اثر پديده جزيره گرمايي شهر تهران بر كوه‌هاي مجاور

[MOHAMMAD REZA]

اثر پديده جزيره گرمايي شهر تهران بر كوه‌هاي مجاور

تهران و البرز
نوشته : مهندس جعفر سپهري
مدرس دانشگاه جامع علمي كاربردي و مدرس دانشگاه آزاد اسلامي ايران
"هرگونه آسيبي كه به محيط‌زيست وارد كنيم، طبيعت از ما و از فرزندان ما، به سختي و با بيرحمي انتقام ميگيرد".
تهران فرزند البرز (مركزي) است. اين فرزند خيره‌سر، اينك با پرورنده سر سپيد خود چنان مي‌كند، كه هيچ‌كس در تاريخ نكرده است. نمك خورده و نمكدان مي‌شكند و هيچ از قهر طبيعت و انتقام سخت آن نمي‌هراسد. با اين وجود، كوهپايه‌هاي زيباي البرز، حتي امروزه هم جايگاه گياهاني است كه از شبنم بامدادي مرواريدهاي غلتان بر سر تا به‌پاي خود دارند و اشك ژاله بر دامن كوهسار مي‌فشانند.
يكي از پديده‌هاي فيزيكي كه در پيرامون ما رخ مي‌دهد، جذب پرتو فرابنفش UV توسط زمين و گسيل پرتو فروسرخ IR به جاي آن است. در حقيقت گرمايي كه ما احساس مي‌كنيم از زمين به ما مي‌رسد. توجه به اين نكته ضروري است كه گرما نه در نيمروز كه اوج تابش خورشيد است، بلكه چند ساعت پس از آن به اوج خود مي‌رسد. هر چه سطوح تيره‌تر باشند، گرماي گسيل شده به هوا بيشتر خواهد بود. در شهرها به ويژه در اَبَرشهرها، پهنه گسترده‌اي از سطح شهر مانند سقف ساختمان‌ها و خيابان‌ها تيره رنگ هستند. اين سطوح تيره رنگ به ويژه در طي فصل تابستان، گرما را درخود جذب نموده و نابه هنگام آن را به هوا گسيل مي‌دارند. گرماي ناگوار اَبَرشهر تهران ريشه در اين نكته دارد. اين پديده باعث افزايش دماي مناطق مسكوني از 2 تا 15 درجه سانتيگراد شده و به نام پديده جزيره گرمايي Urban Heat Island شناخته مي‌شود. اين پديده نه‌تنها به محيط‌زيست تهران بلكه به پيرامون آن هم آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري وارد مي‌سازد. شايد زيباترين و غني‌ترين اين زادبوم‌ها بخشي از كوه‌هاي البرز مركزي كه در همسايگي شمال تهران است، باشد.
آنچه كه دشت بزرگ تهران و ري را از ژرفاي تاريخ تا كنون زندگي بخشيد، چشمه‌ساران جوشان و رودهاي پر آبي است كه از دل كوهستان برف‌انبار و افسانه‌اي البرز (مركزي) برمي‌خواسته است.

ادامه دارد...