منظور آیه ۱۹ سوره نساء

[کربلائی]

سلام
منظور آیه ۱۹ سوره نساء درباره مصلحت چیست!؟

راهنمایی فرمایید

متشکریم

[نور الثقلین]

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد هدی

[هدی]

با سلام

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد براى شما حلال نيست كه زنان را به اكراه ارث بريد و آنان را زير فشار مگذاريد تا بخشى از آنچه را به آنان داده‏ ايد [از چنگشان به در] بريد مگر آنكه مرتكب زشتكارى آشكارى شوند و با آنها بشايستگى رفتار كنيد و اگر از آنان خوشتان نيامد پس چه بسا چيزى را خوش نمى داريد و خدا در آن مصلحت فراوان قرار مى‏ دهد»(1)

در آیه کریمه 19 نساء « خَيْرًا كَثِيرًا» به مصلحت تعبیر شده است.

در میان مفسران نیز بعضا مصادیقی از آن در ضمن تفسیر بیان شده است که فرزندان صالح از بارزترین مصادیق، معرفی شده اند.

1.نساء/19

[هدی]

به عنوان مثال در تفسیر نمونه اینگونه به بیان و شرح « خَيْرًا كَثِيرًا» پرداخته است:

«بايد توجه داشت تعبير به (خيرا كثيرا) كه در آيه به همسرانى كه مدارا مى كنند نويد داده شده مفهوم وسيعى دارد كه يكى از مصاديق روشن آن فرزندان صالح و با لياقت و ارزشمند است .»(2)

و در تفسیر نور آمده:

« بسیاری از خیرات،در لابلای ناگواری های زندگی است. یَجْعَلَ اللّهُ فِیهِ خَیْراً ...

7-حلّ مشکلات خانواده و داشتن حلم و حوصله،برای سعادت فرزندان،بهتر از جدایی و طلاق است. «فِیهِ خَیْراً کَثِیراً»

8-همیشه خیر و شرّ ما همراه با تمایلات ما نیست،چه بسا چیزی را ناخوشایند داریم،ولی خداوند خیر زیاد در آن قرار داده باشد.زیرا انسان به همه ی مصالح خویش آگاه نیست. فَعَسی أَنْ تَکْرَهُوا ... فِیهِ خَیْراً کَثِیراً»(3)

2. تفسیر نمونه، ذیل آیه 19 سوره نساء
3. تفسیر نو، ذیل آیه 19 سوره نساء

[هدی]

استاد جوادی آملی مساله را باز تر کرده و توضیح جامع تری بیان میکنند:
« فرمود خيلي از موارد هست كه شما ممكن است يك سلسله مشكلات ظاهري داشته باشيد ولي اگر مشكل اخلاقي نداريد او باايمان هست، همه اصول خانوادگي را رعايت مي‌كند. اگر بعضي از مسائل را شما تحمل كنيد، خيرِ كثيري احياناً نصيب شما مي‌شود: ﴿فَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً﴾. ممكن است شما به حسب ظاهر نتوانيد با او براي كار ظاهريتان زندگي را ادامه بدهيد ولي اگر او حافظ همه حدود الهي است، شايد بتواند براي خانواده شما مادرِ خوبي باشد.»(4)

4. بنیاد اسراء، استاد جوادی آملی، تفسیر سوره نساء، جلسه 71:
http://www.portal.esra.ir/Pages/Inde...djLF21oJpdQ%3d

[هدی]

ایشان در ادامه می فرمایند:

«خير کثير بودن اولاد صالحه بر اساس آيه 19
﴿فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً﴾؛ اگر يك فرزند صالحي از اين زن به دنيا آمده است كه تمام فضايل را در بردارد، اين خيرِ كثير است. خيرِ كثير همان كوثر است در حقيقت، حالا مصداق كاملِ كوثر آن ولايت است، نبوت است، امامت است، حقيقت قرآن است، حقيقت اهل‌بيت است، وجود مبارك صديقه كبرا(سلام الله عليها) است و مانند آن، اينها مصداق كامل كوثرند.
از آن مرحله كه بگذريم داشتن فرزند صالح هم به كوثر رسيدن است. صيانت يك خانواده هم به نوبهٴ خود خيرِ كثير است، كوثر است. فرمود ممكن است بعضي از مسائل غريزي شما را به كراهت بكشاند ولي اين را تحمل كنيد. اگر مشكلات ديني است كه خود صاحب شريعت به شما راه نشان داده است، اگر مشكل ديني نداريد، مسائل دنيايي مطرح است اينها را تحمل كنيد ﴿فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً﴾.»(5)

