور مورب به سطح زمین می رسندوارد می سازد.....»
محمود صداقت درکتاب“ زمین شناسی برای جغرافیا ” تعریفی بدینگونه ارائة می دهد:
«زمین لرزه عبارت است ازحرکات ولرزش های ناگهانی و گذرا در زمین که از ناحیه محدودی منشأ می گیرد و ازآنجا درتمام جهات منتشر می شوند.»
در کتاب فیزیکال جئوگرافی1 آمده است:
«زلزله یکسری ازتکانها ولرزشهای ناگهانی که از آزاد شدن فشار در طول گسل های فعال ودر مناطق آتشفشانی فعال ناشی می شود.تکانها ولرزشهای سطح زمین که در ارتباط با حرکات پوسته زمین در زیر زمین می باشد.»
در فرهنگ آکسفورد آمده است:
«حرکات ناگهانی وشدید سطح زمین.»
از تعاریف ذکر شده در فوق ومنابع دیگر می توان برداشت زیر را نمود:
«زلزله عبارت از حرکات و ارتعاشات نا گهانی سطخ زمین ناشی از شکسته شدن سنگهای پوسته زمین و رها شدن انرژی ذخیره شده در آنها است که در صورت شدت زیاد در مراکز انسانی موجب خسارتهاوزیانهای فراوان می شود.»
زلزله از یکطرف موجب شکسته شدن و جابجائی بین توده های سنگی پوسته زمین می شود و ازطرف دیگر همین جابجائی و شکسته شدن منجر به ایجاد امواج و انتشار در درون زمین می شود ، مانند انداختن قطعه سنگی در حوض یا دریاچه که منجر به ایجاد امواجی می شود.
زلزله مانند شکسته شدن قطعه چوب خشک شده ای می ماند که از یکطرف موجب گسیخته شدن چوب و از طرف دیگر موجب انتشار امواج در اطراف خود می شود.

[شهودي]

باسمه تعالي

به آيات زير كه به زلزله قيامت اشاره دارد توجه كنيم و از آن به خدا پناه ببريم:

سوره الحج: يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ (1) يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَمَا هُم بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ (2)

اى مردم از پروردگار خود پروا كنيد. چرا كه زلزله رستاخيز امرى هولناك است. (1)روزى كه آن را ببينيد هر شيردهنده‏اى آن را كه شير مى‏دهد [از ترس] فرو مى‏گذارد و هر آبستنى بار خود را فرو مى‏نهد و مردم را مست مى‏بينى و حال آنكه مست نيستند ولى عذاب خدا شديد است. (2)

سوره الواقعة: إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجّاً (4) وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسّاً (5) فَكَانَتْ هَبَاء مُّنبَثّاً (6)

چون زمين با تكان [سختى] لرزانده شود (4) و كوهها [جمله] ريزه ريزه شوند (5)و غبارى پراكنده گردند. (6)

سوره المزّمِّل: يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَكَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيباً مَّهِيلاً (14)

روزى كه زمين و كوهها به لرزه درآيند و كوهها بسان ريگ روان گردند. (14)

سوره النازعات: يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (6) تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ (7) قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ (8)

آن روز كه لرزنده بلرزد (6) و از پى آن لرزه‏اى [دگر] افتد (7)در آن روز دلهايى سخت هراسانند. (8)

سوره الزلزال: إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا (1) وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا (2)

آنگاه كه زمين به لرزش [شديد] خود لرزانيده شود (1)و زمين بارهاى سنگين خود را برون افكند. (2)

[شهودي]

به نام خداوند بخشنده مهربان

از زلزله عظيم قيامت به خداي سبحان پناه مي بريم:

سوره الحج: يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ (1) يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَمَا هُم بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ (2)

اى مردم از پروردگار خود پروا كنيد. چرا كه زلزله رستاخيز امرى هولناك است. (1)روزى كه آن را ببينيد هر شيردهنده‏اى آن را كه شير مى‏دهد [از ترس] فرو مى‏گذارد و هر آبستنى بار خود را فرو مى‏نهد و مردم را مست مى‏بينى و حال آنكه مست نيستند ولى عذاب خدا شديد است. (2)

سوره الواقعة: إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجّاً (4) وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسّاً (5) فَكَانَتْ هَبَاء مُّنبَثّاً (6)

چون زمين با تكان [سختى] لرزانده شود (4) و كوهها [جمله] ريزه ريزه شوند (5)و غبارى پراكنده گردند. (6)

سوره المزّمِّل: يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَكَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيباً مَّهِيلاً (14)

روزى كه زمين و كوهها به لرزه درآيند و كوهها بسان ريگ روان گردند. (14)

