تفسیر سوره مبارکه لقمان (مدیر بحث :ajjel ya mola)

[askari110]

با سلام وعرض ادب واحترام خدمت همه علاقه مندان به قرآن
در این تاپیک قرار است بحث تفسیر سوره لقمان با مدیریت کاربربزرگوارمان ajjel ya mola راه اندازی شود .از همه دوستان خواهشمندم این بحث قرآنی را دنبال کنند .

قرار است مدیر محترم بحث از آیه 1 سوره مبارکه لقمان شروع کنند وهر دفعه آیه ای را بیاورند ودر ذیل آیه سوالی را مطرح کنند تا سایر کاربران بتوانند دربحث تفسیری شرکت کنند .

انشاءالله مباحث کاربردی وساده وهمه فهم ارائه شود .هدف آشنایی با محتوای سوره مبارکه می باشد.امیدوارم با این طرح توانسته باشیم قدمی در راه رفع مهجوریت قرآن برداریم.
بنده از جناب ajjel ya mola به خاطر پذیرش مدیریت این بحث کمال تشکر را دارم واز ایشان عاجزانه می خواهم این بحث را با جدیت تمام اداره کنند.واگر قوانینی را مطلبی برای اداره بحث دارند درپست اول مطرح کنند تا دوستان عزیز با امادگی وارد این بحث شوند
باتشکر از استقبال دوستان از این طرح قرآنی
التماس دعا-عسکری(مدیر انجمن علوم قرآن)

[یا مهدی (عج)]

بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد و اهل بيته المعصومين

با عرض سلام و احترام خدمت همه بزرگواران و استاد گرامي جناب آقاي عسكري و تشكر از ايشان براي اجراي چنين طرح قرآني.
فعلا قانون خاصي مد نظرم نيست . آيه ها را يكي يكي بررسي مي كنيم و اميدوارم با همكاري شما دوستان قرآني تفسير و مطالب مفيدي در اين تاپيك ارائه شود .
با اجازه از محضر مولا و آقايمان حضرت ولي عصر ( عج )
سوره لقمان سي و يكمين سوره قرآن مي باشد ، در مكه نازل شده و داراى 34 آيه است .
محتواى سوره لقمان
سوره لقمان به حكم مكى بودن مشتمل بر محتواى عمومى سوره هاى مكى است ، يعنى پيرامون عقايد اساسى اسلامى مخصوصا مبداء و معاد و همچنين نبوت بحث مى كند . .
به طور كلى محتواى اين سوره در پنج بخش خلاصه مى شود :
بخش اول بعد از ذكر حروف مقطعه اشاره به عظمت قرآن و هدايت و رحمت بودن آن براى مؤمنانى كه واجد صفات ويژه هستند مى كند ، و در نقطه مقابل ، سخن از كسانى مى گويد كه در برابر اين آيات آنچنان سرسختى و لجاجت نشان مى دهند كه گوئى گوشهايشان كر است ، علاوه بر اين سعى دارند با ايجاد سرگرميهاى ناسالم ، ديگران را نيز از قرآن منحرف نمايند .
بخش دوم از نشانه هاى خدا در آفرينش آسمان و بر پا داشتن آن بدون هيچگونه ستون ، و آفرينش كوهها در زمين ، و جنبندگان مختلف ، و نزول باران صحبت مي كند .
بخش سوم به همين مناسبت قسمتى از سخنان حكمت آميز لقمان آن مرد الهى را به هنگام اندرز فرزندش نقل مى كند كه از توحيد و مبارزه با شرك شروع شده ، و با توصيه به نيكى كردن به پدر و مادر ، و نماز ، و امر به معروف و نهى از منكر ، و شكيبائى در برابر حوادث سخت ، و خوشروئى با مردم ، وتواضع و فروتنى و اعتدال در امور پايان مى يابد .
در بخش چهارم بار ديگر به دلائل توحيد باز مى گردد ، و سخن از تسخير آسمان و زمين و نعمتهاى وافر پروردگار ونكوهش از منطق بت پرستانى كه تنها بر اساس تقليد از نياكان در اين وادى گمراهي افتادند ، سخن مى گويد ، و از آنها بر مسئله خالقيت پروردگار كه پايه عبوديت او است اقرار مى گيرد .
و نيز از علم گسترده و بى پايان خدا با ذكر مثال روشنى پرده برمى دارد ، و در همين رابطه علاوه بر ذكر آيات آفاقى ، از توحيد فطرى كه تجليش به هنگام گرفتار شدن در ميان امواج بلا است به طرز جالبى بحث مى كند .
بخش پنجم اشاره كوتاه و تكان دهنده اى به مساله معاد و زندگى پس از مرگ دارد ، به انسان هشدار مى دهد كه مغرور به زندگى اين دنيا نشود ، به فكر آن سراى جاويدان باشد .
اين مطلب را با ذكر گوشه اى از علم غيب پروردگار كه از همه چيز در ارتباط با انسان از جمله لحظه مرگ او و حتى جنينى كه در شكم مادر است آگاه است تكميل كرده و سوره را پايان مى دهد .
ضمنا روشن است نامگذارى اين سوره به سوره لقمان به خاطر همان بحث قابل ملاحظه و پر مغزى است كه از اندرزهاى لقمان در اين سوره آمده ، وتنها سوره اى است كه از اين مرد حكيم سخن مى گويد .

