بقیة الله یعنی چه؟

[دلتنگ]

به نام خدا


بقیة الله یعنی چه؟

عده ای بر این باورند که مراد از «بقیة اللَّه» در آیه شریفه «بقیة اللَّه خیر لکم ان کنتم مؤمنین» حضرت مهدی (عج) است. ممکن است این سوال مطرح شود که مگرامام زمان (عج) در زمان رسول‏اللَّه(صلی اللَّه علیه و آله) وجود داشتند و شناختی از آن حضرت بوده که چنین آیه‏ای نازل شده است.

باید گفت اولا این آیه از فرمایشات حضرت شعیب(علیه‏السلام) خطاب به قوم خود است. ثانیا آن چه درباره نسبت آیه با امام مهدی (عج) وجود دارد و باعث شهرت آن در محافل و منابر نسبت به آن حضرت شده است، بحث انطباق مفهومی آیه و تطبیق یکی از مصادیق آیه بر فردی است که با تفسیر آیه سازگار است.

زیرا «بقیه» به معنای باقی مانده است و مراد از آن سودی است که به فروشنده می‏رسد، یعنی آن چه بعد از پایان معامله برایش باقی می‏ماند و آن را در در راه حوائج خود خرج می‏کند. و مراد آیه این است که سودی که از طرف خدا برای شما باقی مانده و خدا از طریق فطرت خودتان شما را بدان راهنمایی کرده، اگر مؤمن باشید، برای شما بهتر از مالی است که از راه کم‏فروشی و کم کردن پیمانه و ترازو تصاحب می‏کنید.

تفسیر نمونه، با عبارت گویاتری «بقیةاللَّه» را چنین معنا کرده است:

هر موجود نافعی از طرف خداوند که برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او گردد، «بقیةاللَّه» محسوب می‏شود. [1]

از این رو، امام زمان(علیه‏السلام) که وجود شریفشان مایه بیشترین خیر و برکت برای جامعه بشری است، یکی از بهترین مصادیق این آیه مبارکه است. به قول یکی از قرآن‏پژوهان معاصر، از آن جا که آیه‏های قرآن دارای مفاهیم جامع هستند و در عصرهای بعد می‏توانند بر مصداق‏های کلی‏تر و وسیع‏تر تطابق داشته باشند، این آیه با امام زمان (عج) که روشن‏ترین مصداق، «بقیةاللَّه» است، مطابقت می‏کند.

برای کاملتر شدن پاسخ، خوب است به نظر یکی از دانشمندان اهل سنت نیز توجه نمایید. شبلنجی دانشمند شافعی، روایتی را نقل کرده‏ است که:

«هنگامی که (مهدی) قیام کند، بر کعبه تکیه زند و 313 تن از پیروانش نزد او گرد آیند. پس اولین چیزی که می‏گوید، این آیه است: «بقیةاللَّه خیر لکم ان کنتم مؤمنین». سپس می‏فرماید: منم «بقیةاللَّه» و خلیفه او و حجت خدا بر شما. پس از آن، کسی بر آن حضرت سلام نمی‏کند، مگر این که می‏گوید: «السلام علیک یا بقیة اللَّه فی ارضه»؛ سلام بر تو ای باقی گذارده خدا در زمینش.[2]

بنابراین، گر چه مفاد این آیه، از سخنان حضرت شعیب(علیه‏السلام) خطاب به قوم خود است، اما مصداق اکمل آن، وجود شریف حضرت صاحب الامر(عج) است.

-----------------------------------------------
[1]. تفسیر نمونه، ج 9، ص 204.


[2]. ملامحسن فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج 2، ص 468.

------------------------------------------------
سایت فطرت
منبع : ماهنامه یاس، شماره‏2، با تصرف

[meshkaat]

