احکام آب کر ، آب قلیل ، آب جاری

[rosesefid]

آب جاري يعني چي؟ حتما بايد رودخانه باشه؟ مثلا از خيابان ما 1 جوي آب از همينهايي كه تو همه خيابونها هست رد ميشه كه آبش مخصوصا صبحها كاملا زلاله و با سرعت زياد هم جريان اداره. طول جوب هم زياده. اين آب، آب جاري حساب ميشه؟

[parsa]

به نام خدا و سلام

آب جاری به آبی می گویند که از زمین بجوشد و جریان داشته باشد. مانند آب چشمه و قنات.
یعنی سرچشمه از داخل زمین داشته باشد.

پس مواردی که گفتید آب جاری محسوب نمیشه.

بلکه اگر حجمش به مقداری باشه که اگر در ظرفی که درازا و پهنا و گودی آن هر یک سه وجب و نیم باشد بریزند آن ظرف را پر کند، این آب کر محسوب میشه. و کمتر از اون آب قلیل هست.

[aliarkhodi]

سلام
این اولین پست من در انجمن هست و انجمن را وقتی در مورد یه موضوع سرچ می کردم پیدا کردم
حالا در اولین پستم همان سوال را مطرح می کنم
آب کر همه مراجع گفته اند که سه و نیم وجب مکعب یا حدود 380 لیتر است
اما سه و نیم وجب را اگر حدود 90 سانت در نظر بگیریم
90*90*90*=0.729 متر مکعب که همان 729 لیتر آب می شود
و این کجا و 380 لیتر آب کجا ؟
کدام درست است
دوستان لطفا راهنمایی کنید

[منتظرمهدی زهرا]

۲. آب مضاف (آب ناخالص و عصاره‌یی)
الف) معنای آب مضاف
آب مضاف آبی است که اطلاق کلمه‌ی آب بر آن به تنهایی و بدون قید و اضافه صحیح نباشد، خواه از چیزی گرفته شود، مانند آب هندوانه، گلاب و مانند آن، یا با چیزی مخلوط شود به طوری که دیگر به آن آب نگویند، مانند شربت، آب نمک و مانند آن.
ب) احکام آب مضاف
۱. آب مضاف، چیز نجس را پاک نمی‌کند (از مطهرات نیست).
۲. با برخورد به نجاست، نجس می‌شود (هر چند نجاست کم باشد و بـــو یا رنگ یا مزه‌ی آب عوض نشود و هر چند آب مضاف به اندازه کر باشد).
۳. وضو و غسل با آب مضاف باطل است.
توجه:
گاهی به آب، موادی اضافه می‌کنند که آن را به رنگ شیر در می‌آورد، این آب، حکم آب مضاف را ندارد، (بنابراین می‌توان با آن چیزهای نجس را شست و وضو گرفت و غسل کرد).

۳. آب مطلق (آب خالص)
الف) معنای آب مطلق
آب مطلق آبی است که اطلاق کلمه‌ی آب بر آن به تنهایی و بدون هیچ قید و شرطی صحیح باشد، مانند آب باران و آب چشمه و مانند آن.
ب) اقسام آب مطلق
از آسمان می‌بارد (باران).
از زمین می‌جوشد (جاری).
نه می‌بارد و نه می‌جوشد (راکد) : ۱. تقریباً ۳۸۴ لیتر است (کر). ۲. کمتر از این مقدار است (قلیل).
توجه:
آب یا از آسمان می‌بارد یا از زمین (مخزن زیر زمینی) می‌جوشد و یا نه می‌بارد و نه می‌جوشد. به آبی که از آسمان می‌بارد «آب باران» گویند، و آبی که از زمین می‌جوشد «آب جاری» است. آبی که از زمین نمی‌جوشد و از آسمان نمی‌بارد «آب راکد» است که اگر حجم آن ۴۲ ۷/۸ وجب (تقریباً ۳۸۴ لیتر) باشد «آب کر» و اگر کمتر از آن باشد «آب قلیل» خواهد بود.
ج) احکام آب مطلق
۱. آب مطلق چیز نجس را پاک می‌کند (از مطهرات است).
۲. آب مطلق به جز آب قلیل، ‌تا زمانی که بر اثر برخورد با نجاست، رنگ یا بو یا مزه‌ی نجاست نگرفته باشد پاک است.
۳. وضو و غسل با آب مطلق صحیح است.
توجه:
برای ترتب آثار شرعی آب مطلق، صدق عنوان آن در نظر عرف کافی است، بنابراین از آن جا که صرف غلظت آب به سبب وجود املاح، مانع از صدق عنوان آب مطلق بر آن نمی‌شود، از این رو می‌توان با آب دریایی که بر اثر وجود املاح فراوان غلیظ شده است، مثل دریاچه‌ی ارومیه چیزهای نجس را شست و وضو گرفت و غسل کرد.

۴. احکام اقسام آبهای مطلق
الف) آب باران
آب باران اگر به چیزی که نجس شده است ببارد آن را پاک می‌کند.
ب) آب کر و جاری
۱. اگر چیزی را که نجس شده در آب کر و جاری فرو ببرند آن را پاک می‌کند و خود نجس نمی‌شود.
۲. آب کر و جاری اگر با ریخته شدن چیزهای نجس در آن، رنگ یا بو یا مزه‌ی آن تغییر کند، نجس می‌شود و در این صورت چیزهایی را که نجس شده‌اند، پاک نمی‌کند.
توجه:
آب کر و جاری در تطهیر هیچ تفاوتی با هم ندارند.
ج) آب قلیل
۱. اگر چیز نجسی در آب قلیل فرو برده شود نجس می‌شود و چیزی را که نجس شده پاک نمی‌کند.
۲. اگر آب قلیل را بر روی چیزهایی که نجس شده است بریزند آنها را پاک می‌کند، ولی آن مقدار آبی که پس از ریخته شدن بر روی نجس، از آن سرازیر می‌شود، نجس است.
۳. آب قلیلی که به طور سرازیر و بدون فشار به پایین می‌ریزد و قسمت پایین آن با نجاست برخورد می‌کند، در صورتی که سرازیری آب به گونه‌‌یی باشد که جریان از بالا به پایین بر آن صدق کند قسمت بالای آن پاک است.
۴. آب قلیل اگر به کر یا جاری متصل باشد در حکم کر و جاری است.

۵. احکام شک در آب
۱. آبی که نمی‌دانیم پاک است یا نجس شرعاً پاک است، ولی آبی که نجس بــوده و نمی‌دانیم بعداً پاک شده یا نه، در حکم نجس است.
۲. آبی که به اندازه‌ی کر بوده اگر انسان شک کند که از کر کمتر شده یا نه، در حکم آب کر است.
توجه:
برای ترتب آثار کر بودن آب، علم به کر بودن آن واجب نیست، بلکه اگر حــالت سابقه‌ی کر بودن آب احراز شود بنا گذاشتن بر کر بودن آن جایز است (مثلاً اگر بدانیم آب موجود در دستشویی های قطار و غیره قبلاً به اندازه‌ی کر یا بیشتر بوده است و شک کنیم از کر افتاده می‌توانیم بنا را بر کر بودن آن بگذاریم).
۳. آبی که کمتر از کر بوده تا انسان یقین نکند که به مقدار کر شده، حکم آب قلیل را دارد.

۱. مطهرات
الف) آب.
ب) زمین.
ج) آفتاب.
د) استحاله.
هـ) انتقال.
و) اسلام.
ز) تبعیت.
ح) بر طرف شدن عین نجاست.
ط) استبرای حیوان نجاستخوار.
ی) غایب شدن مسلمان.

توجه:
به چیزهایی که نجس را پاک می‌کند «مطهرات» می‌گویند.

