عيد سعيد فطر

[moridenur]

واژه «عيد» تنها يك بار در قرآن آمده است (1).به روزهايي كه مشكلات از قوم و جمعيتي برطرف مي شود و بازگشت به پيروزيها و راحتيهاي نخستين، عيد اطلاق مي شود.در اعياد اسلامي به مناسبت اينكه در پرتو اطاعت يك ماه رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و پاكي نخستين به روح و جان باز مي گردد و آلودگيهايي كه بر خلاف فطرت است از ميان مي رود، عيد گفته مي شود و از آن جا كه روز نزول مائده روز بازگشت به پيروزي، پاكي و ايمان خدا بوده است، حضرت مسيح آن را عيد ناميده است.و همان طور كه در روايات آمده، نزول مائده و سفره الهي در روز يكشنبه واقع شده است و شايد يكي از علل احترام روز يكشنبه در نظر مسيحيان نيز همين بوده است و اگر در روايتي كه از علي (ع) نقل شده مي خوانيم :«هر روز كه در آن، معصيت خدا نشود عيد است» (2) نيز اشاره به همين موضوع است؛ زيرا عيد واقعي، روز ترك گناه، روز پيروزي و پاكي و بازگشت به فطرت نخستين است(3).
در كتابهاي لغت نيز به اين حقيقت اشاره شده است، چرا كه لفظ عيد از عاد (عود )يعود به معناي بازگشت در فرهنگ فارسي آمده است(4).
همچنين در منظر عارفان، عيد روزي است كه خداوند آن را از ميان ديگر روزها برگزيده و ويژه هديه بخشيدن و جايزه دادن به بندگان خويش ساخته است و آنان را اجازه داده تا در اين روز، در حضرت او گرد آيند و برخوان كرم او بنشينند، ادب بندگي به جاي آرند، چشم اميد به درگاه او دوزند و از خطاهاي خويش پوزش خواهند(5). به يقين، عيد بزرگ فطر يكي از همان روزهاي برگزيده خداست.واژه هاي فطر و فطر كه جمعشان فطور است، به معناي آغاز خوردن و آشاميدن است و در معنايي ديگر، فطر، يعني زماني كه انگور دانه هايش درآمده باشد(6).
با اين تفاسير به خوبي آشكار است كه عيد الفطر يعني عيدي كه در آن روزه گرفتن حرام است و در نتيجه، ثمره يك ماه عبادت و بندگي خدا در آن ظاهر مي شود.شايد با شنيدن كلمه (فطر) ناخودآگاه واژه فطرت را به ياد آوريم.
فطرت كه همان طبيعت و سرشت و نهاد اصيل آدمي است، چشم انداز آن، روش و طريقه اي است كه آدمي با گام نهادن در آن مي تواند محصول عاقبت و عافيت دنيا و آخرت را بچيند...و اين حقيقت در روز عيد فطر عيان است كه انسانهاي روزه دار هر چه در اين ماه بيشتر در روش و طريق حق، انديشه نموده و بازگشت به خود و خداي خود كرده باشند، در اين روز ميوه شادي آن را مي چينند و احساس مي كنند نسبت به ماههاي گذشته تفاوتي كرده اند، رويشي داشته اند، رشدي نموده اند و اين چيزي نيست مگر همان موعد سر زدن طبيعت و خوي خفته آدمي كه در اين روز پس از يك ماه بندگي خدا انسان را به شادي و تشكر وا مي دارد.در تاريخ اسلام ثبت است، عيد فطر اولين عيد در اسلام بود كه پيامبر (ص) در سال دوم هجري نماز آن را اقامه كرد و تا هنگام وفات بر آن تأكيد مي ورزيد(7) .
اين عيد كه «يوم الرحمه» ناميده شده است؛(8) عيدي است سراسر شكوه و خوشحالي، براي مؤمنين به لحاظ اميد داشتن به قبولي اعمالشان، از بين رفتن گناهانشان و بهره وري از ثواب و عطاياي روزه ها و عبادتهايشان (9). از سنن و مستحبات روز عيد فطر اين است كه سالك پاك گشته از گناه، غسل كند و زكات فطريه اش را قبل از خواندن نماز عيد بپردازد(10).
از خانه اش خارج نشود مگر، آن كه كامش را به طعامي شيرين، همانند شكر و خرما حلاوت بخشد(11) به نيت شفاي دردهايش، كمي از تربت امام حسين (ع) را تناول كند(12).جامه هاي نظيف و تازه اش را بپوشد.در حالي كه اظهار خوشحالي مي كند (13).
آن گاه با دلي اميدوار در مصلايي كه آسمانش را نمازگزاران مي بينند، نماز عيد فطر را به جا آورد،(14) سپس در ميثاقي مجدد با امام عصر (عج )دعاي ندبه را زمزمه كند(15). چنين مومني از آن گاهي كه از خانه اش به سوي مصلي گام برداشته است، همه چيز را به ديده عبرت مي نگرد؛ حال و هواي مردم را به لحاظ قيافه هاي گوناگون، لباسهاي متفاوت، شيوه هاي حركت به سوي مصلي و ايستادن در صف نماز و گوش كردن به خطبه هاي نماز عيد فطر را تفسير به احوال قيامت مي كند و از آن پند مي گيرد (16).