5. بنیاد اسراء، پیشین

[هدی]

پرسش: منظور آیه ۱۹ سوره نساء درباره مصلحت چیست!؟

پاسخ: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد براى شما حلال نيست كه زنان را به اكراه ارث بريد و آنان را زير فشار مگذاريد تا بخشى از آنچه را به آنان داده‏ ايد [از چنگشان به در] بريد مگر آنكه مرتكب زشتكارى آشكارى شوند و با آنها بشايستگى رفتار كنيد و اگر از آنان خوشتان نيامد پس چه بسا چيزى را خوش نمى داريد و خدا در آن مصلحت فراوان قرار مى‏ دهد»(1)
در آیه کریمه 19 نساء « خَيْرًا كَثِيرًا» به مصلحت تعبیر شده است.
در میان مفسران نیز بعضا مصادیقی از آن در ضمن تفسیر بیان شده است که فرزندان صالح از بارزترین مصادیق، معرفی شده اند. مانند تفسیر نمونه:
«بايد توجه داشت تعبير به (خيرا كثيرا) كه در آيه به همسرانى كه مدارا مى كنند نويد داده شده مفهوم وسيعى دارد كه يكى از مصاديق روشن آن فرزندان صالح و با لياقت و ارزشمند است .»(2)
استاد «جوادی آملی» دیدگاهی نسبتا متفاوت و البته جامع تری دارند:
« فرمود خيلي از موارد هست كه شما ممكن است يك سلسله مشكلات ظاهري داشته باشيد ولي اگر مشكل اخلاقي نداريد او باايمان هست، همه اصول خانوادگي را رعايت مي‌كند. اگر بعضي از مسائل را شما تحمل كنيد، خيرِ كثيري احياناً نصيب شما مي‌شود: ﴿فَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً﴾. ممكن است شما به حسب ظاهر نتوانيد با او براي كار ظاهريتان زندگي را ادامه بدهيد ولي اگر او حافظ همه حدود الهي است، شايد بتواند براي خانواده شما مادرِ خوبي باشد.»(3)
و در ادامه می فرمایند:
«خير کثير بودن اولاد صالحه بر اساس آيه 19
﴿فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً﴾؛ اگر يك فرزند صالحي از اين زن به دنيا آمده است كه تمام فضايل را در بردارد، اين خيرِ كثير است. خيرِ كثير همان كوثر است در حقيقت، حالا مصداق كاملِ كوثر آن ولايت است، نبوت است، امامت است، حقيقت قرآن است، حقيقت اهل‌بيت است، وجود مبارك صديقه كبرا(سلام الله عليها) است و مانند آن، اينها مصداق كامل كوثرند.
از آن مرحله كه بگذريم داشتن فرزند صالح هم به كوثر رسيدن است. صيانت يك خانواده هم به نوبهٴ خود خيرِ كثير است، كوثر است. فرمود ممكن است بعضي از مسائل غريزي شما را به كراهت بكشاند ولي اين را تحمل كنيد. اگر مشكلات ديني است كه خود صاحب شريعت به شما راه نشان داده است، اگر مشكل ديني نداريد، مسائل دنيايي مطرح است اينها را تحمل كنيد ﴿فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَي أَن تَكْرَهُوا شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً﴾.»(4)

پی نوشت ها:
1.نساء/19
2. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1371، چاپ دهم، ج3، ص321
3. بنیاد اسراء، استاد جوادی آملی، تفسیر سوره نساء، جلسه 71:
http://www.portal.esra.ir/Pages/Inde...djLF21oJpdQ%3d
4. پیشین