راز مظلومیت حضرت علی (ع)

[Moamma]

قرآن ناطق در محراب نماز با ضربت شمشیر شقی ترین انسان تاریخ به نام صیانت از دین و قرآن، مظلومانه به شهادت می رسد و اكنون در آستانه سالروز آن واقعه دهشتناك و بزرگترین تراژدی تاریخ قرار داریم.

پرسشی كه همواره مسلمانان و مخصوصاً شیعیان را به خود مشغول داشته، این است كه انسان بزرگی با این سعه وجودی و صفاتی، چرا مظلوم واقع شد شخصیتی كه در تاریخ بشریت به اذعان همه اندیشمندان مكاتب مختلف، نظیرش را نمی توان یافت.
وجودی كه ولایت و امامتش موجب اكمال دین و اتمام نعمت است كه «الیوم اكملت لكم دینكم و اتممت علیكم نعمتی و رضیت لكم الاسلام دینا». شخصیتی كه وجودش لرزه بر اندام تمامیت كفر انداخت كه «الیوم یئس الذین كفروا.‎/.»،
وجودی كه دائر مدار و محور حق است كه «الحق مع علی و علی مع الحق» و سعه وجودی اش آنقدر گسترش دارد كه جانشین بلافصل خاتم الانبیاء (ص) می گردد كه «من كنت مولاه فهذا علی مولاه.‎/.»
نگاه جامعه شناختی به زمان حضرت امیر (ع) حكایت از تعلق خاطر زائدالوصف مردم به آن بزرگوار دارد. این تعلق خاطر از آن جهت است كه علی (ع) داماد پیغمبر (ص) است، فرمانده شجاع لشكر اسلام است، فاتح قلعه خیبر است، یار و یاور و پناه یتیمان و مظلومان است و.‎ . . آری! همه اینها علی (ع) است، ولی واقعیت وجودی آن حضرت بسیار فراتر و والاتر از این حرف ها است.
جوهره وجودی حضرت امیر (ع) را باید در چیز دیگری فراتر از این اوصاف جست. در وصف آن بزرگوار آمده كه در شجاعت، شهامت، عدالت، سخاوت، عبادت، عطوفت و.‎/‎/ نظیری نداشت، آنچنان كه در اوصاف، وجود مباركش جامع الاضداد بودند. در نبرد با دشمنان اسلام باصلابت ترین جنگجوی تاریخ بشر و در حوزه عاطفه عطوف ترین انسان دوران.
همه اینها واقعیتی انكار ناپذیر است. منتهی همه این اوصاف در مقابل جوهره وجودی آن بزرگوار، عرض است و پر واضح است كه نگاه از دریچه عرض جوهره وجودی را نمی نمایاند. جوهره وجودی حضرت امیر(ع) شأن «ولایت» و «امامت» آن یگانه دوران است.
راز مظلومیت آن وجود مبارك را باید در نوع نگاه مردم آن زمان به حضرت امیر(ع) جست. تعلق خاطر زائدالوصف مردم آن زمان به حضرت امیر(ع) واقعیتی انكار ناپذیر است. آنچنان كه دوست و دشمن به آن اذعان و اعتراف دارند. منتهی آنچه مهم است این است كه این تعلق خاطر از دریچه نگاه قشری و سطحی بود نه نگاه به بنیان و اساس وجوهره وجودی حضرتش. مردم علی(ع) را ازعمق جان دوست می داشتند نه به خاطر درك ولایت، كه به خاطر شجاعت وسخاوت و.‎ . . از این رو می بینیم كه این مردم با درك سطحی و قشری و عدم شناخت مقام الهی ولایت حضرت امیر(ع) به راحتی بعد از شورای سقیفه، سكوت اختیار كردند و در طول ۲۵ سال سكوت و مظلومیت آن حضرت، لام از كام بر نیاوردند و بعد از مرگ عثمان هم نوعاً با همین نگاه قشری به سراغ آن بزرگوار رفتند.
عدم درك و شناخت مقام «ولایت» حضرت علی(ع) كه توسط سه عامل زر و زور و تزویر با سه ابزار «تهدید»، «تطمیع» و «تشویق» واقع شد، مردم را از ولایت علی(ع) جدا كرد كه در واقع راز مظلومیت و خانه نشینی حضرت امیر(ع) در همین نكته پر رمز و راز نهفته است.
گستره ولایت حضرت امیر و ائمه معصومین(ع) تا آخرالزمان امتداد دارد. چه در زمان حضورشان و چه در غیبتشان كه فقیه جامع الشرایط نیابتاً ولایت می یابد. آنچه كه مهم است درك و شناخت و شناساندن مقام ولایت «ولی» است. این رسالت بزرگی است كه امروز برگردن همه اصحاب اندیشه و فكر و فرهنگ سنگینی می كند. باید در انجام این رسالت بزرگ، از همه توان و ظرفیت ها مایه گذاشت، والا تاریخ تكرار شدنی است و آن واقعه هرچند در مراتب نازل تر، به وقوع پیوستنی است. اینجاست كه برای جلوگیری از تكرار تاریخ و واقعه مشابه، باید همواره با تمام توان در شناخت و شناساندن ولایت «ولی» همت كرد و هوشیارانه طلحه و زبیرهای زمان را پایید، هرچند كه رنگ و نقش عوض كرده باشند.

