*|||*متن دعای ندبه همراه با ترجمه و تفسیر*|||*

[اخلاقي]

***متن و ترجمه دعای ندبه***

دعاي ندبه

بسم الله الرحمن الرحيم

اَلْحَمْدُلله رَبِّالْعالَمينَ،وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی سَيِّدِنا مُحَمَّدٍ نَبِيِّ هِوَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْليماً،اَللّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلی ماجَرىبِهِ قَضاؤُ كَفى أَوْلِيائِكَ الَّذينَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِكَ وَ دينِكَ، إِذِ اخْتَرْتَ لَهُمْ جَزيلَ ماعِنْدَكَ ،مِنَ النَّعيمِ الْمُقيمِ،الَّذى لازَوالَلَهُ وَ لَا اضْمِحْلالَ، بَعْدَ أَنْشَرَطْتَ عَلَيْهِمُ الزُّهْدَ فی دَرَجاتِه الدُّنْيا الدَّنِيَّةِ،وَ زُخْرُفِهاوَ زِبْرِجِها، فَشَرَطُوا لَكَذلِكَ، وَ عَلِمْتَمِنْ هُمُا لْوَفاءَبِهِ، فَقَبِلْتَهُمْ وَ قَرَّبْتَهُمْ،وَ قَدَّمْتَ لَهُمُ الذِّكْرَ الْعَلِىَّ، وَالثَّناءَالْجَلِىَّ،وَ أَهْبَطْتَ عَلَيْهِمْ مَلائِكَتَكَ، وَ كَرَّمْتَهُمْ بِوَحْيِكَ

ستايش و سپاس مخصوص خداست كه آفريننده جهانست و درود و تحيّت كامل بر سيّد ما و پيغمبر خدا، حضرت محمد مصطفى و آل اطهارش باد. پروردگارا ترا ستايش مىكنم براى هر چه (از بلا و نعمت و رنج و راحت) كه در قضا و قدر تقدير كردى بر خاصّان و محبانت، يعنى بر آنان كه وجودشان را براى (شهود) حضرتت خالص و براى (تبليغ) دينت مخصوص گردانيدى. چون بزرگ نعيم باقى بى زوال ابدى را كه نزد تست بر آنان اختيار كردى، بعد از آنكه زهد در مقامات و لذات و زيب و زيور دنياى دون را بر آنها شرط فرمودى. آنها هم بر اين شرط متعهد شدند و تو هم مى دانستى كه به عهد خود وفا خواهند كرد. پس آنان را مقبول و مقرّب درگاه خود فرمودى و علوّ ذكر، يعنى قرآن با بلندى نام و ثناى خاص و عام بر آنها از پيش عطا كردى و فرشتگانت را بر آنها فرو فرستاده و با وحي خودت آنها را کرامت بخشيدي.

وَ رَفَدْتَهُمْ بِعِلْمِكَ، وَ جَعَلْتَهُمُ الذَّريعَةَ إِلَيْكَ، وَالْوَسيلَةَ إِلى رِضْوانِكَ، فَبَعْضٌ أَسْكَنْتَهُ جَنَّتَكَ، إِلى أَنْ أَخْرَجْتَهُ مِنْها، وَ بَعْضٌ حَمَلْتَهُ فى فُلْكِكَ، وَ نَجَّيْتَهُ وَ مَنْ آمَنَ مَعَهُ مِنَ الْهَلَكَةِ بِرَحْمَتِكَ، وَ بَعْضٌ اتَّخَذْتَهُ لِنَفْسِكَ خَليلاً، وَ سَأَلَكَ لِسانَ صِدْقٍ فِى الْآخِرينَ، فَأَجَبْتَهُ وَ جَعَلْتَ ذلِكَ عَلِيّاً، وَ بَعْضٌ كَلَّمْتَهُ مِنْ شَجَرَةٍ تَكْليماً، وَ جَعَلْتَ لَهُ مِنْ أَخيهِ رِدْءاً وَ وَزيراً، وَ بَعْضٌ أَوْلَدْتَـهُ مِنْ غَـيْـرِ أَبٍ، وَ آتَـيْـتَـهُ الْبـَيِّـنـاتِ، وَ أَيَّـدْتَـهُ بِـرُوحِ الْـقُـدُسِ وَ كُلٌّ شَرَعْتَ لَهُ شَريعَةً، وَ نَهَجْتَ لَهُ مِنْهاجاً، وَ تَخَيَّرْتَ لَهُ أَوْصِياءَ، مُسْتَحْفِظاً بَعْدَ مُسْتَحْفِظٍ، مِنْ مُدَّةٍ إِلى مُدَّةٍ، إِقامَةً لِدينِكَ، وَ حُجَّةً عَلى عِبادِكَ
و آنها را واسطه و وسيله دخول به رضوان و بهشت و رحمت خود گردانيدى. پس بعضى از آنها را در بهشت منزل دادى تا هنگامى كه او را از بهشت بيرون كردى. برخى را در كشتى نشانده، با هر كس ايمان آورده و در كشتى با او در آمده بود همه را از هلاكت، به رحمت خود نجات دادى. بعضى را به مقام خلّت خود برگزيده، درخواستش را كه وى لسان صدق در اممّ آخر باشد (يا نبى و ولىّ حق در فرزندانش تا قيامت باقى ماند) اجابت كرده و به مقام بلند رسانيدى. بعضى را از شجره طور با وى تكلّم كرده و برادرش را وزير و معاون وى گردانيدى. بعضى را بدون پدر و تنها از مادر ايجاد كردى و به او معجزات عطا فرموده، او را به روح قدس الهى مـؤيّـد داشتى. و همه آن پيمبران را شريعت و طريقه و آيينى عطا كردى. و براى آنان وصى و جانشينى، براى آنكه يكى بعد از ديگرى مستحفظ دين و نگهبان آيين و شريعت و حجّت بر بندگان تو باشد از مدّتى تا مدّت معين، قرار دادى.

وَ لِئَلّا يَزُولَ الْحَقُّ عَنْ مَقَرِّهِوَ يَغْلِبَ الْباطِلُ عَلى أَهْلِهِ، وَلا يَقُولَ أَحَدٌ لَوْلا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً مُنْذِراً، وَ أَقَمْتَ لَنا عَلَماً هادِياً، فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى، إِلى أَنِ انْتَهَيْتَ بِالْأَمْرِ إِلى حَبيبِكَ وَ نَجيبِكَ، مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَكانَ كَمَا انْتَجَبْتَهُ، سَيِّدَ مَنْ خَلَقْتَهُ، وَ صَفْـوَةَ مَنِ اصْطَفَيْتَهُ، وَ أَفْضَلَ مَنِ اجْتَبَيْتَهُ، وَ أَكْرَمَ مَنِ اعْتَمَدْتَهُ ، قَدَّمْتَهُ عَلى أَنْبِيائِكَ، وَ بَعَثْتَهُ إِلَى الثَّقَلَيْنِ مِنْ عِبادِكَ، وَ أَوْطَأْتَهُ مَشارِقَكَ وَ مَغارِبَكَ، وَ سَخَّرْتَ لَـهُ الْـبُـراقَ وَ عَرَجْتَ بِرُوحِهِ إِلى سَمائِكَ، وَ أَوْدَعْتَهُ عِلْمَ ما كـانَ وَ مـا يَكُـونُ إِلَى انْقِضاءِ خَلْقِكَ،
تا آنكه دين حق از قرارگاه خود خارج نشود و اهل باطل غلبه نكنند. و تا كسى نتواند گفت كه: اى خدا چرا رسول به سوى ما نفرستادى كه ما را از جانب تو به اندرز و نصيحت ارشاد كند؟ و چرا پيشوا و رهبرى نگماشتى كه ما از آيات و رسولانت پيروى كنيم پيش از آنكه به گمراهى و ذلّت و خذلان در افتيم؟ لذا در هر دوره­اى رسول فرستادى، تا آنكه امر رسالت به حبيب گراميت محمّد صلى اللَّه عليه و آله منتهى گرديد. او چنانكه تو او را به رسالت برگزيدى سيد و بزرگ خلايق بود و خاصه و خلاصه پيمبرانى كه به رسالت انتخاب فرمودى و افضل از هر كس كه برگزيده تست و گرامى تر از تمام رُسُلى كه معتمد تو بودند. بدين جهت او را بر همه رسولانت مقدّم داشتى و بر تمام بندگانت از جن و انس مبعوث گردانيدى و شرق و غرب عالمت را زير قدم فرمان رسالتش گستردى و براق را مسخّر او فرمودى و روح پاك وى را به سوى آسمان خود به معراج بردى و علم گذشته و آينده، تا انقضاء خلقت را به او به وديعت سپردى.

ثُمَّ نَصَرْتَهُ بِالرُّعْبِ، وَ حَفَفْتَهُ بِجَبْرَئيلَ وَ ميكائيلَ، وَالْمُسَوِّمينَ مِنْ مَلائِكَتِكَ، وَ وَعَدْتَهُ أَنْ تُظْهِرَ دينَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ، وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ وَ ذلِكَ بَعْدَ أَنْ بَوَّأْتَهُ مُبَوَّأَ صِدْقٍ مِنْ أَهْلِهِ، وَ جَعَلْتَ لَهُ وَ لَهُمْ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ، لَلَّذى بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمينَ، فيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ مَقامُ إِبْراهيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً، وَ قُلْتَ:إِنَّما يُـريـدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الـرِّجْسَ أَهْـلَ الْبَيْتِ، وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً، ثُمَّ جَعَلْتَ أَجْرَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، مَوَدَّتَهُمْ فى­كِتابِكَ، فَقُلْتَ: قُلْ لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً، إِلَّا­الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى وَ قَلْتَ:­ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ
آنگاه او را به واسطه رعب و ترس دشمن از او، بر دشمنان مظفّر و منصور گردانيدى و جبرئيل و ميكائيل و ديگر فرشتگان با اسم و رسم و مقام را گرداگردش فرستادى. و به او پيروزى دينش را بر تمام اديان عالم به رغم مشركان وعده فرمودى و اين ظفر پس از آن بود كه رسول اكرم را (بعد از هجرت) باز، تو او را با فتح و ظفر به خانه كعبه مكان صدق اهل بيت باز گردانيدى و براى او و اهل بيتش، آن خانه مكه را اول بيت و نخستين خانه براى عبادت بندگان مقرر فرمودى. و (خاندانش را) وسيله هدايت عالميان گردانيدى. اين خانه آيات و نشانه­هاى آشكار ايمان و مقام ابراهيم خليل بود و محل امن و امان بر هر كس كه در آن داخل مى شد. و درباره خاندان رسول فرمودى: البته خدا از شما اهل بيت رسول هر رجس و ناپاكى را دور مى سازد و كاملاً پاك و مبرّا مى گرداند. سپس مُزد محمد که درود تو بر او خاندانش باد؛ را دوستي آنان مقرّر کردي و در کتاب خود فرمودي: بگو من از شما مُزدي نمي خواهم، الا مودّت خويشانم. باز فرمودى: بگو همان اجر رسالتى را كه خواستم؛ باز به نفع شما خواستم.

