بحث و پرسش و پاسخ پيرامون ارث

[rooh]

با سلام
یک سوال و مساله در اینترنت دیدم و چون نویسنده خواستار جواب بود گفتم در این سایت معرفی کنم و کسانی که خوهان پاسخ گویی در این شبهه هستند اقدام کنند
شبهه تقسیم ارث
موفق باشید .

[rana_]

ارث در اسلام و ايران

با توجه به اصل دوازدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، دين رسمي كشورمان اسلام و مذهب آن، جعفري اثني عشري است و اين اصل الي الابد غير قابل تغيير است. از همين رو، ضوابط مربوط به سهم الارث در قانون مدني ايران مبتني بر احكام مذهب شيعه و بر پايه تفسير سوره نساء در قرآن كريم، كتاب آسماني مسلمانان، بنا شده است. در مقررات ارث اسلام هيچيك از بستگان متوفي، با توجه به سلسله مراتب از ارث محروم نمي شوند. قوانين ارث در اسلام، مطابق فطرت بشري است، زيرا انسان ها مايلند كه بازماندگان آنان از ماتَرك آنها بهره مند شوند. به علاوه، مقررات مربوط به ارث، بشر را به تلاش بيشتر در راه توليد ثروت و گردش چرخ هاي اقتصادي وادار كرده و با تقسيم ارث ميان وارثان، از تراكم ثروت جلوگيري مي كند. مواد 86 تا 949 قانون مدني كه در شش فصل با پيروي از احكام فقه شيعه تدوين شده است، به مقررات ارث اختصاص دارد. مقررات تقسيم ارث در اسلام به واقعيت ها و نياز وارثان توجه دارد، نه ميل متوفي. براي مثال، با توجه به موقعيت اجتماعي و توجه به مسؤوليت مرد در اداره خانواده، سهم الارث پسر دو برابر دختر تعيين شده است. اين مقوله يكي از مواردي است كه موجب شده تا بسياري از مخالفان اسلام، اين تفكر را كه اسلام احترامي به حقوق زنان نمي گذارد، ترويج دهند.
در جلد هفدهم كتاب وسايل الشيعه، درباره نصف كردن سهم الارث دختر نسبت به پسر در اسلام آمده است: "وظيفه شركت در جهاد بر عهده مرد است و چون جهاد محتاج صرف مال است، بايد مال بيشتري در اختيار مرد باشد. همچنين نفقه زن بر عهده مرد است و زن در زندگي وظيفه مالي ندارد. به علاوه، پرداخت ديه عاقله بر عهده مرد بوده و زن در اين مورد وظيفه اي ندارد. از سوي ديگر، زن علاوه بر سهم الارث، از شوهر خود مهريه مي گيرد كه موجب مي شود زن از مرد ثروتمند تر شود."
البته برخي از مقررات در موارد قانوني ياد شده، تنها مختص فقه اماميه است. در مقابل، برخي از احكام ارث در مقررات اقليت ها وجود دارد كه مورد پذيرش فقه اماميه نيست. براي مثال، در آيين زرتشتيان و مسيحيان فرزند خواندگي پذيرفته شده است، اما در شيعه چنين اصلي قابل قبول نيست. براساس ماده 862 قانون مدني ايران، اشخاصي كه به موجب نَسَب در اسلام ارث مي برند، به سه طبقه زير تقسيم بندي مي شوند:

پدر و مادر و اولاد و اولادِ اولاد.


اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها.
اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها.

[rana_]

ارث در اقليت هاي ديني

در اصل سيزدهم قانون اساسي آمده است: " ايرانيان زرتشتي، كليمي و مسيحي، تنها اقليت هاي ديني شناخته مي شوند كه در حدود قانون در انجام مراسم ديني خود آزادند و در احوال شخصيه و تعليمات ديني بر طبق آيين خود عمل مي كنند." بنابراين پيروان سه دين ياد شده، براي تقسيم ارث براساس روش و سنت دين خود عمل مي كنند. در اين راستا، هيأت عمومي ديوان عالي كشور، در تاريخ 19 آذر ماده 1363 چنين را‡ي صادر كرده است: "نظر به اصل سيزدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و اينكه به موجب ماده واحده قانون اجازه رعايت احوال شخصيه ايرانيان غيرشيعه در محاكم مصوب مرداد ماه 1312، نسبت به احوال شخصيه و حقوق ارثيه و وصيت ايرانيان غيرشيعه كه مذهب آنان به رسميت شناخته شده است، لزوم رعايت قواعد و عادات مسلمه متداوله در مذهب آنان در دادگاه ها، جز در مواردي كه مقررات قانون راجع به انتظامات عمومي باشد، تصريح گرديده است، لذا دادگاه در مقام رسيدگي به امور مذكور و همچنين در رسيدگي به درخواست تنفيذ وصيت نامه، ملزم به رعايت قواعد و عادات مسلمه در مذهب آنان، جز در مورد مقررات قانون راجع به انتظامات عمومي بوده و بايد احكام خود را بر طبق آن صادر نمايد. اين راي برابر ماده 42 قانون امور حسبي و ماده 3 از مواد اضافه شده به قانون آيين دادرسي كيفري مصوب مرداد ماه 1337 براي دادگاه ها در موارد مشابه لازم الاتباع است." گفتني است، اين راي عيناً در ماده واحده اي با عنوان "قانون رسيدگي به دعاوي مطروحه راجع به احوال شخصيه و تعليمات ديني ايرانيان زرتشتي، كليمي و مسيحي،" در سوم تير ماه 1372 به تصويب مجمع تشخيص مصلحت نظام رسيده است. جالب آنكه، موجب ارث در آيين زرتشتيان و كليميان، نَسَب و سَبَب و در آيين مسيحيت نَسَب و ازدواج مي باشد.