علی زارعی نجفدری

[Moamma]

امیرالمؤمنین علی (ع) در آینه قرآن

حضرت علی (ع) بزرگمرد تاریخ بشریت است که تنها خداوند بلندمرتبه و نبی‌اکرم (ص) یارای بیان صفات او را دارند، این مقام چنان والا است که آیاتی در شأن نزول او با اشاره به ویژگیهای امیرالمؤمنین در قرآن کریم آورده شده است.حضرت علی (ع) بزرگمرد تاریخ بشریت است که تنها خداوند بلندمرتبه و نبی‌اکرم (ص) یارای بیان صفات او را دارند، این مقام چنان والا است که آیاتی در شأن نزول او با اشاره به ویژگیهای امیرالمؤمنین در قرآن کریم آورده شده است.

۱- "و من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله و الله رؤف بالعباد." (بقره/۲۰۷)
" و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می فروشد، و خدا نسبت به (این) بندگان مهربان است. "

هنگامی که پیامبر اسلام (ص) تصمیم به هجرت از مکه به مدینه گرفت، علی (ع) را به جای خود قرار داد و شبانه به سوی "غار ثور" حرکت کرد. مشرکان اطراف خانه او را محاصره کرده بودند، حضرت علی(ع) در بستر پیامبر خوابید و پارچه سبز رنگی که مخصوص خود پیامبر بود، روی خویش کشید.
در این هنگام خداوند جبرئیل‏ و میکائیل‏ را برای حفاظت و نگهبانی از حضرت علی (ع) به زمین فرستاد و آیه فوق نازل شد.
ابن‏ابی الحدید معتزلی از علمای اهل سنت که تفسیر این آیه حماسه علی(ع) در لیلهٔ المبیت را مورد تأیید همگان می داند که حتی غیر مسلمانان نیز آن را انکار نمی کنند.

۲- " و اذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر ان الله بری من المشرکین و رسوله فان تبتم فهو خیر لکم و ان تولیتم فاعلموا انکم غیر معجزی الله و بشرالذین کفروا بعذاب الیم." (توبه/۳)
"و این اعلامی است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حج اکبر که خدا و پیامبرش در برابر مشرکان تعهدی ندارند با این حال اگر توبه کنید آن برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید پس بدانید که شما خدا را درمانده نخواهید کرد و کسانی را که کفر ورزیدند، از عذابی دردناک خبر ده."

احمد حنبل از علمای(( اهل سنت)) نقل می کند که پیامبر اکرم (ص) سوره توبه را به حضرت علی (ع) داد تا به مردم هنگام حج ابلاغ کند و فرمود: ابلاغ این سوره تنها به وسیله کسی باید باشد که او از من است و من از اویم.
۳- "ان الذین اجرموا کانوا من الذین آمنوا یضحکون. واذا مروا بهم یتغامزون‏." (مطففین/۳۰-۲۹)
"بدکاران (در دنیا) پیوسته به مؤمنان می‏خندیدند و هنگامی که از کنار آنها می‏گذشتند، آنان را با اشارات مورد تمسخر و استهزا قرار می‏دادند."

برخی از مفسران(( اهل سنت ))در تفسیر این آیه می گویند: روزی حضرت علی(ع) و جمعی از مؤمنان از کنار جمعی از کفار مکه گذشتند، آنها به حضرت و مؤمنان خندیدند و آنها را استهزا کردند، این آیات نازل شد و سرنوشت سخره کنندگان را در قیامت روشن کرد.
۴_"فمن حاجک فیه من بعد ما جاءک من العلم، فقل تعالوا ندع ابناءنا وابناءکم و نساءنا و نساءکم و انفسنا و انفسکم ثم نبتهل فنجعل لعنت الله علی الکاذبین‏." (آل عمران/۶۱)
"پس هر کس در این باره پس از دانشی که تو را حاصل آمده، با تو محاجه کند، بگو: بیایید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خویشان نزدیک و شما خویشان نزدیک خود را فرا خوانیم؛ سپس مباهله کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم." (مباهله به معنای رها کردن و قید و بند را از چیزی برداشتن یعنی بنده را به حال خود گذاشتن و عاقبت کار او را به دست‏ خدا سپردن است.)