گرچه برخي از درك اين رموز معنوي و عرفاني محرومند و اين روز سراسر رحمت الهي را نيز همانند ديگر روزها به لهو و لعب مي پردازند، همان گونه كه حضرت مجتبي (ع )روز عيد فطر جمعي را در حال بازي و خنده ديد.به اصحاب خويش فرمود :خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه قرار داد تا در آن به طاعت و عبادت گرايند و در اين فضيلت بر يكديگر سبقت گيرند تا در نتيجه به پيشگاه لطف او نزديك شوند.جمعي در اين مسابقه شركت كردند و گوي سبقت از ميدان سعادت ربودند و عده اي هم هيچ كاري نكرده و قدمي برنداشتند.مرا شگفت آيد از اينان كه خندان و شادمان بازي كنان مي روند، در صورتي كه اگر پرده برداشته شود، ببينند كه نيكوكاران به پاداش خود رسيده و زيانكاران همچنان در زيانكاري مانده اند (17).
پس شايسته است همنوا با كلام امام سجاد (ع )شويم و بخوانيم: «پروردگارا بر محمد (ص )و آل او (ع )درود فرست و مصيبت ما را در اين ماه جبران كن و روز فطر را بر ما عيدي مبارك و خجسته بگردان و آن را از بهترين روزها قرار ده كه بر ماگذشته است كه در اين روز بيشتر ما را مورد عفو قرار دهي و گناهانمان را بشويي و خداوندا بر ما ببخشايي آنچه در پنهان و آشكار گناه كرديم...خداوندا در اين روز عيد فطرمان كه براي مؤمنان عيد و خوشحالي و براي مسلمانان روز اجتماع و گردهمايي قراردادي، از هر گناهي كه مرتكب شده ايم و هر كار بدي كه كرده ايم و هر نيت ناشايسته اي كه در خميرمان نقش بسته است به سوي تو باز مي گرديم و توبه مي كنيم...توبه اي كه در آن بازگشت به گناه هرگز نباشد و بازگشتي كه در آن هرگز روي آوردن به معصيت نباشد...بارالها؛ اين عيد را بر تمام مؤمنان مبارك گردان و در اين روز ما را توفيق بازگشت به سويت و توبه از گناهان را عطا فرما(18)... و كلام آخر اين كه پس از تأمل در مضامين دعايي كه در قنوتهاي نماز عيد فطر خوانده مي شود، به دست مي آيد كه عيد فطر را خداوند براي اهل بيت (ع )و خاندان رسالت، مزيد اعتبار و شرافت و مجد و عظمت قرار داد، زيرا ايشان عوامل نجات سالكان را در جامعه باعث گشتند.
از اين رو، گر چه روز عيد فطر براي مؤمنان و سالكان عيد است اما براي اهل بيت كه هميشه در عبادت الهي شناورند و از گناه و معصيت معصومند، به معنايي بالاتر از مفهوم عيد كه همان مزيد اعتبار و شرافت و مجد و عظمت است، نهادينه و تفسير مي شود. ديگر اينكه اجتماع مسلمين در مصلي ها براي خواندن نماز عيد فطر و قربان در گونه اي ديگر يادآور اجتماع گسترده مسلمانان در حج است كه اين مطلب نمايانگر حكمت و فلسفه اي وحدت طلب در راستاي اتحاد و انسجام جامعه اسلامي و پرهيز از تفرقه است.
پي نوشت ها
1- مائده / 114
2- ر.ك :بحارالانوار 136/88
3- ر.ك :تفسير نمونه 131/5
4- ر.ك :لغت نامه دهخدا ذيل كلمه عيد
5- ر.ك :سلوك عارفان، ترجمه المراقبات في اعمال السنه / 273
6- ر.ك :فرهنگ الفبايي الرائد 132 - 131/7
7- ر.ك :فتح العزيز 3/5
8- ر.ك :بحارالانوار 234/61
9- ر.ك :مسارالشيعه / 30
10- ر.ك :عروة الوثقي 151/2
11- ر.ك :المهذب 121/1
12 -ر.ك :السرائر - 124/3الحدائق الناظره 273/10و شيخ مفيد در مسارالشيعه / 30 مي نويسد :«و يستحب تناول شي من تربة الحسين (ع )فان فيها من كل داء»
13 -ر.ك :كشف الغطاء 256/1
14 -ر.ك :مسارالشيعه 30
15 -ر.ك :اقبال الاعمال 233/2
16 -ر.ك :روضة الواعظين / - 352 ميزان الحكمه ( 132 - 131/7حضرت علي (ع )در خطبه عيد فطر به اين حقائق اشاره كرده است ).
17 -ر.ك :من لايحضره الفقيه 174/2
18 -ر.ك :صحيفه سجاديه ترجمه از ماهنامه پاسدار اسلام شماره 101ارديبهشت 1369

