سوالات متفرقه در مورد خمس و زکات و کفارات

[کاوشگر]

زكات را برای چه چیزهایی باید داد؟ چطور باید داد؟ توی خانواده كی باید بده؟

[شهيدان]

زكات را برای چه چیزهایی باید داد؟ چطور باید داد؟ توی خانواده كی باید بده؟

زكات برای چه چیزهایی بايد داد؟

زكات نه چيز واجب است: اول: گندم. دوم: جو. سوم: خرما. چهارم:كشمش. پنجم: طلا. ششم: نقره. هفتم: شتر. هشتم: گاو. نهم: گوسفند.

چطور بايد داد؟

هر كدام از متعلقات زكات نصاب خاصي دارند كه براي روشن شدن نصاب هركدام بهتره به رساله مرجع تقليدتون مراجعه كنيد

توي خانواده كي بايد بدهد ؟

اگر كسى مالك يكى ازاين نه چيز باشد، با شرايط‏ى كه در رساله آمده (مالك آن، بالغ و عاقل و آزاد باشد و بتواند در آن مال تصرف كند.) ومال هم به نصاب رسيده باشد براو واجب است بپردازد


براي اينكه كاملا جواب خودرا بگيريد حتما به رساله مرجع تقليد بخش احكام زكات مراجعه كنيد.

[a3emoon]

با سلام و خسته نباشد .
آيا پولي كه خمس داده نشده را مي توان صدقه داد ؟( قسمتي يا همه پول )

[سخن آشنا]

با سلام و خسته نباشد .
آيا پولي كه خمس داده نشده را مي توان صدقه داد ؟( قسمتي يا همه پول )

به نام خدا

با عرض سلام

همه مراجع به غیر از آیات عظام تبريزي و وحيد: خير، مالي كه به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمي‏تواند بدون اجازه حاكم شرع در آن تصرف كند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد.(وضيح‏المسائل مراجع، م 1790؛ خامنه‏اي، اجوبة، س 936؛ نوري، توضيح المسائل، م‏1786)

آیت الله العظمی تبریزی : مالي كه به آن خمس تعلق گرفته، چنانچه قصد پرداخت خمس را نداشته باشد، نمي‏تواند بدون اجازه حاكم شرع در آن تصرف كند و اگر قصد دادن خمس را دارد، بنابر احتياط واجب، نمي‏تواند تصرف كند(توضيح‏المسائل مراجع، م 1790)

آیت الله العظمی وحيدخراسانی: خير، مالي كه به آن خمس تعلق گرفته، تا خمس آن را ندهد، نمي‏تواند بدون اجازه حاكم شرع در آن تصرف كند؛ هر چند قصد پرداخت خمس را داشته باشد؛ مگر آنكه تصرفات او اعتباري و در سهم خود باشد (مانند فروختن و صلح كردن آن)( توضيح‏المسائل، م 1798)
با توجه به فتوای فوق چون صدقه دادن نیز نوعی تصرف در مال مخمس است تا زمانی که خمس پرداخت نشده شخص مانند دیگر تصرفات حق تین نوع تصرف را نیز ندارد
یا حق

[ابرار]

خمس به دو قسمت منقسم مي‏شود: سهم امام و سهم سادات. سهم امام همان‏گونه كه از قرآن و روايات استفاده مي‏شود، ملك شخصي پيامبر و امام نمي‏باشد، بلكه پيامبر و امام، مسئول تصرّف در آن هستند و به اندازه نياز شخصي مي‏توانند تملّك كنند. ولايت امام، بر گرفتن و مصرف خمس است و به معناي ملكيت شخصي او نيست. مالكيت خدا نيز بر قسمتي از خمس (سهم امام) از مقوله مالكيت اعتباري است كه عرف مي‏تواند براي خدا اعتبار كند نه مالكيت شخصي، چرا كه عقلاي قوم چنين مالكيت شخصي را براي خداي متعال وضع نكرده‏اند. به گونه‏اي كه اگر پيغمبر اكرم (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) در فروش اموال خمسي از ناحيه خدا وكالت داشته باشد با فروش آن، از مالكيت اعتباري خداوند خارج شده و بها و ثمن آن وارد ملكيت خدا شود؛ چنان‏كه در مالكيت‏هاي شخصي و عرفي متداول چنين مي‏باشد. مضاف بر اين، مالكيت اعتباري براي خدا و رسولش توأم با هم معنا ندارد، خواه اين نوع ملكيت در عرض هم باشند يا در طول هم قرار گرفته باشند.(1)

