پرخوري و جشم جراني -ميدانيد چرا بايد از اين دو صف مذموم بپرهيزيد؟

[║★║فاطمی║★║]

بنام تو اي قرار هستي

دوصفت مزموم پرخوری و چشم چرانی

قالَ رَسُولُ اللهِ(ص) اِيّاكُمْ وَ فُضُولَ الْمَطْعَمِ فَاِنَّهُ يَسِمُ الْقَلْبَ بِالْقَسْوَةِ، وَ يُبْطِىءُ بِالْجَوارِحِ عَنِ الطّاعَةِ، وَ يُصِمُّ الهِمَمَ عَنْ سَماعِ الْمَوْعِظَةِ; وَ اِيّاكُمْ وَ فُضُولَ النَّظَرِ، فَاِنَُّ يَبْدُرُ الْهَوى، وَ يُولِدُ الْغَفْلَةَ.(1)
ترجمه:
حضرت رسول اكرم (ص) مى فرمايد: از پرخورى بپرهيزيد، چرا كه آدمى را سنگدل مى گرداند و اعضا (و جوارحش) را براى اجراى تكاليف الهى، به سستى و تنبلى مى كشاند و گوش جان را از شنيدن موعظه باز مى دارد و كر مى كند. از چشم چرانى بپرهيزيد، زيرا هرزگى چشم، هوى و هوس را بيشتر كرده و سرعت مى بخشد، و غفلت مى زايد.

شرح:
در حديث فوق از پرخورى و چشم چرانى منع شده است.
1- پرخورى:
مسأله اعتدال در غذا، مسأله اى است كه ما به اهميّت آن واقف نيستيم و نمى دانيم چه اثر مهمّى، هم از نظر جسمانى و بهداشتى و هم از نظر روحانى و معنوى دارد.
پس پرخورى از دو بعد مادى و معنوى مورد توجّه است.
الف) بعد مادّى: ثابت شده است كه اكثر بيمارى هاى انسان به سبب پرخورى است. بعضى از پزشكان، هم براى آن استدلالى دارند و مى گويند: ميكرب ها دايم از چهار طريق معروف: هوا، غذا، آب و گاهى هم پوست وارد بدن مى شوند و هيچ راهى هم براى جلوگيرى از آن نيست.
وقتى همين پوست - كه سدّ بسيار محكمى در برابر نفوذ ميكربهاست - خراش بر مى دارد ممكن است از طريق همين خراشيدگى، ميكرب وارد بدن گردد و سدّ دفاعى آن را بشكند. بنابراين، ما هميشه در معرض هجوم انواع ميكرب ها و بيمارى ها هستيم و در صورتى بدن ما آمادگى دفاع پيدا مى كند كه مراكز عفونى در بدن نباشد و گفته مى شود كه چربى هاى اضافى كه در لابلاى بافت هاى بدن ذخيره مى شوند محلّى آماده براى رشد انواع ميكروب ها مى باشد، درست مثل زباله اى كه وقتى در جايى به مدت زيادى بماند عامل بيمارى و پخش ميكرب مى شود. از جمله چيزهايى كه مى تواند اين بيمارى ها را درمان كند، سوزاندن اين مواد اضافى در بدن است و سوزاندنش هم از طريق روزه گرفتن صورت مى گيرد اين استدلالى است كه فهم آن براى همه ميسّر است، چون هركسى متوجه مى شود كه وقتى مقدارى غذاى اضافى در بدن باشد و جذب بدن نشود، در بدن ذخيره شده و در نتيجه، كار قلب زياد مى كند. به طور خلاصه بار سنگين، به كلّيه دستگاه هاى بدن ضربه مى زند لذا، قلب و ساير دستگاه ها زود بيمار و طبعاً عمر آدمى كوتاه مى شود. بنابراين اگر كسى طالب سلامتى خودش است، بايد از پرخورى بپرهيزد و به كم خورى عادت كند، بخصوص كسانى كه فعاليت جسمانى كمترى دارند.
يكى از پزشكان مى گفت: من بيست سال است كه به درمان بيماران مشغولم و تمام تجربيات من در دو جلمه خلاصه مى شود: اعتدال در غذا; و ورزش.
ب) بعد معنوى: اين حديث به سه نكته بسيار مهم از آثار معنوى پرخورى اشاره مى كند: 1- پرخورى، قساوت مى آورد; 2- باعث مى شود انسان در انجام عبادات تنبل و سست شود. اين مطلب كاملا محسوس است كه انسان وقتى غذاى سنگينى مى خورد، نمى تواند مثلا، نماز صبح را راحت بخواند و اگر بيدار هم بشود، مثل آدم هاى گيج و مست است; اما وقتى غذاى سبك و ساده اى مى خورد، موقع اذان يا لحظاتى قبل از اذان صبح بيدار است، نشاط دارد، حال مطالعه و حال عبادت دارد.
3- پرخورى گوش شنوا در مقابل مواعظ را از انسان مى گيرد. انسان زمانى كه روزه مى گيرد، رقّت قلب پيدا مى كند و معنويتش زيادتر مى شود; اما وقتى كه شكم پر است، فكر انسان درست كار نمى كند و خودش را از خدا دور مى بيند.
شايد توجه كرده باشيد كه مردم در ماه مبارك رمضان قلبشان براى پذيرش موعظه آماده تر است، چرا كه گرسنگى و روزه صفاى قلبى مى آورد.