[یا مهدی (عج)]

فضيلت سوره لقمان:
روايات متعددى در فضيلت اين سوره از پيامبر گرامى اسلام ) صلى الله عليه و آله و سلّم ) و بعضى از ائمه اهلبيت ( عليهم السلام ) نقل شده است ، ازجمله : در حديثى از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلّم) مى خوانيم : من قرء سورة لقمان، كان لقمان له رفيقا يوم القيامة ، و اعطى من الحسنات عشرا بعدد من عمل بالمعروف وعمل بالمنكر : كسى كه سوره لقمان را بخواند لقمان در قيامت رفيق و دوست او است ، وبه عدد كسانى كه كار نيك يا بد انجام داده اند ( به حكم امر به معروف و نهى از منكردر برابر آنها ) ده حسنه به او داده مى شود .
و در حديث ديگرى از امام باقر ( عليه السلام) مى خوانيم : من قرء سورة لقمان فى ليلة و كل الله به فى ليلته ثلاثينملكا يحفظونه من ابليس و جنوده حتى يصبح ، فاذا قرئها بالنهار لم يزالوا يحفظونه منابليس و جنوده حتى يمسى : كسى كه سوره لقمان را در شب بخواند ، خدا سى فرشته رامامور حفظ او تا به صبح در برابر شيطان و لشكر شيطان مى كند ، و اگر در روز بخوانداين سى فرشته او را تا به غروب از ابليس و لشكرش محافظت مى نمايند .
بايد توجه داشته باشيم كه اين همه فضيلت و ثواب و افتخار براى خواندن يك سوره قرآنبه خاطر آنست كه تلاوت مقدمه اى است براى انديشه و فكر و آن نيز مقدمه اى است براىعمل و تنها با لقلقه لسان نبايد اينهمه فضيلت را انتظار داشت .

[طیب]

سلام جناب عجل یا مولا.
ممنون.
یک سوالی دارم قبل از اینکه بحث تفسیری این سوره را آغاز کنید. لقمان کی بوده؟ در دوره کدام پیامبر زندگی میکرده؟ از نظر مقام معنوی چطور (پیامبر و غیره) و آیا در دیگر کتب مثل انجیل و تورات هم به او اشاره شده یا اینکه یکی از افراد صالحی بود که حضرت رسول صلی الله علیه و آله به مردم معرفی کردند؟ در زندگی چه کرد که درهای حکمت به قلب او باز شد؟

ممنون
طیب

[یا مهدی (عج)]