از آن‏جايي كه صدقه بر ذرّيه رسول خدا (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) تحريم شده، مقرّر گرديده است كه حكومت اسلامي به جاي صندوق صدقات، از صندوق خمس به آنان كمك كند

اما اگر مراد از آن، ملكيت تكويني باشد از دايره موضوع بحث ما خارج مي‏گردد، زيرا بحث ما در قلمرو احكام فقهي بر اساس اعتبارات عقلايي است، نه دقتهاي عقلي و فلسفي كه در اين‏گونه موضوعات زمينه مناسبي ندارد؛ چنان‏كه قراين موجود نيز اين معنا را تأييد مي‏كند، زيرا خداوند احتياجي به مال خمسي ندارد و آن‏چه از اموال در اختيار بشر است، مال خداست.

در صورتي كه مالكيت به مفهوم اولويت در تصرّف براي خدا و پيامبر باشد، اعتبار چنين مالكيتي براي خدا در اين‏گونه موارد از نظر عقلا مانعي ندارد، بلكه در نگاه آنها معقول و معتبر خواهد بود. بنابر اين كلمه «فأنّ للّه خمسه» يعني اين‏كه صاحب اختيار و آن كسي كه ولايت بر خمس دارد، حضرت حق مي‏باشد. كلمه «للرسول» نيز همين معنا را مي‏رساند؛ يعني رسول خدا هم ولايت در تصرّف دارد، چرا كه جزو اعتباريات عقلاني است و ادله خمس چنين امري را معقول مي‏شمارد. همان‏گونه كه وحدت سبك و سياق نيز بر اولويت در تصرف دلالت و تأكيد دارد، چرا كه تفكيك ميان مالكيت خدا و رسول در آيه خمس، خلاف ظاهر است و نمي‏توانيم مالكيت خدا را از باب اولويت در تصرّف بر مالكيت اعتباري حمل كنيم، اما از واژه «للرّسول و لذي القربي» مالكيت شخصي استنباط نماييم. اين نوع برداشت، خلاف ظاهر آيه است و حمل مفهوم آيه بر خلاف ظاهر، احتياج به قرينه و دليل قابل توجهي دارد، در صورتي كه دلايل، خلاف آن را مي‏رساند؛ بلكه چنين تفكيكي ميان مالكيت خدا و رسول در اين آيه، مخالف نصوص روايي و فتواي فقها نيز مي‏باشد.(2)
خمس اموال، نه به صورت بودجه حكومتي است كه در هر عصر و زمان بايد به حكومت عادل داده شود و نه جزء اموال شخصي امام معصوم و جانشينان آنهاست كه بتوانند شخصاً تملّك نمايند، بلكه امام و فقها، صاحب اختيار در گرفتن خمس و صرف قسمتي از آن در مصالح سادات و بخش اعظمي از آن در راه ترويج اسلام و تقويت حوزه‏هاي علميه و... مي‏باشند؛ چنان‏كه سيره علماي صالح و مراجع عظام همواره بر اين امر جاري بوده و تا ظهور امام عصر (عج) ادامه خواهد داشت

به همين دليل هنگامي كه از امام رضا (عليه‌السلام) سؤال مي‏شود آن‏چه مال خداست، در نهايت مال چه كسي است؟ مي‏فرمايد: آن‏چه مال خداست، مال رسول اوست: «و ما كان لرسول الله فهو للامام؛(3) و آن‏چه مال رسول الله است، پس آن، عيناً مال امام مي‏باشد». شايد به همين دليل در السنه و افواه شيعيان، خمس به سهم سادات و مال امام تقسيم و تعبير مي‏شود.

در حديثي ديگر علي بن راشد مي‏گويد: به امام ابي الحسن الثالث گفتم: اموالي به ما مي‏دهند و مي‏گويند: براي ابو جعفر است كه پيش ما باقي مانده، با آن اموال چه كنيم؟ امام فرمود: «ما كان لابي بسبب الامامة فهو لي و ما كان غير ذلك فهو ميراث علي كتاب الله و سنة نبيّه؛ هر چيزي كه به دليل مقام امامت براي پدرم بوده، الان مال من است و هر چيزي كه از ناحيه شخصي و غير از منصب امامت از پدرم باشد، جزء ميراث او محسوب مي‏شود كه طبعاً مطابق كتاب خدا و سنّت پيامبر (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) بين ورثه تقسيم مي‏شود.»

