آیه ۸۷ سوره «حجر»

[Mohammadmsp]

سلام
در آیه ۸۷ سوره حجر ؛ منظور از سبع من المثانی چی هست ؟ هفتی از دوتایی ...
مفسرها می گویند منظور سوره فاتحه است ولی من قبول ندارم چون این سوره جزو قرآن است و در ادامه این آیه فرموده که سبع من المثانی و القرآن العظیم را دادیم .
همچنین آیات بندی قرآن برای سهولت پیدا کردن کلمات قرآن بعد از نزول قرآن توسط افراد انجام شده و ربطی به هفت آیه سوره فاتحه ندارد .
لطفا راهنمایی کنید .
با تشکر

[نور الثقلین]

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد حکیم

[حکیم]

سلام
در آیه ۸۷ سوره حجر ؛ منظور از سبع من المثانی چی هست ؟ هفتی از دوتایی ...
مفسرها می گویند منظور سوره فاتحه است ولی من قبول ندارم چون این سوره جزو قرآن است و در ادامه این آیه فرموده که سبع من المثانی و القرآن العظیم را دادیم .
همچنین آیات بندی قرآن برای سهولت پیدا کردن کلمات قرآن بعد از نزول قرآن توسط افراد انجام شده و ربطی به هفت آیه سوره فاتحه ندارد .
لطفا راهنمایی کنید .
با تشکر

سلام و عرض ادب

خداوند متعال می فرماید: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»؛(1)ما به تو سوره حمد و قرآن عظیم دادیم!»
«سَبْع» در لغت به معنى هفت و «مَثانِى» به معنى دوتاها است، و بیشتر مفسران و روایات، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِى» را کنایه از سوره «حمد» گرفته اند، زیرا سوره «حمد» بنا بر معروف، هفت آیه است و از این نظر که، به خاطر اهمیت این سوره و عظمت محتوایش، دو بار بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل گردیده، و یا این که: از دو بخش تشکیل شده (نیمى از آن، حمد و ثناى خداست و نیمى از آن، تقاضاهاى بندگان است)(2) و یا این که: دوبار در هر نماز خوانده مى شود، به این جهات، کلمه «مَثانِى» یعنى دوتاها بر آن اطلاق شده است.(3)

بعضى از مفسران نیز این احتمال را داده اند که: «سبع اشاره به هفت سوره بزرگ آغاز قرآن است، و مَثانِى کنایه از خود قرآن،، چرا که قرآن دو بار بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل شد یک بار به طور جمعى، و یک بار تدریجى و به حسب نیازها و در زمانهاى مختلف. بنابراین، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِى»» یعنى هفت سوره مهم، از مجموعه قرآن. ضمناً آیه 23 سوره «زمر» را نیز شاهد بر این معنى گرفته اند که می فرماید: «اللّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ»؛ (خداوند همان کسى است که بهترین حدیث را نازل فرمود، کتابى که محتوایش هماهنگ و شبیه یکدیگر، کتابى که دو بار بر پیامبر (صلى الله علیه وآله) نازل گردید).

ولى تفسیر اول، صحیحتر به نظر مى رسد به ویژه این که: در روایاتى که از ائمه اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده مکرر به همین معنى، یعنى سوره «حمد» تفسیر شده است. « راغب» در «مفردات» اطلاق کلمه «مَثانِى» را بر قرآن از این نظر مى داند که: به طور مکرر آیات آن خوانده مى شود و همین تجدید و تکرار، آن را از دستبرد حوادث، محفوظ مى دارد. افزون بر این، حقیقت قرآن در هر زمان، تکرار و تجلى تازه اى دارد که همه اینها ایجاب مى کند، به آن مثانى گفته شود.(4)

پی نوشت:

1. حجر/ 87 .
2.در حديثى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) می خوانيم: خداوند می ‏فرمايد: من نماز (سوره حمد) را بين خود و بنده‏ ام به دو قسمت تقسيم كرده‏ ام، نيمى مربوط به من و نيم ديگر از بندگان است. (مجمع البيان،فضل‌بن‌حسن طبرسی، تهران، انتشارات ناصر خسرو، جلد 1، ص17).
3. تفسیر نور الثقلين،الجمعه العروسی الحویزی،تهران، مطبعه العلمیة، جلد 3، ص 28 و 29.
4. ر.ک: تفسیر نمونه، آيت الله ناصر مکارم شيرازي، تهران،دارالکتب الإسلامیۀ، چاپ بیست و هفتم، ج 11، ص 148.