الف) آب
۱. طریقه‌ی تطهیر ظروف:
۱. ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، ولی در کر و جاری یک‌بار کافی است.
۲. ظرفی را که سگ در آن، آب یا چیز روان دیگر خورده یا آن را لیسیده است باید اول با خاکمال شستشو کرد و سپس با آب شست، و اگر با آب قلیل شسته می‌شود باید پس از خاکمال دو مرتبه شسته شود.
۳. ظرفی که در آن خوک، غذای روان یا آب بخورد باید هفت مرتبه شسته شود، ولی خاکمال آن لازم نیست.
۲. طریقه‌ی تطهیر غیر ظروف:
۱. چیزی که نجس شده است، اگر در صورت بر طرف کردن عین نجاست، یک‌بار آن را در آب کر یا جاری فرو ببرند یا زیر شیری که به کر متصل است بگیرند به طوری که آب به همه‌ی جاهایی که نجس شده برسد پاک می‌شود، و در فرش و لباس و امثال آن بنابر احتیاط (واجب) باید آن را پس از فرو بردن در آب، فشار و یا تکان بدهند. بلی فشار یا تکان لازم نیست خارج آب باشد بلکه داخل آب کافی است.
۲. چیزی که بر اثر تماس با بول نجس شده است، هرگاه پس از برطرف شدن عین نجاست دو مرتبه آب قلیل روی آن ریخته شود، پاک می‌شود، و چیزی که با نجاسات دیگر تماس یافته و نجس شده است، پس از بر طرف شدن عین نجاست اگر یک‌مرتبه شسته شود پاک می‌شود.
۳. چیزی را که با آب قلیل آب می‌کشند، باید آبی که روی آن می‌ریزند از آن جدا شود و اگر قابل فشردن است، مانند لباس و فرش باید آن را فشار دهند تا آب از آن جدا شود.
توجه:
در تطهیر فرش نجس و مانند آن با آب لوله کشی، جدا شدن آب غساله شرط نیست، بلکه به صرف رسیدن آب به مکان نجس، بعد از زوال عین نجاست و حرکت غساله از جای خود به وسیله‌ی دست کشیدن بر فرش در هنگام اتصال آب، طهارت حاصل می‌شود.
ظاهر تنوری که با گِِل آغشته به آب نجس ساخته شده است، با شستن پاک می‌شود، و طهارت ظاهر تنور که خمیر به آن می‌چسبد برای پختن نان کافی است.
لباسهای نجسی که در موقع تطهیر، آب را رنگین می‌کنند چنانچه رنگ دادن لباس باعث مضاف شدن آب نشود، لباسهای نجس با ریختن آب بر آنها پاک می‌شوند.
لباسهای نجسی که برای آب کشیدن در ظرفی گذاشته می‌شود و آب لوله کشی روی آن ریخته شده و سراسر آن را فرا می‌گیرد، لباس و ظرف و آب و پرزهایی که از لباس جدا شده و بر روی آب دیده می‌شود و همراه آب به بیرون می‌ریزد همگی پاک هستند. (البته همانطور که قبلا گفته شد در لباس و امثال آن بنابر احتیاط باید آن را پس از فرو بردن در آب، فشار و یا تکان بدهند).

ب) زمین
کسی که بر اثر راه رفتن روی زمین، کف پا یا کفش او، نجس شده است، هرگاه تقریباً به قدر ده قدم روی زمین خشک و پاک راه برود، کف پا و کفش او پاک می‌شود مشروط به این که عین نجاست، زایل شود.
توجه:
زمینهای آسفالت و یا آغشته به قیر، پاک کننده‌ی پا یا ته کفش نیستند.

ج) آفتاب
۱. آفتاب، زمین و همه‌ی اشیای غیر منقول از قبیل ساختمان و چیزهایی که در آن به کار رفته، مانند در و پنجره و دیوار ستون و امثال آن و درخت و گیاه را پاک می‌کند.
۲. شرایط پاک‌کنندگی آفتاب:
۱. چیز نجس‌تر باشد.
۲. عین نجاست در آن نباشد (اگر عین نجاست هست قبل از تابش آفتاب بر طرف شود).
۳. آفتاب به‌آن بتابد (چیزی مانند ابر یا پرده، مانع تابش آفتاب نباشد).
۴. به‌وسیله‌ی آفتاب خشک شود (اگر مرطوب بماند پاک نشده است).

د) استحاله
چیز نجس اگر به طوری تغییر یابد که جنس دیگری شود، مانند چوبی که با سوختن خاکستر شود یا شرابی که به سرکه تبدیل شود یا سگی که در نمکزار بیفتد و تبدیل به نمک شود، پاک می‌شود، ولی اگر جنس آن تغییر نیابد، بلکه فقط صورت آن عوض شود، مانند گندم که آرد می‌شود یا شکر که در آب حل می‌شود، پاک نمی‌شود.
توجه:
برای تطهیر مواد نجس، مثل روغن نجس، صرف انجام فعل و انفعالات شیمیایی که خاصیت جدیدی به مواد ببخشد کافی نیست (با این کار، استحاله تحقق پیدا نمی‌کند).
به صرف جداسازی مواد معدنی آلوده و میکربها و غیر آن از آبهای فاضلابها، استحاله تحقق پیدا نمی‌کند، مگر این که عمل تصفیه با تبخیر آب و تبدیل دوباره‌ی بخار به آب انجام شود.

هـ) انتقال
خونی که پشه و دیگر حشرات از بدن انسان مکیده‌اند، تا وقتی خون انسان به حساب می‌آید نجس است، (مانند خونی که زالو از بدن انسان مکیده است)، ولی پس از آن که بر اثر گذشت مدتی، خون آن حشره محسوب شد پاک می‌شود.

ح) بر طرف شدن عین نجاست
اگر بدن حیوان به چیز نجسی آلوده شد، همین که آن چیز برطرف شد، بدن آن حیوان پاک می‌شود و احتیاج به آب کشیدن نیست. همینطور است داخل بدن انسان، مانند داخل دهان یا بینی، مشروط بر این که نجاست از بیرون به آن نرسیده باشد، پس خونی که از دندان می‌اید اگر عین آن در آب دهان از بین برود دهان پاک است.

ی) غایب شدن مسلمان
هرگاه یقین داشته که بدن یا لباس یا یکی از چیزهای شخص مسلمانی نجس است، و آن مسلمان را مدتی نبیند و سپس ببیند که او با آن چیزی که نجس بوده است رفتار چیز پاک را می‌کند، آن چیز محکوم به پاکی است، مشروط بر آن که صاحب آن چیز از نجاست قبلی و از احکام طهارت و نجاست با خبر باشد.

۲. راه‌های ثابت شدن طهارت
پاک شدن چیزی از سه راه ثابت می‌شود:
۱. خود انسان یقین کند چیزی که نجس بوده پاک شده است.
۲. ذوالید یعنی کسی که چیزی را در اختیار دارد (مانند صاحبخانه و فروشنده و خدمتکار) بگوید: پاک شده است.
۳. دو شخص عادل خبر دهند.
توجه:
هرگاه کودکی که در آستانه بلوغ است از طهارت چیزی خبر دهد که در اختیار اوست باید قبول کرد، و عبارت دیگر گفته وی در این باره معتبر است.