سهم امام همان‏گونه كه از قرآن و روايات استفاده مي‏شود، ملك شخصي پيامبر و امام نمي‏باشد، بلكه پيامبر و امام، مسئول تصرّف در آن هستند

بنابر اين، نظريه كساني كه معتقدند خمس، ملك شخصي پيامبر و امام است، درست نيست، بلكه آنها متولّي گرفتن و مصرف كردن خمس در راه پيشبرد اسلام و مسلمانان مي‏باشند.

امام خميني (ره) نيز در كتاب ولايت فقيه تصريح مي‏كند به اين‏كه خمس، يك نوع مالياتي است كه در اختيار حكومت اسلامي قرار مي‏گيرد، چرا كه سهم امام و سادات، يك ثروت كلاني است كه بي‏شك براي سير كردن شكم سادات فقير و يتيم و درمانده، وضع و تشريع نشده است، ولي از آن‏جايي كه صدقه بر ذرّيه رسول خدا (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) تحريم شده، مقرّر گرديده است كه حكومت اسلامي به جاي صندوق صدقات، از صندوق خمس به آنان كمك كند و اين، تبعيض نيست، بلكه مي‏خواهد سادات از زكات واجب كه مخصوص مستمندان غير سادات است و مي‏تواند در عمران و آباداني بلاد اسلامي نقش اساسي داشته باشد، استفاده نكنند.

در هر صورت، به عقيده نگارنده، خمس اموال، نه به صورت بودجه حكومتي است كه در هر عصر و زمان بايد به حكومت عادل داده شود و نه جزء اموال شخصي امام معصوم و جانشينان آنهاست كه بتوانند شخصاً تملّك نمايند، بلكه امام و فقها، صاحب اختيار در گرفتن خمس و صرف قسمتي از آن در مصالح سادات و بخش اعظمي از آن در راه ترويج اسلام و تقويت حوزه‏هاي علميه و... مي‏باشند؛ چنان‏كه سيره علماي صالح و مراجع عظام همواره بر اين امر جاري بوده و تا ظهور امام عصر (عج) ادامه خواهد داشت.

[گوگوری مگوری]

سوالی در مورد محاسبه خمس یک حساب بانکی:
با سلام خدمت همه
یه سوال در مورد نحوه حساب کردن خمس دارم. ان شاء الله که کارشناسان سایت پاسخ کاملی بدهند و ما رو از گیجی در بیارن.
من مقلد مقام معظم رهبری هستم.
این مثال منو جواب بدین.

فرض کنید سر سال خمسی من 26 اسفند هست.
دو سال پیش یه حساب بانکی باز کردم. 100 هزار تومنش کسب خودم بود و 50 هزار تومنش هدیه بود. پس مجموعش میشه 150 هزار تومن. آخر سال که همش دست نخورده باقی مونده بود، 20 هزار تومن خمس دادم. در نتیجه 130 هزار تومن (80 هزار تومن کسب + 50 هزار تومن هدیه) باقی موند.
گیجی من از اینجا شروع میشه. به اون 130 هزار تومن قبل، 100 هزار تومن کسب خودم و 20 هزار تومن هدیه اضافه کردم. 20 هزار تومن هم سود کل حساب بانکی من شد. در نتیجه مجموعا میشه 270 هزار تومن.

1. اگر بدون اینکه نیت کنم از کدام یک از این پولها که توی حساب قاطی هستند، پولی بردارم مثلا 50 هزار تومن از مجموع 270 هزار تومن بردارم و خرج کنم و آخر سال 220 هزار تومن تو حسابم بمونه چقدر باید خمس بدم؟

2. اگر از مجموع 270 هزار تومن، 200 هزار تومن به یه نفر قرض بدم آخر سال، خمس حساب بانکیم که 70 هزار تومن تهش باقی مونده چقدر میشه. (میزان هدیه و مالی که قبلا خمسشو دادم و تو حسابم مونده و همچنین سود بانکی و موارد دیگه ای که از حسابم کم شده گیجم می کنه. نمی دونم چه جوری باید خمسشو حساب کنم.) همین طور اون آدمی که بهش قرض دادم، قرضشو مثلا 9 ماه بعد به من برگردونه حالا فکر کنم باید خمسشو بدم. چقدر باید خمس بدم؟ آخه معلوم نمیشه چقدرش هدیه است چقدرش کسب خودم چقدرش سود بانکه.