بنام خدا
سلام
جناب طيب از مطرح كردن اين سؤال خوبتان ممنونم و اما پاسخ
لقمان ( ع ) كيست ؟
حضرت لقمان ( ع ) يكى از حكماى راستين و بزرگ تاريخ است كه نامش در قرآن دو بار با عظمت ياد شده و يك سوره قرآن ( سى و يكمين سوره ) به نام او است .
نام او لقمان و كنيه او ابوالاسود است ، او در سرزمين نوبه ( واقع در كشور سودان يكى از مناطق افريقا ) چشم به جهان گشود . بنابراين قيافه تيره و متمايل به سياه داشت ، از نژاد مردم افريقا بود و بعضى او را از اهالى ( ايله ) كه شهرى بندرى در كنار دريا ، نزديك مصر ، در سرزمين فلسطين بوده دانسته اند .
به عقيده بعضى چند سال قبل از تأسيس حكومت حضرت داود ( ع ) و به نظر بعضى ده سال پس از حكومت داود ( ع ) متولد شد و عمر او تا عصر پيامبرى حضرت يونس(ع) ادامه يافت ، او در عصر نبوت و حكومت حضرت داود ( ع ) همراه آن حضرت به جنگ جالوت رفت ، و در كشتن جالوت كه طاغوت آن عصر بود ، شركت داشت .
سلسله نسب لقمان را چنين نوشته اند : ( لقمان بن عنقى بن مزيد بن صارون ) و به گفته بعضى او پسرخاله يا خواهرزاده ايوب ( ع ) بود و سلسله نسبش به ناحور بن تارخ ( برادر ابراهيم خليل عليه السلام ) مى رسد .
او عمر طولانى كرد ، كه عمرش را از دويست تا 560 سال ، و از هزار تا 3500 سال نوشته اند ، در عين حال بسيار زاهد بود ، و دنيا را به اندازه عبور از سايه اى به سايه ديگر در نزديك آن مى دانست .
او مدتى چوپان و برده قين بن حسر ( از ثروتمندان بنى اسرائيل ) بود ، سپس بر اثر بروز حكمت هاى سرشار نظرى و عملى از او ، از طرف اربابش آزاد شد .
به نظر مى رسد لقمان ( ع ) بيشتر عمرش را در خاورميانه ، به خصوص در فلسطين و بيت المقدس گذرانده است ، و نقل شده كه قبرش در ايله (يكى از بندرهاى فلسطين) است .
از گفتنى ها اين كه او داراى فرزندان بسيار بود, آنها را به گرد خود جمع مى كرد, و نصيحت مى نمود ، چنان كه اين شيوه در نصايح اميرمومنان حضرت على ( ع ) به دو فرزندش امام حسن ( ع ) و امام حسين ( ع ) به طور فراوان ديده مى شود .
در اين كه لقمان ، پيامبر بود يا نه ؟ شيوه بيان قرآن نشان مى دهد كه او پيغمبر نبوده است ، و در روايات نيز با صراحت ، پيغمبر بودن او نفى شده ، از جمله روايت شده پيامبر اسلام ( ص ) فرمود : به حق مى گويم كه لقمان ، پيامبر نبود ، ولى بنده اى بود كه بسيار فكر مى كرد ، ايمان و يقينش عالى بود ، خدا را دوست داشت ، و خدا نيز او را دوست داشت ، و خداوند نعمت حكمت را به او عنايت فرمود .
اينك اين سوال پيش مي آيد كه حضرت لقمان ( ع ) با اين كه پيامبر نبود ، چگونه داراى مقام ارجمند حكمت شد و خداوند بخشى از حكمت او را به عنوان اندرز قرآنى ، در كنار نصايح خود قرار داد ؟
امام صادق ( ع ) پيرامون راز وصول لقمان به مقام حكمت چنين مى فرمايد :
سوگند به خدا حكمتى كه به لقمان داده شده به خاطر ثروت و جمال و حسب و نسب نبود ( كه او هيچ گونه از اين امور را نداشت ) ولى به خاطر آن بود كه او مردى قوى براى اجراى فرمان خدا ، پاك و پرهيزكار ، داراى كنترل زبان و تفكر طولانى در امور ، و تيزبين و هشيار بود ، روزها ( جز در موارد استثنايى ) هرگز نمى خوابيد ، در مجلس در حضور مردم تكيه نمى داد و در حضور آنها آب دهان نمى انداخت ، و با چيزى بازى نمى كرد ، و هنگام قضإ حاجت و غسل در جايى كه او را ببينند نمى نشست ، بسيار مراقب وقار خود بود ، خنده بيجا نمى كرد ، و خشمگين نمى شد ، شوخى نمى نمود ، براى امور دنيا شاد و محزون نمى شد ، داراى فرزندان بسيار از چند همسر گرديد ، و اكثر آنها فوت كردند ، ( بر اثر خشنودى به رضاى خدا ) درمرگ آنها گريه نكرد ، او هرگاه دو نفر را در حال نزاع مى ديد ، براى اصلاح آنها پا در ميانى مى كرد ، و تا بين آنها آشتى برقرار نمى كرد ، از كنار آنها رد نمى شد ، اگر سخن زيبايى از كسى مى شنيد ، از تفسيرش و از مأخذش مى پرسيد ، با فقها و علما بسيار همنشينى مى كرد ... همواره با سكوت معنى دار و عميق و انديشيدن و عبرت گرفتن ، خود را اصلاح مى كرد ، آنچه را كه به نفع معنوى او بود به آن توجه داشت و از كارهاى بيهوده روى مى گردانيد ، از اين رو خداوند خصلت حكمت را به او عطا فرمود .
آشكار شدن حكمت از زبان لقمان
روايت شده پيامبر اسلام ( ص ) فرمود : روزى لقمان( ع ) در بستر آرميده ، براى استراحت خوابيده بود ، ناگهان ندايى شنيد كه به او چنين گفت : اى لقمان ! اگر مى خواهى خداوند تو را خليفه خود در زمين كند ، در ميان مردم به حق قضاوت كن .
لقمان در پاسخ عرض كرد : اگر پروردگارم مرا مخير كند ، تن به اين آزمون بزرگ ( قضاوت ) نمى دهم ، ولى اگر فرمان دهد ، فرمانش را به جان مى پذيرم ، زيرا مى دانم اگر چنين مسئوليتى بر دوش من نهد ، قطعا مرا كمك مى كند و از لغزش ها نگه مى دارد .
فرشتگان در حالى كه لقمان آنها را نمى ديد از لقمان پرسيدند : چرا قضاوت را نمى پذيرى ؟
لقمان پاسخ داد : قضاوت در ميان مردم سخت ترين منزلگاه و مهم ترين مراحل است و امواج ظلم و ستم و لغزش از هر سو متوجه آن است ، اگر خداوند انسان را حفظ كند ، انسان شايسته نجات است ، و گرنه لغزش موجب انحراف انسان از بهشت خواهد شد ، هر گاه كسى در دنيا سر به زير و در آخرت سربلند باشد ، بهتر از عكس آن است و كسى كه دنيا را بر آخرت برگزيند به دنيا نخواهد رسيد و آخرت را نيز از دست خواهد داد .
فرشتگان از منطق قوى و حكيمانه و شيواى لقمان شگفت زده شدند . لقمان پس از اين سخن در خواب فرو رفت ، خداوند نور حكمت را در دل لقمان افكند ، هنگامى كه بيدار شد ، زبان به حكمت گشود ، تا آن جا كه حضرت داود پيامبر را در راستاى حل مشكلات يارى مى كرد .