سوره النازعات: يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (6) تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ (7) قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ وَاجِفَةٌ (8)

آن روز كه لرزنده بلرزد (6) و از پى آن لرزه‏اى [دگر] افتد (7)در آن روز دلهايى سخت هراسانند. (8)

سوره الزلزال: إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا (1) وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا (2)

آنگاه كه زمين به لرزش [شديد] خود لرزانيده شود (1)و زمين بارهاى سنگين خود را برون افكند. (2)

[MOHAMMAD REZA]

شدت زلزله

در هنگام وقوع زلزله بارها با کلمه مقیاس ریشتر مواجه می‌شویم. شاید کلمه مقیاس مرکالی هم به گوشتان رسیده باشد. هر چند که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دو مقیاس قدرت یک زلزله را از دو جنبه مختلف بیان کنند. از مقیاس ریشتر برای بیان بزرگی یک زمین لرزه یعنی مقدارانرژی آزاد شده طی یک زمین لرزه استفاده می‌شود.
مقیاس ریشتر:
اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه بزرگی زمین لرزه را از لرزه نگار به دست می‌آورند. مقیاس ریشتر لگاریتمی است یعنی افزایش یک واحد در مقیاس ریشتر نشان دهنده افزایش ده واحدی در دامنه موج است. به عبارت دیگر دامنه موج در زلزله 6 ریشتری ده برابر دامنه موج زلزله 5 ریشتری است و دامنه موج 7 ریشتر 100 برابر زلزله 5 ریشتری است. مقدار انرژی آزاد شده در زلزله 6 ریشتری 7.21 برابر زلزله 5 ریشتری است.
بزرگترین زلزله ثبت شده:
بزرگترین زلزله ثبت شده 9.5 ریشتر شدت داشت، هرچند که مطمئناً زلزله‌های شدیدتری در تاریخ طولانی زمین روی داده است. عمده زلزله‌هایی که روی می‌دهد کمتر از 3 ریشتر قدرت دارند. زمین لرزه هایی که کمتر از 4 ریشتر شدت داشته باشند، نمی‌توانند ویرانی‌های چندانی به بار آورند. زلزله هایی که 7 ریشتر یا بیشتر قدرت داشته باشند، زلزله های شدیدی محسوب می‌شوند. مقیاس ریشتر فقط یکی از عواملی است که تبعات یک زلزله را بیان می‌کند.
قدرت زلزله:
قدرت تخریبی یک زلزله علاوه بر قدرت آن به ساختار زمین در منطقه مورد نظر و طراحی و مکان سازه‌های ساخت بشر بستگی دارد. میزان ویرانی‌های به بار آمده را معمولاً با مقیاس مرکالی بیان می‌کنند. دانشمندان می‌توانند درجه مقیاس ریشتر را درست پس از زمین لرزه و زمانی که امکان مقایسه اطلاعات از ایستگاه‌های مختلف زلزله نگاری به وجود آمده، معین کنند.
اما درجه مرکالی را نمی توان به این سرعت مشخص کرد و لازم است که محققان زمانی کافی برای بررسی اتفاقاتی که حین زمین لرزه روی داده است، در اختیار داشته باشند. هنگامی که تصور دقیقی از میزان خسارت های وارده به عمل آمد، می توان درجه مرکالی مناسب را تخمین زد.

[MOHAMMAD REZA]

گامی نزدیکتر به سوی پیش بینی زلزله

زلزله شناسان در آمریکا تصور می کنند که ممکن است یک گام به توانایی پیشبینی زمین لرزه ها نزدیک تر شده باشند.
نتایج آزمایش های آنها که در عمق گسله سن آندریاس انجام شد در تازه ترین شماره نشریه علمی نیچر چاپ شده است.
آمار گسترده تلفات زلزله دو ماه پیش در چین بار دیگر یادآور ویرانی های غیرقابل پیشبینی ای بود که زلزله می تواند به بار آورد.
پیش بینی این موضوع که زمین لرزه بعدی چه زمانی و در کجا اتفاق می افتد هدف اصلی زلزله شناسان است و اکنون گروهی از محققان در کالیفرنیای آمریکا می گویند آزمایش های آنها نتایجی به دستشان داده که آنها را به این هدف اصلی نزدیکتر می کند.
پل سیلور زلزله شناس در گفتگو با bbc می گوید که آنها درست چند ساعت پیش از زمین لرزه ای خفیف تغییراتی را بر روی پوسته زمین ثبت کرده اند:
"معمولا اصلا انتظار ندارید که در صخره ها تغییری ببینید. و مسئله غیر منتظره این بود که ما تغییرات بزرگی را درست ده ساعت قبل از یک زلزله سه ریشتری مشاهده کردیم."
وی افزود: "این تغییرات مربوط به تغییر در فشار بود و در نتیجه نشانه ای بود پیش از وقوع این زمین لرزه سه ریشتری. و اگر اینطور باشد این موضوع مشوق خوبی برای ماست و همان چیزی است که دنبال می کنیم."
جزئیات یافته های این محققان در تازه ترین شماره نشریه عملی نیچر به چاپ رسیده است.
این محققان دستگاه های حساسی را در داخل گسلی در سن آندریاس کالیفرنیا که یکی از فعالترین مناطق از نظر وقوع زمین لرزه در جهان است نصب کردند.
و یکی از کارشناسان می گوید 99 درصد مطمئن است که یک زمین لرزه شدید در سی سال آینده بوقوع خواهد پیوست.
محققان کالیفرنیا همچنین می گویند قصد دارند آزمایشهای بیشتری برای اطمینان بیشتر از یافته هایشان انجام دهند.
امکان پیش بینی و هشدار نسبت به وقوع زمین لرزه های آینده دانشی است که هنوز بسیار دور به نظر می رسد اما این امید وجود دارد که روزی تجارب این دانشمندان بتواند به نجات جان انسان ها کمک کند.