اگه این مثالم رو حل کنید و نحوه حساب کردن خمس توی این موارد رو به من بگین و منو از گیجی درآرین خیلی ممنون میشم.

[parsa]

به نام خدا و سلام
اینکه میگن پول خمس داده شده با خمس داده نشده قاطی نشه، منظور مقدارش هست نه وجود خارجیش.

شما سال گذشته 100 تومن سود کسب داشتید که 20 تومنش رو خمس دادید و 80 مونده
50 تومن هم که هدیه بوده و هدیه طبق فتوای مقام معظم رهبری خمس نداره.

پس از سال گذشته 130 تومن پول دارید که دیگه لازم نیست خمسش رو بدین و اصطلاحا مخمّس شده است.

امسال دوباره 100 تومن سود کسب و 20 تومن سود بانکی بهش اضافه شده که باید خمس این 120 تومن رو فقط بدین. (چون اون 20 تومن هدیه طبق فتوای رهبری، خمس نداره.)


به عبارت دیگه:

شما الان 270 تومن پول در حسابتون دارید.
130 تومنش مال سال گذشته هست که خمسش رو دادید.
می مونه: 140
از این 140 تومن، 20 تومنش هدیه هست و خمس نداره

لذا فقط خمس 120 تومن رو باید بدین. (100 تومن سود کسب + 20 تومن سود بانکی)

-----------------------

1. اگر بدون اینکه نیت کنم از کدام یک از این پولها که توی حساب قاطی هستند، پولی بردارم مثلا 50 هزار تومن از مجموع 270 هزار تومن بردارم و خرج کنم و آخر سال 220 هزار تومن تو حسابم بمونه چقدر باید خمس بدم؟

نگاه کنید، تا قبل از رسیدن سال خمسی، همه اونو هم می تونید بردارید. چون هنوز اصلا خمس بهش تعلق نگرفته.
اما اگر سال خمسی تون رسید و هنوز خمس رو حساب نکردید، مقدار 130 تومن که از سال قبل مشخصه مال خودتونه رو می تونید تصرف کنید، ولی بیشتر از اون رو اگر خواستید بردارید، تا قبل از تخمیس، نمیشه.

2. اگر از مجموع 270 هزار تومن، 200 هزار تومن به یه نفر قرض بدم آخر سال، خمس حساب بانکیم که 70 هزار تومن تهش باقی مونده چقدر میشه. (میزان هدیه و مالی که قبلا خمسشو دادم و تو حسابم مونده و همچنین سود بانکی و موارد دیگه ای که از حسابم کم شده گیجم می کنه. نمی دونم چه جوری باید خمسشو حساب کنم.) همین طور اون آدمی که بهش قرض دادم، قرضشو مثلا 9 ماه بعد به من برگردونه حالا فکر کنم باید خمسشو بدم. چقدر باید خمس بدم؟ آخه معلوم نمیشه چقدرش هدیه است چقدرش کسب خودم چقدرش سود بانکه.

پاسخ این سوال هم فکر کنم با توضیحات قبلی مشخص شده باشه.

فرض کنید شما از این 270 تومن 200 تومن به من قرض میدین. (شماره حساب بدم؟ )
تا قبل از سال خمسی اگر بهتون برگردونم که مشکلی نیست. (البته عمرا... )

حالا فرض بعید کنید که برگردوندم، میشه عین حالت قبل و طبق اون چیزی که قبلا عرض شد فقط لازمه خمس 120 تومن رو حساب کنید.

اما اگر از سال خمسی گذشت و پس ندادم، 70 تومنی که در حساب تون باقی مونده، خمسی نداره. (البته به شرطی که در نیتتون این بوده باشه که این 70 تومن، از همون 130 تومن خمس داده شده سال گذشته هست.)

حالا فرض کنید من بعد 50 سال! ناپرهیزی کرده و این 200 تومن رو بهتون پس دادم، خب از این 200 تومن بازم 60 تومنش خمس نداره، چون مال همون 130 تومن مخمّس شده هست. 20 تومنش هم هدیه بود که خمس نداشت. پس فقط می مونه 120 تومن که لازمه خمسش رو جدا کنید.

البته اگر هم دلتون خواست می تونید خمس این پولی رو که به من قرض دادید (خمس 120 تومنش رو فقط) سر سال خمسی جدا کرده و به مصرف خاص خودش (تحویل به دفتر یا نماینده مرجع تقلیدتون) برسونید تا اگر روزی روزگاری من یا وارثانم این پولتون رو پس دادیم، دیگه اون موقع نخواید دوباره بیاید خمس حساب کنید.