محمدحسن پاكدامن-روزنامه قدس-شماره5680

[moridenur]

كتاب: ره توشه راهيان نور 1377ش 1419ق ص 117

امير المؤمنين(ع) در خطبه عيد فطر مى‏فرمايد:
«الا و ان المضمار اليوم و السباق غدا الا و ان السبقة الجنة و الغاية النار». (1)
دنيا محل مسابقه است و آخرت زمان اجر گرفتن، بهشت جايزه برندگان اين مسابقه و جهنم جزاى بازندگان است. در روايتى از فرزند گراميش چنين آمده است:
«مر الحسن (ع) فى يوم فطر بقوم يلعبون و يضحكون فوقف على رؤوسهم، فقال: ان الله جعل شهر رمضان مضمارا لخلقه، فيستبقون فيه بطاعته الى مرضاته، فسبق قوم ففازوا، و قصر آخرون فخابوا، فالعجب كل العجب من ضاحك لاعب في اليوم الذي يثاب فيه المحسنون و يخسر فيه المبطلون و ايم الله لو كشف الغطاء لعلموا ان المحسن مشغول باحسانه و المسى‏ء مشغول باسائته. ثم مضى‏». (2)
در اين حديث، امام حسن (ع) انجام اعمال عبادى در ماه مبارك رمضان را، تشبيه به مسابقه بين افراد نموده‏اند و عيد فطر را زمان اخذ جوايز برندگان آن مى‏دانند.
لذا حضرت على (ع) در ويژگى‏هاى عيد فطر مى‏فرمايند:
1- روزى كه نيكوكاران ثواب مى‏برند.
«هذا يوم يثاب فيه المحسنون‏».
2- روزى كه گنهكاران زيان مى‏بينند.
«و خسر فيه المبطلون‏»
3- شبيه‏ترين روز به روز قيامت است.
«اشبه بيوم قيامكم‏».
چون در قيامت عده‏اى كه زيان كارند، تاسف مى‏خورند و غضبناك مى‏گردند و عده‏اى كه نيكوكارند رستگار و متنعم به نعمتهاى الهى مى‏شوند.
4- روز عبرت گرفتن.
«فاذكروا بخروجكم‏»
وقتى از منازلتان براى خواندن نماز عيد خارج مى‏شويد، به ياد آوريد زمانى را كه از منزل بدن خود خارج خواهيد شد و سوى خداى خود خواهيد رفت.
«من الاجداث الى ربكم‏»
وقتى در جايگاه نماز خود مى‏ايستيد به ياد آوريد زمانى را كه در محضر عدل الهى مى‏ايستيد و از شما حسابرسى مى‏كنند.
«و اذكروا وقوفكم بين يدى ربكم‏»
وقتى از نماز به منازلتان بر مى‏گرديد به ياد آوريد زمانى را كه به منازل خود در بهشت‏خواهيد رفت.
«و اذكروا منازلكم فى الجنة‏»
5- روز بشارت غفران و بخشش الهى.
«ابشروا عباد الله فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم‏».
پى‏نوشت‏ها:
1) من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 516.
2) تحف العقول، ص 170.

[moridenur]