2- چشم چرانى:
مراد از «نظر» در روايت چيست؟ در ابتدا به نظر مى رسد كه منظور نگاه به نامحرم باشد كه باعث تسريع هوى پرستى مى شود، ولى بعيد نيست معناى وسيعترى در نظر باشد; يعنى، هر نظرى كه باعث تحريك هواى نفس انسانى مى گردد; مثلا، از كنار خانه مجلّلى مى گذرد، خيره خيره به آن مى نگرد و آرزو مى كند كه اى كاش، من هم چنين چيزى داشتم، يا اتومبيل آخرين مدلى را مى بيند و آرزوى آن را مى كند. اين نظر همراه با آرزو و اشتياق، و طلب و تقاضا، باعث سرعت بخشيدن به غفلت مى گردد، زيرا انسان را به دنيا علاقمند مى كند; والاّ نگاه عبرت آميز و توحيدى، يا نگاهى كه براى رسيدگى به حال فقير بيچاره اى باشد و يا به مريضى مى نگرد تا او را درمان سازد; چنين نظركردنى بسيار پسنديده و مورد تأكيد است.
نكته: بسيارى از اموال و مقامات دنيا - همان طورى كه در روايات و نهج البلاغه، وارد شده است - چنين است كه، «كلّ شىء من الدنيا سَماعُهُ اَعْظَمُ مِنْ عَيانِه;(2) هر چيزى از دنيا شنيدنش بزگتر از ديدنش است» به قول معروف: آواز دهل شنيدن از دور خوش است. از دور آوازه اى دارد، اما وقتى كسى آن را از نزديك مى بيند، در مى يابد كه پوشالى و توخالى و گوش خراش است.
مرحوم حضرت آية الله العظمى بروجردى - ره - زمانى در دس نصيحت مى فرمود: «اگر طلبه اى براى اين نيّت درس بخواند كه به اين مقام و موقعيتى كه من دارم برسد، در حماقت او شك نكنيد. شما از دور فكر مى كنيد و مرجعيتى مى بيند [البته ايشان مرجع على الاطلاق بود و كسى در رديف ايشان نبود] من در اين موقعيتى كه هستم صاحب وقت خويش نيستم، مالك استراحت خودم نيستم.» تقريباً تمام مواهب دنيا چنين است.

پي نوشت :
1. بحار، ج 73، ص 182.
2. خطبه 114
باتشکر از سایت آیت الله مکارم شیرازی

[زاهدی]

واقعا معرکه بود . خسته نباشید

[باقري 63]

عاليييي بود .استفاده كرديممم

[محمد طه]

خدا ان شالله همه انسانها رو از بلای بسیار بد و سر نشدنی چشم چرونی دور نگه داره...الهی امین....چیزی که هیچ وقت سیرمونی نداره

[asieh]

در مورد نهي از نگاه خيره و چشم‌چراني روايات فراواني از معصومين (ع) رسيده كه به برخي از آنها اشاره مي‌كنيم:
پيامبر اكرم (ص) مي‌فرمايد: «آن‌كس كه چشم را از حرام پركند، خداوند در روز قيامت چشمهايش را از ميخ‌هاي آتشين پر خواهد كرد و آنگاه درونش را آكنده از آتش مي‌كند تا مردم از گورها برآيند و سپس او را به آتش افكند» (محدث نوري، 1408ق: ج14، ص268) و در روايت ديگري از ايشان نقل شده است: «چشمان خود را (به حرام) ببنديد تا عجائب را ببينيد» (محدث نوري،1408ق:ج14، ص269).
در همين رابطه از امام صادق (ع) روايت شده: «نگاه (حرام) تيري است مسموم از جانب شيطان. هركس آن را به خاطر خدا- نه غير او – ترك كند، خداوند در پي آن ايماني به او مي‌دهد كه طعم آن را بچشد»(شيخ صدوق، 1413ق: ج4، ص18).
و نيز مي‌فرمايد:«نگاه بعد از نگاه (به حرام) شهوت را در دل مي‌روياند و همين براي هلاك صاحب آن كافي است»(شيخ صدوق،1413ق:ج4،ص18)
اميرالمؤمنين علي (ع) در حديثي كوري چشم را از چشم چراني بهتر دانسته‌اند (تميمي آمدي، 1366: ص260).

[asieh]

حضرت علی علیه السلام: هرکس چشمش را رها کند
آرامش خود را از دست داده است
هرکه پي در پي (به حرام )نگاه کند
پشيماني اش پيوسته و دنباله دار خواهد بود
جامع الاخبار ص93

[asieh]

چشم چرانی در مقابل غض بصر و چشم پوشی، به معنای نگاه خیره و شهوت آلود به نامحرم است که با انگیزه لذت طلبی جنسی انجام می شود.

حکم نگاه کردن به نامحرم شامل:

---

← نگاه بدون شهوت
ما در روابط اجتماعی خود با دیگران چه جنس مخالف یا موافق به طور طبیعی با آنها ارتباط حضوری و کلامی داریم و به آنها نگاه می کنیم، نگاهی که به هیچ وجه در آن بحث تحریک شهوت و لذت جنسی مطرح نیست، این نگاه ها داخل در مقوله چشم چرانی نیستند.

← نگاه با شهوت
ولی نگاه های ادامه داری که با انگیزه لذت جنسی انجام می شود و به تحریک شدن غریزه و میل جنسی می‌انجامد، تحت عنوان چشم چرانی تعریف می شود.