منظور از ملاء قوم فرعون در سوره اعراف چیست؟

[30cna]

منظور از ملاء قوم فرعون در سوره اعراف چیست؟

[معین]

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد هدی

[هدی]

با سلام و عرض ادب

منظور از ملاء قوم فرعون در سوره اعراف چیست؟

در سوره اعراف و همچنین در سایر سور از "ملاء فرعون " نام برده شده است . بعنوان مثال در ایه 127 سوره اعراف چنین آمده است :
وَقَالَ ٱلْمَلَأُ مِن قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوْمَهُۥ لِيُفْسِدُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَءَالِهَتَكَ ۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَآءَهُمْ وَنَسْتَحْىِۦ نِسَآءَهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَٰهِرُونَ
و اشراف قوم فرعون (به او) گفتند: «آیا موسی و قومش را رها می‌کنی که در زمین فساد کنند، و تو و خدایانت را رها سازد؟!» گفت: «بزودی پسرانشان را می‌کشیم، و دخترانشان را زنده نگه می‌داریم (تا به ما خدمت کنند)؛ و ما بر آنها کاملاً مسلّطیم!»
اگر به بیان چند تفسیر صرفا درباره همین یک آیه توجه کنیم بخوبی میتوان به هویت، میزان تسلط و نحوه ی عملکرد "ملاء فرعون" و میزان تاثیرگذاری آنان در تصمیمات فرعون پی برد :
اشراف قوم فرعون براى تحریک وى به سرکوبى موسى(ع) و قوم او تلاشى پیگیر داشتند.(تفسیر راهنما)
۱- اشراف قوم فرعون براى تحریک وى به سرکوبى موسى(ع) و قوم او تلاشى پیگیر داشتند. (و قال الملأ من قوم فرعون أتذر موسى و قومه)
۲- فرعون به سبب تعیین نکردن مجازات براى موسى(ع) و قوم او مورد انتقاد اشراف دربار قرار گرفت. (و قال الملأ من قوم فرعون أتذر موسى و قومه)
گویا اشراف از اینکه ساحران تهدید به اعدام شدند، ولى سخنى از مجازات موسى و قوم او نرفت، چنین استنباط کردند که فرعون تصمیمى براى مجازات او مردمش ندارد و لذا زبان به انتقاد گشودند و گفتند آیا موسى و قومش را رها مى سازى و مجازات نمى کنى.
۳- اشراف دربار فرعون بیمناک از برچیده شدن نظام فرعونى و به قدرت رسیدن موسى(ع) و قوم او (أتذر موسى و قومه لیفسدوا فى الأرض و یذرک و ءالهتک)(1)

(1)- ر.ک: تفسیر راهنما ،ذیل ایه 127 سوره مبارکه بقره

[هدی]

جمعيت اشراف و اطرافيان فرعون به عنوان اعتراض به او گفتند، آيا موسى و بنى اسرائيل را به حال خود رها ميكنى كه در زمين فساد كنند، و تو و خدايانت را رها سازند؟!(2)

اين جمله حكايت گفتارى است كه قومش با فرعون داشته و مى‏خواستند او را فريب دهند و به قتل موسى و قوم او تحريكش كنند،(3)

پس از شكست نقشه ابليسى فرعون و ايمان آوردن روشنفكران و هنرمندان و ساحران به موسى و پيام آسمانى او، سردمداران دربار و دولت در راه كنترل اوضاع به تحريك بت بزرگ خويش پرداخته و به او گفتند:
وَقالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اَتَذَرُ مُوسى‏ وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِى الْاَرْضِ
آيا موسى و قوم او را وامى‏گذارى تا در اين سرزمين تبهكارى نمايند، و او تو و خدايان تو را رها ساخته و آن گاه مردم را آزادانه به پرستش خداى يكتا فراخواند؟!(4)

"آن درباريان مترفي كه در اثر زر اندوزي چشم پر كن بودند اينها را مي‌گفتند ملأ"(5)

(2)- تفسیر نمونه،ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره
(3)- تفسیر المیزان ،ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره
(4)- تفسیر مجمع البیان،ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره
(5)- ر.ك: بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء ، تفسير سوره مباركه اعراف ، جلسه 122

[هدی]

با توجه به آنچه از تفاسیر نقل شد بنظر می رسد "ملاء فرعون" گروه اشراف وابسته به دربار فرعون بودند که در تصمیم گیری ها و تحریک و خط دهی به فرعون نقش اثر گذاری داشتند و صرفا نقششان منحصر در اشرافیگری و خوشگذرانی و ثروت اندوزی خلاصه نمیشد بلکه در تصمیمات مملکتی نیز اظهار نظرات اثر گذاری داشتند .