وَ قُلْتَ: ما أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ­، إلّا مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ سَبيلاً، فَكانُوا هُمُ السَّبيلَ إِلَيْكَ، وَالْمَسْلَكَ إِلى رِضْوانِكَ، فَلَمَّا­انْقَضَتْ أَيّامُهُ، أَقامَ وَلِيَّهُ عَلِىَّ بْنَ أَبى طالِبٍ، صَلَواتُكَ عَلَيْهِما وَ آلِهِما، هادِياً إِذْ كانَ هُوَ الْمُنْذِرَ، وِ لِكُلِّ قَوْمٍ هادٍ، فَقالَ وَالْمَلَأُ أَمامَهُ: مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِىٌّ مَوْلاهُ، اَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَانْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ، وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ، وَ قالَ: مَنْ كُنْتُ أَنَا نَبِيَّهُ فَعَلِىٌّ أَميرُهُ، وَ قالَ: أَنَا وَ عَلِىٌّ مِنْ شَجَرَةٍ واحِدَةٍ، وَ سائِرُ ­النّاسِ مِنْ شَجَرٍ شَتّى، وَ أَحَلَّهُ مَحَلَّ هرُوْنَ مِنْ مُوسى، فَقالَ لَهُ: أَنْتَ مِنّى بِمَنْزِلَةِ هرُوْنَ مِنْ مُوسى، إِلّا أَنَّهُ لا نَبِىَّ بَعْدى،
و باز فرمودى: بگو من از شما امّت اجر رسالتى نمى خواهم، جز آنكه شما راه خدا را پيش گيريد. پس (مي­توان فهميد) اهل بيت رسول، طريق و رهبر به سوى تواند در راه بهشت رضوان تواند. و هنگامى كه دوران عمر پيغمبرت سپرى گشت، وصى و جانشين خود على بن ابى طالب (صلوات اللَّه عليهما وآلهما) را به هدايت امت برگماشت. چون او منذر و براى هر قوم هادى امّت بود. پس رسول اكرم در حالى كه امّت همه در پيش بودند؛ فرمود: هر كس كه من پيشوا و دوست و ولىّ او بودم؛ پس از من، على مولا و امام و پيشواى او خواهد بود. بارالها دوست بدار هر كه على را دوست بدارد و دشمن بدار هر كه على را دشمن بدارد و يارى كن هر كه على را يارى كند و خوار ساز هر كه على را خوار سازد. باز فرمود: هر كس من پيغمبر او هستم؛ على امير و فرماندار اوست. باز فرمود: من و على هر دو شاخه­هاى يك درخـتـيـم و سـايـريـن از درختهـاى مختلفند. و پيغمبر على را نسبت به خود، به مقام هارون نسبت به موسى نشاند؛ جز آنكه فرمود: پس از من پيغمبرى نيست.

وَ زَوَّجَهُ ابْنَتَهُ سَيِّدَةَ نِساءِ الْعالَمينَ، وَ أَحَلَّ لَهُ مِنْ مَسْجِدِهِ ما حَلَّ لَهُ، وَ سَدَّ الْأَبْوابَ إِلّا بابَهُ، ثُمَّ أَوْدَعَهُ عِلْمَهُ وَ حِكْمَتَهُ، فَقالَ: أَنَا مَدينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِىٌّ بابُها، فَمَنْ أَرادَ الْمَدينَةَ وَالْحِكْمَةَ فَلْيَأْتِها مِنْ بابِها، ثُمَّ قالَ: أَنْتَ أَخى وَ وَصِيّى وَ وارِثى، لَحْمُكَ مِنْ لَحْمى، وَ دَمُكَ مِنْ دَمى، وَ سِلْمُكَ سِلْمى، وَ حَرْبُكَ حَرْبى، وَالْإيمانُ مُخالِطٌ لَحْمَكَ وَ دَمَكَ كَما خالَطَ لَحْمى وَ دَمى، وَ أَنْتَ غَداً عَلَى الْحَوْضِ خَليفَتى، وَ أَنْتَ تَقْضى دَيْنى، وَ تُنْجِزُ عِداتى، وَ شيعَتُكَ عَلى مَنابِرَ مِنْ نُورٍ، مُبْيَضَّةً وُجُوهُهُمْ حَوْلى فِى الْجَنَّةِ، وَ هُمْ جيرانى، وَ لَوْلا أَنْتَ يا عَلِىُّ لَمْ يُعْرَفِ الْمُؤْمِنُونَ بَعْدى،
باز رسول اكرم دختر گراميش كه سيّده زنان عالم است، را به على تزويج فرمود. باز حلال كرد بر على آنچه بر خود پيغمبر حلال بود (از آنكه با حال جنابت تنها بر رسول و على به مسجد پيغمبر درآمدن حلال بود و بر غيرشان حرام). و باز تمام درهاى منازل اصحاب را كه به مسجد رسول باز بود، به حكم خدا بست غير در خانه على. آنگاه رسول اسرار علم و حكمتش را نزد على به وديعه گذاشت و فرمود: من شهر علم هستم و على دَرِ آن شهر. پس هر كه بخواهد در اين مدينه علم و حكمت وارد شود، از درگاهش بايد وارد گردد. آنگاه فرمود: تو برادر من، وصىّ من و وارث من هستى. گوشت و خون تو، گوشت و خون من است. صلح و جنگ با تو، صلح و جنگ با من است و ايمان چنان با گوشت و خون تو آميخته شده كه با گوشت و خون من آميخته­اند. تو فردا جانشين من بر حوض كوثر خواهى بود و پس از من، تو اداء قرض من مى كنى و وعده­هايم را انجام خواهى داد. شيعيان تو در قيامت بر كرسيهاى نور با روى سفيد در بهشت ابد، اطراف من قرار گرفته­اند و آنها همسايه من هستند. اگر تو يا على بعد از من ميان امتم نبودى، اهل ايمان به مقام معرفت نمى رسيدند.

وَ كانَ بَعْدَهُ هُدىً مِنَ الضَّلالِ، وَ نُوراً مِنَ الْعَمى، وَ حَبْلَ اللَّهِ الْمَتينَ، وَ صِراطَهُ الْمُسْتَقيمَ، لا يُسْبَقُ بِقَرابَةٍ فى رَحِمٍ، وَ لا بِسابِقَةٍ فى دينٍ، وَلا يُلْحَقُ فى مَنْقَبَةٍ مِنْ مَناقِبِهِ، يَحْذُو حَذْوَ­الرَّسُولِ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِما وَآلِهِما، وَ يُقاتِلُ عَلَى التَّأْويلِ، وَلا تَأْخُذُهُ فِى اللَّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ، قَـدْ وَتَـرَ فيهِ صَناديدَ الْعَرَبِ، وَ قَتَلَ أَبْطالَهُمْ، وَ ناوَشَ ذُؤْبانَهُمْ، فَأَوْدَعَ قُلُوبَهُمْ أَحْقاداً، بَدْرِيَّةً وَ خَيْبَرِيَّةً وَ حُنَيْنِيَّةً وَ غَيْرَهُنَّ، فَأَضَبَّتْ عَلى عَداوَتِهِ، وَ أَكَبَّتْ عَلى مُنابَذَتِهِ، حَتّى قَتَلَ النّاكِثينَ وَ الْقاسِطينَ وَالْمارِقينَ وَ لَمّا قَضى نَحْبَهُ، وَ قَتَلَهُ أَشْقَى الْآخِرينَ، يَتْبَعُ أَشْقَى الْأَوَّلينَ،
همانا على بود كه بعد از رسول اكرم؛ امت را از ضلالت و گمراهى و كفر و نابينايى، به مقام هدايت و بصيرت مى رسانيد. او حبل­اللَّه متين در راه مستقيم حق براى امت است. هيچ كس به قرابت با رسول، بر او سبقت نيافته و در اسلام و ايمان بر او سبقت نگرفته. و نه كسى به او در مناقب و اوصافِ كمال خواهد رسيد. تنها قدم به قدم از پى رسول اكرم، على راه پيمود كه درود خدا بر هر دو و بر آل اطهارشان باد. و على است كه بر تأويل (و حقايق و مقاصد اصلى قرآن) جنگ مى كند و در راه رضاى خدا از ملامت و سرزنش بدگويان باك ندارد. و در راه خدا، خونهاى صناديد و گردنكشان عرب را به خاك ريخت و شجاعان و پهلوانانشان را به قتل رساند و سركشان را مطيع و منقاد كرد. در نتيجه دلهايشان پر از حقد و كينه، از واقعه جنگ بدر و حنين و خيبر و غيره گرديد و بازماندگانشان كينه على را در دل گرفتند. و در اثر آن كينه پنهانى، بر دشمنى او قيام كردند و به مبارزه و جنگ با او هجوم آوردند. تا آنكه ناگزير او هم با عهد شكنان امّت (طلحه و زبير) و با ظالمان و ستمكاران (معاويه و ياران او) و با خوارج مرتد از دين در نهروان به قتال برخاست. و چون نوبت اجلش فرا رسيد و شقى­ترين خلق (اول و) آخر عالم؛ پيروى از شقى­ترين خلق اول نمود.