۳. اصل طهارت
۱. معنای اصل طهارت
به طور کلی در مورد طهارت و نجاست، اصل بر طهارت اشیا است یعنی هر چیزی که یقین به نجاست آن نباشد از نظر شرعی محکوم به طهارت است و سؤال و تحقیق لازم نیست.
۲. نمونه‌هایی از موارد اصل طهارت
۱. کودکی که همیشه خود را نجس می‌کند، دست تر، آب دهان و باقیمانده‌ی غذایش تا زمانی که یقین به نجاست آن حاصل نشده، محکوم به طهارت است.
۲. پرزها یا غباری که معلوم نیست از لباس نجس جدا شده یا لباس پاک، پاک است. همچنین اگر بدانیم از لباس نجس است ولی ندانیم از قسمت پاک لباس است یا قسمت مربوط به نجس آن.
۳. لباسهایی که به خشکشویی‌ها داده می‌شود، اگر از قبل نجس نباشند محکوم به طهارت هستند، هر چند بدانیم که صاحبان این مکانها برای شستن لباسها از مواد شیمیایی استفاده می‌کنند.
۴. ترشح آبی که بر مکانی می‌ریزد که نمی‌دانیم آن مکان پاک است یا نجس، پاک است.
۵. آبی که از ماشین‌های حمل زباله‌ی شهری به خیابان می‌ریزد و نمی‌دانیم پاک است یا نجس، محکوم به طهارت است. همچنین آبهایی که در چاله‌های موجود در خیابان جمــع می‌شود و معلوم نیست پاک است یا نجس.
۶. لوازم آرایشی، مثل رژ لب که معلوم نیست از مردار ساخته شده یا نه، تا زمانی که نجاست آنها از راه شرعی احراز نشود پاک است و استفاده از آنها اشکالی ندارد.
۷. هنگام استفاده از کفش، در صورتی حکم به نجاست پا می‌شود و بایستی آن را برای نماز شست که یقین داشته باشیم که کفش از پوست حیوانی است که تذکیه نشده و معلوم شود که پا در کفش مذکور عرق کرده، اما در صورت شک در عرق کردن پا یا شک در تذکیه‌ی حیوانی که کفش از پوست آن دوخته شده است محکوم به طهارت است.
۸. قلم مویی که در نقاشی و نقشه کشی و مانند آن استفاده می‌شود و معلوم نیست از موی خوک ساخته شده است یا نه، پاک است و استفاده از آن حتی در اموری هم که مشروط به طهارت است، اشکال ندارد.
۹. فردی که نمی‌دانیم مسلمان است یا کافر محکوم به طهارت است و سؤال از دینش واجب نیست.
۱۰. در و دیوار منازل و هتل‌های کفار غیر کتابی (مثل بودایی‌ها) و اثاثیه و لوازم موجود در آن در صورتی که ندانیم پاک است یا نجس، محکوم به طهارت است. (البته در صورت یقین به نجاست هم، آب کشیدن همه‌ی آنها واجب نیست. آنچه واجب است تطهیر اشیای نجسی است که برای خوردن و آشامیدن و نماز خواندن، مورد استفاده قرار می‌گیرند).
۱۱. اشیای مورد استفاده‌ی مشترک کفار و مسلمانان از قبیل صندلی‌های ماشین و قطار و مانند آن در صورتی که ندانیم پاک است یا نجس، پاک است.
۱۲. الکل‌هایی که معلوم نیست در اصل از اقسام مایعات مست کننده باشد، محکوم به طهارت است.

۴. احکام ظرف‌ها
خوردن و آشامیدن در ظرفی که از طلا یا نقره ساخته شده، حرام است، ولی نگهداشتن آن یا استفاده‌های دیگر از آن – غیر از خوردن و آشامیدن – حرام نیست.
توجه:
ظرف‌هایی که آب طلا یا نقره به آن داده شده، و یا از فلزی ساخته شده که قدری طلا یا نقره مخلوط دارد به طوری که به آن ظرف طلا یا نقره نمی‌گویند، حکم ظروف طلا و نقره را ندارند.

[منتظرمهدی زهرا]

آب کُر

مسأله 16 آب کُر (1) مقدار آبی است که اگر در ظرفی که درازا و پهنا و گودی آن (2) هر یک سه وجب و نیم (3) است بریزند آن ظرف را پر کند. (4) و وزن آن از صد و بیست و هشت من تبریز بیست مثقال کمتر است (5) و به حسب کیلوی متعارف بنا بر أقرب 419/ 377 کیلوگرم می‌شود.(1) (بهجت بنا بر اقوی. (مکارم بنا بر احتیاط واجب..(2) (گلپایگانی، صافی، مکارم در ظرفی که طول و عرض و عمق آن..(3) (خوئی، تبریزی، بهجت، صافی سه وجب..(4) (صافی و احتیاط آن است که هر بُعد آن سه وجب و نیم باشد..(سیستانی آب کُر مقدار آبی است که مساحت ظرف آن سی و شش وجب باشد، و این تقریباً معادل 384 لیتر است.[پایان مسأله] (تبریزی و بنا بر اظهر وزن اعتباری ندارد. [پایان مسأله] (مکارم یا وزن آن 384 کیلوگرم (384 لیتر) باشد و معیار در وجب، وجب‌های متوسّط است.(زنجانی و وزن آن بی اشکال 1200 رطل عراقی است ولی در تبدیل این مقدار به اوزان کنونی در بین دانشمندان اختلاف نظر دیده می‌شود، بنا بر نظر مشهور، مقدار کر 91217 377 (تقریباً 42/ 377) کیلوگرم می‌باشد، ولی ظاهراً مقدار کر بیشتر از این مقدار است، برخی از بزرگان مقدار آن را تقریباً 77/ 462 کیلوگرم دانسته‌اند و برخی دیگر 5/ 478 کیلوگرم. بنا بر این اگر مقدار وزن آب 480 کیلوگرم باشد، طبق نظر تمامی دانشمندان آب کر است، حجم این مقدار آب در آب مقطّر در دمای چهار درجه، 48/ 0 متر مکعب و در دمای صد درجه، حدود 5/ 0 متر مکعب و در سایر دماها بین این دو مقدار می‌باشد و در آب غیر مقطّر از مقدارهای ذکر شده کمتر است.(5) (گلپایگانی، صافی، فاضل بقیه مسأله ذکر نشده.(خوئی که تقریباً 377 کیلوگرم است.(بهجت و کافی است به حسب کیلو 740/ 376 کیلوگرم باشد و به حسب لیتر هم به همین مقدار می‌باشد.(نوری و احتیاط این است که مقدار 419/ 377 کیلوگرم را در نظر بگیرند.[اگر عین نجس مانند بول و خون به آب کُر برسد]

مسأله 17 اگر عین نجس مانند بول و خون به آب کُر برسد، چنانچه به واسطه آن، بو یا رنگ یا مزه آب تغییر کند آب نجس می‌شود، و اگر تغییر نکند نجس نمی‌شود.(گلپایگانی، خوئی، تبریزی، بهجت، صافی، سیستانی مسأله اگر عین نجس مانند بول و خون یا چیزی که نجس شده است مانند لباس نجس به آب کُر برسد چنانچه آن آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست را بگیرد، نجس می‌شود و اگر تغییر نکند نجس نمی‌شود.(زنجانی مسأله اگر عین نجس، مانند: بول یا خون، یا چیزی که نجس شده است، مانند: لباس نجس به آب کر برسد، چنانچه بو یا رنگ یا مزه آب به سبب ملاقات نجاست آن چیز تغییر کند، نجس می‌شود، هر چند آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست را نگیرد بلکه به اوصاف دیگری درآید بنا بر این آب کر، اگر به رنگ سرخ خون در نیاید بلکه رنگ آن به سبب ملاقات خون زرد شود، نجس می‌شود، و اگر هیچ یک از اوصاف سه گانه آب به سبب ملاقات تغییر نکند، آب نجس نمی‌شود.مسأله اختصاصی(مکارم مسأله 25 اگر چیزی که نجس شده (مانند لباس و ظرف) در آب کُر بشویند پاک می‌شود.[اگر بوی آب کر به واسطه غیر نجاست تغییر کند]

مسأله 18 اگر بوی آب کر (1) به واسطه غیر نجاست تغییر کند، نجس نمی‌شود (2).(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی، مکارم اگر بو یا رنگ یا مزه آب کُر..(زنجانی اگر بو یا رنگ یا مزه آب.. (فاضل اگر یکی از اوصاف آب کُر..(2) (بهجت و تا وقتی که مضاف نشده پاک کننده است.(مکارم ولی خوب است از هر گونه آب آلوده اجتناب گردد.(زنجانی هم چنان که اگر آب با نجس ملاقات نکند ولی به سبب مجاورت با آن تغییر کند نجس نمی‌شود.[اگر عین نجس به آبی که بیشتر از کر است برسد]

مسأله 19 اگر عین نجس مانند خون به آبی که بیشتر از کر است برسد (1) و بو یا رنگ یا مزه قسمتی از آن را تغییر دهد، چنانچه مقداری که تغییر نکرده کمتر از کر باشد تمام آب نجس می‌شود، و اگر به اندازه کر یا بیشتر باشد، فقط مقداری که بو یا رنگ یا مزه آن تغییر کرده نجس است.(1) (مکارم و قسمتی از آن را تغییر دهد چنانچه باقی مانده به اندازه کُر یا بیشتر است، فقط آن قسمت که تغییر کرده نجس می‌شود و الّا تمام آن نجس خواهد شد. [پایان مسأله][ آب فوّاره اگر متصل به کُر باشد]