[هدی]

پرسش:
منظور از ملاء قوم فرعون در سوره اعراف چیست؟

پاسخ:
در سوره اعراف و همچنین در سایر سوَر از "ملاء فرعون" نام برده شده است. بعنوان مثال در آیه 127 سوره اعراف چنین آمده است: «وَقَالَ ٱلْمَلَأُ مِن قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوْمَهُۥ لِيُفْسِدُوا۟ فِى ٱلْأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَ ءَالِهَتَكَ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَآءَهُمْ وَنَسْتَحْىِۦ نِسَآءَهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَٰاهِرُونَ»؛ و اشراف قوم فرعون (به او) گفتند: «آیا موسی و قومش را رها می‌کنی که در زمین فساد کنند، و تو و خدایانت را رها سازد؟!» گفت: «بزودی پسرانشان را می‌کشیم، و دخترانشان را زنده نگه می‌داریم (تا به ما خدمت کنند)؛ و ما بر آنها کاملاً مسلّطیم!(1)
اگر به بیان چند تفسیر صرفا درباره همین یک آیه توجه کنیم بخوبی می توان به هویت، میزان تسلط و نحوه ی عملکرد "ملاء فرعون" و میزان تاثیرگذاری آنان در تصمیمات فرعون پی برد: اشراف قوم فرعون براى تحریک وى به سرکوبى موسى (علیه السلام) و قوم او تلاشى پیگیر داشتند.

فرعون به سبب تعیین نکردن مجازات براى موسى (علیه اسلام) و قوم او مورد انتقاد اشراف دربار قرار گرفت. «وَقَالَ الْمَلأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَى وَقَوْمَهُ» گویا اشراف از اینکه ساحران تهدید به اعدام شدند، ولى سخنى از مجازات موسى و قوم او نرفت، چنین استنباط کردند که فرعون تصمیمى براى مجازات مردمش ندارد و لذا زبان به انتقاد گشودند و گفتند آیا موسى و قومش را رها مى سازى و مجازات نمى کنى.(2)

جمعيت اشراف و اطرافيان فرعون به عنوان اعتراض به او گفتند، آيا موسى و بنى اسرائيل را به حال خود رها ميكنى كه در زمين فساد كنند، و تو و خدايانت را رها سازند؟!(3)
اين جمله حكايت گفتارى است كه قومش با فرعون داشته و مى‏خواستند او را فريب دهند و به قتل موسى و قوم او تحريكش كنند.(4)
پس از شكست نقشه ابليسى فرعون و ايمان آوردن روشنفكران و هنرمندان و ساحران به موسى و پيام آسمانى او، سردمداران دربار و دولت در راه كنترل اوضاع به تحريك بت بزرگ خويش پرداخته و به او گفتند: «وَ قالَ الْمَلَاُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اَتَذَرُ مُوسى‏ وَ قَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِى الْاَرْضِ»؛ آيا موسى و قوم او را وامى‏گذارى تا در اين سرزمين تبهكارى نمايند، و او تو و خدايان تو را رها ساخته و آن گاه مردم را آزادانه به پرستش خداى يكتا فراخواند؟!(5)
"آن درباريان مترفی كه در اثر زر اندوزی چشم پر كن بودند اينها را می گفتند ملأ."(6)

با توجه به آنچه از تفاسیر نقل شد بنظر می رسد "ملاء فرعون" گروه اشراف وابسته به دربار فرعون بودند که در تصمیم گیری ها و تحریک و خط دهی به فرعون نقش اثر گذاری داشتند و صرفا نقششان منحصر در اشرافیگری و خوشگذرانی و ثروت اندوزی خلاصه نمی شد بلکه در تصمیمات مملکتی نیز اظهار نظرات اثر گذاری داشتند.

________
(1) بقره/ 127.

(2) ر.ک: تفسیر راهنما، ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره.

(3) تفسیر نمونه، ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره.
(4) تفسیر المیزان، ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره.
(5) تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 127 سوره مبارکه بقره.
(6) ر.ك: بنياد بين المللي علوم وحياني اسراء، تفسير سوره مباركه اعراف، جلسه 122.

کلیدواژه ها: ملاءفرعون، اشراف، سردمداران دربار، درباریان مترف، زراندوزان.