لَمْ يُمْتَثَلْ أَمْرُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ،فِى الْهادينَ بَعْدَ الْهادينَ، وَالْأُمَّةُ مُصِرَّةٌ عَلى مَقْتِهِ، مُجْتَمِعَةٌ عَلى قَطيعَةِ رَحِمِهِ، وَ إِقْصاءِ وُلْدِهِ، إِلَّا الْقَليلَ مِمَّنْ وَفي لِرِعايَةِ الْحَقِّ فيهِمْ، فَقُتِلَ مَنْ قُتِلَ، وَ سُبِىَ مَنْ سُبِىَ، وَ أُقْصِىَ مَنْ أُقْصِىَ، وَ جَرَى الْقَضاءُ لَهُمْ بِما يُرْجى لَهُ حُسْنُ الْمَثُوبَةِ، إِذْ كانَتِ الْأَرْضُ لِلَّهِِ، يُورِثُها مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ، وَالْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ، وَ سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ كانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً، وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ، فَعَلَىالْأَطائِبِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِىٍّ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِما وَ آلِهِما، فَلْيَبْكِ الْباكُونَ، وَ إِيّاهُمْ فَلْيَنْدُبِ النّادِبُونَ،
در نتيجه فرمان رسول اكرم صلى اللَّه عليه و آله را درباره هاديان خلق، يكى بعد از ديگرى امتثال نكردند و امت همه كمر بر دشمنى آنها بسته و بر قطع رحم پيغمبر و دور كردن اولاد طاهرينش متفق شدند. جز قليلى از مؤمنان حقيقى كه حقّ اولاد و رسول را رعايت كردند. تا آنكه به ظلم ستمكاران امت، گروهى را كشته و جمعى اسير و فرقه­اى هم دور از وطن خود شدند. و قلم قضا بر آنها جارى شد به چيزى كه اميد از آن، حسن ثواب و پاداش نيكو است. چون زمين ملك خداست و هر كه از بندگان را بخواهد، وارث ملك زمين خواهد كرد و عاقبت نيك عالم با اهل تقوى است. و پروردگار ما از هر نقص و آلايش پاك و منزه است و وعدة او قطعى و محقق­الوقوع است و ابداً در وعده پروردگار خلاف نيست و در هر كار در كمال اقتدار و علم و حكمت است. پس بايد گريه کنندگان، بر پاكان اهل بيت پيغمبر و على صلى اللَّه عليهما وآلهما گريه كنند و بر آن مظلومان عالم، ندبه و فغان نمايند.

وَ لِمِثْلِهِمْ فَلْتَذْرِفِ الدُّمُوعُ ، وَلْيَصْرُخِ الصّارِخُونَ، وَ يَضِجَّ الضّاجُّونَ، وَ يَعِجَّ الْعاجُّونَ،
أَيْنَ الْحَسَنُ أَيْنَ الْحُسَيْنُ؟ أَيْنَ أَبْناءُ الْحُسَيْنِ؟
صالِحٌ بَعْدَ صالِحٍ، وَ صادِقٌ بَعْدَ صادِقٍ،
أَيْنَ السَّبيلُ بَعْدَ السَّبيلِ؟أَيْنَ الْخِيَرَةُ بَعْدَ الْخِيَرَةِ؟أَيْنَ الشُّمُوسُ الطّالِعَةُ؟أَيْنَ الْأَقْمارُ الْمُنيرَةُ؟أَيْنَ الْأَنْجُمُ الزّاهِرَةُ؟أَيْنَ أَعْلامُ الدّينِ، وَ قَواعِدُ الْعِلْمِ؟أَيْنَ بَقِيَّةُ اللَّهِ الَّتى لا تَخْلُوا مِنَ الْعِتْرَةِ الْهادِيَةِ؟
و براى مثل آن بزرگواران؛ اشك از ديدگان بارند و ناله و زارى و ضجّه و شيون از دل بركشند كه [ اى پروردگار ] كجاست حسن بن على؟ كجاست حسين بن على؟آن پاكان و راستگويان عالم كجايند آنها که يکي بعد از ديگرى، رهبر راه خدا و برگزيده از خلق خدا بودند؟ كجا رفتند تابان خورشيدها؟ کجايند آن فروزان ماهها؟ كجا رفتند ستارگان درخشان ؟كجا رفتند آن رهنمايان دين و اركان علم و دانش؟ كجاست حضرت بقية اللَّه كه عالم خالى از عترت هادى امت نخواهد بود؟

أَيْنَ الْمُعَدُّ لِقَطْعِ دابِرِ الظَّلَمَةِ؟أَيْنَ الْمُنْتَظَرُ لِإِقامَةِ الْأَمْتِ وَالْعِوَجِ؟أَيْنَ الْمُرْتَجى لِإِزالَةِ الْجَورِ وَالْعُدْوانِ؟أَيْنَ الْمُدَّخَرُ لِتَجْديدِ الْفَرائِضِ وَالسُّنَنِ؟أَيْنَ الْمُتَخَيَّرُ لِإِعادَةِ الْمِلَّةِ وَالشَّريعَةِ؟أَيْنَ الْمُؤَمَّلُ لِإِحْياءِ الْكِتابِ وَ حُدُودِهِ؟أَيْنَ مُحْيى مَعالِمِ الدّينِ وَ أَهْلِهِ؟أَيْنَ قاصِمُ شَوْكَةِ الْمُعْتَدينَ؟ أَيْنَ هادِمُ أَبْنِيَةِ الشِّرْكِ وَالنِّفاقِ؟أَيْنَ مُبيدُ أَهْلِ الْفُسُوقِ وَالْعِصْيانِ وَالطُّغْيانِ؟أَيْنَ حاصِدُ فُرُوعِ الْغَىِّ وَالشِّقاقِ؟

كجاست آنكه براى بركندن ريشه ظالمان و ستمگران عالم مهيا گرديده؟ كجاست آنكه منتظريم اختلاف و كج رفتاريهاى اهل عالم را به راستى و اصلاح كند؟ كجاست آنكه اميدواريم اساس ظلم و عدوان را از عالم براندازد؟ كجاست آنكه براى تجديد فرائض و سنن اسلام كه محو و فراموش گرديده؛ ذخيره است؟ كجاست آنكه براى برگردانيدن ملّت و شريعت مقدّس اسلام اختيار گرديده؟ كجاست آنكه آرزومنديم كتاب و حدود آن را احيا سازد؟ كجاست آنكه دين، ايمان و اهل ايمان را زنده گرداند؟ كجاست آنكه شوكت ستمكاران و متعديان را در هم مى شكند؟ كجاست آنكه بنا و سازمانهاى شرك و نفاق را ويران مى كند؟ كجاست آنكه فسق و عصيان و طغيان را هلاك و نابود مى گرداند؟ كجاست آنكه براي کندن ريشة گمراهى و دشمنى مهياست؟

أَيْنَ طامِسُ آثارِ الزَّيْغِ وَالْأَهْواءِ؟ أَيْنَ قاطِعُ حَبائِلِ الْكِذْبِ وَالْاِفْتِراءِ؟ أَيْنَ مُبيدُ الْعُتاةِ وَالْمَرَدَةِ؟ أَيْنَ مُسْتَأْصِلُ أَهْلِ الْعِنادِ وَالتَّضْليلِ وَالْإِلْحادِ؟ أَيْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِياءِ، وَ مُذِلُّ الْأَعْداءِ؟ أَيْنَ جامِعُ الْكَلِمَةِ عَلَى التَّقْوى؟ أَيْنَ بابُ اللَّهِ الَّذى مِنْهُ يُؤْتى؟ أَيْنَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذى إِلَيْهِ يَتَوَجَّهُ الْأَوْلِياءُ؟ أَيْنَ السَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَيْنَ الْأَرْضِ وَالسَّماءِ؟ أَيْنَ صاحِبُ يَوْمِ الْفَتْحِ وَ ناشِرُ رايَةِ الْهُدى؟ أَيْنَ مُؤَلِّفُ شَمْلِ الصَّلاحِ وَالرِّضا؟ أَيْنَ الطّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِياءِ وَ أَبْناءِ الأَنْبِياءِ؟
كجاست آنكه انديشه باطل و هواهاى نفسانى را نابود مى سازد؟كجاست آنكه ريسمان دروغ و افتراء را قطع خواهدكرد؟ كجاست آنكه متكبرانِ سركش را هلاك و نابود مى گرداند؟ كجاست آنكه مردم ملحد، معاند و گمراه كننده را بيچاره کند؟ كجاست آنكه دوستان را عزيز و دشمنان را ذليل خواهد كرد؟ كجاست آنكه مردم را بر وحدت كلمه و تقوى مجتمع مى سازد؟ كجاست باب الهى كه از آن وارد مى شوند؟ كجاست آن وجه الهى كه دوستان به سوى او روى آوردند؟ كجاست آن وسيله كه بين آسمان و زمين پيوسته است؟ كجاست صاحب روز فتح و برافرازنده پرچم هدايت در عالم؟ كجاست آنكه پريشانيهاى خلق را اصلاح و دلها را خشنود مى سازد؟ كجاست آنکسي كه از ظلم امتّ بر انبياء و اولاد انبياء دادخواهى مى كند؟

أَيْنَ الطّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِكَرْبَلاءَ؟ أَيْنَ الْمَنْصُورُ عَلى مَنِ اعْتَدى عَلَيْهِ وَافْتَرى؟ أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذى يُجابُ إِذا دَعي؟ أَيْنَ صَدْرُ الْخَلائِقِ ذُوالْبِرِّ وَالتَّقْوى؟ أَيْنَ ابْنُ النَّبِىِّ الْمُصْطَفى؟ وَابْنُ عَلِىٍّ الْمُرْتَضى؟ وَابْنُ خَديجَةَ الْغَرّاءِ؟ وَابْنُ فاطِمَةَ الْكُبْرى؟ بِأَبى أَنْتَ وَ أُمّى وَ نَفْسى لَكَ الْوِقاءُ وَالْحِمى، يَابْنَ السّادَةِ الْمُقَرَّبينَ، يَابْنَ النُّجَباءِ الْأَكْرَمينَ، يَابْنَ الْهُداةِ الْمَهْدِيّينَ، يَابْنَ الْخِيَرَةِ الْمُهَذَّبينَ
کجاست آنکه انتقام خون شهيد کربلا را خواهد گرفت؟ كجاست آنكه خدا بر ستمكاران و تهمت زنندگان، او را پيروز مى گرداند؟ كجاست آنكه دعاى خلق پريشان را اجابت مى كند؟ كجاست آن بالاترين خلايق و صاحب نيكوكارى و تقوى؟ كجاست فرزند پيغمبر محمد مصطفى؟ و فرزند على مرتضى ؟ و فرزند خديجه بلند مقام ؟ و فرزند فاطمه زهرا بزرگترين زنان عالم؟ پدر و مادرم فداى تو؛ جانم نگهدار و حامى ذات پاك تو باد اى فرزند بزرگان مقربان خدا. اى فرزند اصيل و شريف بزرگوارترين اهل عالم؛ اى فرزند هاديان هدايت يافته؛ اي فرزند بهترين مردان مهذّب؛

