منظور از «اطوار سبعه» چیست؟

[امید به خدا]

به نام خدا
با سلام و سپاس از همه شما عزیزان
لطفا بفرمایید منظور لز اطوار سبعه چیست؟

[مدیر ارجاع سوالات]

با نام و یاد دوست

کارشناس بحث: استاد بدیع

[بدیع]

پرسش: منظور از اطوار سبعه چیست؟

پاسخ: برخی از عرفا با الهام گرفتن از آیه شریفه «وَ قَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوارا»(1) خلقت انسان را دارای هفت مرحله و دگرگونی می‌دانند. این اطوار درجات و مراتب تودرتو و پنهانى روح و نفس انسانى است که در یکی از مشهورترین تقریرهای عرفانی عبارت است از:

1- طبع 2- نفس 3- قلب 4- روح 5- سرّ 6- خفى 7- اخفى


روح انسان به خاطر برخورداری از سعه وجودی دارای مراتب و درجاتی است که به حسب کارکرد روح و منزلتی که بدان نائل میشود متفاوت می شود. مرحوم امام(ره) لطائف سبعه را حجب نفس می داند که سالک یکی پس از دیگری آنها را کنار زده و به حقیقت مقصود نائل می شود.

«بدان كه از براى سالك إلى اللّه و مهاجر از بيت مظلمه نفس به سوى كعبه حقيقى يك سفر روحانى و سلوك عرفانى است كه مبدأ آن مسافت بيت نفس و أنانيّت است، و منازل آن، مراتب تعينات آفاقى و انفسى و ملكى و ملكوتى است كه از آنها به حجب نورانيه و ظلمانيه تعبير شده: إن للّه سبعين ألف حجاب من نور و ظلمة. يعنى انوار وجود و ظلمات تعين، يا انوار ملكوت و ظلمات ملك، يا ادناس ظلمانيه تعلقات نفسانيه و انوار طاهره تعلقات قلبيه. و از اين هفتاد هزار حجب نوريه و ظلمانيه گاهى به طريق جمع تعبير به هفت حجاب شده، چنانچه در خصوص تكبيرات افتتاحيه از ائمه اطهار وارد است كه در خرق هر حجابى تكبيرى فرموده. و در موضوع سجده به تربت حسينيه، روحى له الفداء، است كه سجده بر آن خرق حجب سبع كند. و عارف مشهور گويد:

هفت شهر عشق را عطّار گشت‏ ما هنوز اندر خم يك كوچه ‏ايم

و در انسان صغير به «لطايف‏ سبعه‏» تعبير شده‏.(2)

پی نوشت ها:

1. نوح، 14.
2. روح الله خمینی، شرح چهل حدیث، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران، بیست و چهارم، 1380، ص 590.