[مرصاد]

بسم الله الحکیم

باکسب اجازه از مدیریت بحث تفسیرسه آیه ابتدا سوره ی لقمان راآغاز می کنم.
الم ﴿1﴾

پیام تفسیر:

*ازمجموع114 سوره قرآن29سوره باحروف مقطعه آغاز شده است که بیانگرآن است که این قرآن درعین عظمت ازهمین حروف الفباکه دراختیار شماستتالیف یافته،ولی هیچ کس ازشما نمی تواند همانند آن رابیاورد.

تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ ﴿2)
اين است آيات كتاب حكمت‏آموز.

پیام تفسیر:

*تنها خداست که درباره کتاب خود باصراحت می فرماید(الکتاب الحکیم).تمام آیاتش محکم وبراساس حکمت است.کتابی استوار وخلل ناپذیرکه هیچ عیب ونقصی درآن راه ندارد.

هُدًى وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِينَ ﴿3﴾
[كه] براى نيكوكاران رهنمود و رحمتى است

پیام تفسیر:

*خداوند درجایی قرآن رامایه ی هدایت متقین می خواند(هدی للمتقین)ودرجایی دیگرآن رامایه ی هدایت وبشارت مومنان می داند(وهدی وبشری للمومنین)ودراین سوره قرآن رامایه ی هدایت ورحمت برای نیکوکاران می داند(هدی ورحمه للمحسنین).پس قرآن مراحل سه گانه یتکامل رادربردارد،مایه ی هدایت،بشارت ورحمت است.

*قرآن عین هدایت ورحمت است(هدی ورحمه)که کلمه هدی ورحمه در قالب مصدری آمده که نشانه مبالغه است.(به این معنی که هیچ چیز وهیچ کس هدایتگر تر ازقرآن نیست)

*ارشاد وهدایت باید رحمت ومحبت داشته باشد.