يَابْنَ الْغَطارِفَةِ الْأَنْجَبينَ، يَابْنَ الْأَطائِبِ الْمُطَهَّرينَ، يَابْنَ الْخَضارِمَةِ الْمُنْتَجَبينَ، يَابْنَ الْقَماقِمَةِ الْأَكْرَمينَ، يَابْنَ الْبُدُورِ الْمُنيرَةِ، يَابْنَ السُّرُجِ الْمُضيئَةِ، يَابْنَ الشُّهُبِ الثّاقِبَةِ، يَابْنَ الْأَنْجُمِ الزّاهِرَةِ، يَابْنَ السُّبُلِ الْواضِحَةِ، يَابْنَ الْأَعْلامِ اللّائِحَةِ، يَابْنَ الْعُلُومِ الْكامِلَةِ، يَابْنَ السُّنَنِ الْمَشْهُورَةِ، يَابْنَ الْمَعالِمِ الْمَأْثُورَةِ، يَابْنَ الْمُعْجِزاتِ الْمَوْجُودَةِ، يَابْنَ الدَّلائِلِ الْمَشْهُودَةِ، يَابْنَ الصِّراطِ الْمُسْتَقيمِ، يَابْنَ النَّبَأِ الْعَظيمِ، يَابْنَ مَنْ هُوَ فى أُمِّ الْكِتابِ لَدَى اللَّهِ عَلِىٌّ حَكيمٌ، يَابْنَ الْآياتِ وَالْبَيِّناتِ، يَابْنَ الدَّلائِلِ الظّاهِراتِ، يَابْنَ الْبَراهينِ الْواضِحاتِ الْباهِراتِ، يَابْنَ الْحُجَجِ الْبالِغاتِ، يَابْنَ النِّعَمِ السّابِغاتِ، يَابْنَ طه وَالْمُحْكَماتِ،
اىفرزند مهتران شرافتمندان خلق؛ اى فرزند نيكوترين پاكان عالم؛ اى فرزند جوانمردان و برگزيدگان؛ اى فرزند گرامي­ترِ مهتران؛ اى فرزند تابان ماه­ها و فروزان چراغها و درخشان ستارگان؛ اى فرزند راههاى روشن خدا؛ اى فرزند نشانهاى آشكار حق؛ اى فرزند علوم (و معارف) كامل الهى؛ اى فرزند سنن و قوانين معروف آسمانى؛ اى فرزند معالم و آثار ايمان كه مذكور است (در تمام كتب انبياء و غيره)؛ اى فرزند معجزات محقق و موجود؛ اى فرزند راهنمايان آشکار و مشهود خلق؛ اى فرزند صراط مستقيم خدا؛ اى فرزند خبر عظيم؛ اى فرزند كسى كه در امّ الكتاب (علم حق) نزد خدا على و حكيم است؛ اى فرزند حجّتهاى واضح الهى؛ اى فرزند ادلّه روشن حق؛ اى فرزند برهانهاى واضح و آشكار خدا؛ اى فرزند حجّتهاى بالغه الهى؛ اى فرزند نعمتهاى عام الهى؛ اى فرزند طه و محكمات قرآن

يَابْنَ يس وَالذّارِياتِ، يَابْنَ الطُّورِ وَالْعادِياتِ، يَابْنَ مَنْ دَني فَتَدَلّى فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى، دُنُوّاً وَاقْتِراباً مِنَ الْعَلِىِّ الْأَعْلى، لَيْتَ شِعْرى أَيْنَ اسْتَقَرَّتْ بِكَ النَّوى، بَلْ أَىُّ أَرْضٍ تُقِلُّكَ أَوْ ثَرى، أَبِرَضْوى أَوْ غَيْرِها أَمْ ذى طُوى؛ عَزيزٌ عَلَىَّ أَنْ أَرَى الْخَلْقَ وَلا تُرى، وَلا أَسْمَعُ لَكَ حَسيساً وَلا نَجْوى، عَزيزٌ عَلَىَّ أَنْ تُحيطَ بِكَ دُونَىِ الْبَلْوى، وَلا يَنالُكَ مِنّى ضَجيجٌ وَلا شَكْوى بِنَفْسى أَنْتَ مِنْ مُغَيَّبٍ لَمْ يَخْلُ مِنّا، بِنَفْسى أَنْتَ مِنْ نازِحٍ ما نَزَحَ عَنّا،
و اي فرزند ياسين و ذاريات؛ اى فرزند سوره طور و عاديات؛ اى فرزند آنکه خداوند در حقّش فرمود: دنى فتدلى فكان قاب قوسين او ادنى كه نسبت به حضرت على اعلاى الهى مقرت ترين مقام است. كاش مى دانستم كجا دلها به ظهور تو قرار و آرام خواهد يافت؟ آيا به كدام سرزمين اقامت دارى؟ آيا به زمين رضوان يا غير آن؛ يا به ديار ذوطوى متمكن گرديده­اى؟بسيار سخت است بر من كه خلق را همه ببينم و ترا نبينم و هيچ از تو صدايى حتى آهسته هم بگوش من نرسد.بسيار سخت است بر من بواسطه فراق تو؛ و اينکه تو به تنهايي گرفتار باشي و نالة من نيز به حضرتت نرسد و شكوه به تو نتوانم. به جانم قسم كه تو آن حقيقت پنهانى كه دور از ما نيستى. به جانم قسم تو آن شخص جدا از مايى، كه ابداً جدا نيستى.

بِنَفْسى أَنْتَ أُمْنِيَّةُ شائِقٍ يَتَمَنّى، مِنْ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ ذَكَراً فَحَنّا بِنَفْسى أَنْتَ مِنْ عَقيدِ عِزٍّ لا يُسامى بِنَفْسى أَنْتَ مِنْ أَثيلِ مَجْدٍ لا يُجارى بِنَفْسى أَنْتَ مِنْ تِلادِ نِعَمٍ لا تُضاهى
بِنَفْسى أَنْتَ مِنْ نَصيفِ شَرَفٍ لا يُساوى إِلى مَتى أَحارُ فيكَ يا مَوْلاىَ وَ إِلى مَتى، وَ أَىَّ خِطابٍ أَصِفُ فيكَ وَ أَىَّ نَجْوى عَزيزٌ عَلَىَّ أَنْ أُجابَ دُونَكَ وَ أُناغى عَزيزٌ عَلَىَّ أَنْ أَبْكِيَكَ وَ يَخْذُلَكَ الْوَرى عَزيزٌ عَلَىَّ أَنْ يَجْرِىَ عَلَيْكَ دُونَهُمْ ما جَرى
به جانم قسم كه تو، همان آرزوى قلبى و مشتاق اليه مرد و زنِ اهل ايمانى كه هر دلى از زيادت شوق او نالة مى زند.به جانم قسم تو آن عزّتي هستي که هم طرازي ندارد.به جانم قسم تو آن عظمتي هستي که هم قطاري ندارد. از آن نعمتهاى خاص عالى خداوندي، كه مثل و مانند نخواهد داشت. به جانم قسم كه تو از آن خاندان عدالت و شرفى كه احدى برابرى با شما نتواند كرد. اى مولاى من؛ تا كى در (انتظار) شما حيران و سرگردان باشيم؟ تا به كى و به چگونه خطابى درباره تو توصيف كنم و چگونه راز دل گويم؟ اى مولاى من بر من بسى سخت است كه پاسخ، از غير تو يابم. سخت است بر من از تو بگويم و خلق تو را واگذارند. سخت و مشكل است بر من كه بر تو ماجراي ديگرى (غيبت ممتد) پيش آمد.

هَلْ مِنْ مُعينٍ فَأُطيلَ مَعَهُ الْعَويلَ وَالْبُكاءَ؟ هَلْ مِنْ جَزُوعٍ فَأُساعِدَ جَزَعَهُ إِذا خَلا؟ هَلْ قَذِيَتْ عَيْنٌ فَساعَدَتْها عَيْنى عَلَى الْقَذى؟ هَلْ إِلَيْكَ يَابْنَ أَحْمَدَ سَبيلٌ فَتُلْقى؟ هَلْ يَتَّصِلُ يَوْمُنا مِنْكَ بِعِدَهٍ فَنَحْظى؟ مَتى نَرِدُ مَناهِلَكَ الرَّوِيَّةَ فَنَرْوى؟ مَتى نَنْتَقِعُ مِنْ عَذْبِ مائِكَ فَقَدْ طالَ الصَّدى؟ مَتى نُغاديكَ وَ نُراوِحُكَ فَنُقِرُّ عَيْناً؟ مَتى تَرانا وَ نَراكَ وَ قَدْ نَشَرْتَ لِواءَ النَّصْرِ تُرى؟ أَتَرانا نَحُفُّ بِكَ وَ أَنْتَ تَأُمُّ الْمَلَأَ، وَ قَدْ مَلَأْتَ الْأَرْضَ عَدْلاً؟
آيا كسى هست كه مرا يارى كند تا بسى نالة فراق و فرياد و فغان طولانى از دل بركشم؟ كسى هست كه جزع و زارى كند؟ آيا چشمى مى گريد تا چشم من هم با او مساعدت كند و زار زار بگريد؟ اى پسر پيغمبر آيا به سوى تو راه ملاقاتى هست؟ آيا امروز به فردايى مى رسد كه به ديدار جمالت بهره مند شويم؟ آيا كى شود كه بر جويبارهاى رحمت درآييم و سيراب شويم؟ كى شود در چشمه آب زلال (ظهور) تو، ما غرقه شويم؛ كه عطش ما طولانى گشت؟ كى شود كه ما با تو صبح و شام كنيم تا چشم ما به جمالت روشن شود؟ كى شود كه تو ما را و ما تو را ببينيم، هنگامى كه پرچم نصرت و پيروزى در عالم برافراشته­اى؟ آيا خواهيم ديد كه ما به گرد تو حلقه زده و تو با سپاه تمام روى زمين را پر از عدل و داد كرده باشى؟