كتاب: ره‏توشه راهيان نور 1379 ش 1421 ق ص 355

واژه عيد، در اصل از فعل عاد (عود) يعود اشتقاق يافته است و معانى مختلفى براى آن ذكر كرده‏اند، از جمله: «خوى گرفته‏»، «هر چه باز آيد از اندوه و بيمارى و غم و انديشه و مانند آن‏»، «روز فراهم آمدن قوم‏»، «هر روز كه در آن، انجمن يا تذكار فضيلت‏مند يا حادثه بزرگى باشد»، گويند از آن رو به اين نام خوانده شده است كه هر سال شادى نوينى باز آرد. (2)
ابن منظور در لسان العرب گفته است كه برخى بر آن هستند كه اصل واژه عيد از «عادة‏» است، زيرا آنان (قوم)، به جمع آمدن در آن روز، عادت كرده‏اند. (3)
چنانكه گفته شده است: «القلب يعتاده من حبها عيد.»
و نيز يزيد بن حكم ثقفى در ستايش سليمان بن عبد الملك گفته است:
امسى باسماء هذا القلب معمودا
اذا اقول صحا يعتاده عيدا (4)
به گفته ازهرى: عيد در نزد عرب، زمانى است كه در آن شاديها يا اندوه‏ها، باز مى‏گردد و تكرار مى‏شود. ابن اعرابى آن را منحصر به شاديها دانسته است. (5)
واژه عيد تنها يكبار در قرآن به كار رفته است:
«اللهم ربنا انزل علينا مائدة من السماء تكون لنا عيدا لاولنا و آخرنا و آية منك‏» (6)
در تفسير نمونه ذيل اين آيه گفته شده است: «عيد در لغت از ماده عود به معنى بازگشت است، و لذا به روزهايى كه مشكلات قوم و جمعيتى برطرف مى‏شود و بازگشت‏به پيروزيها و راحتيهاى نخستين مى‏كند عيد گفته مى‏شود، و در اعياد اسلامى به مناسبت اينكه در پرتو اطاعت‏يك ماه مبارك رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و پاكى فطرى نخستين به روح و جان باز مى‏گردد، و آلودگيهايى كه بر خلاف فطرت است، از ميان مى‏رود، عيد گفته شده است. و از آنجا كه روز نزول مائده نيز، روز بازگشت‏به پيروزى و پاكى و ايمان به خدا بوده است، حضرت مسيح(ع) آن را عيد ناميده است. همان طور كه در روايات وارد شده، نزول مائده در روز يكشنبه بوده و شايد يكى از علل احترام روز يكشنبه در نظر مسيحيان نيز همين بوده است.
روايتى كه از على(ع) نقل شده: «و كل يوم لا يعصى الله فيه فهو يوم عيد» هر روز كه در آن معصيت‏خدا نشود، روز عيد است، نيز اشاره به همين موضوع دارد، زيرا روز ترك گناه، روز پيروزى و پاكى و بازگشت‏به فطرت نخستين است. (7)
از«سويد بن غفله‏» نقل شده است: در روز عيد بر امير المؤمنين على(ع) وارد شدم و ديدم كه نزد او نان گندم و خطيفه (8) و ملبنة (9) است; پس به آن حضرت عرض كردم: روز عيد و خطيفه؟!.
آن حضرت فرمود: «انما هذا عيد من غفر له‏» اين عيد كسى است كه آمرزيده شده است. (10)
و نيز در يكى از اعياد، آن حضرت فرمود:
«انما هو عيد لمن قبل الله صيامه، و شكر قيامه، و كل يوم لا يعصى الله فيه فهو يوم عيد» امروز تنها عيد كسى است كه خداوند روزه‏اش را پذيرفته و عبادتش را سپاس گزارده است; هر روزى كه خداوند مورد نافرمانى قرار نگيرد، عيد راستين است.
در روايات اسلامى براى اعياد - بويژه اعياد مذهبى، از جمله عيد فطر - آداب و رسوم خاصى مقدر شده; در حديثى از معصوم(ع) آمده است.
«زينوا اعيادكم بالتكبير»عيدهاى خودتان را با تكبير زينت‏بخشيد.
«زينوا العيدين بالتهليل و التكبير و التحميد و التقديس‏» عيد فطر و قربان را با گفتن ذكر لا اله الا الله، الله اكبر، الحمد لله و سبحان الله، زينت‏بخشيد.
عيد فطر
عيد فطر يكى از دو عيد بزرگ اسلامى است كه درباره آن احاديث و روايات بيشمارى وارد شده است. مسلمانان روزه‏دار كه ماه رمضان را به روزه گذرانده و از خوردن و آشاميدن و بسيارى از كارهاى مباح ديگر امتناع ورزيده‏اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستين روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند; اجر و پاداشى كه خود خداوند به آنان وعده داده است.
امير المؤمنين(ع) در يكى از اعياد فطر خطبه‏اى خوانده‏اند و در آن مؤمنان را بشارت و مبطلان را بيم داده‏اند:
خطب امير المؤمنين على بن ابى طالب(ع) يوم الفطر فقال: «ايها الناس! ان يومكم هذا يوم يثاب فيه المحسنون و يخسر فيه المبطلون و هو يوم اشبه بيوم قيامكم، فاذكروا بخروجكم من منازلكم الى مصلاكم خروجكم من الاجداث الى ربكم و اذكروا بوقوفكم في مصلاكم وقوفكم بين يدى ربكم، و اذكروا برجوعكم الى منازلكم رجوعكم الى منازلكم في الجنة.
عباد الله! ان ادنى ما للصائمين و الصائمات ان يناديهم ملك في آخر يوم من شهر رمضان ابشروا عباد الله فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم فانظروا كيف تكونون فيما تستانفون.» (11)
اى مردم! اين روز شما روزى است كه نيكوكاران در آن پاداش مى‏گيرند و زيانكاران و تبهكاران در آن مايوس و نااميد مى‏گردند و اين شباهتى زياد به روز قيامت دارد. پس با خروج از منازل و رهسپارى به سوى جايگاه نماز عيد، خروجتان را از قبر و رفتنتان را به سوى پروردگار به ياد آوريد، و با ايستادن در جايگاه نماز، ايستادن در برابر پروردگارتان را ياد كنيد، و با بازگشت‏به سوى منازل خود، بازگشتتان به سوى منازلتان در بهشت‏برين را متذكر شويد. اى بندگان خدا. كمترين چيزى كه به زنان و مردان روزه‏دار داده مى‏شود، اين است كه فرشته‏اى در آخرين روز ماه رمضان به آنان ندا مى‏دهد و مى‏گويد: هان! بشارتتان باد، اى بندگان خدا كه گناهان گذشته‏اتان آمرزيده شد! پس به فكر آينده خويش باشيد كه چگونه بقيه ايام را بگذرانيد؟