-------------

چشم شیطون کر گوشش کور، گویا قسمته این دم سحری 200 تومن پول گیرمون بیاد!
یرزق من یشاء بغیر حساب که فرموده، یعنی این!

[shafag]

با سلام و خسته نباشید

سوالی که داشتم از حضور کارشناسان محترم در مورد خمس زکات بود.
در صورت امکان برای بنده روشن می فرمایید که :

1. امروزه که کار کردن به صورت شرکتی و خصوصی شده و حکم اون درآمدی که کسب می شه را نمی دونم.
منظور بنده اینه که کارهایی که با روزمزد انجام می شه آیا به اون زکات و خمس هم تعلق داره در حالیکه از قانون کار هم تبعیت نمی شه و درآمد زیر درآمد قانون کاره.

2. در ضمن برای درآمدی کاری در یک مدتی از زمان که قبل از انجامش نذر شده هم باید خمس اونو داد . یعنی نذری که درآمدش به خود شخص تعلق نمی گیره و تمام درآمد نذری است حکم این مورد چگونه می تواند باشد؟ خمس و زکات داره یا نه؟

ممنون می شم از راهنماییتان.
با تشکر منتظرم

[parsa]

به نام خدا و سلام
وقتتون بخیر

بحث زکات که جدای از خمس هست.
زکات به همه تعلق نمی گیره.

زکات فقط بر 9 چیز واجب هست. (گندم، جو، خرما، کشمش، طلا، نقره، شتر، گاو، گوسفند.)
تازه اونم به کسی که مالک این چیزها باشه و این مالش (این 9 مورد) به مقدار خاصی برسه. یعنی هر کدوم از این 9 مورد حدّ نصابی داره که کمتر از اون بهش زکات تعلق نمی گیره.

در مورد حد نصاب زکات و دیگر جزئیاتش، انشالله در تاپیکی جداگانه بحث خواهیم کرد.
فعلا همین اندازه خدمتتون عرض کنم که شما مشمول زکات نمی‌شید.

-----------------

اما در مورد خمس...

خمس دیگه حد نصاب نداره. بلکه هر کسی درامد سالیانه اش از مخارج سالش زیاد بیاد، بهش خمس تعلق می گیره.
یعنی سر سال خمسیش که شد، اگر فرضا 5 کیلو برنج از درآمد سالیانه اش باقی مونده بود، یک کیلوش میشه خمس.
اگر 500 تومان پول از درآمد سالیانه اش باقی مونده بود، 100 تومانش میشه خمس.
و...

پس بستگی به مقدار درامد و کم و زیاد بودن اون نداره.

--------

اما در مورد جزئیات خمس، سال خمسی، نحوه محاسبه خمس، و اینکه آیا به همه افراد و همه در آمد ها خمس تعلق می گیره یا نه، و جزئیات دیگر... ایشالله به زودی بطور مفصل تحت عناوینی که در پست اول ذکر شده، توضیح خواهم داد.

-----------------------------

و اما در مورد سوال دوم...

اینطوری که من متوجه شدم، درآمد کار و شغلی (یا کارخانه یا مغازه یا زمین یا.... هر چیز دیگه ای) نذر امری شده است. یعنی صاحب و مالکش نذر کرده که این درآمد ها رو در مورد خاصی که در صیغه نذر ذکر کرده صرف کنه.

اگر همینطوره، در آمد های این کسب و کار (یا مغازه یا هر چیز دیگه...) متعلق به نذر هست و در واقع او مالک اونها نیست و هیچ تصرف دیگه ای جز مورد نذر هم نمیتونه در اونها داشته باشه.
و طبیعتا چون مالکش نیست، خمس و زکات هم بهشون تعلق نمیگیره.


اما اگر منظورتون چیز دیگه ای بوده، بفرمایید.

.

[shafag]

با سلام
تشکر از راهنمایی خوبی که داشتید.
آنطوریکه که بنده متوجه شدم پس درآمد نسبت به مخارج در آخر سال اگر زیاد بیاد خمس دارد اگر بر عکس باشد نه؟
در مورد نذر هم خمس ندارد. بدون اینکه دست به اون بزنیم باید همه را به نیت نذر ادا کنیم.
ممنون