وَ أَذَقْتَ أَعْداءَكَ هَواناً وَ عِقاباً، وَ أَبَرْتَ الْعُتاةَ وَ جَحَدَةَ الْحَقِّ، وَ قَطَعْتَ دابِرَ الْمُتَكَبِّرينَ، وَاجْتَثَثْتَ أُصُولَ الظّالِمينَ، وَ نَحْنُ نَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِِ رَبِّ الْعالَمينَ اَللّهُمَّ أَنْتَ كَشّافُ الْكُرَبِ وَالْبَلْوى، وَ إِلَيْكَ أَسْتَعْدى فَعِنْدَكَ الْعَدْوى، وَ أَنْتَ رَبُّ الْآخِرَةِ وَالدُّنْيا، فَأَغِثْ يا غِياثَ الْمُسْتَغيثينَ. عُبَيْدَكَ الْمُبْتَلى، وَ أَرِهِ سَيِّدَهُ يا شَديدَ الْقُوى، وَ أَزِلْ عَنْهُ بِهِ الْأَسى وَالْجَوى، وَ بَرِّدْ غَليلَهُ يا مَنْ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى، وَ مَنْ إِلَيْهِ الرُّجْعى وَالْمُنْتَهى، اَللّهُمَّ وَ نَحْنُ عَبيدُكَ التّائِقُونَ إِلى وَلِيِّكَ، الْمُذَكِّرِ بِكَ وَ بِنَبِيِّكَ، خَلَقْتَهُ لَنا عِصْمَةً وَ مَلاذاً، وَ أَقَمْتَهُ لَنا قِواماً وَ مَعاذاً، وَ جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنينَ مِنّا إِماماً، فَبَلِّغْهُ مِنّا تَحِيَّةً وَ سَلاماً،
و دشمنانت را كيفر خوارى و عقاب بچشانى و سركشان و كافران و منكران خدا را نابود گردانى و ريشه متكبّران عالم و ستمكاران جهان را از بيخ بركنى، تا با خاطر شاد ما به الحمد لله رب العالمين لب برگشاييم. اى خدا تو برطرف كننده غم و اندوه دلهايى، من از تو داد دل مى خواهم كه تويى دادخواه و تو خداى دنيا و آخرتى. بارى به داد ما برس اى فريادرس فرياد خواهان. بندة ضعيف بلا و ستم رسيده را درياب و سيّد او را براى او ظاهر گردان. اى خداى بسيار مقتدر و توانا؛ لطف كن و ما را به ظهورش از غم و اندوه و سوز دل بِرَهان و حرارت قلب ما را فرو نشان. اى خدايى كه بر عرش، استقرار ازلى دارى و رجوع همه عالم به سوى تست و منتهى به حضرت تست. اى خدا ما بندگان حقيرت، مشتاق ظهور ولىّ توييم كه او ياد آور تو و رسول تست. او را براى عصمت و نگهدارى و پناه دين و ايمان ما آفريده­اى و او را برانگيخته­اى تا قوام و حافظ و پناه خلق باشد و او را براى اهل ايمان از ما بندگانت، امام و پيشوا قرار دادى. پس تو از ما به آن حضرت سلام و تحيت برسان .

وَ زِدْنا بِذلِكَ يا رَبِّ إِكْراماً، وَاجْعَلْ مُسْتَقَرَّهُ لَنا مُسْتَقَرّاً وَ مُقاماً، وَ أَتْمِمْ نِعْمَتَكَ بِتَقْديمِكَ إِيّاهُ أَمامَنا، حَتّى تُورِدَنا جِنانَكَ، وَ مُرافَقَةَ الشُّهَداءِ مِنْ خُلَصائِكَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ، وَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ جَدِّهِ وَ رَسُولِكَ السَّيِّدِ الْأَكْبَرِ، وَ صَلِّ عَلى أَبيهِ السَّيِّدِ الْأَصْغَرِ، وَ جَدَّتِهِ الصِّدّيقَةِ الْكُبْرى، فاطِمَةَ بِنْتِ مُحَمَّدٍ، وَ عَلى مَنِ­اصْطَفَيْتَ مِنْ آبائِهِ الْبَرَرَةِ، وَ عَلَيْهِ أَفْضَلَ وَ أَكْمَلَ وَ أَتَمَّ وَ أَدْوَمَ وَ أَكْثَرَ وَ أَوْفَرَ ما صَلَّيْتَ عَلى أَحَدٍ مِنْ أَصْفِيائِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ صَلاةً لا غايَةَ لِعَدَدِها، وَ لا نِهايَةَ لِمَدَدِها، وَ لا نَفادَ لِأَمَدِها اَللّهُمَّ وَ أَقِمْ بِهِ الْحَقَّ
و بدين واسطه مزيد كرامت ما گردان و قرارگاه آن حضرت (آنچه باعث قرار و آرامش او مي­شود) را قرارگاه و آرام بخش شيعيان قرار ده و به واسطه پيشوايى او بر ما نعمت را تمام گردان. تا آن بزرگوار به هدايتش، ما را در بهشتهاى تو داخل سازد و با شهيدان راه تو و دوستانِ خاص تو رفيق گرداند. اى خدا درود فرست بر محمد و آل محمد و باز هم درود فرست بر محمد، جدّ امام زمان كه رسول تو، سيّد و بزرگترين پيغمبران است و بر على جدّ ديگرش كه سيّد سلحشور حمله­ کننده در راه جهاد توست. و بر جدّه او صديقه كبرى فاطمه دختر حضرت محمد و بر آنان كه تو برگزيدى از پدران نيكوكار او بر همه آنان و بر او فرست بهتر و كاملتر و پيوسته و دائمى و بيشتر و وافرترين درود و رحمتى كه بر احدى از برگزيدگان و نيكان خلقت چنين رحمتى كامل عطا كردى. و باز رحمت و درود فرست بر او رحمتى كه شمارش بى حدّ و انبساطش بي­انتها و جاوداني و همچنين زمانش بى پايان باشد و تمام نگردد. اى خدا به آن حضرت، دين حق را پاينده دار.

وَ أَدْحِضْ بِهِ الْباطِلَ، وَ أَدِلْ بِهِ أَوْلِياءَكَ، وَ أَذْلِلْ بِهِ أَعْداءَكَ، وَ صِلِ اللّهُمَّ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُ، وُصْلَةً تُؤَدّى إِلى مُرافَقَةِ سَلَفِهِ وَاجْعَلْنا مِمَّنْ يَأْخُذُ بِحُجْزَتِهِمْ، وَ يَمْكُثُ فى ظِلِّهِمْ، وَ أَعِنّا عَلى تَأْدِيَةِ حُقُوقِهِ إِلَيْهِ، وَالْاِجْتِهادِ فى طاعَتِهِ، وَاجْتِنابِ مَعْصِيَتِهِ، وَامْنُنْ عَلَيْنا بِرِضاهُ، وَ هَبْ لَنا رَأْفَتَهُ وَ رَحْمَتَهُ، وَ دُعاءَهُ وَ خَيْرَهُ، ما نَنالُ بِهِ سَعَةً مِنْ رَحْمَتِكَ، وَ فَوْزاً عِنْدَكَ، وَاجْعَلْ صَلاتَنا بِهِ مَقْبُولَةً، وَ ذُنُوبَنا بِهِ مَغْفُورَةً، وَ دُعاءَنا بِهِ مُسْتَجاباً؛ وَاجْعَلْ أَرْزاقَنا بِهِ مَبْسُوطَةً، وَ هُمُومَنا بِهِ مَكْفِيَّةً،
و (بوسيله او) اهل باطل را محو و نابود ساز و دوستانت را با آن حضرت (به راه معرفت و سعادت) هدايت فرما و دشمنانت را به واسطه او ذليل و خوار گردان. اى خداى منان ما او را پيوند و اتصالى كامل ده كه منتهى شود به رفاقت ما با پدرانش (در دنيا و آخرت) و ما را از آن كسان قرار ده كه چنگ به دامان آن بزرگواران زده است و در سايه آنان زيست مى كنند. و ما را در اداء حقوق آن حضرت و جهد و كوشش در طاعتش و دورى از عصيانش يارى فرما. و بر ما به رضا و خشنودى آن حضرت منّت گذار و رأفت و مهربانى و دعاى خير و بركت وجود مقدس را به ما موهبت فرما. تا بدين واسطه ما به رحمت واسعه و فوز سعادت نزد تو نائل شويم و به واسطه (توسل) به آن حضرت، نماز (و طاعات) ما را مقبول و گناهان ما را آمرزيده و دعاى ما را مستجاب ساز؛ و همّ و غمّ ما را بواسطه او برطرف و کفايت فرما.

وَ حَوائِجَنا بِهِ مَقْضِيَّةً، وَ أَقْبِلْ إِلَيْنا بِوَجْهِكَ الْكَريمِ، وَاقْبَلْ تَقَرُّبَنا إِلَيْكَ، وَانْظُرْ إِلَيْنا نَظْرَةً رَحيمَةً، نَسْتَكْمِلُ بِهَا الْكَرامَةَ عِنْدَكَ، ثُمَّ لا تَصْرِفْها عَنّا بِجُودِكَ، وَاسْقِنا مِنْ حَوْضِ جَدِّهِ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، بِكَأْسِهِ وَ بِيَدِهِ رَيّاً رَوِيّاً، هَنيئاً سائِغاً، لا ظَمَاَ بَعْدَهُ، يا أَرْحَمَ الرّاحِمينَ.
و روزي هاى ما را به واسطه او وسيع و حاجتهاى ما را برآورده گردان. و بر ما به وجه كريم (و رحمت با كرامت) اقبال و توجه فرما و تقرّب و توسل ما را به سوى خود بپذير و بر ما به رحمت و لطف نظر فرما تا ما بدان نظر لطف كرامت نزد تو را به حدّ كمال رسانيم. آنگاه ديگر هرگز نظر لطف را از ما به كرامت باز مگير و ما را از حوض كوثر جدّ پيغمبر صلى اللَّه عليه وآله به كاسه او و به دست او سيراب كن. سيرابى كامل گوارايى كه بعد از آن سيراب شدن، ديگر تشنه نشويم اى مهربان ترين مهربانان.