مسأله 20 آب فوّاره اگر متصل به کُر باشد (1) آب نجس را پاک می‌کند (2) در صورتی که مخلوط با آن شود (3) ولی اگر قطره قطره روی آب نجس بریزد آن را پاک نمی‌کند، مگر آن که چیزی روی فوّاره بگیرند تا آب قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود (4) و با آن مخلوط گردد (5).(1) (فاضل در صورتی که قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود و بنا بر احتیاط واجب با آن مخلوط شود آن را پاک می‌کند ولی اگر بعد از قطره قطره شدن روی آب نجس بریزد، آن را پاک نمی‌کند.(2) (بهجت آب نجس و هر متنجس را که قابل تطهیر با آب است پاک می‌کند..(3) [قسمت داخل پرانتز بجز رساله آیت اللّه مکارم در بقیه رساله‌ها نیست](4) (اراکی، تبریزی بقیه مسأله ذکر نشده.(5) (خوئی، بهجت بهتر این است که ((زنجانی بنا بر احتیاط مستحب) آب فوّاره با آن آب نجس مخلوط گردد.(گلپایگانی، صافی بنا بر احتیاط واجب باید آب فوّاره با آن آب نجس مخلوط گردد.(سیستانی لازم است که آب فواره با آن آب نجس مخلوط گردد.[اگر چیز نجس را زیر شیری که متصل به کُر است بشویند]

مسأله 21 اگر چیز نجس را زیر شیری که متصل به کُر است بشویند آبی که از آن چیز می‌ریزد (1) اگر متصل به کُر باشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد (2) پاک است.(1) (مکارم پاک است، مگر این که بو یا رنگ یا طعم نجاست به خود گیرد.(زنجانی چنانچه متّصل به کُر باشد و بو یا رنگ یا مزه آن به سبب ملاقات با نجاست آن چیز تغییر نکرده باشد پاک است.(2) (خوئی، گلپایگانی، اراکی، صافی، سیستانی، بهجت و عین نجاست هم در آن نباشد..[اگر مقداری از آب کُر یخ ببندد]

مسأله 22 اگر مقداری از آب کُر یخ ببندد و باقی آن به قدر کُر نباشد چنانچه نجاست به آن برسد نجس می‌شود، و هر قدر از یخ هم آب شود نجس است.این مسأله در رساله آیت اللّه مکارم نیست[ آبی که به اندازه کر بوده است]

مسأله 23 آبی که به اندازه کر بوده، اگر انسان شک کند از کر کمتر شده یا نه مثل آب کُر است، (1) یعنی نجاست را پاک می‌کند (2) و اگر نجاستی هم به آن برسد نجس نمی‌شود. و آبی که کمتر از کر بوده (3) و انسان شک دارد به مقدار کر شده یا نه حکم آب کر ندارد (4).(1) (فاضل حکم آب کر را دارد..(2) (بهجت در صورتی که تفاوت بین آبی که الآن هست و آن چه قبلًا بوده کم باشد..(نوری چیز نجس شده را پاک می‌کند..(3) (زنجانی آبی که از مقداری که برای کر تعیین شده کمتر بوده..(4) (خوئی، زنجانی، تبریزی، سیستانی حکم آب کمتر از کر را دارد.(مکارم مسأله آبی که به اندازه کر یا بیشتر بوده چنانچه شک ّ کنیم از کر افتاده حکم آب کر را دارد و به عکس اگر آبی کمتر از کر بوده و شک ّ داریم کر شده حکم آب کمتر از کر را دارد.[کر به دو راه ثابت می‌شود]

مسأله 24 کر بودن آب به دو راه ثابت می‌شود:اول: آن که خود انسان یقین (1) کند. (2) دوم: آن که دو مردِ عادل خبر دهند. (3)(1) (گلپایگانی، فاضل، سیستانی، صافی یا اطمینان..(2) (نوری اوّل: آن که خود انسان تشخیص دهد..(زنجانی اوّل: آن که خود انسان یا نوع مردم یقین یا اطمینان کنند و چنانچه در موردی نوع مردم اطمینان ندارند و انسان بر خلاف متعارف اطمینان داشته باشد کفایت نمی‌کند..(3) (خوئی، تبریزی و بعید نیست که قول یک نفر مرد عادل بلکه قول کسی که مورد وثوق و اطمینان است نیز کافی باشد.(سیستانی و امّا اگر یک عادل یا ثقه یا کسی که کُر در اختیار او است خبر دهد اگر مفید اطمینان نباشد اعتبار آن محل اشکال است.(زنجانی و بنا بر احتیاط واجب قول یک نفر عادل کفایت نمی‌کند.(فاضل و در ثابت شدن آن به خبر ذو الید اشکال است.(مکارم مسأله کر بودن آب را از دو راه می‌توان شناخت: نخست این که خود انسان یقین پیدا کند و دیگر این که لا اقل یک نفر عادل خبر دهد.(بهجت مسأله کر بودن آب به سه راه ثابت می‌شود: 1 خود انسان یقین کند یا اطمینان داشته باشد بنا بر أظهر. 2 دو مرد عادل خبر دهند. 3 کسی که آب در اختیار اوست، بگوید آب کر است مثلًا صاحب منزل بگوید حوض منزل کر است.

[منتظرمهدی زهرا]

آب قلیل

[ آب قلیل]

مسأله 25 آب قلیل آبی است که از زمین نجوشد و از کر کمتر باشد (1).(1) (بهجت و آب باران (در حال باریدن) هم نباشد.(زنجانی، فاضل مسأله آب قلیل: آبی است که کر و جاری و باران و آب چاه نباشد.[ اگر آب قلیل روی چیز نجس بریزد]

مسأله 26 اگر آب قلیل روی چیز نجس بریزد یا چیز نجس به آن برسد نجس می‌شود، ولی اگر از بالا با فشار روی چیز نجس بریزد (1) مقداری که به آن چیز می‌رسد نجس (2)، و هر چه بالاتر از آن است پاک می‌باشد (3)، و نیز اگر مثل فوّاره با فشار از پایین به بالا رود در صورتی که نجاست به بالا برسد پایین نجس نمی‌شود و اگر نجاست به پایین برسد بالا نجس می‌شود.(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی اگر با فشار روی چیز نجس بریزد..(بهجت اگر از بالا با فشار، بلکه با مطلق حرکت از بالا به پایین روی چیز نجس بریزد..(فاضل اگر از بالا روی چیز نجس بریزد..(زنجانی اگر با فشار به چیز نجس برسد هر چند از پایین به بالا باشد..(2) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی و مقداری که به آن چیز نرسیده پاک است. [پایان مسأله](3) (گلپایگانی، صافی بقیه مسأله ذکر نشده.(مکارم مسأله هر گاه چیز نجسی به آب قلیل برسد آن را نجس می‌کند (بنا بر احتیاط واجب) امّا اگر از بالا بریزند فقط آن مقدار که به نجس رسیده نجس می‌شود و اگر به صورت فوّاره از پایین به بالا رود و به چیز نجسی برسد قسمت پایین آن نجس نمی‌شود.[ آب قلیلی که برای بر طرف کردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود]