[Mohammadmsp]

سلام ؛ ممنون از پاسخگویی
ولی من اصلا قبول ندارم که سبع مثانی سوره حمد باشد و من در سوالم نوشتم که قبول ندارم ؛
همچنین از روی چه حسابی می گویند هیچ دلیل و مدرکی برایش نیست .
سوره حمد جزو قرآن است و دو بار نازل شدن حمد یا قرآن هم شامل قرآن است ولی سبع مثانی چیز جدایی از قرآن است ؛ فکر کنم کسی غیر از خدا و رسول نداند منظور از سبع مثانی چی باشد .
با تشکر

[حکیم]

سلام ؛ ممنون از پاسخگویی
ولی من اصلا قبول ندارم که سبع مثانی سوره حمد باشد و من در سوالم نوشتم که قبول ندارم ؛
همچنین از روی چه حسابی می گویند هیچ دلیل و مدرکی برایش نیست .
سوره حمد جزو قرآن است و دو بار نازل شدن حمد یا قرآن هم شامل قرآن است ولی سبع مثانی چیز جدایی از قرآن است ؛ فکر کنم کسی غیر از خدا و رسول نداند منظور از سبع مثانی چی باشد .
با تشکر

به هر حال من برای نظر شما احترام قائلم ولی من نظر برخی از روایات و مفسران و دانشمندان اسلامی را برای شما نقل کردم

[Ahamd14]

درآیه 87 سوره حجراگر دراین آیه مخاطب قرآن پیامبرگرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم باشد، منظوراز سبع من المثانی ،عترت پاک پیامبرگرامی اسلام صلی الله وعلیه وآل وسلم است.
یاحق

[حکیم]

پرسش :

در آیه ۸۷ سوره حجر ؛ منظور از سبع من المثانی چیست؟
مفسران می گویند منظور سوره فاتحه است، ولی من قبول ندارم چون این سوره جزو قرآن است و در ادامه این آیه می فرماید که سبع من المثانی و القرآن العظیم را دادیم .
از طرفی تقسیم بندی آیات قرآن تسهیل در پیدا کردن کلمات قرآن بعد از نزول قرآن توسط افراد انجام شده است و به هفت آیه سوره فاتحه ربطی ندارد، لطفا راهنمایی کنید .

پاسخ:

خداوند متعال می فرماید: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»؛(1)ما به تو سوره حمد و قرآن عظیم دادیم!»
«سَبْع» در لغت به معنى هفت و «مَثانِى» به معنى دوتاها است، و بیشتر مفسران و روایات، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِى» را کنایه از سوره «حمد» گرفته اند، زیرا سوره «حمد» بنا بر معروف، هفت آیه است و از این نظر که، به خاطر اهمیت این سوره و عظمت محتوایش، دو بار بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل گردیده، و یا این که: از دو بخش تشکیل شده (نیمى از آن، حمد و ثناى خداست و نیمى از آن، تقاضاهاى بندگان است)(2) و یا این که: دوبار در هر نماز خوانده مى شود، به این جهات، کلمه «مَثانِى» یعنى دوتاها بر آن اطلاق شده است.(3)

بعضى از مفسران نیز این احتمال را داده اند که: «سبع اشاره به هفت سوره بزرگ آغاز قرآن است، و مَثانِى کنایه از خود قرآن،، چرا که قرآن دو بار بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل شد یک بار به طور جمعى، و یک بار تدریجى و به حسب نیازها و در زمانهاى مختلف. بنابراین، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِى»» یعنى هفت سوره مهم، از مجموعه قرآن. ضمناً آیه 23 سوره «زمر» را نیز شاهد بر این معنى گرفته اند که می فرماید: «اللّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ»؛ (خداوند همان کسى است که بهترین حدیث را نازل فرمود، کتابى که محتوایش هماهنگ و شبیه یکدیگر، کتابى که دو بار بر پیامبر (صلى الله علیه وآله) نازل گردید).

ولى تفسیر اول، صحیحتر به نظر مى رسد به ویژه این که: در روایاتى که از ائمه اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده مکرر به همین معنى، یعنى سوره «حمد» تفسیر شده است. « راغب» در «مفردات» اطلاق کلمه «مَثانِى» را بر قرآن از این نظر مى داند که: به طور مکرر آیات آن خوانده مى شود و همین تجدید و تکرار، آن را از دستبرد حوادث، محفوظ مى دارد. افزون بر این، حقیقت قرآن در هر زمان، تکرار و تجلى تازه اى دارد که همه اینها ایجاب مى کند، به آن مثانى گفته شود.(4)

پی نوشت:

1. حجر/ 87 .
2.در حديثى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله) می خوانيم: خداوند می ‏فرمايد: من نماز (سوره حمد) را بين خود و بنده‏ ام به دو قسمت تقسيم كرده‏ ام، نيمى مربوط به من و نيم ديگر از بندگان است. (مجمع البيان،فضل‌بن‌حسن طبرسی، تهران، انتشارات ناصر خسرو، جلد 1، ص17).
3. تفسیر نور الثقلين،الجمعه العروسی الحویزی،تهران، مطبعه العلمیة، جلد 3، ص 28 و 29.
4. ر.ک: تفسیر نمونه، آيت الله ناصر مکارم شيرازي، تهران،دارالکتب الإسلامیۀ، چاپ بیست و هفتم، ج 11، ص 148.