بنام خدا

آيات قرآن مجيد داراى معانى و مفاهيم فراوانى است و هر كس به اندازه استعداد و دانش خود مى تواند به برخى از مفاهيم و معانى دست رسى پيدا كند. مفسران كه تاكنون به قرآن تفسير نوشته اند هر كدام به گوشه اى از اقيانوس معارف قرآن دست يافته اند قرآن كلام خداست و كلام ذات الهى تراوشى از علم بى انتهاى اوست از اين رو در روايات رسيده از ائمه اطهار(ع) آمده كه قرآن داراى هفت «بطن» و هر «بطنى» داراى هفتاد بطن است.
در آيه 86 هود اگرچه مخاطب قوم شعيبند و منظور از «بقية الله» سود و سرمايه هاى حلال و يا پاداش الهى است، ولى هر موجود نافع كه از طرف خداوند براى بشر باقى مانده و مايه خير و سعادت گردد «بقية الله» محسوب مى شود. از آن جا كه حضرت مهدى آخرين پيشوا و آخرين باقيمانده بعد از پيامبران و امامان است، يكى از روشن ترين مصاديق «بقية الله» هستند.
در چندين روايت تعبير «بقية الله» در مورد امام زمان(ع) به كار رفته هم خود حضرت خويشتن را به اين عنوان معرفى فرموده و هم ساير ائمه(ع) از جمله احمدبن اسحاق اشعرى مى گويد: وارد شدم بر امام عسكرى(ع) و بنا داشتم از خليفه بعد از او سؤال كنم پيش از آن كه سخن بگويم، حضرت فرمود: اى احمد خداوند متعال هيچ گاه زمين را خالى از حجت نمى گذارد. سپس از جا برخاست و وارد خانه شد و بعد از زمان كوتاهى مراجعت فرمود در حالى كه كودكى در سن سه سالگى كه مانند قرص ماه صورت او مى درخشيد در كنارش بود فرمود: اى احمد اگر كرامت و ارزش تو در پيشگاه خدا و ما حجج الهى نبود، هرگز فرزندم را به نزد تو نمى آوردم. اسم اين كودك و كنيه او را جدّم پيامبراكرم(ص) معين كرده و اين همان كسى است كه زمين را پر از عدل كند بعد از آن كه پر از جور و ظلم شده باشد، اسحاق بن عمار مى گويد: عرض كردم علامتى به من نمى دهيد كه قلبم اطمينان بيشترى پيدا كند در همان لحظه كودك به سخن آمد و فرمود و به من خطاب كرد: اى احمد بن اسحاق «انا بقية الله فى الارض» منم كسى كه از د شمنان انتقام مى گيرم.(1) اين تعبير درمورد برخى ديگر از ائمه اطهار نيز آمده از جمله درباره على بن موسى الرضا(ع) مادرش نجمه مى گويد: وقتى متولد شد پدرش موسى بن جعفر(ع) آمد و فرمود: گوارا باد بر تو كرامتى كه از ناحيه خدا نصيب تو شد سپس نوزاد را در حالى كه در پارچه سبزى پيچيده شده بود در بغل كرد اذان در گوش راست وى و اقامه در گوش چپ گفت و آن را به من برگردانيد. فرمود: «هو بقية الله فى ارضه» اين بقيه خدا در روى زمين است.
با توجه به اين روايات به خوبى استفاده مى شود كه همه ائمه و پيامبران الهى مصاديقى از اين عنوان هستند و بارزترين مصداق براى آيه وجود مقدس امام زمان(ع) است كه در وقت ظهور نيز به ديوار كعبه تكيه مى كنند و آيه 86 سوره هود را تلاوت مى كنند; «بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ; اگر مؤمن باشيد باقيمانده حلال خدا براى شما بهتر است» و سپس مى فرمايند: «منم بقية الله. و حجت و خليفه او در ميان شما، سپس هيچكس بر او سلام نمى كند مگر اين كه مى گويد: السلام عليك يا بقية الله فى ارضه».
**********
1. تفسير نورالثقلين ، ج 2 ، ص 392

[پاسخگوی اعتقادی 4]

بقیة الله یعنی چه؟

«بقية الله» به معناي باقي ماندن چيزي يا کسي از ناحيه خداوند براي مردم است. به تعبير ديگر، هر موجود نافع که از طرف خداوند براي بشر باقي مانده و مايه خير و سعادت او گردد «بقية الله» محسوب مي شود و از آنجا که مهدي موعود(عج) آخرين پيشوا و بزرگترين رهبر انقلابي پس از قيام پيامبر اکرم است يکي از روشن ترين مصاديق «بقية الله» مي باشد و از همه به اين لقب شايسته تر است (تفسير نمونه، ج 9، ص 204).

به ويژه که تنها باقيمانده پس از پيامبران و امامان است. از اين رو در روايات متعددي به حضرت مهدي لقب «بقية الله» داده شده است. از جمله در روايتي آمده است «چون حضرت خروج کند پشت کند به کعبه و جمع مي شود سيصد و سيزده مرد و اول چيزي که تکلم مي فرمايد اين آيه است: «بقية الله خير لکم ان کنتم مؤمنين» پس مي گويد «منم بقية الله و حجت و خليفه او در ميان شما» سپس هيچ کس بر او سلام نمي کند مگر اين که مي فرمايد: «السلام عليکم يا بقية الله في ارضه» (منتهي الامال، شيخ عباس قمي، انتشارات هجرت، ج 2، ص 757).

[مجیب]

[غلامعلی نوری]

[size=4]
«بقية الله» به معناي باقي ماندن چيزي يا کسي از ناحيه خداوند براي مردم است. به تعبير ديگر، هر موجود نافع که از طرف خداوند براي بشر باقي مانده و مايه خير و سعادت او گردد «بقية الله» محسوب مي شود757).