مسأله 27 آب قلیلی که برای بر طرف کردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود و از آن جدا گردد، نجس است (1) و هم چنین بنا بر اقوی باید (2) از آب قلیلی هم که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب کشیدن چیز نجس روی آن می‌ریزند و از آن جدا می‌شود، اجتناب کنند (3). ولی آبی که (4) با آن مخرج بول و غائط را می‌شویند (5) با پنج شرط پاک است (6): اول: آن که بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد (7). دوم: نجاستی از خارج به آن نرسیده باشد. سوم: نجاست دیگری مثل خون، با بول یا غائط بیرون نیامده باشد (8). چهارم: ذرّه‌های غائط در آب پیدا نباشد (9). پنجم: بیشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد.(1) (سیستانی در چیزهایی که با یک بار شستن پاک نمی‌گردد نجس است..(فاضل آب قلیلی که روی چیز نجس ریخته شود و از آن جدا گردد نجس است..(2) (نوری: و باید.. زنجانی و بنا بر احتیاط باید.. (بهجت و بنا بر احتیاط واجب باید..(3) (گلپایگانی، صافی آب قلیلی که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب کشیدن روی آن می‌ریزند و از آن جدا می‌شود و بعد از آن محل ّ پاک می‌شود، پاک است..(خوئی، تبریزی آب قلیلی که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب کشیدن چیز نجس روی آن می‌ریزند و از آن جدا می‌شود، در صورتی که محل ّ به مجرّد شستن با او پاک شود آن آب پاک است، مثلًا اگر محل ّ نجس چیزی باشد که به یک مرتبه شستن پاک شود و عین نجس هم نداشته باشد غساله آن یعنی آبی که از او در وقت شستن جدا می‌شود پاک است. و امّا چیزی که دو مرتبه شستن آن لازم است از غساله شستن اوّل بنا بر احتیاط واجب اجتناب لازم است و غساله شستن دوّم پاک است..(سیستانی آب قلیلی که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای تطهیر چیز نجس روی آن می‌ریزند، و از آن جدا می‌شود بنا بر احتیاط لازم نجس است..(4) (گلپایگانی، خوئی، تبریزی، صافی و آبی که.. (سیستانی و آب قلیلی که..(5) (بهجت آبی که با آن مخرج غائط را می‌شویند..(6) (سیستانی با پنج شرط چیزی را که با آن ملاقات کند نجس نمی‌کند..(7) (زنجانی اول: آن که بو یا رنگ یا مزه آن به سبب ملاقات با نجاست تغییر نکرده باشد..(نوری اوّل: آن که بو یا رنگ یا مزه آب به واسطه نجاست تغییر نکرده باشد..(8) (بهجت سوم: نجاست دیگری مثل خون یا بول با غائط بیرون نیامده باشد..(9) (زنجانی چهارم: ذره‌های غائط در آب نباشد..(مکارم مسأله اگر با آب قلیل پاک چیزی را که نجس شده بشویند پاک می‌شود (با شرایطی که بعداً گفته خواهد شد) امّا آبی که از آن جدا می‌شود و آن را «غُساله» گویند، نجس است مگر در آبی که با آن مخرج بول و مدفوع را می‌شویند که با پنج شرط پاک است: 1 – یکی از اوصاف سه گانه نجس را به خود نگرفته باشد. 2 نجاستی از خارج به آن نرسیده باشد. 3 نجاست دیگری مانند خون، با بول یا غائط، همراه نباشد. 4 بنا بر احتیاط واجب ذرّات مدفوع در آب پیدا نباشد. 5 بیشتر از مقدار معمول نجاست به اطراف مخرج نرسیده باشد، ولی پاک بودن این آب به آن معنی است که اگر به بدن و لباس ترشّح کند لازم نیست آن را آب بکشند، امّا سایر استفاده‌های آب پاک را از آن نمی‌توان کرد.

[منتظرمهدی زهرا]

اگر چیزی به غیر بول مانند خون نجس شود, چنانچه بعد از ۱۹ برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب خروی آن بریزند و از آن جدا شود پاك می گردد و ۲۰ نیز اگر در دفعهء اولی كه آب روی آن می ریزند نجاست آن ح برطرف شود ۲۱ پاك می شود
۱) اگر(۱) آب قلیل روی چیز نجس بریزد, یا چیز نجس به آن برسد نجس می شود, ولی (۲) اگر از بالا روی چیز نجس بریزد, مقداری كه به آن چیز می رسد نجس , و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد... (م ۲۹)
۲) آب (۳) قلیلی كه (۴) روی چیز نجس ریخته شود و از آن جدا گردد نجس است . و همچین بنابر اقوا(۵) باید از آب قلیلی هم كه بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن چیز نجس روی آن می ریزند و از آن جدا می شود(۶), اجتناب كنند...(م ۳۰.
۳) ظرف نجس (۷) را با آب قلیل باید سه مرتبه شست (۸), (ولی در كر و جاری یك مرتبه كافی است )...(۹) (م ۱۵۴) (۱۰).
۴) ظرف (۱۱) نجس را با آب قلیل دو جور می شود آب كشید: یكی آنكه سه مرتبه پر كنند و خالی كنند; دیگر آنكه سه دفعه قدری آب در آن بریزند و در هر دفعه آب را طوری در آن بگردانند كه به جاهای نجس آن برسد و بیرون بریزند. (م ۱۵۹.
۵) اگر بخواهند چیزی را كه به بول نجس شده با آب قلیل آب بكشند(۱۲), چنانچه یك مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جدا شود, در صورتی كه بول در آن چیز نمانده باشد, یك مرتبهء دیگر كه آب روی آن بریزند پاك می شود. ولی در لباس و فرش و مانند اینها(۱۳) باید بعد از هر دفعه فشار دهند تا غُسالهء آن بیرون آید. و غُساله آبی است كه معمولاً در وقت شستن و بعد از آن از چیزی كه شسته می شود خود به خود یا به وسیلهء فشار می ریزد (م ۱۶۲.
۶) اگر(۱۴) جایی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بكشند, اطراف آنجا كه متصل به آن است و معمولاً موقع آب كشیدن (۱۵) آنجا نجس می شود, در صورتی (۱۶) كه آبی كه برای پاك شدن محل نجس می ریزند به آن اطراف جاری شود, با پاك شدن محل نجاست پاك می شوند(۱۷). و همچنین است اگر چیز پاكی را پهلوی چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند. پس اگر برای آب كشیدن یك انگشت نجس , روی همهء انگشتها آب بزیزند و آب نجس به همهء آنها برسد, بعد از پاك شدن انگشت نجس , تمام انگشتها پاك می شود(۱۸) (م ۱۷۶.
ـ یادآوری
اگر چیزی به غیر بول (مانند خون ) نجس شود, چنانچه بعد از(۱۹) برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب خروی آن بریزند و از آن جدا شود پاك می گردد. و(۲۰) نیز اگر در دفعهء اولی كه آب روی آن می ریزند نجاست آن ح برطرف شود(۲۱) پاك می شود. ولی در هر صورت لباس و مانند آن را باید فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید(۲۲) (م ۱۶۴. اگر(۲۳) ظاهر برنج و گوشت یا چیزی مانند اینها نجس شده باشد, چنانچه آن را در ظرفی بگذارند وخ سه (۲۴) مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند پاك می شود و ظرف آن هم پاك می گردد. ولی اگر بخواهند لباس دیا چیزی را كه فشار لازم دارد در ظرفی بگذارند و آب بكشند, باید(۲۵) در هر مرتبه كه آب روی آن می ریزند آن را فشار دهند و ظرف را كج كند تا غساله ای كه در آن جمع شده بیرون بریزد(۲۶) (م ۱۶۸.توجه غیر از آب , پاك كننده های دیگری مانند زمین و آفتاب هست كه طبق شرایطی چیزهای نجس را پاك جمی كنند. برای آشنایی بیشتر با احكام آن به رسالهء توضیح المسائل مرجع تقلید خود مراجعه كنید.

