دیوان عالی کشور

[silence]

دیوان عالی کشور

دیوان عالی کشور مرجع عالی قضائی کشور است. وظیفه دیوان عالی کشور نظارت قضائی است.

این نظارت بصورت بررسی آراء صادره از دادگاهها در شعب دیوان عالی کشور ونیز صدور آراء وحدت رویه در هیئت عمومی دیوان عالی کشور اعمال میشود.
رسیدگی دیوان عالی کشور رسیدگی فرجامی نامیده میشود. فرجام بمعنای انتها وپایان است بنا براین رسیدگی این مرجع عالی رسیدگی نهائی است و آراء صادره در دیوان عالی قطعی و لازم الاجراء وغیر قابل اعتراض است.

رسیدگی دیوانعالی کشور بصورت شکلی است یعنی احکام دادگاهها از نظر انطباق یا عدم انطباق با مقررات شرعی و قانونی مورد بررسی قرار می گیرد و اگر منطبق با شرع یا قانون تشخیص گردید، تائید و الا پس از نقض پرونده برای رسیدگی مجدد به شعبه دیگری از دادگاه ها جهت رسیدگی ارجاع می گردد.همچنین اگر رسیدگی دادگاه را از نظر تحقیقات ناقص تشخیص دادند، رای را نقض و پرونده را جهت تکمیل تحقیقات و صدور رای مجدد به همان دادگاه صادر کننده رای قبلی اعاده می دهند.

شعب دیوان عالی کشور اقدام به صدور حکم به صورت ماهیتی نمی کنند یعنی به نحوی که در دادگاه ها اتخاذ تصمیم می شود (مانند محکومیت، برائت، رد دعوی و …. )، حکم نمی دهند هرچند ممکن است نتیحه نظرات و ارشادات دیوان عالی کشور در دادگاهها منتج به محکومیت یا برائت شود.

[silence]

چه پرونده هائی دردیوان عالی کشور مطرح میشود؟

رسیدگی در دیوان عالی کشورتابع مقررات خاصی است وهرپرونده ای در دیوان عالی کشور مطرح نمیشود ویا رسیدگی در این مرجع تابع خواست اصحاب پرونده نمیباشد بلکه شرائط رسیدگی را قانون مشخص می کند.

دیوان عالی کشورنیز مانند دادگاهها به شعب کیفری وحقوقی تقسیم شده اند وپرونده های کیفری به شعبه کیفری وپرونده های حقوقی به شعبه حقوقی ارجاع میشود وگاهی هم ممکن است شعبه دیوان بنا بر ضرورت هم به پرونده های کیفری رسیدگی کند وهم حقوقی.

احکام کیفری که دردیوان عالی کشورمطرح میشود عبارتند از:
۱- حکم اعدام وبطورکلی هر حکمی مفاد آن سلب حیات انسانی باشد.
۲- حکم قطع عضو(مانند حد سرقت ) وقصاص (چه قصاص عضو باشد وچه قصاص نفس).
۳- حکمی که مفاد آن مصادره ویا ضبط اموال باشد.
۴- حکم دادگاه در مورد جرمی که مقدار مجازات آن بیش ازده سال باشدهرچند مقدارحبسی که در حکم آمده کمتر ازده سال باشد مثلا مجازات جرم آدم ربائی درقانون بیش ازده سال حبس است اگر دادگاهی به جرم یک آدم ربا رسیدگی کرد وپنج سال حبس تعین کرد اعتراض به چنین حکمی در دیوان عالی کشور رسیدگی میشود.

واحکام حقوقی که بعد رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر دردیوان عالی کشور رسیدگی فرجامی میشود عبارتند از:
۱- حکمی که درباره خواسته ای بیش از دو میلیون تومان صادر شده باشد مثلا شخصی دردادخواستی که تقدیم کرده وجه چکی را که از دو میلیون تومان بیشتر است مطالبه دارد ویا با خواسته اثبات مالکیت ملکی که بیشتر از دو میلیون تومان ارزش دارد دادخواست میدهد درچنین مواردی هر گاه دادگاه حکمی صادرکرد مرجع فرجام خواهی آن دیوان عالی کشور خواهد بود.
۲- احکام راجع به اصل نکاح واصل طلاق مثلا زن ومردی دراینکه در محرمیت هستند یا خیر اختلاف دارند زن می گوید من همسر او هستم ولی مرد منکر است ویا اینکه مرد می گوید زنم را طلاق داده ام ولی زن می گوید بعد از طلاق رجوع کرده است در این گونه موارد هرگاه دادگاه حکمی صادر کرد اعتراض فرجامی آن دردیوان عالی کشور رسیدگی میشود.
۳- احکامی که درمورد نسب یا حجر ویا وقف ویا ثلث ویا حبس ویا تولیت صادر میشود( منظور از حبس نوعی وقف است )