سوال قرآنی(در آیه ۴۹ یوسف ع)

[هدی]

دان ؛ دون ، دین ؛ هم معنی ومترادفند ؟

خیر. مترادف نیستند. اما اصلی در زبانشناسی است که می گوید اگر ریشه دو فعل حروف مشترک داشته باشند، معانی نزدیک به هم دارند نه اینکه مترادف باشند.
این سه فعل مورد سوال شما نیز دو حرف از سه حرفشان مشترک است لذا معانی نزدیک به همی باید داشته باشند.

و برای ترجمه هر سه نزدیک و دسترس و پایین ؛ میشه گفت ؟

"نزدیک، دسترس و پایین "می تواند همان وجه معنایی مشترک میان اینه سه کلمه باشد.
مثلا به این ترجمه از این افعال دقت کنید:

دان: ناتوان شد

دون:زیر،کمتر، نزدیکتر

دین: روشی که خداوند با آن عبادت می شود(1)

که معنای "کم و پایین و نزدیک " در هر سه مورد وجود دارد.

مترادفهاش ؛ دانیه ، مدیون ، متدیّن ؛ ادنیٰ ، دنیا ، یدنین
هست ؟

بله مترادفهای خوبی هستند:

برای دان:دَین، مدیون

برای دون:دنائة، ادنی، دنیا

برای دین: دیانة، دینی، متدین

1. برگرفته از سایت المعانی

[هدی]

تَطمَئِنَّ ؛ صیغه ی فعلیش چی هست ؟ ( ۱۲۶ آل عمران )

فعل مضارع، مفرد مونث غائب از ریشه ی ( ط م أ ن) و رباعی مزید است و باب إِفْعِلْلالٌ،

باب إِفعِلْلالٌ: ماضی آن: إِفْعَلَلَّ، مضارع آن: یَفْعَلِلُّ و مصدر آن: إِفْعِللالٌ می باشد.

[هدی]

ملائکه و ملک ؛ مفرد است یا جمع ؟

"ملائکه" جمع و مفرد آن "ملک" است.

[Mohammadmsp]

سلام
خسته نباشید ؛ بابت پاسخهای مفیدتون سپاسگزارم.
ببخشید در آیه ۱۳۸ آل عمران ؛ هُدیً ؛ چرا با تنوین فتحه
آمده و نقشش در آیه چی هست ؟
هُدَیً ؛ ۴۲ بار در قرآن آمده و چرا اصلاً با تنوین کسره یا ضمّه نیامده .
با تشکر

[Mohammadmsp]

سلام
در آیه ۲۰۵ ؛ سوره بقره ؛ تَوَلَّی ؛ به معنی ، به ولایت رسیدن و
سرپرستی هست یا ؛ روی گرداندن و پشت کردن هست ؟
چرا یتولّی و مشتقّاتش ؛ بعضی وقتها به معنی دوستی و
بعضی وقتها به معنی پشت کردن هست ؟
همچنین ؛ ینفق ؛ ریشه نفق و مترادف نفقه و انفاق هست ؛
آیا منافق که ریشه اش نفق هست ؛ مترادف ینفق می شود ؟
با تشکر

[هدی]

در آیه ۱۳۸ آل عمران ؛ هُدیً ؛ چرا با تنوین فتحه
آمده و نقشش در آیه چی هست ؟

«هدی» معطوف بر "بیان" و مرفوع است و علامت رفعش ضمه مقدره است.(1)
"هدی" اسم مقصور است و اعراب آن تقدیری است.

1. الجدول في إعراب القرآن و صرفه و بيانه مع فوائد نحوية هامة، صافی محمود،دمشق، دارالرشید، چاپ چهارم.

[هدی]

در آیه ۲۰۵ ؛ سوره بقره ؛ تَوَلَّی ؛ به معنی ، به ولایت رسیدن و
سرپرستی هست یا ؛ روی گرداندن و پشت کردن هست ؟

غالب مترجمان در ایه 205، فعل «تولی» را " روی برگرداندن و پشت کردن" ترجمه کرده اند اما برخی نیز من جمله علامه طباطبایی(رحمة الله علیه) آنرا
« به معناى داراى ولايت و سلطنت شدن و تملك آن‏» (1) ترجمه نموده اند.

1. ترجمه تفسیر المیزان، ج2، ص 144