==>>شناخت کامل دستـگاه بیـات در قرائـت قـرآن کریم

[گلستان قرآن]

بسم الله الرحمن الرحیم

از دستگاه های هفتگانه قرائت قرآن کریم، دستگاه بیات می باشد که همراه با صدایی پایین است و عموما برای آغاز تلاوت استفاده میگردد


عده‌ای ریشه واژه‌ی بیات را ترکی می‌دانند و آن را به معنای غم یا غمگین ویا نام قبیله‌ای از قبایل ترکمن دانسته‌اند و عده‌ای اصل آن را از واژه «بیاد» می‌دانند. مانند: بیاد خداوند متعال.

حسن آغاز و انجام تلاوت نیز با این دستگاه است. در موسیقی ایرانی بیات در ابعاد وسیعتر کاربرد داشته و از آهنگهای قدیمی ایران است. دستگاه بیات رکن اصلی قرائت به شمار می‌رود و همین ویژگی بارز است که آن را از سایر دستگاه ها متمایز می‌گرداند. باتوجه به اینکه قاری در این مقام از پائین‌ترین گام صوتی شروع می‌کند و به مرور به گام‌های بالاتر وارد می‌شود. ضرورتاً زیرنغمه‌های متنوع و بیشتری در داخل این مقام مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طوری که به سهولت نمی‌توان تمامی گام‌ها را پشت سر هم ارائه نمود و نیاز به نغمه‌ها و گوشه‌های متنوعی است.

به دستگاه بیات، ام النغمات یا مادر نغمه ها می گویند و دلیل آن وسعت گوشه ها و گستردگی آن است.

....

[گلستان قرآن]

آواز زند یا بیات ترک

در آواز ایرانی آوازی به نام زند(بیات) وجود دارد که البته در زمان قاجار به دلایلی به نام بیات ترک تغییر نام میدهد. این آواز از آوازهای چهارگانه دستگاه شور است.


بیات زند به دلیل نزدیکی به ماهور، قابلیت اجرایی بسیاری از گوشه‌های ماهور را دارد.

[گلستان قرآن]

نحوه‌ي شروع اساتيد با دستگاه بیات متفاوت است. به طور كلي مي‌توان به سه گروه اشاره نمود.
گروه اول: مانند استاد شحات‌انور، بيات را در شروع به كار گرفته سپس وارد مقام‌هاي بعدی می شود و در ميان تلاوت‌ خود و يا در پايان آن به اجرای محدوده‌های بيات می پردازد و عموماً تلاوت خود را با آن به پايان می رساند.
گروه دوم : همچون مصطفی اسماعيل، تمامی محدودهای آن را به صورت مبسوط اجرا، و عموماً از طريق زيرشاخه‌های فرود، تلاوت خود را به پايان می رسانند.
گروه سوم : همچون عبدالباسط و عبدالعزيز حصان در هر موقعيتی از تلاوت كه اراده كنند اين مقام را به خوبی اجرا می نمايند.

[گلستان قرآن]

قرار دستگاه بیات:

[گلستان قرآن]

جواب دستگاه بیات:

[گلستان قرآن]

جواب جواب دستگاه بیات:

[گلستان قرآن]

گوشه هایی از دستگاه بیات: