چه اشکالی دارد مهرطلب باشیم؟

[رحیل]

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام و عرض ادب

مهرطلبی چیست و چه اشکالی دارد؟
شخص مهرطلب با چه مشکلاتی در زندگی فردی، زناشویی و اجتماعی رو به روست؟
آیا مهرطلبی برای دیگران هم آسیب زاست؟ اگر بله، چه مشکلاتی ممکن است ایجاد کند؟
به طور کلی زندگی با یک انسان مهرطلب زندگی سالمی است یا خیر؟

[معین]

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد امید

[امید]

سلام و عرض ادب

مهرطلبی چیست و چه اشکالی دارد؟
شخص مهرطلب با چه مشکلاتی در زندگی فردی، زناشویی و اجتماعی رو به روست؟
آیا مهرطلبی برای دیگران هم آسیب زاست؟ اگر بله، چه مشکلاتی ممکن است ایجاد کند؟
به طور کلی زندگی با یک انسان مهرطلب زندگی سالمی است یا خیر؟

سلام
همه ما انسان ها به محبت و دوستی نیاز داریم. یعنی دوست داریم محبوبِ دیگری باشیم. فردی که خود را تنها و غیرمحبوب بداند، دچار انزوا می شود و ممکن است به افسردگی دچار شود. این یک نیاز طبیعی است که از سوی خداوند متعال در درون هر انسان سالمی به وَدیعه نهاده شده است. اما در هر نیازی باید حدّ و حدودی رعایت شود. افرادی که با عنوان «مهرطلب» شناخته می شوند، ویژگی هایی دارند که باعث رنجش دیگران می شود:

- فرد مهرطلب به هر کاری دست می زند تا محبت دیگران را به خود جلب کند. فرد مهرطلب تواناییِ «نه» گفتن ندارد. او برای نشاندنِ لبخند بر لب دیگری، خواسته های خود را قربانی می کند. اما هدف مهرطلب از کمک به دیگران، عمل به وظایف انسانی نیست؛ بلکه او می خواهد دیگری را آن قدر به خود وابسته نماید که نتواند به تنهایی کارهایش را انجام دهد و همیشه نیازمند کمک مهرطلب باشد.

- فرد مهرطلب انتظار دارد به خاطر لطف هایی که در حقّ دیگران می کند، همیشه محبوب آنها باشد و مورد ستایشِ آنها واقع شود. اما اطرافیان این افراد به تدریج از رفتارشان خشمگین می شوند. زیرا خود را افرادی ضعیف و نیازمند می بینند و انگشت اتهام را به سوی فرد مهرطلب می گیرند که با اقداماتش اجازه نمی دهد دیگران مستقلّ باشند.
- مهرطلب ها همه لطف و مهربانی هایی که در حق دیگران انجام داده اند را به خاطر می سپارند و زمانی که با واکنشِ منفیِ دیگران مواجه می شوند، لطف هایشان را یادآور می کنند.

- مهرطلبی با مهربانی تفاوت دارد. فرد مهربان از دیگران توقع محبت ندارد. فرد مهربان به دیگران کمک می کند، زیرا این را وظیفه انسانیِ خود به شمار می آورد. او نمی خواهد دیگران را برده محبّتِ خود نماید. در سوره مبارکه انسان، وقتی خداوند متعال ویژگی های ابرار را بیان می نماید، می فرماید که آنها از روی محبت خدا به فقیر و یتیم و اسیر کمک می کنند. ابرار می گویند: «ما فقط برای رضای خدا غذا می دهیم و از شما پاداش و تشکری نمی خواهیم». در تفسیرهای قرآن کریم، این آیات در بیان راه و شیوه برخورد اهل بیت (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) در برخورد با افراد نیازمند است.

[رحیل]

سلام
همه ما انسان ها به محبت و دوستی نیاز داریم. یعنی دوست داریم محبوبِ دیگری باشیم. فردی که خود را تنها و غیرمحبوب بداند، دچار انزوا می شود و ممکن است به افسردگی دچار شود. این یک نیاز طبیعی است که از سوی خداوند متعال در درون هر انسان سالمی به وَدیعه نهاده شده است. اما در هر نیازی باید حدّ و حدودی رعایت شود. افرادی که با عنوان «مهرطلب» شناخته می شوند، ویژگی هایی دارند که باعث رنجش دیگران می شود:

- فرد مهرطلب به هر کاری دست می زند تا محبت دیگران را به خود جلب کند. فرد مهرطلب تواناییِ «نه» گفتن ندارد. او برای نشاندنِ لبخند بر لب دیگری، خواسته های خود را قربانی می کند. اما هدف مهرطلب از کمک به دیگران، عمل به وظایف انسانی نیست؛ بلکه او می خواهد دیگری را آن قدر به خود وابسته نماید که نتواند به تنهایی کارهایش را انجام دهد و همیشه نیازمند کمک مهرطلب باشد.

- فرد مهرطلب انتظار دارد به خاطر لطف هایی که در حقّ دیگران می کند، همیشه محبوب آنها باشد و مورد ستایشِ آنها واقع شود. اما اطرافیان این افراد به تدریج از رفتارشان خشمگین می شوند. زیرا خود را افرادی ضعیف و نیازمند می بینند و انگشت اتهام را به سوی فرد مهرطلب می گیرند که با اقداماتش اجازه نداد دیگران مستقلّ باشند.
- مهرطلب ها همه لطف و مهربانی هایی که در حق دیگران انجام داده اند را به خاطر می سپارند و زمانی که با واکنشِ منفیِ دیگران مواجه می شوند، لطف هایشان را یادآور می کنند.

- مهرطلبی با مهربانی تفاوت دارد. فرد مهربان از دیگران توقع محبت ندارد. فرد مهربان به دیگران کمک می کند، زیرا این را وظیفه انسانیِ خود به شمار می آورد. او نمی خواهد دیگران را برده محبّتِ خود نماید. در سوره مبارکه انسان، وقتی خداوند متعال ویژگی های ابرار را بیان می نماید، می فرماید که آنها از روی محبت خدا به فقیر و یتیم و اسیر کمک می کنند. ابرار می گویند: «ما فقط برای رضای خدا غذا می دهیم و از شما پاداش و تشکری نمی خواهیم». در تفسیرهای قرآن کریم، این آیات در بیان راه و شیوه برخورد اهل بیت (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) در برخورد با افراد نیازمند است.

سلام علیکم
یعنی فرقشون فقط توی نیتشونه؟
یعنی اگر کسی با نیت الهی اونقدر به اطرافیانش کمک کرد که استقلالشون رو از دست دادن، ولی توقعی هم ازشون نداشت و همیشه بی توقع به خدمت هاش ادامه داد و اگر هم با واکنش منفی و قدرناشناسی اونا مواجه شد دم نزد، آدم سالمیه؟

و یک سوال دیگه
مگه روانشناسی رفتار آدم رو تحلیل نمی کنه؟ چطور متوجه میشن یکی نیتش الهی هست یا نه که براش تشخیص مهرطلب بدن؟
و اصلا مگه چند نفر در این حد خلوص دارن؟

[امید]

سلام علیکم
یعنی فرقشون فقط توی نیتشونه؟
یعنی اگر کسی با نیت الهی اونقدر به اطرافیانش کمک کرد که استقلالشون رو از دست دادن، ولی توقعی هم ازشون نداشت و همیشه بی توقع به خدمت هاش ادامه داد و اگر هم با واکنش منفی و قدرناشناسی اونا مواجه شد دم نزد، آدم سالمیه؟

سلام

مهم ترین تفاوت های فرد مهرطلب و فرد مهربان در رفتار آنهاست:

- فرد مهرطلب به هر کاری دست می زند تا محبت دیگران را به خود جلب کند. اما فرد مهربان برای خشنودیِ دیگران دست به هر کاری نمی زند. فرد مهربان صلاحِ فرد مقابل را در نظر می گیرد و سپس با توجه به آن، عمل می کند.

- فرد مهرطلب تواناییِ «نه» گفتن ندارد. اما فرد مهربان، تواناییِ «نه» گفتن دارد. مهربان اگر متوجه شود که انجام عملی به نفعِ طرف مقابل نیست، از انجامِ آن خودداری می نماید.

- اطرافیان افرادِ مهرطلب به تدریج از رفتارشان خشمگین می شوند. زیرا خود را افرادی ضعیف و نیازمند می بینند و انگشت اتهام را به سوی فرد مهرطلب می گیرند که با اقداماتش اجازه نمی دهد دیگران مستقلّ باشند. اطرافیان فرد مهربان قدردانِ زحمات او هستند. زیرا او با مهربانی اش، باعث از بین رفتنِ استقلالِ دیگران نمی شود؛ بلکه تا می تواند سعی می نماید که دیگری مستقلّ بار بیاید. درست است که در تعالیم دین اسلام به اِنفاق و کمک به افراد نیازمند توصیه شده است؛ اما در فرهنگ دینیِ ما گداپروری جایی ندارد و باید تا می توانیم سعی کنیم افراد نیازمند را مستقلّ بار بیاوریم.