عارف وارسته، «ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى‏» درباره عيد فطر آورده است: «عيد فطر روزى است كه خداوند آن را از ميان ديگر روزها برگزيده است و مخصوص هديه بخشيدن و جايزه دادن به بندگان خويش ساخته است. خداوند به آنان اجازه داده است تا در اين روز نزد حضرتش گرد آيند و بر خوان كرم او بنشينند و ادب بندگى به جاى آرند; چشم اميد به درگاه او دوزند و از خطاهاى خويش پوزش خواهند; نيازهاى خويش به نزد او آرند و آرزوهاى خويش از او خواهند. و نيز آنان را وعده و مژده داده است كه هر نيازى به او آرند، برآورد و بيش از آنچه چشم دارند به آنان ببخشد، از مهربانى و بنده‏نوازى، بخشايش و كارسازى در حق آنان روا دارد كه گمان نيز نمى‏برند.» (12)
روز اول ماه شوال را بدين سبب عيد فطر خوانده‏اند كه در اين روز، امر امساك و صوم از خوردن و آشاميدن برداشته شد و رخصت داده شد كه مؤمنان در روز افطار كنند و روزه خود را بشكنند. فطر و فطر و فطور به معناى خوردن و آشاميدن است و گفته شده است كه به معناى آغاز خوردن و آشاميدن نيز هست. به همين دليل است كه پس از اتمام روز و هنگام مغرب شرعى در روزهاى ماه رمضان، انسان افطار مى‏كند، يعنى اجازه خوردن، پس از امساك از خوردن به او داده مى‏شود.
عيد فطر داراى اعمال و عباداتى است كه در روايات معصومين(ع) به آنها پرداخته شده و ادعيه خاصى نيز درباره آن آمده است.
از سخنان معصومين(ع) چنين استفاده مى‏شود كه روز عيد فطر، روز گرفتن مزد است، و لذا در اين روز مستحب است كه انسان بسيار دعا كند و به ياد خدا باشد و روز خود را به بطالت و تنبلى نگذراند و خير دنيا و آخرت را بطلبد.
در قنوت نماز عيد مى‏خوانيم:
«... اسئلك بحق هذا اليوم الذي جعلته للمسلمين عيدا و لمحمد صلى الله عليه و آله ذخرا و شرفا و كرامة و مزيدا ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى في كل خير ادخلت فيه محمدا و آل محمد و ان تخرجنى من كل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد، صلواتك عليه و عليهم اللهم انى اسالك خير ما سئلك عبادك الصالحون و اعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون‏».
بارالها! به حق اين روز كه آن را براى مسلمانان عيد و براى محمد(ص) ذخيره و شرافت و كرامت و فضيلت قرار داد، از تو مى‏خواهم كه بر محمد و آل محمد درود بفرستى و مرا در هر خيرى وارد كنى كه محمد و آل محمد را در آن وارد كردى! و از هر سوء و بدى كه محمد و آل محمد را از آن خارج ساختى خارج كن! درود و صلوات تو بر او و آنها! خداوندا، از تو مى‏طلبم آنچه بندگان شايسته‏ات از تو خواستند و به تو پناه مى‏برم از آنچه بندگان خالصت‏به تو پناه بردند.
در صحيفه سجاديه نيز دعايى از امام سجاد(ع) به مناسب وداع ماه مبارك رمضان و استقبال عيد سعيد فطر وارد شده است:
«اللهم صل على محمد و آله و اجبر مصيبتنا بشهرنا و بارك لنا في يوم عيدنا و فطرنا و اجعله من خير يوم مر علينا، اجلبه لعفو و امحاه لذنب و اغفر لنا ما خفى من ذنوبنا و ما علن... اللهم انا نتوب اليك في يوم فطرنا الذي جعلته للمؤمنين عيدا و سرورا و لاهل ملتك مجمعا و محتشدا، من كل ذنب اذنبناه او سوء اسلفناه او خاطر شر اضمرناه توبة من لا ينطوى على رجوع الى ذنب و لا يعود بعدها في خطيئة.»
پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مصيبت ما را در اين ماه جبران كن و روز فطر را بر ما عيدى مبارك و خجسته بگردان و آن را از بهترين روزهايى قرار ده كه بر ما گذشته است: كه در اين روز بيشتر ما را مورد عفو قرار دهى و گناهانمان را بشويى و بر ما ببخشايى گناهانى را كه در پنهان و آشكارا انجام داديم... خداوندا! در اين روز عيد فطر، كه براى مؤمنان روز عيد و خوشحالى و براى مسلمانان روز اجتماع و گردهمايى است، از هر گناهى كه مرتكب شده‏ايم و هر كار بدى كه كرده‏ايم و هر نيت ناشايسته‏اى كه در ضميرمان نقش بسته است‏به سوى تو باز مى‏گرديم و توبه مى‏كنيم، توبه‏اى كه در آن بازگشت‏به گناه هرگز نباشد و بازگشتى كه در آن هرگز روى آوردن به معصيت نباشد.
بارالها!اين عيد را بر تمام مؤمنان مبارك گردان و در اين روز، ما را توفيق بازگشت‏به سوى خود و توبه از گناهان عطا فرما. (13)
پى‏نوشت‏ها:
1) اين مقاله پيش از اين در جلد دوم ره‏توشه رمضان سال 1376 صفحه 245 به بعد درج گرديده است.
2) دهخدا، ذيل عيد، تاج العروس زبيدى، ج 8، ص 438-439.
3) لسان العرب، ابن منظور، ج 3، ص 319.
4) همان، تاج العروس زبيدى، ج 8، ص 438.
5) لسان العرب، همان، تاج العروس زبيدى، ج 8، ص 439.
6) مائده، 114.
7) تفسير نمونه، 5/131.
8) خوراكى از آرد و شير.
9) غذايى يا حلوايى كه با شير تهيه مى‏شود.
10) بحار الانوار، ج 40، خ 73.
11) ميزان الحكمه، محمدى رى شهرى، ج 7، ص 131-132.
12) المراقبات في اعمال السنه، ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى، ص 167، به نقل از مجله پاسدار اسلام، ش 101، ص 10.
13) ر. ك: ماهنامه پاسدار اسلام، شماره 101، ص 10-11-50.