عبدالرحیم موگهی
پی‏نوشت‏ها:
۱ـ مكارم : هرگاه چیز نجسی به آب قلیل برسد, آن را نجس می كند بنابر احتیاط واجب , اما اگر از بالابریزند,فقط از آن مقدار كه به نجس رسیده نجس می شود... (م ۳۲.
۲ـ تبریزی :... ولی اگر با فشار روی چیز نجس بریزد مقداری كه به آن چیز می رسد نجس است و مقداری كه به آن چیز نرسیده پاك است (م ۲۶ بهجت :... ولی اگر از بالا با فشار بلكه با مطلق حركت از بالا به پایین روی چیز نجس بریزد مقداری كه به آن چیز می رسد نجس , و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد... (م ۳۱.
۳ـ مكارم : اگر با آب قلیلِ پاك چیزی را كه نجس شده بشویند پاك می شود (با شرایطی كه بعداً گفته خواهدشد), اما آبی كه از آن جدا می شود و آن را غُساله گویند نجس است ... (م ۳۳.
۴ـ زنجانی (م ۲۷ و بهجت (م ۳۲ و تبریزی (م ۲۷: آب قلیلی كه برای برطرف كردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود... .
۵ـ بهجت : بنابر احتیاط واجب (م ۳۲ زنجانی : بنابر احتیاط (م ۲۷.
۶ـ تبریزی :... از آن جدا می شود در صورتی كه محل به مُجَرّد شستن با او پاك می شود آن آب , پاك است ,مثلاً اگر محل نجس چیزی باشد كه به یك مرتبه شستن پاك شود و عین نجس هم نداشته باشد, غُسالهء آن یعنی آبی كه از او در وقت شستن جدا می شود پاك است . و اما چیزی كه دو مرتبه شستن آن لازم است , از غُسالهء شستن ];::ّّاول بنابر احتیاط واجب اجتناب لازم است و غسالهء شستن دوم پاك است (م ۲۷.
۷ـ زنجانی : كاسهء نجس و مانند آن از سایر ظروف شُرب را با آب قلیل باید سه مرتبه شست ... (م ۱۵۱.
۸ـ بهجت : ظرفی كه به غیر بول نجس شده , اگر یك مرتبه شسته شود پاك می شود, حتی اگر با آب قلیل باشد بنابر اقوا... (م ۱۵۲.
۹ـ زنجانی : و بنابر احوط در كر و جاری نیز سه مرتبه معتبر است ... (م ۱۵۱.
۱۰ـ ظرفی كه به وسیلهء سگ و خوك و شراب نجس شده است , احكام دیگری دارد. برای دانستن آنها به رسالهء توضیح المسائل مرجع تقلید خود مراجعه كنید.
۱۱ـ بهجت : ظرفی را كه به غیر بول نجس شده , با آب قلیل به دو صورت می توان اب كشید: اول آنكه بنابراقوا یك مرتبه از آب پر كنند و خالی كنند; دوم (آنكه ) یك دفعه قدری آب در آن بریزند و آب را طوری در آن بگردانند كه به جاهای نجس آن برسد و بیرون بریزند. و اگر به بول نجس شده باشد این كار را دوبار انجام دهند(م ۱۵۷ زنجانی : كاسهء نجس ... (م ۱۵۶.
۱۲ـ مكارم : برای تطهیر (= آب كشیدن و پاك كردن ) چیزی كه با بول نجس شده با آب قلیل دو مرتبه و درآب كر و جاری و آب لوله كشی یك مرتبه كفایت می كند (و كافی است ), اما در غیر بول یك مرتبه با آب قلیل یا كركافی است (م ۱۸۱ (و) برای شستن لباس و فرش و مانند آن با آب قلیل باید آن را مقداری فشار دهند تا آب از آن خارج شود (م ۱۸۲.
۱۳ـ زنجانی : بنابر احتیاط باید بعد از هر دفعه فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید... (م ۱۶۱.
۱۴ـ مكارم : این مسأله در رسالهء ایشان دیده نشد.
۱۵ـ تبریزی :... و معمولاً موقع آب كشیدن , آب به آنها سرایت می كند با پاك شدن جای نجس پاك می شود,به این معنا كه آب كشیدن اطراف مستقلاً (و جداگانه ) لازم نیست . بلكه اطراف و محل نجس به آب كشیدنِ با هم پاك می شوند. و همچنین است ... (م ۱۷۵.
۱۶ـ بهجت (م ۱۷۷ و تبریزی (م ۱۷۵ و زنجانی (م ۱۷۵: عبارت (در صورتی كه آبی كه برای پاك شدن محل نجس می ریزند به آن اطراف جاری شود) در رسالهء آنان دیده نشد. ];;;ّّ۱۱۶ـ بهجت :... با پاك شدن جای نجس پاك می شود. و در صورتی كه بیش از یك مرتبه باید شسته شود, آب دوم باید به تمام جاهایی كه آب اول رسیده و با آن نجس شده بود برسد. و همچنین است ... (م ۱۷.
۱۸ـ زنجانی : اگر جایی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بكشند, بنابر احتیاط باید به اطراف آنجا كه متصل به آن است و موقع آب كشیدن آنجا نجس می شود, آب پاك برسد. و همچنین اگر چیز پاكی را كنار چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند, بنابر احتیاط به قسمتهایی از چیز پاك كه در هنگام آب كشیدن نجس شده آب پاك برسد. پس اگر برای آب كشیدن یك انگشت نجس , روی همهء انگشتها آب بریزند و آب نجس به همهء آنهابرسد, بنابر احتیاط باید آب پاك به تمام انگشتان برسد (م ۱۷۵.
۱۹ـ تبریزی :... نجس شود, چنانچه با برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جداشود... (م ۱۶۳.
۲۰ـ تبریزی : از عبارت (و نیز اگر...) تا عبارت (پاك می شود) در رسالهء ایشان دیده نشد (م ۱۶۳.
۲۱ـ بهجت :... نجاست آن برطرف شود, و بعد از برطرف شدن نجاست هم آب روی آن بیاید پاك می شود...(م ۱۶۴.
۲۲ـ مكارم :... برای تطهیر (= آب كشیدن و پاك كردن ) چیزی كه با غیر بول نجس شده , یك مرتبه (شستن ) باآب قلیل یا كر كافی است (با استفاده از: م ۱۸۱ زنجانی : اگر چیزی به غیر بول نجس شود و یك مرتبه آب روی آن بریزند كه با آن , نجاست برطرف شود و از آن جدا شود پاك می گردد, ولی در شستن لباس و مانند اینها در آب قلیل بنابر احتیاط باید آنها را فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید... (م ۱۶۳.
۲۳ـ مكارم : اگر چیزی نجس شود چنانچه آن را در ظرفی بگذارند... (م ۱۸۷.
۲۴ـ بهجت :... چنانچه آن را در ظرفی بگذارند و یك مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند... (م ۱۶۸.
۲۵ـ بهجت :... باید بعد از آنكه آب روی آن می ریزند آن را فشار دهند و ظرف را كج كنند... (م ۱۶۸.
۲۶ـ زنجانی : اگر ظاهر برنج و گوشت و مانند اینها نجس شده باشد, در جایی كه تعدد لازم نیست , چنانچه آن را در كاسه و مانند آن بگذارند و یك مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند پاك می شود, و لباس و مانند اینهابنابر احتیاط, در آب قلیل باید فشار داده شود (م ۱۶۷.

[منتظرمهدی زهرا]