[رحیل]

سلام

مهم ترین تفاوت های فرد مهرطلب و فرد مهربان در رفتار آنهاست:

- فرد مهرطلب به هر کاری دست می زند تا محبت دیگران را به خود جلب کند. اما فرد مهربان برای خشنودیِ دیگران دست به هر کاری نمی زند. فرد مهربان صلاحِ فرد مقابل را در نظر می گیرد و سپس با توجه به آن، عمل می کند.

- فرد مهرطلب تواناییِ «نه» گفتن ندارد. اما فرد مهربان، تواناییِ «نه» گفتن دارد. مهربان اگر متوجه شود که انجام عملی به نفعِ طرف مقابل نیست، از انجامِ آن خودداری می نماید.

- اطرافیان افرادِ مهرطلب به تدریج از رفتارشان خشمگین می شوند. زیرا خود را افرادی ضعیف و نیازمند می بینند و انگشت اتهام را به سوی فرد مهرطلب می گیرند که با اقداماتش اجازه نمی دهد دیگران مستقلّ باشند. اطرافیان فرد مهربان قدردانِ زحمات او هستند. زیرا او با مهربانی اش، باعث از بین رفتنِ استقلالِ دیگران نمی شود؛ بلکه تا می تواند سعی می نماید که دیگری مستقلّ بار بیاید. درست است که در تعالیم دین اسلام به اِنفاق و کمک به افراد نیازمند توصیه شده است؛ اما در فرهنگ دینیِ ما گداپروری جایی ندارد و باید تا می توانیم سعی کنیم افراد نیازمند را مستقلّ بار بیاوریم.

فکر می کنم این مستقل بار نیامدن فقط در رابطه مادر و فرزندی یا پدر و فرزندی باشه. درسته؟ وگرنه بین دو انسان بالغ، چطور ممکنه کمک یکی باعث ضعیف شدن دیگری بشه؟ مگر خودش عقل نداره که حالا اگر کسی حاضر به کمک بود خودش هم بار رو به دوش او نگذاره و خودش هم سعی کنه قسمتی از کار رو به عهده بگیره؟

از طرفی بعضی جاها اطاعت کردن سفارش شده و نه گفتن خیلی پسندیده نیست. مثل وظیفه انسان در برابر پدر و مادر یا زن در برابر شوهر. در این موقعیت ها انسان مهربان چطور از انسان مهرطلب متمایز میشه؟ درواقع چطور باید رفتار کرد که هم به اون همه سفارش عمل شده باشه و هم آسیبی نه برای خود شخص و نه طرف مقابل به همراه نداشته باشه؟

[امید]

فکر می کنم این مستقل بار نیامدن فقط در رابطه مادر و فرزندی یا پدر و فرزندی باشه. درسته؟

متاسفانه در روابط همسران هم گاهی دیده می شود که یک طرف برای دیگری خود را به آب و آتش می زند و می خواهد همه نیازها و خواسته هایش را برآورده سازد و در حقیقت تصور می کند با این رفتار، طرف مقابل را همیشه مدیون خودش می سازد و او مهم ترین فرد در تمام زندگی اش می شود و همیشه مورد مهر و محبت دیگری قرار می گیرد.

مگر خودش عقل نداره که حالا اگر کسی حاضر به کمک بود خودش هم بار رو به دوش او نگذاره و خودش هم سعی کنه قسمتی از کار رو به عهده بگیره؟

طرف مقابل، یک باره به دام مهرطلبیِ دیگری نمی افتد؛ بلکه این فرآیند تدریجی است. فرد مقابل ابتدا کارهای فرد مهرطلب را از روی مهربانی تفسیر می کند؛ اما بعد از مدتی وقتی می بیند که به موجودی ضعیف و بی اراده تبدیل شده که دیگری برایش تصمیم می گیرد و عمل می کند، به تدریج عصبانی می شود.

از طرفی بعضی جاها اطاعت کردن سفارش شده و نه گفتن خیلی پسندیده نیست.

درست است که در تعالیم دینی به نیکی کردن سفارش شده است، اما سفارش نشده که افرادْ بارِ مسؤولیّت هایشان را بر گردن دیگری بیاندازند. در حدیث شریفی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمودند:« مَلعُونٌ مَن ألقَي كَلَّه عَلَي النَاسِ» یعنی «کسی که سنگینیِ مسؤولیّتش را بر دوش دیگران بیاندازد از رحمت الهی به دور و ملعون است».

