عصر مولوی، دوره ی حماسه های عرفانی

[اخلاقي]

شعر عرفانی با تکیه بر عواطف انسانی و پیش کشیدن اصولی مثل تسامح و مدارا، محبت،خدمت بلا شرط ،بی نیازی و ازادگی ،با یاد اوری ارزش وجودی انسان او را به سوی کمال و سر نهادن بر آستان حق دعوت می کند. شعر مولوی که عموما در مدار اندیشه ی عرفانی جریان می یابد ،انسان نومید و مصیبت زده را به این دنیای برتر فرا می خواند و در برابر حوادث و رنجهای زمانه به او دلگرمی و امید می دهد . در شعر عصر مولوی هم لفظ پاکیزه و نرم و دلنشین است و هم معنی برتر و انسانی و اسمانی. شعر عصر مولوی نابترین شعر ها را به قلمرو و زبان و فرهنگ فارسی هدیه کرده است و در ان بیشتر از هر دورهای با انسان شفاف و صافی ضمیر ،که دل را برای قبول تجلی نور حق اماده کرده است ، روبرو می شویم.
در شعرعصر مولوی ،سنایی پیشگام است و به قول خود مولانا، چشم و چراغ و عطار قافله سالار است.شعر عصر مولوی را با پادشاهان و فرمان روایان ، کاری نیست. پسقصیده را بیشتر قالب در خور مدیحه و زبا نش زبان فاخر درباری است ، کنار می گذارد یا کمتر به کار می گیرد و به جای ان با اط مینان تمام قالب غزل را که زبا ن دل و افزار دست عشق است بر می گزیند و البته در کنار ان قالب مثنوی را هم که پهنای گشاده ای است برای میدان داری عاطفه و خلق اثار بلند و ملکوتی به خدمت می گیرد.
بلندترین و سرشارترین مثنویهای عرفانی ، که حاوی نغزترین داستانها و پر مغزترین تمثیلهای ادب فارسی نیز هست ، در این دوره سروده شده است.هر یک از منظو مه های بزرگ این دوره (حدیقه ، مخزن الاسرار ، منطق الطیر و مثنوی) برای خود حماسهی بلندی ست که جهان پهلوانش انسان صافی ضمیر و خدا جویی است که از مصاف با نفس و هواهای نفسانی (جهاد اکبر) پیروز و سر بلند برگشته است از نامورترین چهره های ادبی این عصر می توان به خیام،سنایی، خاقانی ، نظامی عطار و مولوی اشاره کرد

[اخلاقي]

خیام و ترانه های فلسفی :
حکیم عمر جیام نیشابوری را معاصرانش به حکمت و فلسفه و ریاضی و طب و نجوم می شنناختند. زادگاهش نیشابور و روزگار زند گا نیش قرن پنجم و دهه های نخستین سدهی ششم هجری است. سال وفاتش 517 و ارامگاه شکوهمندش در کنار شهر نیشابور ، زیارتگاه صاحبدلان و ادب دوستان است.روزگار خیام روزگار عجیبی بوده و میان فرقه های مذهبی اختلافات پر ستیزی وجود داشتهو تقریبا هر نوع ازادی و ازاد اندیشی از میان رخت بر بسته بود و نمونه ی اشکار تعصبهای مذهبی سیاسی را می توان در سیاست نامه ی خواجه نظام الملک دید متعصبان ، فلاسفه و حکما حتی دانشمندانی همچون خیام را دهری و کافر قلمداد می کردند. در چنین زمانهی پراشوبی است که خیام در همه چیز شک میکند و اندیشه ها و تاملات فلسفی خود را در قالب اشعاری کوتاه به نام رباعی می ریزد و بی ان که داعیهی شاعری داشته باشد برای زمزمه در لحظه های دلگیر تنهایی و بی همزبانی در گوشهای یاداشت می کند.
رباعی یا ترانه ، مخصوص اندیشه های کوتاه و عمیق و تاملات فلسفی است که معمو لا تکیه ی اصلی معنا در مصرع چهارم می باشد.
رباعیات خیام از دیر باز به زبانهای خارجی ترجمه شده و چهرهی او را جهانی کرده است.و این شهرت بدون شک ناشی از ترجمه های موزون و زیبای است که ادوارد فیتز جرالد ، شاعر نامور انگلیسی از رباعیات خیام به دست داده است و خود او هم به حق به خیام انگلیسی شهرت یافته است. بهترین چاپهای ربائیات خیام را محمد علی فروغی و صادق هدایت با مقدمه های ملهم از دو تلقی متفاوت منتشر کرده ا ند
ادامه دارد........

[صداقت]

ترویج اشعار مولوی و عطار و بقیه صوفیه و عقاید اونا از مهلکترین ضرباتی بود که به تن مجروح تشیع وارد شد.
اونا عقایدی را که از فلاسفه یونان و جوکیات هندی بود با معارف اسلامی در آمیختند و با چاشنی احساس و عاطفه و در کلام مولوی با چاشنی موسیقی و رقص به خورد عوام کالانعام دادند.
مصیبتی بر اسلام وارد کردند که گریبان گیر عام و خاص شد.

[shapour]

درود به رضوان گرامی

مثنوی مولانا این سراینده بزرگ پارسی و منطق الطیر عطار که جهانی را شیفته خود کرده است.
سرچشمه بسیاری از آثار فرهنگی جهانی دیگر است.
راستی هم باختری ها و هم ژاپنی ها انیمیشن های فراوانی را از روی داستان های این نسک های سترگ الهام گرفتند!
افتخار ما به این بزرگان بی انتها است!