شماری از مفسران(( اهل سنت)) این آیه را اشاره به امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام)، نساءنا را حضرت فاطمه (س) و انفسنا را اشاره به علی(ع) می دانند که نشان از چشمگیری مقام علی(ع) در عرصه نفرین کردن دشمنان و آشکار شدن حق بیان شده است.
۵ - "اهدنا الصراط المستقیم.‏" (حمد/۵)
"ما را به راه راست هدایت فرما."


علامه طباطبایی در المیزان نقل کرده که "صراط مستقیم‏" در این آیه، امیرمؤمنان، علی(ع) است.
۶- "الذین ینفقون اموالهم بالیل والنهارسرا و علانیهٔ فلهم اجرهم عند ربهم ولا خوف علیهم ولا هم یحزنون‏." (بقره/۲۷۴)
"کسانی که اموال خود را در شب و روز، پنهان و آشکار انفاق می ‏کنند، پاداششان نزد پروردگار آنان است و نه ترسی برای آنها ست و نه غمگین می‏شوند."

علاوه بر مفسران شیعی، ((علمای اهل تسنن)) نیز در تفاسیر خود نزول این آیه را درباره حضرت علی(ع) دانسته ‏اند.
کسانی چون ابن عساکر، طبرانی، ابن حاتم، ابن جریر و امام فخر رازی و شأن نزول و علت نازل شدن آیه را اینگونه بیان کردند: امیرالمؤمنین(ع) در حالی که تنها چهار درهم داشت، یک درهم در روز، یک درهم در شب، سومین آن را مخفیانه و درهم آخر را آشکارا در راه خدا انفاق کرد.
۷- "نجعلها لکم تذکرهٔ و تعیها اذن واعیه.‏" (الحاقه/۱۲)
"تا آن را برای شما وسیله تذکری قرار دهیم و گوشهای شنوا آن را نگاهدارد."

برخی از مفسران شیعی سی حدیث از(( اهل تسنن)) و تشیع در نزول این آیه درباره شخصیت ‏حضرت علی(ع) نقل کرده ‏اند که نشانگر عظمت مقام امام نسبت ‏به دانایی اسرار پیامبر و وراثت تمام علوم رسول خدا است.
۸- "ان الابرار یشربون من کاس کان مزاجها کافورا. و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا. انما نطعمکم لوجه الله لانرید منکم جزاء ولا شکورا."(انسان/۵و۸ و۹)
"نیکان از جامی می ‏نوشند که با عطر خوشی آمیخته است. به پاس دوستی (خدا)، بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می دادند. ( و می‏گویند) ما شما را برای خدا طعام می ‏دهیم و هیچ پاداش و تشکری از شما نمی ‏خواهیم."


۳۴ نفر از عالمان معروف(( اهل تسنن)) این آیات را درباره ایثار امام علی(ع) و خاندان او دانسته اند.
۹- "اجعلتم سقایهٔ الحاج و عمارهٔ المسجد الحرام کمن آمن بالله والیوم الاخر و جاهد فی سبیل الله لایستوون عندالله، والله لایهدی القوم الظالمین." (توبه/۱۹)
"آیا سیراب کردن حجاج و آباد ساختن مسجدالحرام را مانند (عمل‏) کسی قرار دادید که ایمان به خدا و روز قیامت آورده و در راه او جهاد کرده است. (این هر دو) هرگز نزد خدا مساوی نیستند و خداوند گروه ظالمان را هدایت نمی ‏کند."

ابوالقاسم حسکانی اندیشمند اهل سنت نقل می کند که شیبه و عباس هر کدام بر دیگری افتخار می‏کردند. علی(ع) از کنار آن دو می‏ گذشت، از افتخار کردن آن دو پرسید. عباس گفت: امتیازی به من داده شده که کسی ندارد و آن مسئله آب دادن به حجاج خانه خدا است. شیبه گفت: من تعمیر کننده مسجد الحرام و کلیددار خانه کعبه هستم. علی(ع) گفت: با اینکه از شما حیا می ‏کنم، باید بگویم که با این سن کم افتخاری دارم که شما ندارید. آن دو پرسیدند کدام افتخار؟! حضرت فرمود: من با شمشیر جهاد کردم تا شما ایمان به خدا و پیامبر (ص) آوردید.
عباس خشمناک برخاست و دامن کشان نزد رسول الله رفت و (به عنوان شکایت) گفت: آیا نمی ‏بینی، علی با من چگونه سخن می‏گوید؟ پیامبر (ص)، علی(ع) را خواست و از چگونگی ماجرا پرسید. ناگاه جبرئیل نازل شد و گفت: ای محمد! پروردگار به تو سلام می ‏فرستد و می‏گوید این آیات را بر آنها بخوان: "اجعلتم سقایهٔ الحاج و..."
تحلیل : خبرگزارى مهر