[اخلاقي]

این رو فعلا به جای تفسیر دعای ندبه براتون قرار میدهم تا پیدا کنم تفسیر رو به بزرگیتون عفو بفرمائید
آيا دعاى ندبه حالت تخديرى دارد؟
دشمنان قسم خورده اسلام مى گويند: دعاى ندبه حالت تخديرى دارد! آنها مى گويند: اسلام مسلمانان را شبهاى جمعه در مجالس دعاى كميل و روزهاى جمعه در محافل دعاى ندبه مشغول مى كند، تا در محفلى گرد آمده »يابن الحسن« بگويند، بر سر و صورت خود بزنند و متوجه نشوند كه در پيرامون آنها چه مى گذرد!
اين تهمتهاى ناروا از سوى ماركسيستها مطرح گرديد و توسّط فريب خوردگان مكتب آنها در ميان پيروان اديان آسمانى نيز منتشر شد.
كارل ماركس با پخش جمله معروف خود: »دين افيون ملتهاست« همه اديان الهى را زير سؤال برد. او مى گفت: اديان در خدمت زورمداران است، به مردم توصيه مى كرد كه در برابر هيئت حاكمه تسليم شوند، هرگز در صدد عصيان و مخالفت بر نيايند، و اگر از سوى آنها دچار مشكل شدند، صبر و شكيبايى را پيشه خود سازند تا پاداشهاى اخروى در انتظار آنها باشد.
اگر اين تعبير در مورد كليسا و تعاليم انحرافى ارباب كليسا گفته شود، عينيّت پيدا مى كند، زيرا در اناجيل تحريف شده آمده است:
با شرير مقاومت نكن، بلكه هر كه به رخساره راست تو طپانچه زند، ديگرى را نيز به سوى او بگردان. و اگر كسى بخواهد با تو دعوا كند و قباى ترا بگيرد، عباى خود را نيز به او واگذار. و هر كس ترا براى يك ميل مجبور سازد، دو ميل همراه او برو.
1 ولى اين تهمتها با توجه به روح سلحشورى اسلام، نمى تواند چهره درخشان اسلام را زير سؤال ببرد. اسلامى كه پيكار در راه خدا را يكى از فريضه هاى اصلى خود قرار داده، فرار از ميدان كارزار را از گناهان بزرگ شمرده، به كسانى كه قدرت مهاجرت داشتند و مهاجرت نكرده، زير يوغ ستمگران زندگى كرده، زير بار ستم رفته اند، وعده آتش داده است و كسى را كه در راه دفاع از مال2 خود كشته شود شهيد دانسته، اعلام مى فرمايد: »من قتل دون ماله فهو شهيد« هرگز چنين آئينى به افيون3 بودن متهم نمى شود.
با توجه به آيات جهاد در قرآن كريم، نكات برجسته موجود در خطبه هاى رسول اكرم، صلّى اللَّه عليه وآله، خطبه هاى اميرمؤمنان، عليه السلام، خطبه هاى امام حسين، عليه السلام، و كلمات درربار ديگر معصومين، عليهم السلام، درباره جهاد با دشمن، پاداش شهيد و كيفر تخلّف از جهاد و فرار از جبهه جنگ، هر كس آئين مقدّس اسلام را به افيون ملّتها بودن متهم كند، خود رسوا مى شود و هرگز نمى تواند چهره تابناك اسلام را زير سؤال ببرد.
اما در مورد دعاى ندبه، كه يكى از پرشورترين، حماسه آفرين ترين و هيجان انگيزترين دعاهاى اسلامى است، چنين تهمت ناروايى كارگر نمى شود.
در اين دعا پس از يك ارزيابى جالب و بحث طولانى از پيامدهاى جنگهاى بدر، حنين، خيبر، جمل، صفّين و نهروان، مظاهر مظلوميّتهاى خاندان عصمت و طهارت را بازگو كرده، فرياد برمى آورد:
كجاست ويرانگر كاخهاى ظلم و استبداد؟
كجاست در هم شكننده قدرتهاى اهريمنى تجاوزگران؟
آنگاه كلمه »أيْنَ؛ كجاست؟« 38 بار تكرار شده، و در هر فرازى از فرازهاى سى و هشتگانه يكى از ويژگيهاى آن منتقم خونهاى به ناحق ريخته شده در طول تاريخ بيان شده است.
چقدر دور از انصاف و جوانمردى است كه اين دعا را با اين مضامين حماسه آفرين و شورانگيز، موجب تخدير و افيون توده ها معرّفى كنند!
چقدر زيبا و بجاست كه شبهاى جمعه به دعاى كميل اختصاص يافته و صبحهاى جمعه به دعاى ندبه؛ كه شب جمعه، شب رحمت، شب استغفار، شب توبه و انابه است و دعاى كميل زيباترين واژه هاى مناجات و استغفار برخاسته از سويداى دل و اعماق روح انسانف اصلاح طلب را به تصوير مى كشد، و روز جمعه كه روز موعود، روز انتظار، روز بسيج همگانى منتظران و روز فراخوانى شيفتگان است، با تعبيرهاى شفّاف، هيجان انگيز، آگاهى بخش، حركت آفرين، الهام بخش؛ و مشحون از نكات برجسته سياسى و عقيدتى، آغاز شود و در طول ساعات روز لحظه به لحظه بر تحرّك و پويايى نشأت گرفته از اين دعاى پر احساس افزوده شود.
× × ×
آيا دعاى ندبه بدعت است؟
معترض مى گويد: دعاى ندبه بدعت است؛ زيرا بدعت به اعمال و عقايدى گفته مى شود كه در اسلام نبوده و بعد از عهد پيامبر و امامان پيدا شده و به ايشان نسبت داده مى شود، مانند همين دعاى ندبه، كه در زمان رسول اكرم و ائمّه هدى، عليهم السلام، نبوده، و هيچكس در آن زمان اين دعا را نخوانده و در هيچ مدركى ذكرى از آن نشده است.
بدعت به معناى وارد كردن چيزى در برنامه هاى دينى است كه از پيامبر اكرم و ائمّه هدى، عليهم السلام، چيزى به طور خاص كلامى درباره آن نرسيده باشد و عمومات نيز شامل آن نباشد.
برخى از گروههاى منحرف معناى بدعت را بسيار توسعه داده اند و بسيارى از مصاديق سنّت را بدعت ناميده اند، مثلاً وهّابيان زيارت اهل قبور، گريه در سوگ عزيزان، تعمير قبر، ساختن گنبد و بارگاه برفراز قبور اولياى الهى، تأسيس مجالس سوگوارى و مانند آنها را بدعت شمرده اند، در حالى كه هر يك از آنها با دلايل معتبر و اسناد مورد اعتماد از شخص رسول اكرم، صلّى اللَّه عليه وآله، رسيده و عمومات شرع نيز شامل آنها شود و در كتابهاى مربوطه بتفصيل در مورد آنها بحث شده است.
امّا در مورد دعاى ندبه: اوّلاً: بالخصوص از معصوم، عليه السلام، شرف صدور يافته، چنانكه در قسمتهاى پيشين بتفصيل بازگو نموديم.
ثانياً: اگر دليل خاصّى هم نداشتيم عمومات شامل آن مى شد؛ زيرا متن آن حمد و ثناى پروردگار، درود و تحيّت بر رسول گرامى و اهل بيت عصمت و طهارت و ذكر فضائل و مناقب اهل بيت، عليهم السلام، است، كه همه از نظر شرع مقدّس مطلوب است و عمومات فراوانى داريم كه به آنها امر نموده، همگان را به انجام دادن آنها ترغيب و تشويق نموده است.
ثالثاً: اگر فرضاً كسى اين متن را با اين خصوصيّات خودش انشا مى كرد، باز هم اشكالى نداشت؛ زيرا انشاى خطبه، قصيده، دعا، مناجات و هر متن ديگرى كه شامل مطالب درست و صحيح اعتقادى باشد، شرعاً مانعى ندارد، چنانكه در روايات متعدّد از امام صادق، عليه السلام، روايت شده است كه فرمود:
إنّ أفضل الدّعاء ماجرى على لسانك.
بهترين دعاها آن دعايى است كه بر زبانت جارى شود.4
چيزى كه هست اين است كه اگر كسى دعايى را انشا كند، حق ندارد آن را به معصوم نسبت دهد و نمى تواند به استحباب خواندن آن در زمان يا مكان خاصّى فتوا دهد. و اگر دعايى از معصوم رسيده، نمى تواند در آن تصرّف كند و چيزى را بر آن بيفزايد. و لذا علماى بزرگوار و محدّثان عاليمقدار در كتب ادعيه و زيارات تلاش فراوان كرده اند كه نسخه بدلها را ثبت كنند تا اختلافات موجود در نسخه هاى خطّى از بين نرود، و نسلهاى بعدى بتوانند با تلاش و كنكاش بيشتر متن مورد اعتمادترى را به دست آورند.
از اين رهگذر اگر مفاتيح الجنان را مورد دقت و بررسى قرار دهيد، ملاحظه خواهيد نمود كه در هر صفحه از صفحات آن چندين نسخه بدل در كنار آن ثبت شده، تا راه رسيدن به متن صحيح و عبارت مأثور از بين نرود.
محدّث قمى پس از زيارت وارث، بحث مفصّلى كرده كه در كتابى يك جمله بر متن زيارت وارث افزوده شده و بشدّت از آن نهى كرده و هشدار داده است.5
محدّث نورى كتاب مستقلّى در اين رابطه تأليف كرده، همه طبقات را عموماً و اهل منبر را خصوصاً از كم و زياد كردن كلمات مأثور از معصوم، عليه السلام، برحذر داشته است.6
× × ×
آيا دعاى ندبه با عقل منافات دارد؟
معترض مى گويد: اين دعا را در هزاران مكان، از مساجد، تكايا، مشاهد مشرّفه، اماكن متبرّكه و منازل شخصى، به صورت فردى و دسته جمعى مى خوانند، آيا امام زمان، عليه السلام، در همه آنها حاضر و ناظر است؟
سپس اضافه مى كند: در كتاب »كافى«، باب زيارة النّبى، صلّى اللَّه عليه وآله، منقول است كه رسول خدا فرمود:
من سلام امّتم را از راه دور نمى شنوم، بلكه ملائكه الهى به من مى رسانند!
در پاسخ بايد عرض كنم:
اوّلاً: جناب معترض حديث وارد در كتاب شريف »كافى« را تحريف كرده است، در كافى دو حديث در اين رابطه هست كه متن آنها را در زير مى آوريم:
1- امام صادق، عليه السلام، خطاب به اصحاب خود فرمود:
مرّوا بالمدينة فسلّموا على رسول اللَّه، صلّى اللَّه عليه وآله، من قريب، و إن كانت الصّلاة تبلغه من بعيد.
مسير خود را از مدينه قرار دهيد و به رسول اكرم، صلّى اللَّه عليه وآله، از نزديك سلام كنيد، اگر چه از دور هم درود و تحيّت به آن حضرت مى رسد.7
2- و در حديث ديگرى فرمود:
صلّوا إلى جانب قبر النّبى، صلّى اللَّه عليه وآله، و إن كانت صلاة المؤمنين تبلغه أينما كانوا.
در كنار قبر پيامبر، صلّى اللَّه عليه وآله، صلوات و سلام بفرستيد، اگر چه مؤمنان در هر كجا باشند، صلوات و سلامشان به آن حضرت مى رسد.8
برخلاف نقل معترض، هر دو حديث شريف دلالت مى كنند براين كه در هر نقطه عالم به حضرت رسول اكرم، صلّى اللَّه عليه وآله، عرض ادب شود، به آن حضرت مى رسد، اگر چه شايسته آن است كه مؤمنان رحل سفر بربندند و به سرزمين مدينه شرفياب شوند و از نزديك عرض ادب نمايند.
ثانياً: مطابق احاديث فراوان همه دنيا در مقابل امام، عليه السلام، همانند كفف دست اوست و چيزى در شرق و غرب جهان نيست كه از امام پوشيده باشد، چنانكه امام صادق، عليه السلام، در اين رابطه مى فرمايد:
إنّ الدّنيا لتمثّل الامام فى مثل فلقة الجوز، فلا يعزب منها شى ء، و إنّه ليتناولها من اطرافها، كما يتناول أحدكم من فوق مائدته مايشاء.
همه دنيا در برابر امام، عليه السلام، همانند يك قطعه گردو جلوه مى كند، چيزى از آن از امام پوشيده نمى باشد، و امام در هر گوشه آن هرگونه بخواهد، تصرّف مى كند، چنانكه يكى از شما آنچه را بخواهد از روى سفره خود برمى دارد.9
و در حديث ديگرى فرمود:
إنّه إذا تناهت الأمور إلى صاحب هذا الأمر رفع اللَّه تبارك و تعالى له كلّ منخفض من الأرض، و خفض له كلّ مرتفع، حتى تكون الدّنيا عنده بمنزلة راحته، فايكّم لو كانت فى راحته شعرة لم يبصرها.
هنگامى كه امر امامت به صاحب اين امر منتهى شود، خداوند همه نقاط پست زمين را براى او مرتفع سازد و همه نقاط مرتفع جهان را براى او هموار نمايد، تا همه كره زمين در برابر او همانند كفف دست او شود. پس اگر يكى از شما مويى در كف دستش باشد، مگر ممكن است كه از ديدن آن ناتوان باشد؟!10
من نمى دانم امام، عليه السلام، سعه علم و احاطه علمى حضرت بقيّةاللَّه، ارواحنافداه، را با چه بيانى تشريح كند، تا جناب معترض بفهمد كه وجود مقدّس حضرت بقيّةاللَّه همه مجالس دعاى ندبه را در اقطار و اكناف جهان مى بيند و بانگهاى يا ابن الحسن آنها را مى شنود و از مقدار اخلاص هر يك از شركت كننده ها آگاه است و انگيزه حضور فرد فرد آنان را مى داند و به هر يك از آنها به مقدار اخلاص و معرفتش عنايت مى كند.
مگر آقاى معترض آيه شريفه:
و قل اعملوا فسيرى اللَّه عملكم و رسوله و المؤمنون.