سپاس
__________________

اي كه داري سينه چون آيينه پاك / گنجها داري تو در اين آب و خاك
تا جهاني خيره بر فرهنگ توست / گر به پاسَش دل نبندي ننگ توست

[صداقت]

شعر عرفانی با تکیه بر عواطف انسانی و پیش کشیدن اصولی مثل تسامح و مدارا، محبت،خدمت بلا شرط ،بی نیازی و ازادگی ،با یاد اوری ارزش وجودی انسان او را به سوی کمال و سر نهادن بر آستان حق دعوت می کند. شعر مولوی که عموما در مدار اندیشه ی عرفانی جریان می یابد ،انسان نومید و مصیبت زده را به این دنیای برتر فرا می خواند و در برابر حوادث و رنجهای زمانه به او دلگرمی و امید می دهد . در شعر عصر مولوی هم لفظ پاکیزه و نرم و دلنشین است و هم معنی برتر و انسانی و اسمانی. شعر عصر مولوی نابترین شعر ها را به قلمرو و زبان و فرهنگ فارسی هدیه کرده است و در ان بیشتر از هر دورهای با انسان شفاف و صافی ضمیر ،که دل را برای قبول تجلی نور حق اماده کرده است ، روبرو می شویم.
در شعرعصر مولوی ،سنایی پیشگام است و به قول خود مولانا، چشم و چراغ و عطار قافله سالار است.شعر عصر مولوی را با پادشاهان و فرمان روایان ، کاری نیست. پسقصیده را بیشتر قالب در خور مدیحه و زبا نش زبان فاخر درباری است ، کنار می گذارد یا کمتر به کار می گیرد و به جای ان با اط مینان تمام قالب غزل را که زبا ن دل و افزار دست عشق است بر می گزیند و البته در کنار ان قالب مثنوی را هم که پهنای گشاده ای است برای میدان داری عاطفه و خلق اثار بلند و ملکوتی به خدمت می گیرد.
بلندترین و سرشارترین مثنویهای عرفانی ، که حاوی نغزترین داستانها و پر مغزترین تمثیلهای ادب فارسی نیز هست ، در این دوره سروده شده است.هر یک از منظو مه های بزرگ این دوره (حدیقه ، مخزن الاسرار ، منطق الطیر و مثنوی) برای خود حماسهی بلندی ست که جهان پهلوانش انسان صافی ضمیر و خدا جویی است که از مصاف با نفس و هواهای نفسانی (جهاد اکبر) پیروز و سر بلند برگشته است از نامورترین چهره های ادبی این عصر می توان به خیام،سنایی، خاقانی ، نظامی عطار و مولوی اشاره کرد

آنچه را كه به عنوان اصول تسامح فرموديد همان تسامح صوفيانه است و همرنگ شدن اين فرقه با هر ملت و كيشي . كه اين قضيه ميكشد به صلح كل و به بيان امروزي همان پلوراليسم . كه اشعار زير از نمونه هاي تاييد آن نظريه است.
كفر و ايمان در رهش پويان وحده لاشريك له گويان
گفتا صنم پرست مشو با صمد نشين ....گفتم به كيش عشق هم اين و هم آن كنند

ترويج اين گونه نگرش و جهان بيني باعث شد كه مردم آن عصر به افرادي بي بخار و توسري خور تبديل شوند .با نگرشي به تاريخ ايران شاهد اين هستيم كه ملتی که حماسه و شور و ملیت در خونشان موج می زد ـ که نمونه اعلای آن در (شاهنامه فردوسی در قرن 4 و 5) است ـ‌ کم کم با روی کار آمدن اندیشه های صوفیانه در قرن های 6 و 7 چطور زمینه ساز حمله مغول به ایران شدند.
ايران در همان سده هاي مياني مورد هجوم و تاخت و تاز مغولان قرار گرفت. كه يك سرباز مغول توانست 40نفر را به راحتي اسير كند و انها را بكشد.
انچه را كه به عنوان بي نياز ي و آرادگي نوشته ايد همان است كه به بي قيدي و لاابالي گري كشيده شد تا ان جا صوفيه در شناخت خدا و عرفان خود نيازي از ديني واحد را دانستند تا انجا كه حتي بر كار پيامبران نيز خرده گرفتند. و خود را بالاتر از پيامبران خدا دانستند
شمس در اولين ديدارش با مولوي به اوگفت: پيامبر گفت ما عرفناك حق معرفتك. و بايزيد گفت ليس في جبتي سوي الله. و هزاران مورد كه همه سر از بي قيدي و لاابالي گري و شطحيات صوفيانه در اورد.

آن انسان صافي ضمير و كامل كه گفتيد كساني جز صوفيان مغرور نبوده و نيستند كه با عرفان توهمي خود گمراه كردند و گمراه شدند.
آري صوفيه با عرفان بافي خود ،‌ مردم را به تسامح به جاي جهـــــــــاد و دفاع در مقابل بيگانگان دعوت كردند. آنها خود باعث فسادي شدند مضاعف بر آن چه دامن گير مردم شده بود.
انسان نوميد و مصيبت زده را مصبت زده تر و نوميد تر كردند كه تا به امروز دامن گير ملت اسلام شده است.