قرآن با این تعریف شما بقیت الله تره که

[Lachini]

سلام بر جناب meshkaat

آورده اید که "خداوند متعال هيچ گاه زمين را خالى از حجت نمى گذارد."

آیه 165 سوره النساء : رُسُلاً مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَ كانَ اللَّهُ عَزيزاً حَكيماً

[میقات]

آیه 165 سوره النساء : رُسُلاً مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَ كانَ اللَّهُ عَزيزاً حَكيماً

با سلام و درود


با عرض معذرت، اگر دخالت محسوب نمی شود، لطفا نحوه استدلال به این آیه شریفه و برداشتتان از آن را متناسب با موضوع بیان نمایید.

[Lachini]

سلام بر جناب پاسخگوی مباحث قرانی
1. نظر یکی از مفسران قران به شرح زیر است :
{ و جملة لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُل‏ دلالت دارد بر اینکه مردم حجتی بر خدا دارند قبل از آمدن رسول ، ولی پس از آمدن رسول دیگر برای مردم حجتی باقی نمی‌ماند و نمی‌توانند اعتراض کنند و بگویند چرا پس از رسول حجت دیگری برای ما تعیین نکردی، پس بعد از أنبیاء اتمام حجت شده و دیگر أوصیاء حجت نیستند چنانکه از این آیه و آیة 134 سورة طه و آیة 47 سورة قصص استفاده می‌شود که پس از أنبیاء احتیاج به حجتی نمی‌باشد. و حضرت امیر در خطبة 89 نهج‌البلاغه فرموده: "تمت بنبينا محمد (ص) حجته". و کافی در جلد اول روایت کرده از امام صادق که دو چیز فقط حجت است: پیغمبر و عقل. }

[Lachini]

سلام بر جناب پاسخگوی قرانی
2. کتاب منتهی الآمال اثر شیخ عبّاس قمی : حجّة :این لقب از القاب شایع درباره آن حضرت (عج) است که در بسیاری از ادعیه و اخبار به همین لقب مذکور شده اند و بیشتر محدّثین آن را ذکر نموده اند و با آنکه در این لقب سائر ائمّه علیهم السلام شریکند، و همه حجّتهایند از جانب خداوند بر خلق ولکن چنان اختصاص به آن حضرت دارد که در اخبار هر جایی قرینه و شاهدی ذکر شود مراد آن حضرت است، و بعضی گفته اند لقب آن حضرت حجة الله است به معنی غلبه یا سلطنت خدای بر خلایق چه این هر دو به واسطهء آن حضرت بظهور خواهد رسید، و نقش خاتم آن جناب اَنا حُجة الله است.
3. آیا در خصوص معنا و مفهوم واژه ترکیبی " حجه الله " اجماعی وجود دارد؟ اگر اینگونه است آن را ذکر فرمایید. من بر اساس مفهوم قرانی واژه حجت بر این باورم که این نمی تواند از القاب حضرت مهدی باشد.

[میقات]

سلام بر جناب پاسخگوی مباحث قرانی
1. نظر یکی از مفسران قران به شرح زیر است :
{ و جملة لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُل‏ دلالت دارد بر اینکه مردم حجتی بر خدا دارند قبل از آمدن رسول ، ولی پس از آمدن رسول دیگر برای مردم حجتی باقی نمی‌ماند و نمی‌توانند اعتراض کنند و بگویند چرا پس از رسول حجت دیگری برای ما تعیین نکردی، پس بعد از أنبیاء اتمام حجت شده و دیگر أوصیاء حجت نیستند چنانکه از این آیه و آیة 134 سورة طه و آیة 47 سورة قصص استفاده می‌شود که پس از أنبیاء احتیاج به حجتی نمی‌باشد. و حضرت امیر در خطبة 89 نهج‌البلاغه فرموده: "تمت بنبينا محمد (ص) حجته". و کافی در جلد اول روایت کرده از امام صادق که دو چیز فقط حجت است: پیغمبر و عقل. }

با سلام و درود


مطلب اول: این آیه اشاره به اثبات نیاز به ارسال رسول و بعثت انبیاء دارد.


در این آیه حكايت از يك امر طبيعى است و آن اين كه علم، شرط تكليف است. لازم بود خدا اول دستورهاى خود را ابلاغ كند سپس مسئوليت بخواهد.


اگر ارسال رسل نبود هر آينه براى انسانها حق اقامه حجت و دلیل بود كه نمي دانستيم و راهنما نداشتيم؛ خداوند ارسال رسل فرمود كه حجت بر آن ها باقى نباشد و حجت او بر خلق تمام شود.


بر طبق مفاد این آیه، در قرآن آيات بسيارى بیان شده، مثل:


«لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى»‏ (طه، 134)


«فَيَقُولُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آياتِكَ وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ» (قصص، 47)


«وَ ما كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا» (اسراء، 17)