اگر چیزی به غیر بول مانند خون نجس شود, چنانچه بعد از ۱۹ برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب خروی آن بریزند و از آن جدا شود پاك می گردد و ۲۰ نیز اگر در دفعهء اولی كه آب روی آن می ریزند نجاست آن ح برطرف شود ۲۱ پاك می شود
۱) اگر(۱) آب قلیل روی چیز نجس بریزد, یا چیز نجس به آن برسد نجس می شود, ولی (۲) اگر از بالا روی چیز نجس بریزد, مقداری كه به آن چیز می رسد نجس , و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد... (م ۲۹)
۲) آب (۳) قلیلی كه (۴) روی چیز نجس ریخته شود و از آن جدا گردد نجس است . و همچین بنابر اقوا(۵) باید از آب قلیلی هم كه بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن چیز نجس روی آن می ریزند و از آن جدا می شود(۶), اجتناب كنند...(م ۳۰.
۳) ظرف نجس (۷) را با آب قلیل باید سه مرتبه شست (۸), (ولی در كر و جاری یك مرتبه كافی است )...(۹) (م ۱۵۴) (۱۰).
۴) ظرف (۱۱) نجس را با آب قلیل دو جور می شود آب كشید: یكی آنكه سه مرتبه پر كنند و خالی كنند; دیگر آنكه سه دفعه قدری آب در آن بریزند و در هر دفعه آب را طوری در آن بگردانند كه به جاهای نجس آن برسد و بیرون بریزند. (م ۱۵۹.
۵) اگر بخواهند چیزی را كه به بول نجس شده با آب قلیل آب بكشند(۱۲), چنانچه یك مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جدا شود, در صورتی كه بول در آن چیز نمانده باشد, یك مرتبهء دیگر كه آب روی آن بریزند پاك می شود. ولی در لباس و فرش و مانند اینها(۱۳) باید بعد از هر دفعه فشار دهند تا غُسالهء آن بیرون آید. و غُساله آبی است كه معمولاً در وقت شستن و بعد از آن از چیزی كه شسته می شود خود به خود یا به وسیلهء فشار می ریزد (م ۱۶۲.
۶) اگر(۱۴) جایی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بكشند, اطراف آنجا كه متصل به آن است و معمولاً موقع آب كشیدن (۱۵) آنجا نجس می شود, در صورتی (۱۶) كه آبی كه برای پاك شدن محل نجس می ریزند به آن اطراف جاری شود, با پاك شدن محل نجاست پاك می شوند(۱۷). و همچنین است اگر چیز پاكی را پهلوی چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند. پس اگر برای آب كشیدن یك انگشت نجس , روی همهء انگشتها آب بزیزند و آب نجس به همهء آنها برسد, بعد از پاك شدن انگشت نجس , تمام انگشتها پاك می شود(۱۸) (م ۱۷۶.
ـ یادآوری
اگر چیزی به غیر بول (مانند خون ) نجس شود, چنانچه بعد از(۱۹) برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب خروی آن بریزند و از آن جدا شود پاك می گردد. و(۲۰) نیز اگر در دفعهء اولی كه آب روی آن می ریزند نجاست آن ح برطرف شود(۲۱) پاك می شود. ولی در هر صورت لباس و مانند آن را باید فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید(۲۲) (م ۱۶۴. اگر(۲۳) ظاهر برنج و گوشت یا چیزی مانند اینها نجس شده باشد, چنانچه آن را در ظرفی بگذارند وخ سه (۲۴) مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند پاك می شود و ظرف آن هم پاك می گردد. ولی اگر بخواهند لباس دیا چیزی را كه فشار لازم دارد در ظرفی بگذارند و آب بكشند, باید(۲۵) در هر مرتبه كه آب روی آن می ریزند آن را فشار دهند و ظرف را كج كند تا غساله ای كه در آن جمع شده بیرون بریزد(۲۶) (م ۱۶۸.توجه غیر از آب , پاك كننده های دیگری مانند زمین و آفتاب هست كه طبق شرایطی چیزهای نجس را پاك جمی كنند. برای آشنایی بیشتر با احكام آن به رسالهء توضیح المسائل مرجع تقلید خود مراجعه كنید.

عبدالرحیم موگهی
پی‏نوشت‏ها:
۱ـ مكارم : هرگاه چیز نجسی به آب قلیل برسد, آن را نجس می كند بنابر احتیاط واجب , اما اگر از بالابریزند,فقط از آن مقدار كه به نجس رسیده نجس می شود... (م ۳۲.
۲ـ تبریزی :... ولی اگر با فشار روی چیز نجس بریزد مقداری كه به آن چیز می رسد نجس است و مقداری كه به آن چیز نرسیده پاك است (م ۲۶ بهجت :... ولی اگر از بالا با فشار بلكه با مطلق حركت از بالا به پایین روی چیز نجس بریزد مقداری كه به آن چیز می رسد نجس , و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد... (م ۳۱.
۳ـ مكارم : اگر با آب قلیلِ پاك چیزی را كه نجس شده بشویند پاك می شود (با شرایطی كه بعداً گفته خواهدشد), اما آبی كه از آن جدا می شود و آن را غُساله گویند نجس است ... (م ۳۳.
۴ـ زنجانی (م ۲۷ و بهجت (م ۳۲ و تبریزی (م ۲۷: آب قلیلی كه برای برطرف كردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود... .
۵ـ بهجت : بنابر احتیاط واجب (م ۳۲ زنجانی : بنابر احتیاط (م ۲۷.
۶ـ تبریزی :... از آن جدا می شود در صورتی كه محل به مُجَرّد شستن با او پاك می شود آن آب , پاك است ,مثلاً اگر محل نجس چیزی باشد كه به یك مرتبه شستن پاك شود و عین نجس هم نداشته باشد, غُسالهء آن یعنی آبی كه از او در وقت شستن جدا می شود پاك است . و اما چیزی كه دو مرتبه شستن آن لازم است , از غُسالهء شستن ];::ّّاول بنابر احتیاط واجب اجتناب لازم است و غسالهء شستن دوم پاك است (م ۲۷.
۷ـ زنجانی : كاسهء نجس و مانند آن از سایر ظروف شُرب را با آب قلیل باید سه مرتبه شست ... (م ۱۵۱.
۸ـ بهجت : ظرفی كه به غیر بول نجس شده , اگر یك مرتبه شسته شود پاك می شود, حتی اگر با آب قلیل باشد بنابر اقوا... (م ۱۵۲.
۹ـ زنجانی : و بنابر احوط در كر و جاری نیز سه مرتبه معتبر است ... (م ۱۵۱.
۱۰ـ ظرفی كه به وسیلهء سگ و خوك و شراب نجس شده است , احكام دیگری دارد. برای دانستن آنها به رسالهء توضیح المسائل مرجع تقلید خود مراجعه كنید.
۱۱ـ بهجت : ظرفی را كه به غیر بول نجس شده , با آب قلیل به دو صورت می توان اب كشید: اول آنكه بنابراقوا یك مرتبه از آب پر كنند و خالی كنند; دوم (آنكه ) یك دفعه قدری آب در آن بریزند و آب را طوری در آن بگردانند كه به جاهای نجس آن برسد و بیرون بریزند. و اگر به بول نجس شده باشد این كار را دوبار انجام دهند(م ۱۵۷ زنجانی : كاسهء نجس ... (م ۱۵۶.
۱۲ـ مكارم : برای تطهیر (= آب كشیدن و پاك كردن ) چیزی كه با بول نجس شده با آب قلیل دو مرتبه و درآب كر و جاری و آب لوله كشی یك مرتبه كفایت می كند (و كافی است ), اما در غیر بول یك مرتبه با آب قلیل یا كركافی است (م ۱۸۱ (و) برای شستن لباس و فرش و مانند آن با آب قلیل باید آن را مقداری فشار دهند تا آب از آن خارج شود (م ۱۸۲.
۱۳ـ زنجانی : بنابر احتیاط باید بعد از هر دفعه فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید... (م ۱۶۱.
۱۴ـ مكارم : این مسأله در رسالهء ایشان دیده نشد.
۱۵ـ تبریزی :... و معمولاً موقع آب كشیدن , آب به آنها سرایت می كند با پاك شدن جای نجس پاك می شود,به این معنا كه آب كشیدن اطراف مستقلاً (و جداگانه ) لازم نیست . بلكه اطراف و محل نجس به آب كشیدنِ با هم پاك می شوند. و همچنین است ... (م ۱۷۵.
۱۶ـ بهجت (م ۱۷۷ و تبریزی (م ۱۷۵ و زنجانی (م ۱۷۵: عبارت (در صورتی كه آبی كه برای پاك شدن محل نجس می ریزند به آن اطراف جاری شود) در رسالهء آنان دیده نشد. ];;;ّّ۱۱۶ـ بهجت :... با پاك شدن جای نجس پاك می شود. و در صورتی كه بیش از یك مرتبه باید شسته شود, آب دوم باید به تمام جاهایی كه آب اول رسیده و با آن نجس شده بود برسد. و همچنین است ... (م ۱۷.
۱۸ـ زنجانی : اگر جایی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بكشند, بنابر احتیاط باید به اطراف آنجا كه متصل به آن است و موقع آب كشیدن آنجا نجس می شود, آب پاك برسد. و همچنین اگر چیز پاكی را كنار چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند, بنابر احتیاط به قسمتهایی از چیز پاك كه در هنگام آب كشیدن نجس شده آب پاك برسد. پس اگر برای آب كشیدن یك انگشت نجس , روی همهء انگشتها آب بریزند و آب نجس به همهء آنهابرسد, بنابر احتیاط باید آب پاك به تمام انگشتان برسد (م ۱۷۵.
۱۹ـ تبریزی :... نجس شود, چنانچه با برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جداشود... (م ۱۶۳.
۲۰ـ تبریزی : از عبارت (و نیز اگر...) تا عبارت (پاك می شود) در رسالهء ایشان دیده نشد (م ۱۶۳.
۲۱ـ بهجت :... نجاست آن برطرف شود, و بعد از برطرف شدن نجاست هم آب روی آن بیاید پاك می شود...(م ۱۶۴.
۲۲ـ مكارم :... برای تطهیر (= آب كشیدن و پاك كردن ) چیزی كه با غیر بول نجس شده , یك مرتبه (شستن ) باآب قلیل یا كر كافی است (با استفاده از: م ۱۸۱ زنجانی : اگر چیزی به غیر بول نجس شود و یك مرتبه آب روی آن بریزند كه با آن , نجاست برطرف شود و از آن جدا شود پاك می گردد, ولی در شستن لباس و مانند اینها در آب قلیل بنابر احتیاط باید آنها را فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید... (م ۱۶۳.
۲۳ـ مكارم : اگر چیزی نجس شود چنانچه آن را در ظرفی بگذارند... (م ۱۸۷.
۲۴ـ بهجت :... چنانچه آن را در ظرفی بگذارند و یك مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند... (م ۱۶۸.
۲۵ـ بهجت :... باید بعد از آنكه آب روی آن می ریزند آن را فشار دهند و ظرف را كج كنند... (م ۱۶۸.
۲۶ـ زنجانی : اگر ظاهر برنج و گوشت و مانند اینها نجس شده باشد, در جایی كه تعدد لازم نیست , چنانچه آن را در كاسه و مانند آن بگذارند و یك مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند پاك می شود, و لباس و مانند اینهابنابر احتیاط, در آب قلیل باید فشار داده شود (م ۱۶۷.