منبع رسمي براي تقسيم ارث زرتشتيان، كتاب "آيين نامه زرتشتيان" است كه احكام امور مدني اين اقليت ديني در آن گنجانده شده است. اين مقررات كه در آبان ماه 1340 در كنگره ملي زرتشتيان ايران تكميل شده است، پس از انقلاب اسلامي به "آيين نامه احوال شخصيه زرتشتيان ايران" تغيير نام يافت. حال چنانچه موردي پيش آيد كه حكم آن در آيين نامه ياد شده ذكر نشده باشد، پاسخگويي به آن مورد توسط انجمني مركب از نمايندگان انجمن موبدان و انجمن زرتشتيان صورت مي گيرد. لازم به ذكر است، انجمن موبدان به مسايل ديني و انجمن زرتشتيان به مسايل سياسي و اجتماعي زرتشتيان رسيدگي مي كنند. اين در حالي است كه اگر حكمي در آيين نامه نباشد، به قانون مدني ايران ارجاع مي شود و قاضي براساس آن را‡ي صادر مي كند.
به گفته دبيرخانه انجمن كليميان تهران، كليميان منبع كامل قابل رجوعي در زبان فارسي ندارند. اما احكام زماني توجيه شرعي و قانوني دارند كه مرجع كليميان در موردي خاص صادر كرده باشد و احكام به لحاظ درك شخصي افراد مشروعيت ندارند. طبقات ارث در آيين زرتشت براساس ماده 65 آيين نامه زرتشتيان به شرح زير است:

طبقه اول: زن يا شوهر، اولاد و پدر و مادر و البته اولادزاده در مواردي كه مطابق اين آيين نامه قائم مقام اولاد متوفي واقع مي شوند.
طبقه دوم: برادر و خواهر متوفي و اولاد آنها هر قدر پايين برود.


طبقه سوم: جد و جدّه.
طبقه چهارم: اعمام و عمات و خالوها و خاله ها و اولاد آنها.

در آيين كليميان وراث به ترتيب طبقات عبارتند از:

الف) طبقه اول: همسر و فرزندان و نوادگان.
ب) طبقه دوم: پدر.
ج) طبقه سوم: جد پدري.
د) طبقه چهارم: عموها.

همچنين براساس ماده 64 مقررات احوال شخصيه ارامنه گريگوريان، طبقات تقسيم ارث در آيين مسيحي به صورت زير است:

طبقه اول: اولاد و اولاد اولاد تا هر قدر پايين تر رود.


طبقه دوم: پدر، مادر، برادران و خواهران متوفي و اولاد برادران و خواهران هر قدر پايين تر روند. البته در صورت زنده بودن پدر و مادر كل ماتَرك بين آنان به صورت مساوي تقسيم مي شود.


طبقه سوم: والدين پدر و مادر و اعمام و عمّات و اخوال و خالات متوفي و اولاد آنها هر قدر پايين تر روند (در صورت حيات والدين پدر و مادر، كل ماتَرك به صورت مساوي بين آنها تقسيم مي شود.)
طبقه چهارم: اجداد ابوين متوفي هر قدر بالا روند (خط صعودي.)
طبقه پنجم: اولاد اعقاب متوفي هر قدر كه پايين روند (در خط نزولي.)

ذكر اين نكته ضروري است كه از طبقه چهارم به بعد، تقسيم ارث براساس طبقه صورت نمي گيرد، بلكه كل تركه به كسي مي رسد كه زنده است و نزديك ترين درجه قرابت با متوفي را داشته باشد. چنانچه عده اي از اقارب ديگر به او نزديك تر باشند، كل تركه بين آنها بالسويه (به تساوي) تقسيم مي شود. نكته جالب توجه آنكه، براساس قوانين ايران، هر يك از فرزندان اقليت ها اگر قبل از فوت پدر مسلمان شود، كليه اموال به جاي مانده از متوفي به فرزند مسلمان مي رسد.

برگرفته از كتاب "بررسي تطبيقي ارث در اقليت هاي ديني و حقوق اسلام و ايران،" نوشته آقاي عزيزاله فهيمي، انتشارات اشراق.