[رحیل]

درست است که در تعالیم دینی به نیکی کردن سفارش شده است، اما سفارش نشده که افرادْ بارِ مسؤولیّت هایشان را بر گردن دیگری بیاندازند. در حدیث شریفی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمودند:« مَلعُونٌ مَن ألقَي كَلَّه عَلَي النَاسِ» یعنی «کسی که سنگینیِ مسؤولیّتش را بر دوش دیگران بیاندازد از رحمت الهی به دور و ملعون است».

خب به خود افراد سفارش شده که بار مسوولیتشون رو به دوش دیگری نندازن. به دیگران که سفارش نشده به همدیگر کمک نکنید تا برادرانتان یاد بگیرند بار مسوولیتشان را بر دوش دیگری نیندازند؟



ببینید اصلا من یک مشکلی که دارم اینه که کلی تو آموزه های دینی و اخلاقی مون و ادبیات تعلیمی مون روی یه سری رفتارهایی تاکید شده، بعد همون رفتارها رو توی روانشناسی یا میگن طرف مهرطلبه، یا فلان طرحواره رو داره یا تحت تاثیر سایه های شخصیتیه یا کودک درونش چه مشکلی داره...
یعنی عملی رو که تا سال ها ممدوح می شمردیمش و انسان های دارای اون اخلاق رو تحسین می کردیم امروز باید به چشم بیماری، یا دست کم کژرفتاری بشناسیم.


بعد یک سوال دیگه
توقع مهر و محبت داشتن چه اشکالی داره؟ به جز بین دو غریبه، در جاهای دیگه مگه میشه توقع محبت نداشت؟ اصلا مگه همین محبت یا مودت یک حق بین دو طرف یک رابطه نیست؟ ما الان از امریکا انتظار مودت داریم!! پیمان هم براش بستیم!!! پس چرا توقع داشتن از نزدیکانمون باید اشتباه باشه؟

[امید]

عملی رو که تا سال ها ممدوح می شمردیمش و انسان های دارای اون اخلاق رو تحسین می کردیم امروز باید به چشم بیماری، یا دست کم کژرفتاری بشناسیم.

در روانشناسی و تعالیم دینی هر عملی حد و اندازه ای دارد. وقتی نیکی از حد بیشتر شود، اشتباه است. وقتی نیکی در کار نباشد هم اشتباه است.
در قران کریم، سوره مبارکه اسراء، آیه شریفه 29، خداوند متعال در مسأله انفاق به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: (وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا) یعنی «و دستت را بخیلانه بسته مدار [که از انفاق در راه خدا باز مانی] و به طور کامل هم [در انفاق] دست و دل باز مباش [که چیزی برای معاش خودت باقی نماند] که در نهایت [نزد شایستگان] نکوهیده [و در زندگی خود] درمانده گردی».

در روانشناسی این گونه آمده که رفتارها در یک طیف قرار دارند که از کمترین حدّ و اندازه تا بیشترین حدّ و اندازه درجه بندی می شوند. رفتارهایی بهنجار و نرمال و طبیعی هستند که در میانه طیف قرار دارند؛ یعنی نه در بخش بیشترین حدّ هستند و نه در بخش کمترین حدّ و اندازه.

توقع مهر و محبت داشتن چه اشکالی داره؟

توقع و انتظار محبت از همسر و فرزند و خواهر و برادر و کلّاً نزدیکان اشکالی ندارد. اما توقع باید واقع بینانه باشد. این انتظار که همسرم باید به همه خواسته های من عمل کند، اشتباه است. اینکه همسرم باید همه جور محبت و مهربانی که ممکن است را در حقّ من انجام دهد و مثلا من در خانه دست به سیاه و سفید نزنم غلط است.

[رحیل]

در روانشناسی و تعالیم دینی هر عملی حد و اندازه ای دارد. وقتی نیکی از حد بیشتر شود، اشتباه است. وقتی نیکی در کار نباشد هم اشتباه است.

تا حالا یادم نمیاد که به طور مثال، برای نیکی به پدر و مادر حد و اندازه ای ذکر شده باشه. برعکس هر چه که سوال شده که این خدمت ها رو تا به حال در حق اون ها کردیم، آیا جبران حقشون شده؟ جواب این بوده که حتی مقدار کمی از حقشون هم جبران نشده. یا مثا درباره مادر معمولا گفته میشه جبران یکی از ناله های دوران بارداری هم نشده