[منتظرمهدی زهرا]

احكام آب قلیل

اگر چیزی به غیر بول مانند خون نجس شود, چنانچه بعد از ۱۹ برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب خروی آن بریزند و از آن جدا شود پاك می گردد و ۲۰ نیز اگر در دفعهء اولی كه آب روی آن می ریزند نجاست آن ح برطرف شود ۲۱ پاك می شود
۱) اگر(۱) آب قلیل روی چیز نجس بریزد, یا چیز نجس به آن برسد نجس می شود, ولی (۲) اگر از بالا روی چیز نجس بریزد, مقداری كه به آن چیز می رسد نجس , و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد... (م ۲۹)
۲) آب (۳) قلیلی كه (۴) روی چیز نجس ریخته شود و از آن جدا گردد نجس است . و همچین بنابر اقوا(۵) باید از آب قلیلی هم كه بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب كشیدن چیز نجس روی آن می ریزند و از آن جدا می شود(۶), اجتناب كنند...(م ۳۰.
۳) ظرف نجس (۷) را با آب قلیل باید سه مرتبه شست (۸), (ولی در كر و جاری یك مرتبه كافی است )...(۹) (م ۱۵۴) (۱۰).
۴) ظرف (۱۱) نجس را با آب قلیل دو جور می شود آب كشید: یكی آنكه سه مرتبه پر كنند و خالی كنند; دیگر آنكه سه دفعه قدری آب در آن بریزند و در هر دفعه آب را طوری در آن بگردانند كه به جاهای نجس آن برسد و بیرون بریزند. (م ۱۵۹.
۵) اگر بخواهند چیزی را كه به بول نجس شده با آب قلیل آب بكشند(۱۲), چنانچه یك مرتبه آب روی آن بریزند و از آن جدا شود, در صورتی كه بول در آن چیز نمانده باشد, یك مرتبهء دیگر كه آب روی آن بریزند پاك می شود. ولی در لباس و فرش و مانند اینها(۱۳) باید بعد از هر دفعه فشار دهند تا غُسالهء آن بیرون آید. و غُساله آبی است كه معمولاً در وقت شستن و بعد از آن از چیزی كه شسته می شود خود به خود یا به وسیلهء فشار می ریزد (م ۱۶۲.
۶) اگر(۱۴) جایی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بكشند, اطراف آنجا كه متصل به آن است و معمولاً موقع آب كشیدن (۱۵) آنجا نجس می شود, در صورتی (۱۶) كه آبی كه برای پاك شدن محل نجس می ریزند به آن اطراف جاری شود, با پاك شدن محل نجاست پاك می شوند(۱۷). و همچنین است اگر چیز پاكی را پهلوی چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند. پس اگر برای آب كشیدن یك انگشت نجس , روی همهء انگشتها آب بزیزند و آب نجس به همهء آنها برسد, بعد از پاك شدن انگشت نجس , تمام انگشتها پاك می شود(۱۸) (م ۱۷۶.
ـ یادآوری
اگر چیزی به غیر بول (مانند خون ) نجس شود, چنانچه بعد از(۱۹) برطرف كردن نجاست یك مرتبه آب خروی آن بریزند و از آن جدا شود پاك می گردد. و(۲۰) نیز اگر در دفعهء اولی كه آب روی آن می ریزند نجاست آن ح برطرف شود(۲۱) پاك می شود. ولی در هر صورت لباس و مانند آن را باید فشار دهند تا غسالهء آن بیرون آید(۲۲) (م ۱۶۴. اگر(۲۳) ظاهر برنج و گوشت یا چیزی مانند اینها نجس شده باشد, چنانچه آن را در ظرفی بگذارند وخ سه (۲۴) مرتبه آب روی آن بریزند و خالی كنند پاك می شود و ظرف آن هم پاك می گردد. ولی اگر بخواهند لباس دیا چیزی را كه فشار لازم دارد در ظرفی بگذارند و آب بكشند, باید(۲۵) در هر مرتبه كه آب روی آن می ریزند آن را فشار دهند و ظرف را كج كند تا غساله ای كه در آن جمع شده بیرون بریزد(۲۶) (م ۱۶۸.توجه غیر از آب , پاك كننده های دیگری مانند زمین و آفتاب هست كه طبق شرایطی چیزهای نجس را پاك جمی كنند. برای آشنایی بیشتر با احكام آن به رسالهء توضیح المسائل مرجع تقلید خود مراجعه كنید.



پی‏نوشت‏ها:
۱ـ مكارم : هرگاه چیز نجسی به آب قلیل برسد, آن را نجس می كند بنابر احتیاط واجب , اما اگر از بالابریزند,فقط از آن مقدار كه به نجس رسیده نجس می شود... (م ۳۲.
۲ـ تبریزی :... ولی اگر با فشار روی چیز نجس بریزد مقداری كه به آن چیز می رسد نجس است و مقداری كه به آن چیز نرسیده پاك است (م ۲۶ بهجت :... ولی اگر از بالا با فشار بلكه با مطلق حركت از بالا به پایین روی چیز نجس بریزد مقداری كه به آن چیز می رسد نجس , و هر چه بالاتر از آن است پاك می باشد... (م ۳۱.
۳ـ مكارم : اگر با آب قلیلِ پاك چیزی را كه نجس شده بشویند پاك می شود (با شرایطی كه بعداً گفته خواهدشد), اما آبی كه از آن جدا می شود و آن را غُساله گویند نجس است ... (م ۳۳.
۴ـ زنجانی (م ۲۷ و بهجت (م ۳۲ و تبریزی (م ۲۷: آب قلیلی كه برای برطرف كردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود... .
۵ـ بهجت : بنابر احتیاط واجب (م ۳۲ زنجانی : بنابر احتیاط (م ۲۷.
۶ـ تبریزی :... از آن جدا می شود در صورتی كه محل به مُجَرّد شستن با او پاك می شود آن آب , پاك است ,مثلاً اگر محل نجس چیزی باشد كه به یك مرتبه شستن پاك شود و عین نجس هم نداشته باشد, غُسالهء آن یعنی آبی كه از او در وقت شستن جدا می شود پاك است . و اما چیزی كه دو مرتبه شستن آن لازم است , از غُسالهء شستن ];::ّّاول بنابر احتیاط واجب اجتناب لازم است و غسالهء شستن دوم پاك است (م ۲۷.
۷ـ زنجانی : كاسهء نجس و مانند آن از سایر ظروف شُرب را با آب قلیل باید سه مرتبه شست ... (م ۱۵۱.
۸ـ بهجت : ظرفی كه به غیر بول نجس شده , اگر یك مرتبه شسته شود پاك می شود, حتی اگر با آب قلیل باشد بنابر اقوا... (م ۱۵۲.