[علي زارع ع]

سلام!
قوانين ارث در فرق اسلامي متفاوت است يا نه؟

[مدافع]

با سلام
یک سوال و مساله در اینترنت دیدم و چون نویسنده خواستار جواب بود گفتم در این سایت معرفی کنم و کسانی که خوهان پاسخ گویی در این شبهه هستند اقدام کنند
شبهه تقسیم ارث
موفق باشید .

سلام
متوجه سوالتان نشدم

[سهيل]

چرا ارثِ زن، نصف مرد است؟حقوق كارگرِ روز مزد بيشتر از كارمند رسمى است. اين به خاطر آن نيست كه شخصيّت كارگر از كارمند بيشتر است، بلكه به خاطر آن است كه براى كارمند، بيمه، بازنشستگى، مرخّصى، حقّ مأموريّت، حقّ مديريّت، حقّ عائله، سختى كار، بدى آب و هوا و... در نظر گرفته شده است كه اگر همه آنها محاسبه شود، حقوق كارمند از كارگر بيشتر مى‏شود.
اسلام، ارث زن را نصف مرد قرار داده ولى در عوض هزينه زندگى را از دوش او برداشته و هزينه‏هاىِ خوراك، پوشاك، مسكن و درمان او راتوسط مرد تأمين كرده است.
زن، سهم ارث خود را براى خود حفظ مى‏كند و تمام مخارج زندگى خود را از شوهر مى‏گيرد. به علاوه مهريه‏اى را هم از او دريافت مى‏كند كه اگر مهريه و هزينه زندگى را در كنار سهم ارث بگذاريم، سهم زن بيشتر مى‏شود.

[مدیر تدوین]

به نام خدا
بخشي از سوال جناب sasan2012 به دليل ارتباط با تاپيك به اينجا منتقل شد :
اسلام دین برابری است ، اما آیا در واقع نیز اینگونه است ؟ سهم ارث دختر نصف پسر است .

[reyhane jan]

در واقع 1.5 برابره چون نیمی از بابی خودش و اونی هم که به همسر خانم میرسه خانم ور میداله اینجوریه

[هدی]

به نام خدا
در اسلام تمامي وظايف مالي برعهده مرد است و هيچ تكليف مالي - غير از اينكه زن در صورت استطاعت مالي بايد مخارج والدين فقيرش را تامين نمايد - متوجه زن نمي باشد .
مخارج والدين فقير
هزينه هايي از قبيل مهريه همسر
نفقه همسر و فرزندان
هزينه مسكن
ديه عاقله - يعني اگر فردي چه مرد چه زن ، مرتكب قتل غيرعمد يا جراحتي در مورد شخصي شد ، مردان خانواده بايد ديه اون شخص رو بپردازند و اين امر بر عهده زنان خانواده نيست -
همه و همه بر عهده مرد است لذا سهم الارث مرد بيشتر است .
در عمل ، مرد بايد اين نيمه بيشتر سهم الارث را در خانواده تزريق نمايد زيرا تكاليف مالي او چنين اقتضا ميكند اما زن به دليل اينكه هيچ وظيفه اي ندارد مي تواند نيمه ارث خود را براي خود ذخيره نمايد ، نتيجه اينكه در پايان محاسبه مخارج و درآمد ها ، اگر سهم ارثي كه براي زن باقي ميماند از مرد بيشتر نشود ، كمتر نخواهد بود اما مرد نه نيمه بيشتر سهم ارثش ، بلكه به آن اندازه كه تكاليف ماليش اقتضا دارد بايد هزينه كند ، خواه چيزي در انتها برايش باقي بماند يا نماند اما زن هيچ تكليفي ندارد و هيچ الزامي در خرج نمودن دارائيش اعم از ارث يا در آمد ديگر -غير از اينكه زن در صورت استطاعت مالي بايد مخارج والدين فقيرش را تامين نمايد - وجود ندارد .
لازم به ذكر است كه اگر خانمي با طوع و رغبت بخواهد خانواده اش را شريك دارئيهايش بنمايد - اعم از ارث يا در آمد مالي ديگر - اين مساله الزام و تعهدي براي او بوجود نمي آورد و شرع مقدس چيزي در اين زمينه بر او تكليف ننموده است و اين را نبايد با بايدهاي شرعي خلط نمود .
لذا دوبرابر بودن ارث مرد ، در عمل به نفع خانواده اي است كه زن هم يكي از اعضاي آن است و مهريه و نفقه و مسكن و پوشاك و درمان و ... او بايد توسط مرد تامين شود بدون اينكه ريالي از مال زن در اين زمينه هزينه شود و اين در حالي است كه سهم ارث زن براي خودش كاملا محفوظ است مگر اينكه زن ، خود بخواهد آنرا خرج خانواده كند.

[hd2010]

متوفي 2 خواهر داره و مادرش در قيد حياته ، پدرش فوت شده و همسر و فرزند هم نداره تقسيم ارث چگونه است؟