*نیکوکاران آمادگی پذیرش حق رادارند.
سوال:بااستناد به آیات قرآن بیان کنید آیاقرآن فقط هدایت گر متقین ومومنین است؟

[یا مهدی (عج)]

به نام خدا
سلام ،‌ ميلاد با سعادت امام رضا ( ع ) بر شما دوستان قرآني مبارك باد.
جناب مرصاد ممنونم مدتي كه نبودم بحث را ادامه داديد .
و اما پاسخ سؤال : قرآن كتاب هدايت است و مؤمنين و متقين با تدبر در آيات قرآن ، عمل به آن و رعايت تقوا و پرهيزگارى روح تسليم و پذيرش حقائق را در خود زنده مي كنند و بدين طريق هدايت مي شوند .

[یا مهدی (عج)]

به نام خدا
سلام
و اما تفسير ادبي و عرفاني سه آيه فوق از ديدگاه خواجه عبدالله انصاري
بسم الله الرحمن الرحيم - خداست آفريدگار جهان ، خداست روزي ده آفريدگان ، خداست نگاهدار آسمان و زمين ...
باء بسم الله اشارت است به اينكه بصيرم ، كردار تو را مي بينم ! سين اشارت به اينكه سميعم ، گفتار تو را مي شنوم ! ميم اشارت است به اينكه مجيبم ، خواندن تو را اجابت مي كنم !
به اشارت ديگر ، باء اشاره به برّ است و سين اشاره به سرّ و ميم اشاره به منت ! گوئي خداوند قسم ياد مي كند به برّ خود با بندگان ، به سرّ خود با دوستان ، به منت خود با مشتاقان .
1- الم . الف لام ميم ، الف اشاره به آلاء ، لام اشاره به لطف و عطاء و ميم اشاره به مجد و سناء ، خداوند مي گويد به آلاء و نعماي من ، به لطف و عطاي من ، به مجد و سناي من كه اين كلمات سخنان من است !
2- تلك آيات الحكيم الحكيم . كلام يزداني ، نامه آسماني ، حجت رسالت ، منشور نبوت و معجزه دعوت ، كتابي كه در آن تغيير و تبديل راه نه ، و حكم و امثال او را كوتاهي نه ! معاني و احكام او را تناهي نه ، رسم و نظم او را تباهي نه ! متابع او را گمراهي نيست !
... هدي و رحمة للمحسنين . عابدان را هدايت و رحمت است و عارفان را دليل و حجت ، هر كه را قرآن طبيب است ، خداوند او را حبيب است ، هر كه قرآن او را انيس است ، خداوند او را جليس است ، هر كه قرآن را رفيق باشد ، خداوند او را توفيق قرين كند .
بدانكه : آدميان دو گروهند :‌آشنايان و بيگانگان ، قرآن سبب هدايت آشنايان و سبب ضلالت بيگانگان است . بيگانگان چون قرآن شنوند ، پشت بدان كنند و گردن كشند و آشنايان چو قرآن بشنوند بنده وار به سجده روند و با دلي زنده در زارند ،‌ آنگاه هر دو گروه در قيامت پاداش ببينند كه دشمن را عقوبت در دوزخ و دوستان را بشارت به بهشت دهند .

[Moamma]

سلام بزرگوار

چرا قرآن برای بیگانگان باعث گمراهی و ضلالت است مگر نه اینکه قرآن کتابی است برای هدایت؟؟
این سوال هنوزبرای من روشن نشده است

[یا مهدی (عج)]

به نام خدا
سلام
هدف از نزول قرآن هدايت همگان است ولي نتيجه اش از آن گروهي است كه آماده بهره برداري باشند .
در آيه 26 سوره بقره چنين آمده است :
«‌ يضل به كثيرا و يهدي به كثيرا و ما يضل به الا الفاسقين »
‍[ با مثلهاي ] قرآن گروهي گمراه و گروه زيادي هدايت مي شوند و جز بدكاران كسي گمراه نمي گردد .مولوي اين حقيقت را در ضمن مثلي مجسم مي كند و مي گويد : مثل قرآن مانند طناب چاه است كه گروهي به وسيله آن از چاه بيرون مي آيند و برخي بوسيله آن در درون آن وارد مي شوند ، اين تقصير طناب نيست ، بلكه تقصير آن كسي است كه از آن به طور معكوس استفاده مي كند ؛ چنان كه مي گويد :
از خدا مي خواه تا زين نكته ها
در نلغزي و رسي در انتها
ز آن كه از قرآن بسي گمراه شدند
زين رسن قومي درون چَه شدند
مر رسن را نيست جرمي اي عنود
چون تو را سوداي سربالا نبود