[moridenur]

عيد فطر يكى از دو عيد بزرگ در سنت اسلامى است كه درباره آن احاديث و روايات بيشمار وارد شده است. مسلمانان روزه دار كه ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشاميدن و بسيارى از كارهاى مباح ديگر امتناع ورزيده اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستين روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى‏طلبند، اجر و پاداشى كه خود خداوند به آنان وعده داده است.
اميرالمؤمنين على(عليه السلام) در يكى از اعياد فطر خطبه‏اى خوانده‏اند و در آن مؤمنان را بشارت و مبطلان را بيم داده‏اند.
خطب اميرالمومنين على بن ابى طالب عليه السلام يوم الفطر فقال: ايها الناس! ان يومكم هذا يوم يثاب فيه المحسنون و يخسر فيه المبطلون و هو اشبه بيوم قيامكم، فاذكروا بخروجكم من منازلكم الى مصلاكم خروجكم من الاجداث الى ربكم و اذكروا بوقوفكم فى مصلاكم و وقوفكم بين يدى ربكم، و اذكروا برجوعكم الى منازلكم، رجوعكم الى منازلكم فى الجنه.
عباد الله! ان ادنى ما للصائمين و الصائمات ان يناديهم ملك فى آخر يوم من شهر رمضان، ابشروا عباد الله فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم فانظروا كيف تكونون فيما تستانفون (1)
اى مردم! اين روز شما روزى است كه نيكوكاران در آن پاداش مى‏گيرند و زيانكاران و تبهكاران در آن مايوس و نا اميد مى‏گردند و اين شباهتى زياد به روز قيامتتان دارد، پس با خارج شدن از منازل و رهسپار جايگاه نماز عيد شدن به ياد آوريد خروجتان از قبرها و رفتنتان را به سوى پروردگار، و با ايستادن در جايگاه نماز به ياد آوريد ايستادن در برابر پروردگارتان را و با بازگشت‏به سوى منازل خود، متذكر شويد بازگشتتان را به سوى منازلتان در بهشت‏برين، اى بندگان خدا، كمترين چيزى كه به زنان و مردان روزه‏دار داده مى‏شود اين است كه فرشته‏اى در آخرين روز ماه رمضان به آنان ندا مى‏دهد و مى‏گويد:
«هان!بشارتتان باد، اى بندگان خدا كه گناهان گذشته‏تان آمرزيده شد، پس به فكر آينده خويش باشيد كه چگونه بقيه ايام را بگذرانيد.»
عارف وارسته ملكى تبريزى درباره عيد فطر آورده است: «عيد فطر روزى است كه خداوند آن را از ميان ديگر روزها بر گزيده است و ويژه هديه بخشيدن و جايزه دادن به بندگان خويش ساخته و آنان را اجازه داده است تا در اين روز نزد حضرت او گرد آيند و بر خوان كرم او بنشينند و ادب بندگى بجاى آرند، چشم اميد به درگاه او دوزند و از خطاهاى خويش پوزش خواهند، نيازهاى خويش به نزد او آرند و آرزوهاى خويش از او خواهند ونيز آنان را وعده و مژده داده است كه هر نيازى به او آرند، بر آوره و بيش از آنچه چشم دارند به آنان ببخشند و از مهربانى و بنده‏نوازى، بخشايش و كارسازى در حق آنان روا دارد كه گمان نيز نمى‏برند.» (2)
روز اول ماه شوال را بدين سبب عيد فطر خوانده‏اند كه در اين روز، امر امساك و صوم از خوردن و آشاميدن برداشته شده و رخصت داده شد كه مؤمنان در روز افطار كنند و روزه خود را بشكنند فطر و فطر و فطور به معناى خوردن و آشاميدن، ابتداى خوردن و آشاميدن است و نيز گفته شده است كه به معناى آغاز خوردن و آشاميدن است پس از مدتى از نخوردن و نياشاميدن. ابتداى خوردن و آشاميدن را افطار مى‏نامند و از اين رو است كه پس از اتمام روز و هنگامى كه مغرب شرعى در روزهاى ماه رمضان، شروع مى‏شود انسان افطار مى‏كند يعنى اجازه خوردن پس از امساك از خوردن به او داده مى‏شود.
عيد فطر داراى اعمال و عباداتى است كه در روايات معصومين(ع) به آنها پرداخته شده و ادعيه خاصى نيز آمده است.
از سخنان معصومين(ع) چنين مستفاد مى‏شود كه روز عيد فطر، روز گرفتن مزد است. و لذا در اين روز مستحب است كه انسان بسيار دعا كند و به ياد خدا باشد و روز خود را به بطالت و تنبلى نگذراند و خير دنيا و آخرت را بطلبد.
و در قنوت نماز عيد مى‏خوانيم:
«... اسئلك بحق هذا اليوم الذى جعلته للمسلمين عيدا و لمحمد صلى الله عليه و آله ذخرا و شرفا و كرامة و مزيدا ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى فى كل خير ادخلت فيه محمدا و آل محمد و ان تخرجنى من كل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد، صلواتك عليه و عليهم اللهم انى اسالك خير ما سئلك عبادك الصالحون و اعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون‏»
بارالها! به حق اين روزى كه آن را براى مسلمانان عيد و براى محمد(ص) ذخيره و شرافت و كرامت و فضيلت قرار دادى از تو مى‏خواهم كه بر محمد و آل محمد درود بفرستى و مرا در هر خيرى وارد كنى كه محمد و آل محمد را در آن وارد كردى و از هر سوء و بدى خارج سازى كه محمد و آل محمد را خارج ساختى، درود و صلوات تو بر او و آنها، خداوندا، از تو مى‏طلبم آنچه بندگان شايسته‏ات از تو خواستند و به تو پناه مى‏برم از آنچه بندگان خالصت‏به تو پناه بردند.
در صحيفه سجاديه نيز دعايى از امام سجاد(ع) به مناسبت وداع ماه مبارك رمضان و استقبال عيد سعيد فطر وارد شده است:
«اللهم صل على محمد و آله و اجبر مصيبتنا بشهرنا و بارك لنا فى يوم عيدنا و فطرنا و اجعله من خير يوم مر علينا، اجلبه لعفو و امحاه لذنب و اغفرلنا ما خفى من ذنوبنا و ما علن ... اللهم انا نتوب اليك فى يوم فطرنا الذى جعلته للمؤمنين عيدا و سرورا و لاهل ملتك مجمعا و محتشدا، من كل ذنب اذنبناه او سوء اسلفناه او خاطر شرا اضمرناه توبة من لا ينطوى على رجوع الى.»
پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مصيبت ما را در اين ماه جبران كن و روز فطر را بر ما عيدى مبارك و خجسته بگردان و آن را از بهترين روزهايى قرار ده كه بر ما گذشته است كه در اين روز بيشتر ما را مورد عفو قرار دهى و گناهانمان را بشوئى و خداوندا بر ما ببخشايى آنچه در پنهان و آشكارا گناه گردانيم ... خداوندا! در اين روز عيد فطرمان كه براى مؤمنان روز عيد و خوشحالى و براى مسلمانان روز اجتماع و گردهمائى قرار دادى از هر گناهى كه مرتكب شده‏ايم و هر كار بدى كه كرده‏ايم و هر نيت ناشايسته‏اى كه در ضميرمان نقش بسته است‏به سوى تو باز مى‏گرديم و توبه مى‏كنيم، توبه‏اى كه در آن بازگشت‏به گناه هرگز نباشد و بازگشتى كه در آن هرگز روى آوردن به معصيت نباشد. بارالها! اين عيد را بر تمام مؤمنان مبارك گردان و در اين روز، ما را توفيق بازگشت‏به سويت و توبه از گناهان عطا فرما.» (3)
پى‏نوشت‏ها:
1- محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، 7/131 - 132
2- ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى، المراقبات فى اعمال السنه، تبريز، 1281 ق ص 167، مجله پاسدار اسلام، ش 101، ص 10
3- نك: ماهنامه پاسدار اسلام، شماره 101، ارديبهشت ماه 1369 ص 10 - 11، 50
رمضان، تجلى معبود (ره توشه راهيان نور) صفحه 248