[عرشیا]

فراز گشت نشیب و نشیب گشت فراز
رمال گشت رماد و جبال گشت رمال
دریده گشت زمین وخمیده گشت نبات
دمنده گشت بحار و رونده گشت جبال
قطران تبریزی


زلزله یا زمین لرزه را میتوان به عنوان تکانهای ناشی از عوامل طبیعی زمین تعریف کرد.در بعضی موارد زلزله خفیف است و خسارتی به بار نمی آورد،ولی در موارد دیگر شدت آن زیاد است.

کانون و مرکز زلزله
نقطه ای را که امواج از آن منتشر می شوند به نام کانون زلزله می خوانند.اگر از کانون زلزله که معمولا در زیر سطح زمین قرار دارد خطی برسطح زمین عمود رسم کنیم،محل تلاقی این خط را با سطح زمین به نام مرکز زلزله می خوانند.فاصله کانون و مرکز زلزله به نام عمق کانون زلزله نامیده می شود.
زلزله ها را از نظر عمق کانون به سه دسته تقسیم می کنند:
الف-زلزله های عمیق که عمق کانون آنه بیش از 300 کیلومتر است.
ب-زلزله ها ی متوسط که عمق کانونشان 70 تا 300 کیلومتر است.
ج-زلزله های کم عمق که عمقشان از 60 کیلومتر کم تر است.


شدت زلزله:
براساس تقسیم بندی که توسط دو دانشمند به نام های روسی و فورل پیشنهاد شد و به نام مقیاس r.f خوانده می شود،زلزله ها به 10 درجه تقسیم می شوند.این تقسیم بندی بر مبنای واژگون شدن لوازم منزل،صدای زنگ کلیساها،سرنگون شدن دودکش ها و مسایلی نظیرآن انجام شده بود.در سال 1931 مقیاس دیگری به نام مقیاس اصلاح شده مرکالی m.m پیشنهاد شد که بر اساس آن،زلزله ها به 12 طبقه به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
i-زلزله به قدری خفیف است که کسی آن را حس نمی کند.ولی ممکن است باعث پریدن ناگهانی پرنده ها از درختان شود.
ii-زلزله به وسیله شخصی که در حال استراحت است،به خصوص در طبقات بالا،حس شود.
iii-در داخل منازل زلزله احساس می شود و لامپهای معلق شروع به نوسان می کنند.ارتعاشات حاصله نظیر ارتعاشات ناشی از عبور کامیونها از نزدیکی منازل است.
iv-ارتعاشاتی نظیر عبور کامیون های سنگین از نزدیکی منازل احساس می شود.در وپنجره ها به صدا در می آید و دیوارهای چوبی مختصرا شکاف برمی دارد.
v-این زلزله در خارج ار ساختمانها و منازل نیز احساس می شود و در اثر آن،درها باز و بسته شده،نوسانات ساعت دیواری نامنظم می شود و ممکن است بایستد.
vi-زلزله به وسیله تمام مردم حس می شود.مردم از خانه ها بیرن می ریزند وشیشه پنجره ها شکسته می شود و بعضی از ساختمانها شکاف برمیدارد.
vii-ایستادن مشکل می شود و رانندگان اتومبیل ها نیز زلزله را حس می کنند.مبل و صندلی ها واژگون میشود و ساختمانهای سست خسارت می بیند.
viii-ساختمانهای معمولی خسارت میبیند و بعضی از آنهابه کلی خراب میشود.ساختمانهای محکم نیز خسارت می بینند.دودکش کارخانه ها می افتد و شاخه های درختان کنده می شود.دمای آب چشمه ها تغییر می کند و زمین شکاف برمی دارد.
ix-ساختمانها صدمه می بنند و لوله کشی آب صدمه می بیند. در زمین شکافهای مشخصی به وجود می آید.
x-اغلب ساختمانها خراب می شود و حتی پایه ی آنها فرومی ریزد. پلها خسارت می بیند وبه سدها صدمه وارد می شود.راه آهن در بعضی نقاط خمیدگی پیدا می کند وآب رودخانه ها از بستر بیرون می ریزد.
xi-لوله کشی های زیرزمینی به کلی شکسته شده و خطوط راه آهن خم میشود و انحنا پیدا می کند.
xii-همه چیز خسارت می بیند وسنگهای بزرگ جابه جا می شوند. بعضی از اجسام ممکن است به هوا پرتاب شوند.