بگو: شما عمل كنيد، كه خداوند اعمال شما را مى بيند، پيامبرش و مؤمنان نيز.11
نخوانده و به عرض اعمال معتقد نيست و نمى داند كه براساس روايات فراوان منظور از مؤمنان در اين آيه شريفه، پيشوايان معصوم، عليهم السلام، مى باشند.12
مگر او آيات مربوط به گواه بودن رسول اكرم و امامان معصوم را در قرآن كريم نخوانده و نمى داند كه13 منظور از گواهان امامان معصوم هستند؟ مگر ممكن است كه پيامبر14 اكرم، صلّى اللَّه عليه وآله، و امامان معصوم، عليهم السلام، به چيزى كه نديده اند گواهى بدهند؟!
در جايى كه رسول گرامى در مورد مردگان معمولى مى فرمايد:
حتّى إنّه ليسمع قرع نعالهم.
مردگان صداى كفش رهگذرها را مى شنوند.15
او چگونه به خود جرأت مى دهد و مى گويد: رسول اكرم صلوات و سلام مردمى را كه از دور به او سلام مى كنند نمى شنود!!
چقدر حماقت لازم است كه انسان تصوّر كند كه هر روز بيش از يك ميليارد مسلمان در اقطار و اكناف جهان در سلام نمازهاى واجب و مستحب خود بگويند:
السّلام عليك ايّها النّبى و رحمةاللَّه و بركاته.
و رسول گرامى، صلّى اللَّه عليه وآله، هيچيك از سلامها را نشنود و همه مسلمانان اين سلام را كه براساس فرمان الهى انجام مى دهند، به صورت لغو و عبث انجام داده باشند!
اوامرى كه براى زيارت رسول اكرم، صلّى اللَّه عليه وآله، از راه دور رسيده، و متن بسيار طولانى زيارتنامه پيامبر اكرم از راه دور، كه از امام صادق، عليه السلام، رسيده16 آيا - نعوذ باللَّه - همه اش بيهوده است؟
اين همه روايات از ائمّه، عليهم السلام، در مورد كسى كه راهش دور باشد؟ و قدرت تشرّف به زيارت حضرت سيّدالشهداء، عليه السلام، را نداشته باشد، كه به صحرا و يا پشت بام رفته به سوى كربلا توجّه نموده، آن حضرت را از راه دور زيارت كند آيا همه اش لغو17 و بيهوده است؟
كسانى كه در اين مسائل شك و ترديد دارند و اهل عناد نيستند، بايد يك دوره درس امام شناسى بخوانند و اعتقادشان را در مورد امام زمانشان تصحيح نمايند، تا مشمول اين حديث شريف نباشد:
من مات و لم يعرف امام زمانه، مات ميتة جاهليّة.
هر كس در حالى كه امام زمانش را نمى شناسد از دنيا برود، به مرگ جاهلى از دنيا رفته است.18
كه خسران بزرگى است و هرگز قابل جبران نيست.
ثالثاً: شرط دعاى ندبه، حضور حضرت ولى عصر، ارواحنافداه، در مجالس دعاى ندبه نيست، كسى كه مى گويد بايد امام عصر در اين مجالس حضور پيدا كند و گرنه خواندن دعاى ندبه برخلاف عقل است، مثل اين است كه بگويد چون ميليونها مسلمان در نمازهاى خود مى گويند: »السّلام عليك ايّها النّبى و رحمة اللَّه و بركاته« پس بايد پيامبر اكرم در يك لحظه در ميليونها نقطه حضور پيدا كند و آن غير ممكن است، پس اين نمازها غير معقول است!
رابعاً: در خود دعاى ندبه مى خوانيم:
بنفسى أنت من مغيّب لم يخل منّا.
جانم به فداى تو غايب از نظر، كه هرگز مجالس ما از تو خالى نيست.
روى اين بيان و مطابق اعتقاد ضرورى ما، هميشه و در همه جا در تحت نظارت، عنايت و رعايت حجّت خدا هستيم و چيزى از ما بر آن حضرت پوشيده نيست و همواره و در همه حال، سعه علمى آن حضرت ما را در بر دارد. و اين مقدار براى معقول بودن دعاى ندبه و صحيح بودن خطابهاى »يابن الحسن« كافى است و اگر فرشته هايى براى ابلاغ سلام به پيشگاه رسول گرامى اسلام يا امامان نور تعيين شده اند، جهت تشريفاتى دارند و همانند تعيين فرشتگان براى ثبت اعمال بندگان مى باشند، در حالى كه خداوند متعال از همه اعمال آشكار و نهان بندگان آگاه مى باشد.
× × ×
آيا دعاى ندبه با اعتقاد به امامت دوازده امام ناسازگار است؟
در روزهايى كه بازار حمله بر دعاى ندبه داغ بود، يكى از نويسندگان معروف نوشت: »مطالعه دقيق متن دعاى ندبه، كه از ائمّه ما به تصريح و ترتيب نام نمى برد و پس از حضرت امير، عليه السلام، كه بتفصيل از مناقب و فضائل وى سخن مى گويد، ناگهان و بى واسطه به امام غايب خطاب مى كند، باز اين سؤال بيشتر در ذهن مطرح مى شود«.19
نويسنده ياد شده، از به كار رفتن واژه هايى چون: »رضوى« و »ذى طفوى« در دعاى ندبه، چنين استنباط كرده كه دعاى ندبه از عقايد كيسانيه نشأت گرفته و مخاطب دعاى ندبه را شخصى غير از مهدى منتظر، ارواحنافداه، تصوّر كرده است، آنگاه فراز بالا را شاهد ديگرى بر مدّعاى خود پنداشته است.
ما پاسخ روشن اين مطلب را در ذيل پرسش چهارم بتفصيل بيان كرديم، ديگر نيازى به تكرار نمى بينيم.
× × ×
آيا معقول است كه دعاى ندبه از معصوم صادر شود؟
معترض مى گويد: هرگز ممكن نيست كه دعاى ندبه از يكى از امامان معصوم صادر شود؛ زيرا اوّلاً: حضرت مهدى، عليه السلام، در آن زمان هنوز متولّد نشده بود، امامى كه از نيروى كامل عقل برخوردار است، چگونه ممكن است چنين فردى را مورد خطاب قرار دهد و در فراقش اشك بريزد؟
ثانياً: پرسش از جايگاه او با تعبير »ليت شعرى...« با موقعيّت امام معصوم سازگار نيست.
در مورد پرسش اوّل در قسمتهاى پيشين بتفصيل سخن گفتيم، و فرازهايى از امامان معصوم، از جمله از حضرت صادق، عليه السلام، نقل كرديم، كه بيش از يك قرن، پيش از تولّد آن حضرت، او را مخاطب قرار داده مى فرمايد:
سيّدى! غيبتك نفت رقادى وضيّقت علىّ مهادى، و ابتزّت منّى راحة فؤادى.
اى سيّد و سرور من، غيبت تو خواب را از ديدگانم ربوده، عرصه را بر من تنگ نموده، آسايش و آرامش را از من سلب كرده است.20
روى اين بيان اگر شخص مورد نظر يك فرد معمولى نباشد، بلكه گل سر سبد جهان آفرينش باشد، شايسته است كه قرنها پيش از ولادتش، مورد خطاب و ندبه افراد عاقل و معصوم قرار بگيرد.
و اين معنى به حضرت بقيّةاللَّه، ارواحنافداه، اختصاص ندارد، بلكه در مورد جدّ بزرگوارش سالار شهيدان حضرت اباعبداللَّه الحسين، عليه السلام، نيز واقع گرديده و همه سفيران الهى از حضرت آدم، عليه السلام، تا حضرت خاتم، صلّى اللَّه عليه وآله، در مصائب آن حضرت اشك حسرت ريخته اند. 21
روى اين بيان مخاطب قرار دادن كسى كه هنوز به دنيا نيامده و گريه كردن و ندبه نمودن در فراق و يا بر مصائب او، با عقل سليم هيچ منافاتى ندارد، اگر چه بيمار دلان آن را با ذوق خود سازگار نيابند.
امّا در مورد قسمت دوم معروض مى داريم كه جمله »ليت شعرى« به عنوان پرسش حقيقى نيست، بلكه يك جمله ظريف ادبى است كه نقاط ظريف ادبى فراوانى را در بر دارد و نظير همين عبارت، در زيارتنامه اى كه سيّد ابن طاووس و علاّمه مجلسى براى حضرت بقيّةاللَّه، ارواحنافداه، نقل كرده اند، آمده است:
ليت شعرى أين استقرّت بك النّوى.
اى كاش مى دانستم در كجا رحل اقامت افكنده اى؟22
روى اين بيان اين تعبير به دعاى ندبه اختصاص ندارد و در زيارتنامه سرداب مقدّس نيز آمده است و چنين پرسشى با مقام عصمت و امامت منافات ندارد.
× × ×
آيا فرازهايى از دعاى ندبه با قرآن ناسازگار است؟
معترض مى گويد: برخى از فرازهاى دعاى ندبه با قرآن كريم ناسازگار است:
1- اين جمله دعاى ندبه كه مى گويد:
و سألك لسان صدق فى الآخرين فأجبته وجعلت ذلك عليّاً.
[حضرت ابراهيم، عليه السلام] از تو زبان راستى در ميان آيندگان خواست، پس تو آن را اجابت كردى و او را »على« قرار دادى.
افترا به قرآن و حضرت ابراهيم است؛ زيرا منظور از »لسان صدق« در قرآن كريم، نام نيك است نه حضرت على، عليه السلام.
در پاسخ بايد عرض كنيم كه اين مطلب در ضمن دو آيه از دو سوره، در قرآن كريم آمده است:
1) در سوره مباركه شعرا از زبان حضرت ابراهيم، عليه السلام، نقل شده است كه:
و اجعل لى لسان صدق فى الآخرين.
براى من در ميان آيندگان زبان راستى قرار بده.23
2) در سوره مباركه مريم در مورد حضرت ابراهيم و دو تن از تبارش، اسحاق و يعقوب مى فرمايد:
و وهبنا لهم من رحمتنا و جعلنا لهم لسان صدق عليّاً.
از رحمت خود آنها را بهره مند ساختيم و براى آنها »على« را زبان راست قرار داديم.24
روى اين بيان، فراز ياد شده از دعاى ندبه، كه ناظر به دو آيه از قرآن كريم و اقتباس بسيار نيكويى از آن است، نه تنها افترا نيست، بلكه خواسته او كه در قرآن به تعبير »لسان صدق« بيان شده، در دعا نيز به همان تعبير آمده، و اجابت پروردگار كه به تعبير »عليّاً« در قرآن بيان شده، در دعا نيز به همان تعبير آمده است.
با توجّه به روايات فراوانى كه از امامان نور در تفسير اين دو آيه شريفه وارد شده، منظور از واژه »عليّاً« در آيه شريفه حضرت على، عليه السلام، است. و اينك به برخى از روايات اشاره مى كنيم:
1) شيخ صدوق، طاب ثراه، در ضمن يك حديث بسيار طولانى از امام صادق، عليه السلام، روايت كرده كه منظور از »عليّاً« در اين آيه شريفه، على بن ابى طالب، عليه السلام، است.25
2) على بن ابراهيم از پدرش، از امام حسن عسكرى، عليه السلام، روايت كرده كه منظور از »عليّاً« در اين آيه شريفه اميرمؤمنان، عليه السلام، است.26
3) هاشم، جدّ على بن ابراهيم مى گويد: نامه نوشتم به محضر مقدّس امام حسن عسكرى، عليه السلام، و تفسير اين آيه شريفه را از آن حضرت جويا شدم، نامه را گرفتند و در زير آن نوشتند:
خداوند ترا توفيق دهد و ترا بيامرزد، منظور از آن اميرمؤمنان على، عليه السلام، است.27
4) يونس بن عبدالرّحمن به محضر مقدّس امام رضا، عليه السلام، عرضه داشت: گروهى از من پرسيده اند كه نام مقدّس اميرمؤمنان، عليه السلام، در كجاى قرآن است؟ من به آنها گفتم: در آيه شريفه »و جعلنا لهم لسان صدق عليّاً«. فرمود راست گفته اى، مطلب همانگونه است.28
5) ابوبصير از امام صادق، عليه السلام، روايت مى كند كه منظور از »عليّاً« در اين آيه شريفه على بن ابى طالب، عليه السلام، است.29
6) مفضّل نيز از امام صادق، عليه السلام، در ضمن يك حديث طولانى روايت كرده كه منظور از »عليّاً« در اين آيه مباركه حضرت على بن ابى طالب، عليه السلام، است.30
روى اين بيان براساس روايات فراوانى كه به تعدادى از آنها اشاره كرديم، منظور از »عليّاً« در آيه شريفه »و جعلنا لهم لسان صدق عليّاً«31 اميرمؤمنان، عليه السلام، است. پس اگر در دعاى شريف ندبه »لسان صدق« به وجود مقدّس اميرمؤمنان، عليه السلام، تفسير شود، دقيقاً مطابق با واقع است و هيچگونه تهمت و افترايى در كار نيست. در حالى كه در دعاى ندبه تصريح به آن حضرت نشده است، بلكه همانند آيه شريفه »و جعلتَ ذلك عليّاً« آمده است. پس اگر منظور از »عليّاً« در قرآن حضرت على، عليه السلام، باشد، در اينجا نيز منظور آن حضرت است، و اگر در قرآن به معناى لغوى به كار رفته باشد، در اينجا نيز همان منظور خواهد بود.
در پايان اين بخش اضافه مى كنيم كه تفسير »عليّاً« در اين آيه شريفه به حضرت على، عليه السلام، به احاديث شيعه اختصاص ندارد، بلكه علاّمه بحرانى از طريق عامّه نيز روايت كرده كه منظور از »لسان صدق« در اين آيه شريفه، حضرت على، عليه السلام، است.32
جالبتر اين كه حافظ حسكانى نيز در ذ٠


