خانواده و تربیت دینی فرزندان

[niloo99]

در مقوله تربیت دینی کودکان، والدین گرامی می‌‌بایست خود را ملزم به پیروی و تبعیت از الگوهای مناسب فرزند پروری کنند تا بهترین کودک را تربیت کنند، لازمه این مهم، داشتن راهبرد صحیح و هوشمندانه در امر تربیت است. فقدان راهبرد و برنامه تربیتی به معنای عدم توانایی در پرورش صحیح فرزندان است، برخی افراد به واسطه عدم آگاهی از اصول و سبک‌های تربیتی گرفتار اشتباهات رایجی می‌شوند، اشتباهاتی که نشأت گرفته از نوع نگاه آنها به امر تربیت است. برخی از سبک های رایج و مخرب در مقوله تربیت عبارتند از:


1ـ سبک فرزندپروری مستبدانه و سختگیرانه
فرزندپروری نوعی هنر و مهارت اخلاقی و تربیتی است که والدین در مقام یک مربی کارآزموده تلاش دارند با بهترین وجه و با بهره‌گیری از زیباترین اصول و تکنیک‌ها در امر تربیت فرزندانشان به نتیجه مطلوب دست یابند. برخی افراد بدون توجه به این موضوع تلاش دارند همه چیز را با قوه قهریه به فرزندان و کودکان خود تحمیل کنند. در این دسته از خانواده‌ها اگر فرزند و کودک مرتکب اشتباه شود، فرصت فکر کردن و اصلاح را به او نمی‌دهند یا اینکه بین فرزند پسر و دختر فرق می گذارند، این چنین والدینی با نشان دادن سیمایی خشن و مستبدانه از خود و با حاکم کردن سایه ترس و تهدید، بر فرزندان تلاش دارند زمینه اطاعت‌پذیری را در آنها تقویت کنند؛ روش غلطی که تقریباً هیچ‌گونه سنخیتی با الگوی اسلامی ندارد، چراکه در الگوی اسلامی بیشتر به دنبال اصلاح و تأثیرگذاری نرم بر روی فرزندان هستیم نه سخت و مستبدانه این مطلب را به خوبی می‌توان در برخی روایات تربیتی مشاهده کرد: پیامبر (صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله) می‌فرمایند: «مَن کانَ عِندَهُ صَبِىٌّ فَلیَتَصابَ لَهُ ؛ هر فردی با کودک سروکار دارد، با او کودکانه رفتار کند».


2ـ سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه
برخی از والدین برخلاف قسم اول به نوعی گرفتار تفریط و ولنگاری مسئولیت‌پذیری در امر تربیت فرزندان شده‌اند. یک باغبان خوب به خوبی می‌داند که برای پرورش گل‌های باغچه خود باید علاوه بر آب و خاک مناسب، فضای سالمی را فراهم کند و از این طریق آنها را از گزند هرگونه آفت دور نگه دارد اما در سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه همه چیز عادی جلوه می‌کند. در این سبک گویی قرار نیست که والدین برای اصلاح و تربیت فرزند خود برنامه خاصی را دنبال کنند و آموزش مهارت‌ های زندگی را به آنها ارائه دهند، در این خانواده‌ها نه تنها خطاهای فرزندان به صورت غیر اصولی نادیده گرفته می‌شود، بلکه زمینه تقویت خطاها نیز فراهم است.


3ـ سبک فرزند مأیوسانه
طبیعت کودک همراه و عجین شده با شادی، فرح، شلوغی، نشاط، سرزندگی، و گاهی هم خرابکاری است، البته فقدان مهارت و آموزش صحیح در تربیت و پرورش فرزندان می‌تواند دامنه اشتباهات آنها را چشم‌گیرتر کند، در این بین برخی از والدین با دیدن کاستی‌های مکرر فرزندان خود، به طور کل از اصلاح و پیشرفت آنها مأیوس می‌شوند و امیدی به موفقیت و پیشرفت را نه در کار خود دارند و نه آن را در خصوص فرزند خود به انتظار می نشینند. رویکرد غلطی که با آموزه‌های دینی و روایی به هیچ‌وجه همخوانی ندارد. باید به صوتی بشد که منجر به افسردگی در برگسالی نشود.


4ـ سبک فرزندپروری اصولی و هوشمندانه
با نگاه علمی و دقیق به منابع دینی و اسلامی به خوبی می‌توان با الگوی‌هایی همچون سبک فرزندپروری مقتدرانه و اصولی آشنا شد، سبک فرزندپروری که برخی از شاخص‌های آن را می‌توان این چنین برشمرد: 1- حمایت اجتماعی از فرزندان، 2-ارتباط دو سویه بین فرزندان و والدین، 3-پاسخگویی، 4-روشنگری و بصیرت‌افزایی، 5-مسئولیت‌پذیری، 6-مشخص بودن حدود و مرزها و محدودیت‌های تربیتی، 7-برقراری فضای امن و آرام در محیط خانواده 8-عزّت و استقلال نفس، 9-برجسته بودن اعتماد به نفس و خلاقیت و تفکر و اندیشه، در بین والدین و فرزندان.