[شهودي]

كانون زمين لرزه (Hypocenter): محلّي در درون زمين که امواج زمين لرزه از آنجا منتشر مي‌شود. به بیان دیگر كانون زمين لرزه محلّ آزاد شدن انرژی ذخیره شده در داخل زمین است.

عمق کانون زمین لرزه ها با توجه به شرایط زمین شناسی هر منطقه متفاوت می باشد. بطور کلّی زلزله ها را بر اساس عمق کانون به سه دسته تقسیم می کنند:
1- زلزله های کم عمق: دارای عمق کانونی کمتر از 70 کیلومتر.
2- زلزله های با عمق متوسّط: دارای عمق کانونی بین 70 تا 300 کیلومتر.
3- زلزله های عمیق: دارای عمق کانونی بیش از 300 کیلومتر.

[شهودي]

امواج زلزله

پس از اینکه در داخل زمین انرژی انباشته شده آزاد شد، این انرژی به صورت امواج لرزه ای در کلّیّه جهات منتشر می شود. امواج زلزله را بر حسب آنکه در درون و یا سطح زمین حرکت کنند، به دو دسته تقسیم می نمایند:

1- امواج داخلی (Body Waves):

این امواج در کانون زلزله تولید و در درون زمین منتشر می شوند و شامل امواج اوليه (Primary waves) يا امواج P و امواج ثانويه (Secondary waves) يا امواج S می باشند.

2- امواج سطحی(Surface Waves) :

این امواج در سطح زمین حرکت می کنند.

امواج P مي‌توانند از تمام موادّ (اعم از جامدات و مايعات) عبور ‌كنند. امواج P بخش‌هاي جامد زمين را در مسير حركت خود منقبض و منبسط مي‌كنند، لذا ذرّاتی که تحت تأثیر موج P قرار می گیرند در جهت انتشار موج به جلو یا عقب نوسان می کنند. حركت اين موج شبيه امواج صوتي است كه در آن امتداد انتشار به موازات امتداد ارتعاش است. دلیل نامگذاری این امواج به نام امواج اوّلیّه سرعت بالای آن می باشد، زیرا موج P اوّلین موجی است که از زلزله دریافت می شود.

نحوه انتشار امواج P

[شهودي]

امواج S یا عرضی(Secondary waves)

این امواج تنها در محیط های جامد منتشر می گردند و از مایعات نمی توانند عبور کنند. این امواج عمود بر جهت انتشار حرکت می کنند، مانند طنابی که یک سر آن به دیوار متّصل شده و با بالا و پایین کردن سر دیگر آن در آن امواجی ایجاد شود.

نحوه انتشار و ارتعاش امواج S

[شهودي]

امواج سطحي (Surface Waves)

امواج سطحي با حركت پيچيده ای که دارند در سطح زمين انتشار می یابند و مانند طوفانهاي اقيانوسي كه كشتي‌ها را بالا و پايين مي‌برد، سطح زمين را به حركت در مي‌آورد.

امواج سطحي علاوه بر حركت عمودي، داراي حركت جانبي در يك صفحه افقي نیز هستند، و همين حركت امواج سطحی است که به ساختمانها و پي آنها حدّاکثر خسارت را وارد مي نماید.

به طور کلّی امواج سطحی شامل امواج لاو (Love Wave) و امواج ریلی
(Rayleigh Wave) است و عامل اصلی خرابی های ناشی از زمین لرزه بخصوص در مناطق مسکونی مربوط به این امواج می باشد.

امواج ریلی (Rayleigh Wave)

در اثراین امواج، حرکت ذرّات درامتداد مدارهای دایره ای (یا بیضوی) صورت می گیرد. حرکت امواج ریلی را می توان به حرکت امواج در سطح اقیانوس تشبیه نمود.

نحوه انتشار امواج ریلی