پى نوشتها:
1. كتاب مقدس، انجيل متّى، باب 4، بندهاى 41-39.
2. سوره نساء (4)، آيه 97.
3. الشيخ الصدّوق، عيون اخبار الرضا، ج2، ص122.
4. السيدابن الطاووس، الأمان من أخطار الأسفار، ص19.
5. المحدّث القمى، مفاتيح الجنان، ص524.
6. المحدّث النورى، كتاب لؤلؤ و مرجان .
7. الكلينى، الكافى، ج4، ص552.
8. همان، ص553.
9. الشيخ المفيد، الاختصاص، ص217.
10. العلاّمة المجلسى، بحارالأنوار، ج52، ص328.
11. سوره توبه(9)، آيه 105.
12. الكلينى، الكافى، ج1، ص219.
13. سوره نساء (4)، آيه 45؛ سوره بقره (2)، آيه 138؛ سوره حج (22)، آيه 78.
14. الكلينى، الكافى، ج1، ص190.
15. البخارى، صحيح البخارى، ج2، ص113.
16. السيدابن الطّاووس، مصباح الزّائر، ص66.
17. ابن قولويه، كامل الزّيارات، ص301.
18. در كتاب »او خواهد آمد« منابع حديث شريف را از دهها منبع حديثى شيعه و سنّى بر شمرده ايم. [او خواهد آمد، چاپ نهم، ص92-73].
19. دكتر على شريعتى، انتظار مذهب اعتراض، ص10.
20. الشيخ الطوسى، كتاب الغيبة، ص167.
21. در اينجا به منابع گريه شمارى از پيامبران سلف كه دهها قرن پيش از تولّد آن حضرت، براى مصائب امام حسين، عليه السلام، اشك ريخته اند، اشاره مى كنيم:
1) حضرت آدم، عليه السلام، بحارالأنوار، ج44، ص245.
2) حضرت نوح، عليه السلام، بحارالأنوار، ج44، ص243.
3) حضرت ابراهيم، عليه السلام، معانى الأخبار، ص201.
4) حضرت سليمان، عليه السلام، بحارالأنوار، ج44، ص244.
5) حضرت خضر، عليه السلام، تفسير قمى، ج2، ص38.
6) حضرت موسى، عليه السلام، امالى شيخ صدوق، ص479.
7) حضرت عيسى، عليه السلام، امالى شيخ صدوق، ص598.
22. السيد ابن الطاووس، مصباح الزّائر، ص423؛ العلاّمة المجلسى، بحارالأنوار، ج102، ص87.
23. سوره شعراء (26)، آيه 84.
24. سوره مريم(19)، آيه 50.
25. الشّيخ الصّدوق، كمال الدّين و تمام النّعمة، ج1، ص139.
26. علىّ بن ابراهيم، تفسير القمّى، ج2، ص51.
27. النّجفى، تأويل الآيات الظّاهرة، ج1، ص304.
28. البحرانى، تفسير البرهان، ج3، ص717.
29. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى طالب، ج3، ص129.
30. الشّيخ الصّدوق، معانى الأخبار، ص129.
31. سوره مريم (19)، آيه 50.
32. ر.ك: البحرانى، اللّوامع النّورانيّة، ص269.
33. ر.ك: الحسكانى، شواهد التنّزيل، ج1، ص463.
34. سوره اسراء (17)، آيه 1.
35. سوره النّجم(53)، آيه 18-9.
36. ابن هشام، السّيرة النبويّه، ج2، ص255.
37. الطّبرسى، مجمع البيان، ج9، ص265.
38. الشيخ الطّوسى، التّبيان، ج9، ص424؛ العلاّمة المجلسى، اعتقادات، ص34.
39. ر.ك: مكارم شيرازى، همه مى خواهند بدانند؛ سبحانى تبريزى، فروغ ابديت، ج1، ص320-305؛ در مورد معراج و پاسخ به شبهات بدانديشان، به كتابهاى مربوطه رجوع شود.
40. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى طالب، ج1، ص152.
41. سوره مزمّل (73)، آيه 9.
42. سوره الرّحمن (55)، آيه 17.
43. سوره معارج (70)، آيه 40.
44. سوره حج، (22)، آيه 26.

[سفیر]