[parsa]

سلام بر همه دوستان خوبم...!
عید سعید فطر مبارک!

امیدوارم که تونسته باشیم حداکثر استفاده رو از این ماه پر فیض و برکت برده باشیم و خیلی دلمون نسوزه که چرا تموم شد!

چه زود گذشت... مثل برق و باد!!
عمر ما هم همینطور میگذره و ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم!!!

راستی در این ماهی که بر ما گذشت، چقدر تغییر کردیم؟
چقدر به خودمون و کارهامون فکر کردیم؟
چقدر اهل عمل بودیم؟

خدای ناکرده نکنه که جزو مصادیق آیه شریفه " أتأمرون النّاس بالبرّ و تنسون أنفسکم " بوده باشیم؟!!

البته خود حقیرم رو عرض می کنم، وگرنه دوستان که الحمدلله موفق و سربلند بوده و هستند! ولی خداییش در این حرفا جای تعارف نیست و هر کسی خودش رو بهتر میشناسه که چکاره هست!!


معروف هست که میگن حکایت ما و رمضان حکایت یخ فروشی است که پرسیدند فروختی؟ گفت: نخریدند ولی تمام شد!

بگذریم .....! ان شاءالله که همگی به میزان لیاقتمون با دست پر از این ماه خدا خداحافظی کرده باشیم.

...................................

نمیدونم چطور شد امشب همینطوری به تاپیکای قدیمی اینجا سر زدم. خیلی دلم گرفت!!! بیشتر از این جهت که چه زود عمرمون میگذره و ما حواسمون نیست!

همه مون میدونیم و یقین داریم که این دنیا محل گذر هست نه قرار، و مطمئنیم که آخرش باید بارمون رو ببندیم و بریم!

حتی مطمئنیم و یقین داریم که ممکنه این کوچ اجباری چند لحظه بعد باشه و به هیچ عنوان هم نمیشه عقب و جلوش انداخت!!!

پس چرا به فکر نیستیم؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

چرا یه لحظه فکر نمیکنیم و احتمال نمیدیم که شاید اونی که فردا نوبتش باشه ممکنه ما باشیم؟؟؟؟


دنیا رو میشه از چند جهت به این انجمن تشبیه کرد...
.
.
.
زمانی اینجا راه افتاد با یک دونه کاربر!
کم کم یکی یکی بهش اضافه شد و همه هم دیگه رو خبر کردند.

چه دوستان عزیزی اومدن و رفتن، ولی بعضیاشون الان کجان؟ خدا میدونه! از خیلیاشون هیچ خبری نداریم.
بعضیشون فراموش شدن و فقط نوشته های ارزشمندشون برا ما یادگار مونده!!!
بعضیا هم خدای ناکرده فقط نوشته های منفیشون باقی مونده!!!
بعضیشون اصلا نوشته هاشون هم یادمون نیست! حتی آی دیشون هم یادمون نمیاد!!!

و همچنین چه دوستان عزیزی هر روز به اینجا اضافه میشن...

دنیا هم همینه...!!

افراد میان و میرن و فقط رفتار و کردارشون هست که یادگار میمونه!
افراد میان و میرن و این خاطره هاشون هست که برا ما باقی میمونه!
اگر خیلی عزیز باشند ممکنه تا چند سال و حداکثر تا آخر عمر به یادشون باشیم، اگر هم خیلی کار مثبتی انجام نداده باشند، اصلا کسی یادی هم ازشون نمیکنه!!!
تنها رفتار و کردار و عملمون هست که اگر مثبت باشه برامون باقی میمونه و ذخیره هست و اگر خدای ناکرده منفی باشه یه عمر پشیمونی برامون باقی میذاره!!!
.
.
.
دنیا رو از جهت دیگه هم میشه به این فروم تشبیه کرد!

اینجا هرچی بنویسیم و بعدش دکمه ارسال رو بزنیم، ثبت و ضبط میشه و دیگه نمیشه پاکش کرد!
حتی اگر خودت پاکش کنی، مخفیش کنی تا بقیه نبینن، ولی ادمین فروم میبینه و هروقت خواست میتونه برشون گردونه!!!
هیچ وقت خود کاربر نمیتونه کامل حذفش کنه!!!
تنها کسی که میتونه حذف کامل کنه ادمین هست و کاربری که ادمین این اختیار رو بهش داده باشه!

دنیا هم تقریبا همینه!!!

رفتار و کردار ما در یاد اطرافیانمون میمونه!
مهمتر اینکه ثانیه به ثانیش در پرونده مون ثبت و ضبط میشه!
فقط خدا میتونه حذف کاملش کنه و کسانی که خدا بهشون این قدرت رو داده باشه!
پس بیایید طوری عمل کنیم که بعد از زدن دکمه ارسال از رفتار و گفتارمون پشیمون نشیم!!
بیاد طوری عمل کنیم که بعدش آرزو نکنیم کاشکی دکمه حذف فیزیکالی تحت اختیار خودمون بود!!!
.
.
.
از جهت دیگه هم میشه دنیا رو به این فروم تشبیه کرد!

در این فروم همه امور کاربرا از جهت فنی تحت اختیار ادمین هست.
میتونه بن کنه، میتونه آزاد کنه، میتونه حذف کلی کنه، میتونه برش گردونه، میتونه آی دیش رو عوض کنه، میتونه مشخصاتش رو تغییر بده، میتونه مدیرش کنه، میتونه عزلش کنه، و خلاصه هرکاری خواست میتونه از لحاظ فنی به کاربر اعمال کنه!!!

دنیا هم تقریبا همینه!!!

همه امور ما دست خداست.
بلکه در این دنیا علاوه بر امور فنی و ظاهریمون، امور باطنی و قلبیمون هم دست اوست و فقط خود عزیزش هست که هرکاری خواست میتونه با بنده اش انجام بده و کسی رو حق اعتراضی نیست!!!
.
.
.
از خیلی جهات دیگه هم این دنیا شبیه این انجمن هست!!

بقیه اش رو شما بگید............!

پس بیاید تو زندگی طوری عمل کنیم که بعدش نخوایم دنبال دکمه ویرایش یا حذف بگردیم!!
چون حتی اگر هم پیداش کنیم باز هم محذوفات خیالی ما جای دیگه ای ثبت و ضبط شده و کاری دست ما رجیستر یوزرهای خاطی نیست!!!
بیاید طوری عمل کنیم که ادمین دنیا مجبور نشه بهمون اخطار بده و بنمون کنه!!
بیاید طوری عمل کنیم که همیشه جزو کاربرهای فعال و مثبت کانون گفتمان دنیا باشیم و بقیه از نبودمون ناراحت بشن نه خوشحال...!!!

و این هم نکته آخر:

و ناگهان چه زود دیر می شود، ولی هیچگاه برای شروع دیر نیست!

یا حق.........!!!